Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 23 stycznia 2020 r.

Sygn. akt VI Ka 268/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anna Zawadka

protokolant: Marta Herc

przy udziale prokuratora Jerzego Kopcia

po rozpoznaniu dnia 23 stycznia 2020 r.

sprawy J. Ł., córki J. i J., ur. (...) w P.

oskarżonej o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy (...)

z dnia 19 października 2018 r. sygn. akt III K 477/17

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że w ramach zarzucanego czynu uznaje oskarżoną J. Ł. za winną tego, że w dniu 26 maja 2015r. w B. (Wielka Brytania) w punkcie E. U. 20 W. M. przyjęła przekazane za pośrednictwem Western U. z Banku (...) w W. ul. (...), pieniądze w kwocie 2.392,22 funtów brytyjskich stanowiące równowartość kwoty 14 370 zł, pochodzące z przestępstwa oszustwa popełnionego na szkodę E. D. (1) w W., a następnie wypłacone pieniądze przekazała nieustalonemu mężczyźnie, przy czym na podstawie okoliczności towarzyszących zdarzeniu powinna była i mogła przypuszczać, że wskazane pieniądze zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym wyczerpała znamiona przestępstwa z art. 292 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 292 § 1 k.k. wymierza jej karę roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym na dzień 26 maja 2015r.) w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec J. Ł. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na podstawie art. 72 § 2 k.k. (w brzmieniu obowiązującym na dzień 26 maja 2015r.) w zw. z art. 4 § 1 k.k. zobowiązuje oskarżoną do częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej E. D. (1) kwoty 5000 zł (pięć tysięcy) w terminie 4 (czterech) miesięcy od uprawomocnienia wyroku;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla (...)na rzecz adw. P. W. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną z urzędu oskarżycielce posiłkowej w instancji odwoławczej oraz podatek VAT;

V.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł tytułem opłaty za obie instancje oraz koszty sądowe w sprawie.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 268/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy (...) z dnia 19 października 2018r. sygn. akt III K 477/17

0.1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.2.1. Ustalenie faktów

0.1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

J. Ł.

Oskarżona w dacie popełnienia przypisanego jej czynu była osobą niekaraną;

Informacja z K.

180,187

0.1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

J. Ł.

Oskarżona nie była świadoma faktycznego pochodzenia pieniędzy, jakie wypłaciła na prośbę znajomego mężczyzny w szczególności nie miała wiedzy, że pieniądze pochodzą z przestępstwa oszustwa;

wyjaśnie-nia oskarżonej

79-83,93-96,116-118,121-123, 172-174

0.1.2.2. Ocena dowodów

0.1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1. 

Informacja z K.

Dokument wystawiony przez uprawniony podmiot tj. Krajowy Rejestr Karny – Punkt Informacyjny przy Sądzie Okręgowym;

0.1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

wyjaśnienia oskarżonej J. Ł.;

Brak dowodu potwierdzającego, że oskarżona miała świadomość pochodzenia wypłaconych przez siebie pieniędzy z przestępstwa oszustwa popełnionego w Polsce na szkodę starszej osoby;

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty w apelacji obrońcy oskarżonej

1.

2.

3.

Na zasadzie przepisu art. 438 pkt 1 kpk błędy w ustaleniach faktycznych, mające wpływ na treść orzeczenia, polegające na:

