Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 488/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla (...) W. z dnia 10 grudnia 2018r. sygn. akt VIII K 729/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut w apelacji

1.

Obrazy przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 343 § 7 kpk i art. 335 § 2 kpk w zw. z art. 413 § 1 pkt 2 kpk poprzez uwzględnienie wniosku prokuratora złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk bez uzupełnienia opisu czynu zarzucanego oskarżonemu o brakujące znamię występku z art. 270 § 1 kk w postaci podrobienia dokumentu „w celu użycia go za autentyczny” , w wyniku czego w części dyspozytywnej wyroku zostało ono pominięte;;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora wniesiona na niekorzyść oskarżonego Ł. Z. zawierała zarzut obrazy przepisów postępowania, tymczasem zarzut ten nie był zasadny, albowiem w sprawie niniejszej, na skutek nieprawidłowego zastosowania prawa materialnego, doszło do skazania oskarżonego za przestępstwo, pomimo iż jego zachowanie stanowiło wykroczenie określone w art. 65 § 1 pkt. 1 k.w.

Choć apelacja prokuratora nie była zasadna, to przy jej rozpoznaniu Sąd Okręgowy stwierdził istnienie okoliczności stanowiącej przesłankę z art. 440 k.p.k., czyli rażącą niesprawiedliwość wyroku, którą Sąd obowiązany był uwzględnić z urzędu, co doprowadziło do zmiany wyroku w sposób opisany w części dyspozytywnej.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez wskazanie w części dyspozytywnej wyroku, że oskarżony dopuścił się czynu co do którego uznany został winnym podrabiając na dokumencie podpis w celu użycia za autentyczny;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zmiana wyroku w sposób postulowany przez prokuratora skutkuje rażącą niesprawiedliwością orzeczenia poprzez obrazę prawa materialnego i skazanie oskarżonego za przestępstwo, pomimo iż jego zachowanie stanowiło wykroczenie określone w art. 65 § 1 pkt. 1 k.w.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uchyla orzeczenie z punktu I i przyjmując, w ramach czynu zarzucanego oskarżonemu, że zachowanie Ł. Z. polegało na tym, iż w dniu 2 sierpnia 2014 roku w W. umyślnie wprowadził w błąd funkcjonariuszy Policji sporządzających dokument w postaci mandatu karnego kredytowanego o nr (...) co do tożsamości własnej poprzez podanie jako własnego imienia i nazwiska danych M. M., co wyczerpało znamiona wykroczenia z art. 65 § 1 punkt 1 k.w. - na podstawie art. 45 § 1 k.w. w zw. z art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w postępowanie karne umarza;

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Choć apelacja prokuratora nie była zasadna, to przy jej rozpoznaniu Sąd Okręgowy stwierdził istnienie okoliczności stanowiącej przesłankę z art. 440 k.p.k., którą obowiązany był uwzględnić z urzędu, co doprowadziło do zmiany wyroku w sposób opisany w części dyspozytywnej.

W środku odwoławczym kwestionowano jedynie obrazę przepisów postępowania poprzez nieuzupełnienie w opisie przypisanego czynu brakującego znamienia występku z art. 270 § 1 k.k. w postaci podrobienia dokumentu „w celu użycia go za autentyczny”, podczas gdy w sprawie niniejszej, na skutek nieprawidłowego zastosowania prawa materialnego, doszło do skazania oskarżonego za przestępstwo, pomimo iż jego zachowanie stanowiło wykroczenie określone w art. 65 § 1 pkt. 1 k.w. Jak zaś wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia z dnia 12 kwietnia 2018 r. ( sygn. II KK 422/17) Sięgnięcie po przepis art. 440 k.p.k. umożliwiający zmianę albo uchylenie orzeczenia, gdy jego utrzymanie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, jest uzasadnione jedynie wówczas, gdy stan pożądanej sprawiedliwości orzeczenia nie może zostać osiągnięty w wyniku rozpoznania środka odwoławczego w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

W zakresie przebiegu zdarzeń Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które nie były kwestionowane przez strony postępowania. Z nich zaś jasno wynika, że podczas interwencji policji związanej ze zgłoszeniem kradzieży sklepowej mającej miejsce w dniu 2 sierpnia 2014r. jeden z legitymowanych mężczyzn w trakcie interwencji krzyczał, używał wulgarnych słów oraz zakłócał ład i porządek publiczny. W związku z jego zachowaniem funkcjonariusze policji ukarali go mandatem karnym w wysokości 100 zł za zakłócanie spokoju i porządku publicznego. Ł. Z. nie posiadał przy sobie żadnego dokumentu tożsamości ani innego dokumentu ze zdjęciem i oświadczył, że nazywa się M. M., podając wszystkie dane osobowe, a następnie po wypisaniu mandatu Ł. Z. podpisał się na mandacie seria (...) danymi (...) i przyjął mandat. Przy czym oskarżony postąpił tak z obawy przed koniecznością uiszczenia kary pieniężnej w kwocie 100 zł.

