Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2020 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. O. (1), E. O. (1), J. O. (1), M. B. (1)

przeciwko B. (...) Spółce (...) Oddział (...)

o zapłatę

I zasądza od pozwanego B. (...) Spółki (...) Oddział (...) na rzecz powódki E. O. (1) kwotę 100 000,- zł (sto tysięcy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2019 r., nadto zasądza od pozwanego na rzecz powodów S. O. (1), J. O. (1) i M. B. (1) kwoty po 30.200 (trzydzieści tysięcy dwieście) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2019 r.

II w pozostałej części oddala powództwo;

III zasądza od pozwanego B. (...) Spółki (...) Oddział (...) na rzecz powódki E. O. (1) kwotę (...), zł tytułem zwrotu kosztów procesu, nadto zasądza od pozwanego na rzecz powodów S. O. (1), J. O. (1) i M. B. (1) łącznie kwotę 5634,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu.,

Sygn. akt: I C 601/19

UZASADNIENIE

Powódka E. O. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego ubezpieczyciela kwoty 100 000,- zł tytułem dodatkowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci męża R. O. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 kwietnia 2019 roku.

Powodowie S. O. (1), J. O. (1) i M. B. (1) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kwot po 50 000,- zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci brata R. O. (1) z tymi samymi odsetkami od tego samego dnia.

Na uzasadnienie swojego żądania powodowie podali, iż w dniu 23 stycznia 2019 roku doszło do tragicznej w skutkach katastrofy w ruchu lądowym, w której zginął poszkodowany R. O. (1), a jego śmierć nastąpiła 2 dni po jego 51 urodzinach.

Zgodnie z ustaleniami (...) O. (...) O. na drodze z O. do D. nastąpiło zderzenie 5 samochodów w następstwie czego zginął między innymi R. O. (1).

Z ustaleń policji wynika, że kierujący pojazdem V. (...) jadąc od miejscowości S. w kierunku K., wykonując manewr wyprzedzania pojazdu marki O. oraz pojazdu marki I. jadącego w tym samym kierunku zderzył się z pojazdem marki F. (...) kierowanym przez R. O. (1) jadącym w przeciwnym kierunku w następstwie czego uderzył w pojazd marki I. i dalej autobus marki S. jadący z przeciwległego kierunku.

W wyniku zdarzenia śmierć na miejscu poniósł między innymi R. O. (1).

Pojazd sprawcy był ubezpieczony w pozwanym zakładzie (...) Oddział (...), a co za tym idzie pozwana odpowiada subsydiarnie za powstałą szkodę.

Dalej powodowie wskazali iż śmierć R. O. (1) 2 dni po urodzinach przerwała jego dotychczasowe szczęśliwe życie i zniszczyła życie najbliższych, którzy nadal pozostają w traumie związanej z jego śmiercią.

Jeśli chodzi o E. O. (1) to E. i R. O. (2) przez 21 lat budowali związek oparty na wielkim uczuciu, zaufaniu i szacunku.

Poznali się w 1991 roku a w 1998 zawarli związek małżeński. Tak długa znajomość pozwoliła im na zbudowanie trwałej, silnej więzi emocjonalnej i stworzenie wspólnej wizji rodziny i planów związanych z jej rozwojem.

Tworzyli szczęśliwą rodzinę, mieli plany i marzenia, rozpoczęli budowę budynku gospodarczego, który miał być miejscem pracy R. O. (1), planowali także budowę domu w tym czasie.

Dzięki wsparciu męża E. O. (1) ukończyła studia magisterskie oraz trzy kierunki studiów podyplomowych, jest obecnie nauczycielką w szkole.

Brak dzieci których bardzo pragnęli sprawił, że stali się dla siebie szczególnie bliscy.

Wspólne wakacje, podróże i plany świadczą o silnej więzi jaka ich łączyła. E. O. (1) jest jedynaczką, wspólnie z małżonkami mieszkają jej starzy schorowani rodzice. Mąż wspierał ją w opiece nad rodzicami, zawoził rodziców często do lekarzy do oddalonego od miejsca zamieszkania ponad 50 km O., zaopatrywał ich w leki.

Ich związek z cementowała wspólna miłość oraz wspólne pasje.

Po śmierci męża powódka wskutek bólu, cierpienia i żalu i poczucia straty utraciła radość życia i aktywność życiową.

Towarzyszy jej poczucie bezradności, bezsilności i strachu przed przyszłością.

Cierpi na bezsenność i stany depresyjne.

Jeśli chodzi o pozostałych powodów to R. O. (1) z rodzeństwem dorastał we wspólnym domu, w których wartości rodzinne stanowiły ważny element wychowania.

Był najmłodszym z rodzeństwa, a rodzeństwo pozostawało w silnej więzi emocjonalnej kształtowanej latam, wzajemnie wspierało się, spędzało wspólnie czas budowało niezależną przyszłość w oparciu o wzajemną przyjaźń, wspólne zainteresowania i pasje.

Często spotykali się na urodzinach dzieci, wspólnie spędzali święta oraz rocznicę, cieszyli się sukcesami każdego z nich.

Część spośród rodzeństwa mieszkało w O. lub w jego pobliżu natomiast dwie inne siostry w dalszej odległości jednak utrzymywali głębokie więzi rodzinne..

Śmierć R. D. dla rodzeństwa stała się olbrzymią traumą, w szczególności, że nastąpiła przed przygotowanym przyjęciem z okazji 51 rocznicy jego urodzin.

Utracili przyjaciela i najbliższą osobę z którą dorastali. Żyją z poczuciem utraty, tęsknoty i ogromnego żalu.

Nadal spotykają się, ale utracili czerpanie przyjemności z życia rodzinnego.

Śmierć brata pozostawiła w nich otwartą ranę, która się nigdy nie zabliźni Żona zmarłego E. O. (1) otrzymała tytułem zadośćuczynienia łącznie 43 250 zł, natomiast rodzeństwo po 9800 zł.

Tym samym powództwo co do dalszych kwot dochodzonych pozwem jest uzasadnione.

Pozwany ubezpieczyciel wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W pierwszej kolejności wskazał, iż przedmiotowe roszczenia żony i rodzeństwa bezpośrednio poszkodowanego nie mogą być uznane za zasadne albowiem zadośćuczynienie w wysokości przyznanej przez pozwanego jest w pełni adekwatne do doznanej przez powodów krzywdy i pozwala im na załagodzenie cierpień doznanych w wyniku śmierci osoby bliskiej.

Potwierdził też kwoty wypłacone przez ubezpieczyciela, a wskazane w pozwie.

Jednocześnie też wskazał, iż przyznając zadośćuczynienie wziął pod uwagę wszelkie istotne okoliczności, takie jak charakter więzi rodzinnych łączących powodów ze zmarłym. zażyłość stosunków emocjonalnych, ewentualne pogorszenie stanu zdrowia jak również przesłanki o charakterze tymczasowym, to jest zachwianie stanu emocjonalnego, cierpień i ból po stracie osoby bliskiej.

Wszystkie te okoliczności zostały uwzględnione w oparciu o specjalnie przygotowany w tym celu algorytm.

Podniósł nadto, że śmierć członka rodziny zawsze wywołuje negatywne emocje i przeżycia, nie oznacza to jednak automatyzmu w przyznawaniu świadczeń odszkodowawczych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego roszczenia zgłoszone pozwem zasługiwały na uwzględnienie, choć co do niektórych powodów (mianowicie rodzeństwa bezpośrednio poszkodowanego) – nie w pełnym, dochodzonym pozwem zakresie.

W pierwszej przy tym kolejności i dla porządku wskazać należy, iż pozwany ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki wypadku, jakiemu uległ R. O. (1), czemu to strona pozwana zasadniczo nie zaprzeczała i czego nie kwestionowała. Co ważniejsze, w toku postępowania likwidacyjnego pozwany dokonał wypłaty zadośćuczynienia na rzecz wszystkich powodów, co pozwala z powodzeniem uznać , że nie była kwestionowana podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej za skutki przedmiotowego wypadku.

Niemniej jednak podejmując merytoryczną obronę w sprawie pozwany ubezpieczyciel wskazał, iż brak jest podstaw prawnych do zasądzenia na rzecz powodów zadośćuczynienia w istocie z uwagi na brak podołania przez stronę powodową obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. w postaci udowodnienia zasadności swojego roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwany podniósł bowiem zarzut, iż wszyscy powodowie dochodzą zadośćuczynienia w rażąco wygórowanej wysokości w stosunku do okoliczności sprawy.

Zauważyć przy tym dla porządku należy, iż okoliczność faktyczne sprawy przedstawione pozwem nie był w sprawie kwestionowane, zostały zresztą w pełni potwierdzone zeznaniami stron, które jako zgodne i, spójne i uzupełniające się zasługiwały na wiarę i jako takie stanowiły podstawę ustaleń Sądu przedstawionych w dalszej części uzasadnienia. W szczególności dotyczy pomocy świadczonej powodowi przez rodzeństwo, wspólnych licznych spotkań rodzinnych, czy też silnych, bliskich i serdecznych relacji cechujących związek małżeński powódki E. O..

W rezultacie, skoro pozwany przedstawiając odmienną jedynie ocenę stanu faktycznego sprawy odpowiada co do zasady za krzywdę wynikłą wskutek śmierci R. O. (1), to istota rozstrzygnięcia ogniskowała się przede wszystkim wokół ustalenia rozmiarów tejże, a w dalszej kolejności ustalenia odpowiedniej wysokości przysługujących z tego tytułu zadośćuczynień.

Oczywistym jest przy tym w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, że śmierć R. O. (1) z pewnością skutkowała doznaniem przez powodów krzywdy wynikającej z naruszenia istniejącej więzi rodzinnej i prawa do życia w pełnej rodzinie i ta okoliczność z przyczyn oczywistych szerszego uzasadnienia nie wymaga, dość jedynie wskazać , iż z zeznań stron w sposób jasny i spójny wynika , że rodzina zmarłego w wypadku R. O. była rodziną zgodną, o w pełni pozytywnych i serdecznych relacjach, brak jest też jakichkolwiek dowodowych podstaw dla uznania, iż relacje te miałyby przybierać inny, negatywny czy obojętny charakter.

Powtórzyć jedynie należy, iż ustalenia faktyczne w tej mierze Sąd poczynił generalnie w oparciu o niekwestionowane ostatecznie zeznania strony powodowej, które to w ocenie Sądu zasługiwały na uwzględnienie.

Przechodząc do omówienia sposobu ustalenia wysokości przysługującego zadośćuczynienia, tu podkreślić trzeba, że zgodnie z ugruntowanym już zapatrywaniem wyrażonym m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r. (III CSK 279/10, OSP 2012/4/44) zadośćuczynienie ma na celu kompensację doznanej krzywdy, tj. złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości, przy czym na sam rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień trudności z jakimi pokrzywdzony będzie umiał się zmierzyć , by odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

Każdy też przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy.

Mając powyższe na względzie podkreślić należy, że w przypadku roszczenia jakim jest zadośćuczynienie za krzywdy związane ze śmiercią bliskiego członka rodziny, oceniając rozmiar krzywd Sąd winien wziąć pod uwagę przede wszystkim relacje łączące każdego z powodów ze zmarłym R. O..

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy przysporzył podstaw dla poczynienia w tej mierze ustaleń oraz wysnucia wniosków uwzględniających stanowisko co do wysokości zadośćuczynienia strony powodowej.

Niewątpliwie zatem powtórzyć należy, że wszystkich powodów łączyły silne więzi i relacje ze zmarłym R. O. (1) .

Tu jednak wyprzedzająco zauważyć trzeba, iż o ile więzy łączące powódkę E. O. (1) ze zmarłym mężem wymagają w ocenie Sądu odrębnego omówienia, o tyle podstawy oceny rozmiarów krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia na rzecz pozostałych powodów, tj. brata i sióstr zmarłego, są ze sobą zbieżne i podobne w tak wysokim stopniu, że możliwe stało się ich wspólne ujęcie w pisemnych motywach wyroku.

Podkreślenia przy tym wymaga, że wprawdzie rozpoznając żądania pozwu Sąd winien dokonać (i dokonał) indywidualnej analizy przesłanek zasądzenia zadośćuczynienia z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy dotyczących każdego z powodów z osobna, niemniej jednak ostatecznie wynik tej oceny doprowadził do wniosku, że roszczenia wszystkich powodów będących rodzeństwem zmarłego winny być uwzględnione w takim samym zakresie.

Bierze się to stąd, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala faktycznie na jednoznaczne i dostatecznie możliwe do procesowego wychwycenia rozróżnienie w stosunku do poszczególnych powodów okoliczności świadczących np. o tym, że któreś z tego rodzeństwa miało z nim dużo ściślejsze więzi bądź istotnie silniej przeżyło śmierć brata zaś inne takich relacji nie przejawiało.

Co ważniejsze żaden z wymienionych powodów nie powoływał się na takie okoliczności, które po takiemu rozróżnieniu dawałyby racjonalne powody.

Przeciwnie, ów brak rozróżnienia znajduje choćby swe odzwierciedlenie w fakcie, iż wszyscy powodowie określili rozmiar swojej krzywdy na takim samym poziomie, co znalazło dalszy swój wymierny wyraz w treści identycznych żądań o zapłatę zadośćuczynienia.

W konsekwencji nie wystąpiły w ocenie Sądu na tle stanu faktycznego w sprawie niniejszej na tyle rozróżnialne elementy stanu faktycznego przekładające się wprost na pozytywne lub negatywne przesłanki miarkowania i zasądzenia omawianego zadośćuczynienia na rzecz tych powodów, które uzasadniałyby uwzględnienie dochodzonych przez nich żądań w różnym stopniu.

Odnosząc się natomiast do rozmiaru krzywdy doznanej przez powódkę E. O. (1) wskutek śmierci jej męża - tu wskazać należy, że niewątpliwie zmarły odgrywał w jej życiu rolę niepomiernie bardziej istotną, co w sposób oczywisty musiało przełożyć się na ocenę skali pokrzywdzenia związanej z utratą osoby bliskiej, utratą więzi, poczuciem swoistej pustki po jej utracie.

Jak bowiem wynika z poczynionych przez Sąd i niekwestionowanych zresztą w sprawie ustaleń, pozostawali oni w związku małżeńskim od 21 lat.