a)  uznaniu, że zachowanie Ł. Ł. polegające na wypłaceniu pieniędzy z rachunku technicznego banku (...) (zwanego dalej bankiem) na prośbę niezidentyfikowanego mężczyzny o imieniu M., wypełnia znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk na szkodę E. D. (2), podczas gdy oskarżona nie była świadoma faktycznego pochodzenia pieniędzy, jakie wypłaciła na prośbę niezidentyfikowanego mężczyzny o imieniu M. z rachunku technicznego banku służącego do rozliczeń operacji dotyczących przekazów pieniężnych, a co za tym idzie na okoliczność braku możliwości przypisania oskarżonej zamiaru bezpośredniego kierunkowego, niezbędnego dla wypełnienia znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma skarżący, iż zachowanie oskarżonej polegające na wypłaceniu pieniędzy z rachunku technicznego banku (...) na prośbę znajomego mężczyzny, którego danych personalnych oskarżona nie zna, nie wypełnia znamion przestępstwa pomocnictwa do oszustwa, albowiem zgromadzone dowody nie pozwalają ustalić ponad wszelką wątpliwość, że oskarżona J. Ł. była świadoma faktycznego pochodzenia pieniędzy jakie wypłaciła i przekazała znajomemu na jego prośbę;

Udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności ułatwia w ten sposób innej osobie popełnienie czynu zabronionego oraz to, że czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie części szczególnej czynu zabronionego. Oznacza to zatem, iż musi on obejmować świadomością zarówno prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienie ma zamiar ułatwić oraz mieć świadomość znaczenia swojego zachowania w tym w szczególności tego, że stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę.

W tym stanie rzeczy należy potwierdzić, iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozwala na przyjęcie, że J. Ł. świadomie uczestniczyła w omawianym procederze oszustwa i doprowadzenia E. D. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd przez nieustalonego mężczyznę podającego się za funkcjonariusza CBŚ o nazwisku A. K., w sposób zawiniony i z zamiarem popełnienia przestępstwa. Brak jest również dowodów wskazujących na to, by oskarżona domyślała się źródła pochodzenia środków, jakie wypłaciła na prośbę znajomego przesłanych do Wielkiej Brytanii przekazem Western U. na jej nazwisko, a jej zachowanie i postawa w trakcie postępowania potwierdzają, że nie była ona świadoma swojego udziału w oszustwie w formie pomocnika.

Na zasadzie art. 438 pkt 2 kpk obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia, polegającą na:

a)  Naruszeniu przepisu art. 7 kpk poprzez:

- dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonej J. Ł., polegającej na naruszeniu reguł logicznego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego, poprzez uznanie ich za niewiarygodne w części w jakiej oskarżona wskazała, iż nie była świadoma faktycznego pochodzenia pieniędzy, jakie wypłaciła z rachunku technicznego banku służącego do rozliczeń operacji dotyczących przekazów pieniężnych, z uwagi na zachodzącą w ocenie Sądu I instancji sprzeczność pomiędzy przedmiotowymi wyjaśnieniami w ww. zakresie, a pozostałym materiałem dowodowym zebranym w niniejszej sprawie, podczas gdy pozostały materiał dowodowy zgromadzony w rzeczonej sprawie, wbrew stanowisku Sądu I instancji potwierdza okoliczności podane przez oskarżoną, a zatem w żaden sposób nie można mówić o sprzeczności pomiędzy dowodami z dokumentów a wyjaśnieniami oskarżonej;

- uznanie, iż wyjaśnienia oskarżonej wskazują, że rzeczywiście nabrała pewności, że działania niezidentyfikowanego mężczyzny o imieniu M. nie są uczciwe, w momencie wypłaty środków pieniężnych z rachunku bankowego, co w ocenie Sądu I instancji stanowi podstawę do stwierdzenia, że oskarżona przewidywała możliwość, iż podejmuje pieniądze pochodzące z czynu zabronionego, podczas gdy oskarżona w trakcie przesłuchania wskazała wyłącznie, że „ za pierwszym razem to nie było dla mnie podejrzane, ale potem stwierdzałam, że za dużo razy mnie prosi. To się zrobiło dziwne. To były duże kwoty. Ja miałam uczucie, że nie chcę już więcej tego robić” , a powyższe pozwala przyjąć jedynie, iż oskarżona odmówiła nieznanemu mężczyźnie dalszej pomocy oraz że działania ww. mężczyzny w ocenie oskarżonej były „dziwne”, nie zaś jak to stwierdził Sąd meriti, że działania te „nie są uczciwe”, a w konsekwencji nie można uznać, że oskarżona miała wyobrażenie z jakiego czynu zabronionego pochodzą pieniądze;