Dokonując następnie prawnokarnej oceny postępowania oskarżonego w zakresie czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia wydając wyrok na posiedzeniu w trybie art. 335 kpk Sąd Rejonowy uznał, że Ł. Z. poprzez podanie danych M. M. oraz podrobienie jego podpisu na mandacie karnym kredytowanym seria (...) skierował przeciwko M. M. ściganie o wykroczenie, jego zachowanie zakwalifikował z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 235 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Ta kwalifikacja, w ocenie sądu odwoławczego, jest błędna.

Już w wyroku z dnia 17 września 2002 r. ( sygn. IV KK 240/02) Sąd Najwyższy wskazał, że „działanie sprawcy, polegające na podpisaniu się nazwiskiem innej osoby na protokole zatrzymania i protokole przesłuchania sprawcy wykroczenia, nie może być uznane za podrobienie dokumentu w rozumieniu art. 270 § 1 kk - sprawca nie sporządził przecież dokumentu przy zachowaniu pozorów, że pochodzi on od innej osoby.

Działania sprawcy, który podaje nieprawdziwe dane osobowe co do swojej tożsamości, a następnie podpisuje się nieprawdziwym imieniem i nazwiskiem, przy czym dzieje się to przed tym samym organem państwowym (Policja) i w ramach tego samego postępowania (…), wyczerpuje jedynie znamiona wykroczenia określonego w art. 65 § 1 kw.

Zważywszy na elementy strony podmiotowej, zachowanie oskarżonego nie może być kwalifikowane jako występek z art. 235 kk. Sprawca tego występku, poprzez "podstępne zabiegi", musi działać w zamiarze bezpośrednim skierowania przeciwko określonej osobie ścigania o czyn nie popełniony. Od daty wydania tegoż orzeczenia przepisy art. 235 k.k. oraz art. 270 § 1 k.k. nie były nowelizowane, a żaden z innych, późniejszych judykatów poglądu tego nie podważył. Przeciwnie, w wyroku z dnia 28 marca 2012 r. ( sygn. II KK 211/11) Sąd Najwyższy podkreślił, że z łożenie nieprawdziwego oświadczenia co do tożsamości, obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania, stanowi wykroczenie określone w art. 65 § 1 k.w.; wykroczenie to dotyczy sprawcy, który umyślnie za pomocą słowa lub pisma wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję upoważnioną z mocy ustawy do legitymowania; można się go również dopuścić przez zatajenie prawdziwego stanu rzeczy.

Przenosząc uwagi te na grunt niniejszej sprawy najpierw należy podkreślić, że opisane zarzutem zachowanie Ł. Z. nie zostało podjęte niejako z jego „inicjatywy”, lecz było efektem jego zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia kradzieży sklepowej przez towarzyszącego mu kolegę K. B.. Natomiast głośne i wulgarne zachowanie oskarżonego Ł. Z. podczas interwencji policji skutkowało wypisaniem mandatu karnego w wysokości 100 zł za popełnienie wykroczenia z art. 51 § 1 kw. Już choćby ten fakt nakazywał szczegółowe rozważenie, jaka była faktyczna motywacja oskarżonego, z powodu której podał on policjantom nieprawdziwe dane personalne oraz podpisał się danymi swego kolegi na mandacie karnym. Jak trafnie zauważył sąd meriti, występek z art. 235 k.k. może zostać popełniony jedynie umyślnie i to w postaci zamiaru bezpośredniego, kierunkowego. Dla przypisania odpowiedzialności za ów występek nie jest więc wystarczającym ustalenie, że sprawca godził się z ewentualnym skutkiem swego postępowania w postaci wszczęcia postępowania przeciwko innej osobie będącego skutkiem nieprawdziwego oskarżenia. Ustawa, dla bytu tegoż przestępstwa wymaga bowiem, by sprawca podjął „podstępne zabiegi” właśnie po to, aby nakierować oskarżenie na osobę niewinną. Tymczasem oskarżony takich zabiegów nie podejmował i trudno doszukać się jakichkolwiek okoliczności świadczących o takim właśnie zamiarze , w wykonaniu którego podał on dane swojego kolegi. Dodać należy, że z wyjaśnień oskarżonego wynika, iż motywem do takiego zachowania była chęć uniknięcia zapłacenia mandatu. Oskarżony wyjaśnił, że nie pracował i nie miał pieniędzy, a policja chciała zabrać go na komisariat, bo nie miał dokumentów. Ponadto był wówczas po alkoholu i dlatego podał dane M. M.. Brak jest logicznych powodów, dla których zachowania te w sferze motywacyjnej należałoby oceniać odmiennie. Przeciwnie – racjonalna ocena prowadzi do jedynego słusznego wniosku, a mianowicie, iż Ł. Z. obawiając się konieczności zapłaty mandatu karnego najpierw podał policjantom nieprawdziwe dane personalne posługując się danymi swego kolegi, a potem tymi danymi podpisał się na mandacie opisanym w akcie oskarżenia.

