Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa B. B. i B. B.

przeciwko Bank (...) Spółce Akcyjnej w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 8 listopada 2018 r. sygn. akt I C 126/17

1.  prostuje oczywistą niedokładność w komparycji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że oznacza stronę pozwaną jako Bank (...) Spółka Akcyjna w W.;

2.  oddala apelację;

3.  zasądza od powodów na rzecz strony pozwanej kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Marek Boniecki SSA Hanna Nowicka de Poraj SSO (del.) Izabella Dyka

Sygn. akt I ACa 91/19

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z dnia 11 grudnia 2019 r.

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił powództwo B. B. skierowane przeciwko Bankowi (...) S.A. w W. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, ponad kwotę 587.341,70 zł, co do której powództwo zostało odrzucone, a powództwo B. B. oddalił w całości oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny szczegółowo zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z którego to uzasadnienia wynika, że na podstawie umowy z 6 października 2000 r. między pozwanym a K. B. i powodem, prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, pozwany udzielił kredytobiorcy kredytu na finansowanie inwestycji w wysokości 880.000,00 USD. W tym samym dniu powódka jako żona powoda złożyła oświadczenie, w którym wyraziła zgodę na zaciągnięcie przez swojego męża B. B. ww. kredytu oraz na ustanowienie prawnych zabezpieczeń zgodnie z umową. Kredyt został udzielony na okres od 6 października 2000 r. do 15 września 2005 r. Zgodnie z umową, pokrywanie płatności inwestycyjnych w kraju miało następować w złotych polskich przeliczonych według kursu kupna dewiz obowiązującego w Banku w dniu realizacji płatności. Strony ustaliły nadto, że kredyt będzie spłacany w walucie kredytu, z wpływów uzyskanych przez kredytobiorcę w drodze obciążenia rachunku walutowego kredytobiorcy, w równowartości w złotych kwot należności wyrażonych w walucie kredytu, przeliczonych po kursie sprzedaży dewiz obowiązującym w Banku w dniu realizacji płatności w drodze obciążenia rachunku bieżącego kredytobiorcy. Kredytobiorcy podpisali oświadczenie o poddaniu się egzekucji, w którym wyrazili zgodę na wystawienie przeciwko nim bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 8.400.000 zł. W związku z istniejącym zadłużeniem z tytułu ww. umowy pozwany pismem doręczonym 12 września 2003 r. wezwał kredytobiorców do spłaty zaciągniętego kredytu w terminie 14 dni. Na dzień 5 września 2003 r. wysokość zadłużenia kredytobiorców wynosiła: 611.884,02 USD kapitału i 25.166,53 USD odsetek. W dniu 19 grudnia 2006 r. pozwany zawarł ugodę z dłużnikami, m.in. powodami, dotyczącą ww. umowy kredytowej. Na dzień zawarcia ugody kwota zadłużenia kredytobiorcy i dłużników solidarnych wobec pozwanego z tytułu umowy kredytowej wynosiła ogółem 3.657.964,60 zł, w tym zadłużenie z tytułu kapitału 2.508.969,23 zł, odsetek 1.101.507,87 zł, a kosztów 47.487,50 zł. Kredytobiorcy oraz dłużnicy solidarni uznali roszczenie pozwanego co do zasady i wysokości. W dniu 7 listopada 2003 r. pozwany wystawił przeciwko K. B., powodowi oraz spółce (...) bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), obejmujący zobowiązania z tytułu umowy kredytowej z dnia 6 października 2000 r. Tytuł ten obejmował należność główną w wysokości 2.508.969,23 zł, odsetki w kwocie 164.417,15 zł oraz koszty w wysokości 6 zł. Powyższy tytuł egzekucyjny po nadaniu klauzuli wykonalności przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 12 grudnia 2003 roku w sprawie(...)w zakresie zobowiązania dłużników: K. B. i powoda stał się podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Sąd Rejonowy w B.postanowieniem z 17 stycznia 2011 r. wydanym w sprawie(...) nadał tytułowi wykonawczemu – bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez stronę pozwaną klauzulę wykonalności, m.in. przeciwko powódce jako małżonce dłużnika, z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością małżeńską ustawową.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że:

- powództwo żadnego z powodów nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem nie zostały spełnione przesłanki przewidziane w art. 840 §1 pkt 1 i 2 k.p.c.;

- nietrafiony był zarzut niezgodności przepisów o bankowych tytułach egzekucyjnych z Ustawą zasadniczą, a to zarówno w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, jak i art. 11 ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw;

- nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut dotyczący §7 zawartej między stronami umowy kredytowej, w którym nie wskazano sposobu ustalania kursu waluty, albowiem zarzut ten został już rozpoznany w sprawie (...) z powództwa B. B., co skutkowało też uprzednio dokonanym przez Sąd pierwszej instancji odrzuceniem pozwu tego powoda, a nadto strony umowy działały jako profesjonalni uczestnicy obrotu gospodarczego, znały treść umowy i wyraziły na nią zgodę;

- powódka kwestionując istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym, mogła po nadaniu tejże klauzuli wykonalności wystąpić z powództwem przeciwegzekucyjnym opartym na art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., jednakże tego nie uczyniła;

- powódka nie zgłaszała też odrębnych zarzutów od tych, które zgłosił B. B. w prawomocnie zakończonym postępowaniu w sprawie(...)

Wyrok powyższy zaskarżyli w całości apelacją oboje powodowie, wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w całości.

Apelujący zarzucili naruszenie: 1) art. 840 k.p.c. w zw. z art. 190 ust. 4 Konstytucji poprzez uznanie za bezzasadne zarzutów powodów co do tytułu wykonawczego, w sytuacji gdy wobec wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 kwietnia 2015 r. (sygn. akt P 45/12) uznającego, iż art.96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, powództwo zasługiwało na uwzględnienie; 2) art. 5 k.c. poprzez pominięcie, że pozwany nie naruszył prawa , narzucając powodom sposób przeliczenia waluty oraz nie naruszył zasad współżycia społecznego, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych i przyjęcia przez Sąd, że powodowie mieli pełną świadomość zobowiązań wynikających z umowy kredytowej, w szczególności sposobu przeliczenia zobowiązania wg średniego kursu NBP, w sytuacji gdy umowa nakładała inny sposób przeliczenia.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Apelacyjny przyjął go za własny. Jakkolwiek w apelacji zawarty został zarzut częściowo wadliwych ustaleń faktycznych, to dotyczył on de facto wyciągniętych przez Sąd pierwszej instancji wniosków, które z kolei podlegały rozpoznaniu poprzez pryzmat przepisów prawa materialnego.

Zgodnie z art. 843 §3 k.p.c., w pozwie obejmującym powództwo przeciwegzekucyjne powód obowiązany jest przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty możliwości późniejszego powoływania się na nie. Konsekwencją ww. przepisu jest także związanie sądu podstawami powództwa opozycyjnego wskazanymi w piśmie inicjującym proces. Powodowie w pozwie powołali się na zdarzenia wyłączające ich zdaniem dopuszczalność egzekucji, tj.: 1) uchylenie mocy obowiązującej art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 prawa bankowego; 2) nieważność postanowienia zawartego w §7 umowy kredytowej; 3) niemożność ustalenia wysokości zobowiązania powoda względem pozwanego (brak wskazania sposobu przeliczania PLN na USD w sposób umożliwiający jego weryfikację); 4) przeliczenie zobowiązania powodów z umowy kredytu wg średniego kursu NBP, w sytuacji gdy umowa nakładała inny sposób przeliczenia. Zdaniem powodów działania pozwanego związane z przeliczeniem waluty kredytu były także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powyższe twierdzenia powielone zostały także w wywiedzionym środku odwoławczym.

Odnośnie do pierwszego, najbardziej rozbudowanego w uzasadnieniu apelacji zarzutu dotyczącego nieuwzględnienia skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zauważyć należy, że skarżący nie przedstawiają żadnych nowych argumentów, które nie byłyby przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy. W tych okolicznościach Sąd odwoławczy uznaje za zbędne powielanie rozumowania i wniosków Sądu pierwszej instancji zaprezentowanych w tej kwestii w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które zasługują na pełną akceptację. Wystarczy zatem poprzestać na stwierdzeniu, że wystawienie przez pozwanego przeciwko powodom bankowego tytułu egzekucyjnego w dniu 7 listopada 2003 r. miało umocowanie w obowiązujących wówczas przepisach prawa, co potwierdza zarówno pkt II wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 45/12, jak i art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 25 września 2015 r. nowelizującej prawo bankowe.

Zaskarżony wyrok nie narusza także art. 5 k.c.

Po pierwsze, zastosowanie ww. przepisu jest zastrzeżone do przypadków szczególnych, które w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą.

Po drugie, apelujący nie wskazali, które konkretnie zasady współżycia społecznego pozwany miał naruszyć, wystawiając bankowy tytuł egzekucyjny.

Po trzecie wreszcie, przytaczane przez powodów w tym względzie argumenty są nieuzasadnione. Przede wszystkim zauważyć należy wewnętrzną sprzeczność zarzutów skarżących, którzy z jednej strony twierdzą, że zapisy umowy uniemożliwiają ustalenie sposobu przeliczenia, z drugiej, że umowa nakładała inny niż przyjęty przez pozwany bank sposób przeliczania. W kwestionowanym §7.2 umowy kredytowej strony przewidziały dwie formy spłaty rat kredytu: w walucie kredytu oraz w równowartości w złotych. W tym drugim przypadku zastosowanie miał znaleźć kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w pozwanym banku w dniu realizacji płatności w drodze obciążenia rachunku bieżącego kredytobiorcy. Nie ma zatem racji autor pozwu i apelacji, że sposób przeliczenia waluty nie został w umowie określony. Słusznie także zwraca uwagę Sąd Okręgowy na fakt, że umowa zawierana była między przedsiębiorcami, a zatem trudno przyjąć, aby kredytobiorcy nie rozumieli kwestionowanego zapisu. Co więcej, zadłużenie wynikające z umowy, także co do jego wysokości, potwierdzone zostało przez oboje powodów w ugodzie zawartej z pozwanym w dniu 19 grudnia 2006 r., a zatem po 3 latach od wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Fakt ten przemawia także przeciwko uznaniu za przekonujące twierdzeń powodów o niemożności weryfikacji zadłużenia wskazanego w bankowym tytule egzekucyjnym. Nie jest także trafiony zarzut przeliczenia zadłużenia niezgodnie z umową. Umowa nie przewidywała wprost sposobu przeliczenia długu w przypadku braku jego spłaty. W tej sytuacji za prawidłowe uznać należało przeliczenie waluty obcej wg średniego kursu dolara amerykańskiego, zgodnie z obowiązującą w roku 2007 r. (na tę datę powoływali się w pozwie powodowie) uchwałą nr(...)zarządu NBP w sprawie sposobu wyliczania i ogłaszania bieżących kursów walut obcych, wydaną na podstawie art. 24 ust. 3 i art. 17 ust. 4 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, które po stronie pozwanej ograniczyły się do wynagrodzenia radcy prawnego przyjęto art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. oraz §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.)

SSA Marek Boniecki SSA Hanna Nowicka de Poraj SSO Izabella Dyka