- przyjęcie, że świadomość oskarżonej, iż na szkodę starszych osób popełniane są przestępstwa polegające na wyłudzaniu pieniędzy pod pozorem ich ochrony, pośpiech z jakim oskarżona dokonywała wypłat z rachunku, jak również fakt, iż pieniądze przesyłane były na rachunek, który nie miał właściciela potwierdzają, iż oskarżona przewidywała możliwość popełnienia wyżej opisanego czynu zabronionego i na to się godziła, podczas gdy powyższe okoliczności w żaden sposób, nie potwierdzają, iż oskarżona miała świadomość, że wypłaca środki pieniężne pochodzące z czynu zabronionego, tym samym, że oskarżona godziła się na popełnienie czynu zabronionego penalizowanego w art. 286 § 1 k.k.

W konsekwencji powyższego naruszenie art. 7 kpk doprowadziło do błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie, a co za tym idzie możliwości przypisania oskarżonej zamiaru popełnienia przypisanego jej czynu zabronionego.

b)  Naruszeniu przepisu art. 5 § 2 kpk poprzez nierozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonej, pomimo dostrzeżenia i wyrażenia tych wątpliwości przez Sąd I instancji, który w uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że „ Można zakładać, deklarowaną przez oskarżoną (k.95) naiwność, która miała czynić ją podatną na manipulacje, jednak biegli psychiatrzy ustalili, że oskarżona nie prezentuje deficytów intelekturalnych (k.87)” . Sąd nie wykluczył zatem odmiennej wersji wydarzeń i uznał, że nie jest możliwe jednoznaczne rozstrzygnięcie w tym przedmiocie, a pomimo tego rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonej, podczas gdy ustawa wskazuje wprost, że wątpliwości niedające się usunąć należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego.

☐ zasadny

☒ częściowo

zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu, za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma obrońca wskazując, że pomiędzy wyjaśnieniami oskarżonej a pozostałym materiałem dowodowym w postaci dowodów z dokumentów czy zeznań pokrzywdzonej, w żaden sposób nie zachodzi sprzeczność. Żaden z przeprowadzonych dowodów w sposób logiczny i przekonujący nie obala wyjaśnień oskarżonej w których podała, że nie miała świadomości pochodzenia pieniędzy z przestępstwa oszustwa. Wprawdzie w toku wyjaśnień przyznała, że słyszała o oszustwach popełnianych na szkodę starszych osób, ale nie kojarzyła tego z prośbą znajomego o wypłacenie i przekazanie mu środków pieniężnych, które miał mu przysyłać jego wujek. Początkowo zachowanie tego znajomego mężczyzny nie wzbudzało jej wątpliwości. Dopiero po wypłacie 2-3 kwot odmówiła znajomemu dalszych tego typu przysług, bo „były to za duże kwoty i nie chciała mieć do czynienia z takimi rzeczami, prosił ją o pomoc za dużo razy i wydało się jej to dziwne, nie chciała więcej tego robić”. Analiza wyjaśnień oskarżonej nie wskazuje aby oskarżona przewidywała możliwość, iż podejmuje pieniądze pochodzące z czynu zabronionego. Ponadto zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury pomocnictwo z art. 18 § 3 k.k. może zostać popełnione w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym, ale zamiar ten nie może być dorozumiany, domniemany - musi być on pewny i udowodniony, by takiemu sprawcy móc przypisać pomoc innej osobie w dokonaniu czynu zabronionego (sygn. akt II AKa 230/14). Tymczasem argumentacja przedstawiona przez Sąd Rejonowy prezentuje cechy domniemania zamiaru oskarżonej, pomimo tego że materiał dowodowy zawierający zeznania świadka i dokumenty, w żaden sposób nie pozwala takiego zamiaru oskarżonej przypisać. Za przyjęciem zamiaru ewentualnego nie przemawia pośpiech z jakim oskarżona dokonała wypłaty z rachunku, ani fakt, że pieniądze przesłane były na rachunek, który nie miał właściciela. Oskarżona wypłaciła pieniądze niezwłocznie w ciągu godziny na prośbę znajomego. Natomiast wskazany numer rachunku jest rachunkiem technicznym Banku (...) służącym do rozliczeń operacji dotyczących przekazów pieniężnych WESTERN U. dokonywanych przez wszystkich klientów w oddziale Banku, co potwierdza pismo z Departamentu (...) Biura A. Banku (...) (k.50). Oskarżona nie miała więc żadnego wpływu na jaki rachunek zostały przesłane pieniądze, gdyż była to wewnętrzna decyzja banku (...) realizującego przekaz pieniężny. Wbrew zatem argumentom Sądu Rejonowego powyższe okoliczności nie potwierdzają, że oskarżona miała wyobrażenie z jakiego czynu zabronionego pochodzą pieniądze. Dlatego też Sąd Odwoławczy nie podziela oceny Sądu Rejonowego w tym zakresie, aby były to okoliczności, które musiałby zrodzić po stronie oskarżonej wątpliwości co do legalności pochodzenia pieniędzy w stopniu wskazującym na jej umyślność przy popełnieniu czynu z art. 18 § 3 w zw. z art. 286 § 1 kk.