Nie można również uznać, aby samo podanie danych personalnych innej osoby, było „podstępnym zabiegiem”, o jakim mowa w art. 235 k.k. W istocie bowiem w takiej sytuacji sprawca nie podejmuje żadnej aktywności, nie przedsiębierze żadnych zabiegów, a dopiero postawiony w „sytuacji przymusu” posługuje się danymi innej osoby.

Nie ma także racji Sąd Rejonowy uznając, że złożenie przez oskarżonego podpisu o danych innej osoby na dokumencie, który został fizycznie wytworzony przez funkcjonariusza Policji i przez niego podpisany nosi znamiona sfałszowania dokumentu i w ten sposób nadanie mu pozorów autentycznego. Nadal bowiem jest to dokument autentyczny, gdyż został sporządzony w miejscu i czasie w nim wskazanym, z powodów nim określonych i przez osobę opisaną jako „sporządzający” , zaś rola oskarżonego sprowadziła się wyłącznie do umieszczenia na nim nieprawdziwego podpisu. Decydujące są jednak okoliczności jego złożenia. Nie dochodzi do tego na skutek samorzutnego działania sprawcy, lecz w wyniku legitymowania lub rozpytania przez funkcjonariusza Policji. Podanie fałszywych danych, o jakich mowa w art. 65 § 1 pkt. 1 k.w. może nastąpić ustnie, poprzez okazanie dokumentu ( np. dowodu tożsamości innej osoby) bądź właśnie poprzez złożenie podpisu.

Z tych zatem względów Sąd Okręgowy uznał, że czyn zarzucany oskarżonemu w akcie oskarżenia powinien być potraktowany jako wspomniane wykroczenie, zaś z uwagi na upływ terminu 3 lat od daty jego popełnienia, a tym samym nastąpienie przedawnienia karalności – uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uchyla orzeczenie z punktu I i przyjmując, w ramach czynu zarzucanego oskarżonemu, że zachowanie Ł. Z. polegało na tym, iż w dniu 2 sierpnia 2014 roku w W. umyślnie wprowadził w błąd funkcjonariuszy Policji sporządzających dokument w postaci mandatu karnego kredytowanego o nr (...) co do tożsamości własnej poprzez podanie jako własnego imienia i nazwiska danych M. M., co wyczerpało znamiona wykroczenia z art. 65 § 1 punkt 1 k.w. - na podstawie art. 45 § 1 k.w. w zw. z art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w postępowanie karne umarza;

Zwi ęź le o powodach zmiany

Jak w pkt 4 powyżej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Czyn zarzucany oskarżonemu w akcie oskarżenia powinien zostać zakwalifikowany jako wykroczenie z art. 65 § 1 punkt 1 k.w., zaś z uwagi na upływ okresu 3 lat od daty jego popełnienia, a tym samym nastąpienie przedawnienia karalności należało uchylić zaskarżony wyrok i umorzyć postępowanie.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zgodnie z treścią przepisu art. 632 pkt 2 kpk w razie umorzenia postępowania karnego koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla (...) w W. z dnia 10 grudnia 2018r. w sprawie o sygn. akt VIII K 729/18

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana