Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 maja 2019 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Radosław Florek

Protokolant: Marta Chęcińska

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2019 roku w Dzierżoniowie

na rozprawie

sprawy z wniosku Ł. M.

przy udziale J. M., M. M., G. K., K. M. i Gminy Miejskiej D.

o stwierdzenie zasiedzenia prawa wieczystego użytkowania

p o s t a n a w i a :

I. oddalić wniosek;

II. zasądzić od wnioskodawcy Ł. M. na rzecz uczestniczki postępowania G. K. kwotę 2 214 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III. zasądzić od wnioskodawcy Ł. M. na rzecz uczestnika postępowania K. M. kwotę 2 700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I Ns 746/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Ł. M. wystąpił o stwierdzenie, że z dniem 7 lipca 2015 roku nabył przez zasiedzenie udział wynoszący 8/9 części w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości obejmującej działkę gruntu o numerze 427, położonej w D. przy ulicy (...), oraz w prawie własności posadowionych na tej działce budynku mieszkalnego i zabudowań gospodarczych, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu (...).

Na uzasadnienie wniosku podał, że pierwotnym użytkownikiem wieczystym przedmiotowej działki i właścicielem posadowionych na niej zabudowań była jego prababka M. L., która do chwili obecnej jest wpisana w księdze wieczystej. Wskazał, że po jej śmierci w dniu 7 lipca 1985 roku przedmiotowe prawa odziedziczyła jej córka W. M., która zmarła w dniu 13 lipca 1995 roku, a po jej śmierci i zgonie jej męża nabyli je, w wyniku dziedziczenia ustawowego, w częściach równych: jego ojciec A. M. (1) oraz uczestnicy postępowania G. K. i K. M.. Oświadczył, że po śmierci A. M. (1) przysługujący mu w tych prawach udział w wysokości 1/3 części nabyli w częściach równych on oraz uczestnicy postępowania J. M. i M. M.. Wskazał, że od urodzenia nieprzerwanie mieszka w budynku mieszkalnym położonym na tej nieruchomości. Podał, że razem z nim mieszkali ojciec A. M. (1), który zmarł w dniu 5 grudnia 2013 roku, matka J. M., która w 2007 roku wyjechała na stałe do Niemiec, oraz brat M. M., który od pięciu lat zamieszkuje na stałe w Wielkiej Brytanii. Podkreślił, że według jego wiedzy, przynajmniej od 1978 roku, przedmiotowej nieruchomości nie zamieszkiwali ani M. L., ani jego dziadkowie, ani rodzeństwo jego ojca. Oświadczył, że sporna nieruchomość pozostaje w jego nieprzerwanym, wyłącznym posiadaniu od śmierci jego ojca, a wcześniej był jej współposiadaczem samoistnym wraz z rodziną. Podał, że na tej nieruchomości poczynił szereg nakładów, a mianowicie wymienił pięć dużych okien i jedno małe okno, zakupił i zainstalował nowy piec C.O., wykonał instalację ciepłej wody użytkowej, wymienił instalację elektryczną, dokonał kapitalnego remontu dwóch pokoi oraz zainstalował nowe legary i belki na dach budynków gospodarczych i nową rynnę w budynku mieszkalnym. Wskazał, że ponosi także wszystkie obciążenia publicznoprawne związane z nieruchomością, a także opłaty za wieczyste użytkowanie i podatek od nieruchomości. Podał, że nie wie, kiedy M. L. opuściła sporną nieruchomość, a w związku z tym termin zasiedzenia, z uwzględnieniem okresu posiadania jego ojca, liczy od daty śmierci M. L..

W odpowiedzi na wniosek z dnia 27 października 2017 roku, uczestnicy postępowania G. K. i K. M. wystąpili o oddalenie wniosku w całości, ewentualnie o oddalenie wniosku w części dotyczącej ich udziałów.

Motywują swoje stanowisko podali, że posiadanie spornej nieruchomości przez wnioskodawcę, a wcześniej przez A. M. (1), nie miało charakteru posiadania samoistnego, albowiem oni nigdy nie zrezygnowali ze swoich praw do tej nieruchomości. Podkreślili, że świadczy o tym ich udział w sprawach spadkowych dotyczących nieruchomości, jak również w sprawie dotyczącej spłaty zachowku po M. L., a także fakt, iż od 2014 roku zaczęli spłacać zaległości podatkowe oraz uiszczać opłaty za wieczyste użytkowanie. Wskazali, że A. M. (1) nigdy nie manifestował przed nimi swoich praw właścicielskich co do całości przedmiotowej nieruchomości.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 20 listopada 2017 roku, uczestniczka postępowania Gmina Miejska D., wniosła o oddalenie wniosku w całości.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podała, że w toku postępowań spadkowych żaden z pozostałych uczestników postępowania nie zrzekł się praw do spadków, w tym także do przedmiotowej nieruchomości, a sprawa o zachowek po M. L. zakończyła się ugodą, w której uczestniczyli wszyscy uprawnieni. Wskazała, że świadczy to o tym, iż uprawnieni do tej nieruchomości dążyli do uregulowania jej sytuacji prawnej i nie rezygnowali z władztwa na nią. Podkreśliła, że opłaty za wieczyste użytkowanie nie ponosi wyłącznie wnioskodawca, ale także uczestnicy postępowania G. K. i K. M.. Podała, że wnioskodawca proponował tym uczestnikom postępowania odkupienie ich udziałów w prawie do spornej nieruchomości, a tym samym nie uważał, iż tylko jemu przysługuje to prawo. Zarzuciła dodatkowo, że wnioskodawca nie manifestował w stosunku do pozostałych współuprawnionych wyłączenie ich od posiadania.

Na rozprawie w dniu 28 listopada 2018 roku, uczestniczka postępowania J. M. zgodziła się z wnioskiem.

W piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2019 roku, wnioskodawca zmienił wniosek i wystąpił o ustalenie, że z dniem 1 stycznia 2008 roku A. M. (1) nabył przez zasiedzenie prawo wieczystego użytkowania nieruchomości obejmującej działkę gruntu o numerze 427, położonej w D. przy ulicy (...), oraz prawo własności posadowionych na tej działce budynku mieszkalnego i zabudowań gospodarczych, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu (...).

Uzasadniając zmianę żądania wniosku wskazał, że od grudnia 1977 roku spornej nieruchomości nie zamieszkiwała M. L., podobnie jak wcześniej jej córka i zięć oraz rodzeństwo A. M. (1). Podał, że A. M. (1) zamieszkiwał na tej nieruchomości nieprzerwanie od chwili urodzenia aż do śmierci w dniu 5 grudnia 2013 roku, a od dnia 1 stycznia 1978 roku był jej samoistnym posiadaczem.

W tym samym piśmie, uczestnicy postępowania J. M. i M. M. zgodzi się ze zmienionym wnioskiem.

W piśmie procesowym z dnia 12 marca 2019 roku, uczestnicy postępowania G. K. i K. M. nadal podtrzymali wniosek o oddalenie wniosku w całości, ewentualnie o oddalenie wniosku w części dotyczącej ich udziałów.

Motywując swoje stanowisko wskazali, że wnioskodawca nie udowodnił, iż A. M. (1) był w posiadaniu samoistnym przedmiotowej nieruchomości od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 1 stycznia 2008 roku. Zarzucili, że w tym okresie A. M. (1) posiadał ją razem z żoną J. M., a przy tym żaden z dowodów nie potwierdził, aby miał wolę posiadania jej i władania nią jak właściciel.

Z kolei w piśmie procesowym z dnia 13 marca 2019 roku, uczestniczka postępowania Gmina Miejska D. zgodziła się ze zmodyfikowanym wnioskiem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 czerwca 1961 roku, małżonkowie J. L. i M. L. na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej nabyli prawo wieczystego użytkowania nieruchomości obejmującej działkę gruntu o numerze (...), położonej w D. przy ulicy (...), oraz prawo własności posadowionych na tej działce budynku mieszkalnego i zabudowań gospodarczych, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu (...).

Dowód: decyzja Powiatowej Rady Narodowej w D. z dnia 12 grudnia 1960 roku - akta prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie księgi wieczystej o oznaczeniu (...),

umowa sprzedaży z dnia 15 czerwca 1961 roku - akta prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie księgi wieczystej o oznaczeniu (...).

Na mocy postanowienia Sądu Powiatowego w D. z dnia 4 września 1972 roku, wydanego w sprawie o sygnaturze akt Ns 187/72, dokonano podziału majaku wspólnego M. L. i J. L., miedzy innymi w ten sposób, że opisane powyżej prawa do nieruchomości przyznano M. L..

Dowód: odpis postanowienia Sądu Powiatowego w D. z dnia 4 września 1972 roku, wydanego w sprawie o sygnaturze akt Ns 187/72 - akta prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie księgi wieczystej o oznaczeniu (...).

W 1973 roku albo 1974 roku, A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M. związali się ze sobą.

Dowód: przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

Z kolei w 1974 roku albo 1975 roku, M. L. opuściła przedmiotową nieruchomość i zamieszkała u córki W. M..

Dowód: przesłuchanie uczestników postępowania J. M. - k. 208,

G. K. - k. 208.

W dniu 5 sierpnia 1978 roku, A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M. zawarli związek małżeński.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa A. M. (1) i uczestniczki postępowania J. M. - k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 366/14.

M. L. pozwoliła A. M. (1) i uczestniczce postępowania J. M. zamieszkać w budynku mieszkalnym położonym na spornej nieruchomości, gdyż zamierzała przekazać ją A. M. (1). W związku z tym rozpoczęli oni remont kapitalny tego budynku. Oni samodzielnie finansowali ten remont i decydowali o jego przebiegu. Jeszcze w jego trakcie, we wrześniu 1978 roku, zamieszkali w tym budynku.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208,

G. K. - k. 208,

K. M. - k. 208.

W dniu 27 grudnia 1978 roku, z ich związku urodził się wnioskodawca Ł. M..

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia wnioskodawcy Ł. M. - k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 366/14.

On zamieszkał razem z rodzicami w budynku na przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

M. L. tęskniła za tym domem. W związku z tym A. M. (1) przywoził ją do tego domu na tydzień albo dwa tygodnie.

Dowód: przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208,

G. K. - k. 208,

K. M. - k. 208.

Około 1979 roku, spowodowała ona pożar na piętrze tego budynku, które doszczętnie spłonęło. W związku z tym piętro domu wymagało kapitalnego remontu, a zalane meble na parterze wymiany. A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M. przeprowadzili ten remont i wymienili zalane meble. Oni samodzielnie finansowali ten remont i decydowali o jego przebiegu.

Dowód: przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

Oni także, od momentu zamieszkania w tym budynku, uiszczali wszelkie opłaty dotyczące spornej nieruchomości, w tym podatki i opłaty za wieczyste użytkowanie.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

W międzyczasie nadano przedmiotowej działce numer (...).

Dowód: zawiadomienie z dnia 21 maja 1984 roku - akta prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie księgi wieczystej o oznaczeniu (...).

W dniu 20 stycznia 1985 roku, urodził się drugi syn A. M. (1) i uczestniczki postępowania J. M., uczestnik postępowania M. M..

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia uczestnika postępowania M. M. - k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 366/14.

On także zamieszkał razem z rodzicami w budynku na przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

M. L. zmarła w dniu 7 lipca 1985 roku.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu M. L. - k. 4 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 364/11.

Spadek po niej, na podstawie testamentu notarialnego z dnia 20 kwietnia 1982 roku, nabyła córka W. M. w całości.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 28 maja 2012 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 364/11 - k. 143 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 364/11.

W. M. zmarła w dniu 13 lipca 1995 roku.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu W. M. - akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 551/12.

Spadek po niej, na podstawie ustawy, w udziałach po 1/4 części nabyli: mąż A. M. (2), a także dzieci A. M. (1) oraz uczestnicy postępowania G. K. i K. M..

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 31 lipca 2012 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 551/12 - k. 14 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 551/12.

W 2000 roku, uczestniczka postępowania J. M. zaczęła pracować w Niemczech. Nadal jednak w trakcie pobytów w Polsce zamieszkiwała na spornej nieruchomości, współdecydowała z mężem o niej oraz finansowała opłaty z nią związane.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

A. M. (2) zmarł w dniu 21 października 2008 roku.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu A. M. (2) - akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 551/12.

Spadek po nim, na podstawie ustawy, w udziałach po 1/3 części nabyli: A. M. (1) oraz uczestnicy postępowania G. K. i K. M..

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 31 lipca 2012 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 551/12 - k. 14 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 551/12.

W 2010 roku albo w 2011 roku, z budynku mieszkalnego położonego na spornej nieruchomości wyprowadził się uczestnik postępowania M. M. i wyjechał do Wielkiej Brytanii.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208.

A. M. (1) zmarł w dniu 5 grudnia 2013 roku.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu A. M. (1) - k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 366/14.

Spadek po nim, na podstawie ustawy, w udziałach po 1/3 części nabyli: wnioskodawca Ł. M. oraz uczestnicy postępowania J. M. i M. M..

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 24 czerwca 2014 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 366/14 - k. 21 akt sprawy Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie o sygnaturze I Ns 366/14.

Od tego momentu sporną nieruchomością zaczął samodzielnie zajmować się wnioskodawca. On przeprowadzał i finansował wszelkie remonty.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy Ł. M. - k. 208,

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. M. - k. 208,

G. K. - k. 208.

W latach 2014-2017 uczestnicy postępowania G. K. i K. M. odnośnie do spornej nieruchomości uiścili przypadające na nich zaległe podatki od nieruchomości za lata 2007-2012 i opłaty za wieczyste użytkowanie za lata 2010-2013, a także bieżące podatki od nieruchomości i opłaty za wieczyste użytkowanie.

Dowód: odpisy przelewów z rachunku - k. 55-95,

przesłuchanie uczestników postępowania G. K. - k. 208,

K. M. - k. 208.

Sąd zważył, co następuje:

w ocenie Sądu wniosek nie jest zasadny.

W pierwszym rzędzie należy wskazać, że w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż postępowanie o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości w wyniku zasiedzenia, służące realizacji indywidualnych interesów poszczególnych podmiotów prawa cywilnego, nie przewiduje wyjątku od zasady określonej w przepisie art. 321 § 1 k.p.c., zgodnie którą sąd nie może orzekać co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani zasądzać ponad żądanie, a w związku z tym stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2015 roku, III CZP 112/14, OSNC 2015, Nr 11, poz. 127). W konsekwencji przyjęto, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania także wtedy, gdy z ich twierdzeń oraz ustaleń sądu wynika, iż na skutek zasiedzenia nieruchomość weszła do majątku wspólnego wnioskodawcy oraz jego małżonka, którego wniosek nie dotyczył. W judykaturze podkreślono jednak, że w takiej sytuacji sąd powinien zwrócić uwagę uczestników na ewentualną potrzebę zmiany wniosku (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2017 roku, III CZP 49/17, OSNC 2018, Nr 7-8, poz. 71).

W niniejszej sprawie wnioskodawca ostatecznie wystąpił o stwierdzenie, że z dniem 1 stycznia 2008 roku A. M. (1) nabył przez zasiedzenie prawo wieczystego użytkowania nieruchomości obejmującej działkę gruntu o numerze 427, położonej w D. przy ulicy (...), oraz prawo własności posadowionych na tej działce budynku mieszkalnego i zabudowań gospodarczych, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu (...). Uzasadniając wniosek wskazał, że A. M. (1) zamieszkiwał na tej nieruchomości nieprzerwanie od chwili urodzenia aż do śmierci w dniu 5 grudnia 2013 roku, a od dnia 1 stycznia 1978 roku był samoistnym posiadaczem opisanych powyżej praw. W ten sposób określili zakres żądania wniosku, którym Sąd jest związany i poza który nie jest władny wystąpić (art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Inaczej mówiąc, obowiązkiem Sądu w rozpoznawanej sprawie było jedynie ustalenie, czy doszło do nabycia przez zasiedzenie przedmiotowych praw do spornej nieruchomości wyłącznie przez A. M. (1).

Instytucja zasiedzenia jest uregulowana w przepisach art. 172 k.c. W pierwotnym brzmieniu stanowiły one, że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1), przy czym po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2). Określone w tych przepisach terminy zasiedzenia zostały przedłużone z dniem 1 października 1990 roku, na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U z 1990 roku, Nr 55, poz. 321), zwanej dalej „ustawą nowelizującą”. Od daty wejścia w życie ustawy nowelizującej przepisy art. 172 k.c. stanowią bowiem, że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestych jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1), a po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność chociażby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2). Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z przepisem art. 9 ustawy nowelizującej, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed wejściem w życie tej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy tej ustawy. Oznacza to, że jeżeli termin zasiedzenia przewidziany w przepisach art. 172 k.c. w pierwotnym brzmieniu nie upłynął przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, to z chwilą jej wejścia w życie stosuje się terminy zasiedzenie obecnie obowiązujące.

Ze wskazanych regulacji wynika, że podstawową przesłanką zasiedzenia prawa własności nieruchomości jest jej samoistne nieprzerwane posiadanie. Posiadanie samoistne polega na faktycznym wykonywaniu wszelkich uprawnień, które składają się na treść prawa własności. Jak bowiem stanowi przepis art. 336 k.c., posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel, czyli włada nieruchomością we własnym imieniu, samodzielnie, rzeczywiście, niezależnie od woli innej osoby i z reguły we własnym interesie, a na zewnątrz przez otoczenie postrzegany jest jak właściciel (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2005 roku, III CK 168/05, LEX nr 186835; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2004 roku, I CK 398/03, LEX nr 175949; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2003 roku, I CK 74/02, LEX nr 141416). Należy przy tym podkreślić, że stan ten musi istnieć nieprzerwanie przez cały okres posiadania niezbędny do nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2007 roku, III CSK 75/07, LEX nr 334965). W judykaturze przyjmuje się jednocześnie, że do zasiedzenia prawa użytkowania wieczystego już ustanowionego, nie może prowadzić posiadanie w zakresie odmiennego od niego prawa własności, lecz jedynie samoistne posiadanie nieruchomości w zakresie użytkowania wieczystego. Polega ono na wykonywaniu władztwa nad nieruchomością, które odpowiada uprawnieniom określonym w przepisach art. 233 k.c., z wolą posiadania dla siebie. Różnica w posiadaniu tych odmiennych praw wyraża się przede wszystkim w sferze woli posiadacza. Z uwagi na cechy prawa użytkowania wieczystego i związany z nimi charakter władania, do którego prawo to upoważnia, domniemanie ustanowione w przepisie art. 339 k.c. może mieć zastosowanie do osoby władającej nieruchomością w zakresie treści użytkowania wieczystego, przy czym jej posiadanie wykonywane jest przeciwko użytkownikowi wieczystemu. Władanie w zakresie prawa użytkowania wieczystego jest możliwe do stwierdzenia, jeżeli władający zdaje sobie sprawę z charakteru prawa ustanowionego na nieruchomości i ponosi za osobę, przeciwko której jest skierowane jego posiadanie opłaty za użytkowanie wieczyste (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2014 roku, III CSK 299/13, LEX nr 1554585).

Sad ustalił w niniejszej sprawie, że małżonkowie A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M. władali sporną nieruchomością jak użytkownicy wieczyści i tak byli postrzegani przez otoczenie. Sami bowiem użytkowali budynek mieszkalny i budynki gospodarcze na niej posadowione. Co istotne remontowali opisane budynki, przy czym samodzielnie finansowali te remonty i decydowali o ich przebiegu. Oni także uiszczali wszelkie opłaty dotyczące spornej nieruchomości, w tym podatki i opłaty za wieczyste użytkowanie. Nie ma przy tym wątpliwości, że wszystkie wskazane uprawnienia realizowali wspólnie i taki stan trwał także po 2000 roku, kiedy uczestniczka postępowania J. M. wyjechała do pracy do Niemiec. Jak wynika bowiem z dowodów z przesłuchania wnioskodawcy (k. 217 akt) i uczestniczki postępowania J. M. (k. 228 akt), po tej dacie nadal w trakcie pobytów w Polsce zamieszkiwała ona na spornej nieruchomości, a przy tym współdecydowała z mężem o niej oraz finansowała opłaty z nią związane. Należy jednocześnie zauważyć, że opisany stan trwał od lat siedemdziesiątych zeszłego stulecia, kiedy A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M. rozpoczęli remont kapitalny budynku mieszkalnego posadowionego na spornej nieruchomości. Brak jest jednak dowodów wskazujących na to, kiedy ten remont się zaczął. Nie ma natomiast wątpliwości, że małżonkowie A. M. (1) i J. M. zamieszkali na tej nieruchomości we wrześniu 1978 roku. Oznacza to, że od tegoż miesiąca już na pewno byli samoistnymi posiadaczami w zakresie objętych wnioskiem praw do tej nieruchomości i tym samym od tej daty należy liczyć termin zasiedzenia.

W tych okolicznościach Sąd był obowiązany ustalić, czy uzyskali oni to posiadanie w dobrej wierze, czy też w złej wierze. Od tej przesłanki zależy bowiem długość terminu zasiedzenia, jaki będzie miał zastosowanie w tym przypadku.

Pojęcia „dobrej wiary” i „złej wiary” nie zostały zdefiniowane w polskim ustawodawstwie. Zarówno w orzecznictwie, jak i piśmiennictwie, obecnie nie ma jednak wątpliwości, iż pod tymi terminami rozumie się stan świadomości posiadacza, a tym samym decydujące znaczenie mają tutaj elementy subiektywne. Przyjmuje się przy tym, że dobra wiara posiadacza polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2002 roku, IV CKN 1492/00, LEX nr 78338; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2000 roku, II CKN 282/00, LEX nr 52565; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1998 roku, II CKN 770/97, LEX nr 82299). Tym samym w złej wierze jest ten, kto w danych okolicznościach wie albo powinien wiedzieć, że wykonywane prawo nie przysługuje jemu, lecz innemu podmiotowi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2000 roku, II CKN 282/00, LEX nr 52565; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 roku, II CKN 657/98, LEX nr 51060).

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności przedmiotowej sprawy należy wskazać, że A. M. (1) i jego małżonka bardzo dobrze zdawali sobie sprawę z tego, iż prawo wieczystego użytkowania spornej działki gruntu oraz prawo własności posadowionych na niej zabudowań przysługiwało M. L.. Tym samym, w momencie objęcia tych praw w samoistne posiadanie we wrześniu 1978 roku mieli świadomość, że przedmiotowe prawa im nie przysługują. Oznacza to, że uzyskali ich posiadanie w złej wierze.

Dlatego też w tym przypadku termin zasiedzenia wynosi 30 lat, a tym samym upłynął on we wrześniu 2008 roku.

Należy jednocześnie wskazać, że zgodnie z przepisem art. 31 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Mając więc na uwadze, że zasiedzenie nastąpiło w czasie trwania małżeństwa A. M. (1) i uczestniczki postępowania J. M., należało stwierdzić, iż przedmiotowe prawa weszły w skład ich majątku wspólnego.

Reasumując, prawo wieczystego użytkowania spornej działki gruntu oraz prawo własności posadowionych na niej zabudowań we wrześniu 2008 roku na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej nabyli A. M. (1) i uczestniczka postępowania J. M..

Jak wskazano jednak powyżej, wnioskodawca zażądał stwierdzenia zasiedzenia przez A. M. (1) i ani on, ani też żaden z uczestników postępowania nie wystąpił o to, aby objąć orzeczeniem w tym przedmiocie także uczestniczkę postępowania J. M.. Należy bowiem zauważyć, że uczestnicy postępowania G. K. i K. M. jedynie wskazywali, że skoro posiadaczem spornych praw była także uczestniczka postępowania J. M., to nie można uwzględnić wniosku wnioskodawcy, ale nie wystąpili o stwierdzenie zasiedzenia na jej rzecz (k. 280 akt). Mając więc na uwadze, że Sąd jest związany wnioskiem wnioskodawcy, a jego żądanie nie odpowiada stanowi prawnemu należało wniosek oddalić.

Na marginesie wypada jeszcze podkreślić, że skład orzekający, zgodnie z utrwaloną praktyką, umożliwił wnioskodawcy modyfikację wniosku stosownie do dokonanych ustaleń (k. 209 akt), jednakże wnioskodawca nie dokonał prawidłowej zmiany wniosku.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o powołane przepisy, Sąd orzekł jak w punkcie I postanowienia.

W świetle przepisów art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., do niezbędnych kosztów postępowania uczestnika postępowania reprezentowanego przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa uczestnika postępowania.

Oznacza to, że do kosztów postępowania poniesionych w rozpoznawanej sprawie przez uczestniczkę postępowania G. K. należało zaliczyć wynagrodzenie jej pełnomocnika z urzędu w kwocie 1 800 zł (§ 9 ust 1 pkt 6 w zw. § 11 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu - tekst jednolity Dz.U. z 2019 roku, poz. 18), podwyższone o podatek VAT wynoszący 414 zł (§ 4 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu - tekst jednolity Dz.U. z 2019 roku, poz. 18), co daje łącznie kwotę 2 214 zł. Z kolei na koszty postępowania poniesione przez uczestnika postępowania K. M. składało się jedynie wynagrodzenie jego pełnomocnika w kwocie 2 700 zł (§ 2 pkt 6 w zw. z § 5 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 z późn. zm.).

Biorąc pod uwagę, że interesy wnioskodawcy oraz uczestników postępowania G. K. i K. M. były w niniejszej sprawie sprzeczne, a wniosek wnioskodawcy o stwierdzenia nabycia prawa wieczystego użytkowania i prawa własności przez zasiedzenie został w całości oddalony, Sąd obciążył wnioskodawcę obowiązkiem zwrotu opisanych powyżej kosztów postępowania wymienionym uczestnikom postępowania. W tym zakresie oparł swoje rozstrzygnięcie na przepisie art. 520 § 3 zd. 1 k.p.c., wedle którego, jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika.

W tych okolicznościach, na podstawie przytoczonych przepisów, należało orzec jak w punktach II i III sentencji.