Zarzut naruszenia art. 5 § 2 kpk okazał się nietrafny. Jak słusznie podnosi się w orzecznictwie naruszenia zasady in dubio pro reo wyrażonej w art. 5 § 2 kpk jest możliwe tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec niemożności ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Przy rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji takich wątpliwości nie powziął. Przez co nie można mówić o naruszeniu art. 5 § 2 kpk skoro Sąd ustalił stan faktyczny, który w jego ocenie nie budził wątpliwości co do podstawy rozstrzygnięcia. W takich okolicznościach jeżeli skarżący kwestionuje ocenę dowodów dokonaną przez Sąd, która doprowadziła go do ustaleń faktycznych, swoje zarzuty powinien oprzeć na treści art. 7 kpk. Skarżący podnosi również ten zarzut, któremu już nie można odmówić słuszności z powodów wskazanych powyżej.

W wypadku nieuwzględnienia przez Sąd wyżej opisanych zarzutów, zaskarżonemu wyrokowi obrońca zarzucił, na zasadzie przepisu art. 438 pkt 4 kpk rażącą niewspółmierność kary, w postaci:

a)  Orzeczenia kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz zobowiązania oskarżonej do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez wypłatę na rzecz pokrzywdzonej E. D. (1) kwoty 15.000 zł, która nie realizuje w żadnej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a także celów zapobiegawczych i wychowawczych , jakie kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonej, jak również nie uwzględnia należycie okoliczności wpływających na wymiar kary, w tym w szczególności sposobu zachowania się, właściwości i warunków osobistych oskarżonej, a zwłaszcza jej uprzedniej niekaralności w czasie popełnienia zarzucanego jej czynu, a także rodzaju przestępstwa oraz naruszonego dobra chronionego prawem, podczas gdy orzeczona kara w sposób znaczny przekracza wysokość dolnej granicy ustawowego zagrożenia, zaś należyte uwzględnienie ww. okoliczności winno skutkować zastosowaniem w niniejszej sprawie i orzeczeniem zgodnie z normą wysłowioną w art. 19 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 6 kk kary nie izolacyjnej, co w konsekwencji stanowi niewspółmierność orzeczonej kary w stopniu rażącym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec uwzględnienia dwóch poprzednich zarzutów , zarzut rażącej niewspółmierności kary jest bezprzedmiotowy, gdyż został zgłoszony jak zarzut alternatywny na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych oraz obrazy przepisów prawa procesowego mających wpływ na treść wyroku.

4.

Alternatywnie do pkt 1, 2 powyżej, zaskarżonemu wyrokowi zarzuca, na zasadzie art. 438 pkt 1 obrazę przepisów prawa materialnego, a polegająca na naruszeniu przepisu art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk poprzez jego błędne zastosowanie, a w konsekwencji powyższego przyjęciu przez Sąd I instancji, iż zarzucany oskarżonej czyn zabroniony wypełnia znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego winna skutkować dokonaniem kwalifikacji prawnej zarzucanego oskarżonej czynu zabronionego, jako czynu wypełniającego znamiona art. 292 § 1 kpk oraz wymierzeniem oskarżonej stosownej, łagodniejszej kary od orzeczonej przez Sąd meriti.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma skarżący, że prawidłowa analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego winna skutkować dokonaniem zmiany opisu czynu oraz kwalifikacji prawnej występku przypisanego oskarżonej J. Ł.. W świetle zebranych dowodów nie można bowiem wykluczyć, że oskarżona została wprowadzona w błąd przez znajomego mężczyznę, któremu naiwnie uwierzyła, że nie ma on dokumentu tożsamości i postanowiła mu pomóc, wypłacając pieniądze przesłane na jej nazwisko przekazem Western U.. Treść wyjaśnień oskarżonej w tym zakresie nie podważa ani pośpiech przy wypłacie pieniędzy ani sposób ich przesłania. Żaden z przeprowadzonych dowodów nie pozwala obalić deklarowanego braku świadomości oskarżonej, że pieniądze pochodzą z przestępstwa oszustwa. Tymczasem pomocnik musi się co najmniej godzić się na to, że ułatwia sprawcy popełnienie oszustwa, a zebrane dowody nie wskazują na umyślność w formie zamiaru ewentualnego. Natomiast zebrane dowody w postaci wyjaśnień oskarżonej oraz wykazu 3 dokonanych przez nią w ciągu krótkiego okresu czasu tego typu wypłat, wskazują na możliwość przypisania oskarżonej przestępstwa paserstwa nieumyślnego stypizowanego w art. 292 § 1 k.k. J. Ł. niewątpliwie przyjęła przekazane za pośrednictwem Western U. pieniądze w kwocie 2.392,22 funtów brytyjskich stanowiące równowartość kwoty 14 370 zł, pochodzące z przestępstwa oszustwa popełnionego na szkodę E. D. (1) w W., a następnie wypłacone pieniądze przekazała nieustalonemu mężczyźnie, przy czym na podstawie okoliczności towarzyszących zdarzeniu powinna była i mogła przypuszczać, że wskazane pieniądze zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, aczkolwiek nie miała podstaw do przypuszczeń, że pochodzą akurat z przestępstwa oszustwa.

Nie sposób logicznie wytłumaczyć dlaczego oskarżona będąca młodą (30-letnią), ale doświadczoną już życiowo i aktywną kobietą, pracującą od kilku lat jako barmanka w dużym mieście w Wielkiej Brytanii, nie zwróciła uwagi na to, że osobami wpłacającym pieniądze były kobiety i naiwnie uwierzyła w zapewnienia znajomego, który przecież twierdził, że pieniądze przesyła mu wujek. Dodatkowo nie była to jednorazowa sytuacja, lecz jak wynika z wykazu zestawienia transakcji (k.98), oskarżona dokonała takich wypłat 3 -krotnie przez okres ok. miesiąca, przy czym wypłacone kwoty były dość znaczne (za każdym razem ok.2-3 tysiące funtów), biorąc pod uwagę miesięczne zarobki oskarżonej (ok.1000 funtów) oraz status społeczny tego mężczyzny, który oskarżona opisała tak: „po jego wyglądzie nie widać, aby był osobą zamożną… oceniam go jako prostego, zwykłego człowieka, może pracownika fabryki”-k.82-83. W świetle tych dowodów oskarżona J. Ł. mogła i powinna przypuszczać, że pieniądze które przyjęła, zostały uzyskane z czynu zabronionego. Nie była przecież bliską znajomą mężczyzny, którego poza imieniem dokładnych danych osobowych ani miejsca zamieszkania nie znała. Ponadto była to już trzecia wypłata sporej sumy pieniędzy w krótkim okresie czasu, które przesyłała za każdym razem inna kobieta, a opisany przez nią mężczyzna nie wyglądał wg. jej opinii na zamożną osobę. Powyższe okoliczności powinny u każdej dorosłej osoby wzbudzić obawę i podejrzenie odnośnie legalności źródła pochodzenia takich środków pieniężnych. Brak jest przy tym podstaw aby uznać, że zdolności poznawcze oskarżonej J. Ł., jej zdolność rozpoznania znaczenia czynu oraz pokierowania swoim postępowaniem, były w jakimkolwiek stopniu ograniczone. Doświadczenie życiowe oskarżonej wskazuje na świadomość norm postępowania obowiązujących w społeczeństwie oraz życiową zaradność. Oskarżona od wielu lat mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii jako barmanka, a zatem ma styczność z osobami pochodzącymi z różnych środowisk. W tej sytuacji trudno podejrzewać ją o skrajną naiwność i brak refleksji odnośnie nielegalnych źródeł pochodzenia pieniędzy.

Odnosząc się do kwestii obowiązywania zasady terytorialności i jurysdykcji krajowej, to zgodnie z art. 109 k.k. ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo za granicą. Wprawdzie warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia. Tym niemniej powyższy warunek odpowiedzialności, zgodnie z przepisem art. 112 pkt 5 k.k., ulega wyłączeniu w przypadku przestępstwa z którego została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w tej sprawie taka korzyść została niewątpliwie osiągnięta kosztem pokrzywdzonej E. D. (1) mieszkającej w W..

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanych jej czynów, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i poprzestanie na orzeczeniu kary grzywny w wysokości ustalonej przez Sąd; alternatywnie wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez dokonanie prawidłowej kwalifikacji zarzucanego oskarżonej czynu zabronionego, tj. z art. 292 § 1 k.k. oraz wymierzeniem oskarżonej stosownej , łagodniejszej kary od orzeczonej przez Sąd I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uniewinnienia oskarżonej J. Ł., w sytuacji gdy wiarygodne dowody w postaci m.in. wyjaśnień oskarżonej oraz dowody z dokumentów w postaci zestawienia transakcji wypłat znacznych kwot dokonanych przez oskarżoną w przeciągu blisko miesiąca czasu na prośbę nieustalonego mężczyzny, wskazuje w sposób nie budzący wątpliwości na winę oskarżonej w zakresie przestępstwa paserstwa nieumyślnego. Wniosek obrońcy o uniewinnienie oskarżonej ewentualnie złagodzenie kary jest zatem niezasadny.

Natomiast wniosek obrońcy należało uznać za zasadny w części w jakiej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez dokonanie prawidłowej kwalifikacji zarzucanego oskarżonej czynu zabronionego tj. art. 292 § 1 k.k. W świetle zgromadzonych dowodów należało ustalić, iż działanie oskarżonej polegało na tym, że w dniu 26 maja 2015r. w B. (Wielka Brytania) w punkcie E. U. 20 W. M. przyjęła przekazane za pośrednictwem Western U. z Banku (...) w W. ul. (...), pieniądze w kwocie 2.392,22 funtów brytyjskich stanowiące równowartość kwoty 14 370 zł, pochodzące z przestępstwa oszustwa popełnionego na szkodę E. D. (1) w W., a następnie wypłacone pieniądze przekazała nieustalonemu mężczyźnie, przy czym na podstawie okoliczności towarzyszących zdarzeniu powinna była i mogła przypuszczać, że wskazane pieniądze zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym wyczerpała znamiona przestępstwa z art. 292 § 1 k.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

0.1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1.Zmiana opisu przypisanego oskarżonej czynu oraz kwalifikacji prawnej na art. 292 § 1 k.k.

Zwi ęź le o powodach zmiany

Pomocnictwo do oszustwa polega na ułatwieniu sprawcy głównemu, poprzez działanie (lub ewentualnie zaniechanie wbrew prawnemu obowiązkowi), doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, za pomocą wprowadzenia jej w błąd lub wyzyskania błędu (przez sprawcę głównego), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Pomocnik, co najmniej w chwili podejmowania działań (zaniechań), ułatwiających dokonanie oszustwa, musi mieć wyobrażenie konkretnego czynu podejmowanego przez sprawcę głównego. Musi zatem obejmować swoją świadomością fakt, że sprawca główny, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zamierza doprowadzić osobę pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, za pomocą wprowadzenia jej w błąd. Nadto pomocnik musi mieć świadomość znaczenia swojego zachowania, w tym szczególnie tego, iż stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu przez sprawcę głównego. Wobec braku dowodów na taką rolę oskarżonej w dokonanym przestępstwie oszustwa na szkodę E. D. (1), Sąd Okręgowy zmienił opis czynu przypisanego oskarżonej i ustalił, że jej działanie wypełniło jedynie znamiona nieumyślnego paserstwa tj. przestępstwa z art. 292 § 1 k.k., bowiem na podstawie okoliczności towarzyszących kolejnej (trzeciej) wypłacie pieniędzy przesłanych ponownie przekazem Western U., powinna była i mogła przypuszczać, że wskazane pieniądze, które na prośbę znajomego mężczyzny wypłaciła i mu przekazała, zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego.

Wymierzając oskarżonej karę za przypisane przestępstwo Sąd Okręgowy uznał, że kara roku pozbawienia wolności będzie karą adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, z uwagi na rozmiar wyrządzonej tym czynem szkody majątkowej. Oskarżona w czasie popełnienia przypisanego jej przestępstwa nie był karana, gdyż wyrok skazujący w innej podobnej sprawie zapadł po popełnieniu tego czynu. Zdaniem Sądu właściwości i warunki osobiste J. Ł. pozwalają postawić pozytywną prognozę kryminologiczną, a warunkowe zawieszenie wykonania kary roku pozbawienia wolności na okres 2 lat próby, będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec niej celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Względy wychowawcze przemawiają także za nałożeniem na oskarżoną obowiązku przynajmniej częściowego naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej E. D. (1), skoro działanie oskarżonej przyczyniło się do powstania uszczerbku w oszczędnościach pokrzywdzonej, która jest osobą starszą i niezamożną. Zdaniem Sądu obowiązek wpłaty częściowego odszkodowania w wysokości 5000 zł w terminie 4 miesięcy od uprawomocnienia wyroku, służy wsparciu dla wychowawczego celu orzeczonej kary, a jednocześnie przyczyni się do prawidłowego odbioru społecznego wyroku. Wskazać także należy, iż przy orzekaniu obowiązku naprawienia szkody wobec sprawcy przestępstwa paserstwa, ma zastosowanie art. 422 k.c. Przepis ten stanowi, że za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił, albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody (vide wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 października 2013r. II AKa 312/13). Niewątpliwie oskarżona jest osobą, dzięki pomocy której sprawca bądź sprawcy oszustwa osiągnęli korzyść majątkową kosztem pokrzywdzonej.

0.1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV i V

Wobec częściowego uwzględnienia środka odwoławczego i wydania wyroku skazującego, koszty procesu ponosi oskarżona, przy czym z uwagi na wysokość uzyskiwanych dochodów Sąd nie znalazł podstaw do zwolnienia oskarżonej od kosztów sądowych w sprawie.

o wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu za udzielenie pomocy prawnej oskarżycielce posiłkowej w drugiej instancji orzeczono na podstawie § 17 ust. 4 i 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

7.  PODPIS

Sędzia Anna Zawadka

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Południe w Warszawie z dnia 19 października 2018r. w sprawie o sygn. akt III K 477/17

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana