Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2020 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko K. G.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda A. S. na rzecz pozwanej K. G. 5.400 ( pięć tysięcy czterysta ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 229/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 lutego 2018 r. (data wpływu) powód A. S. wniósł o uznanie za bezskuteczne w stosunku do niego umów darowizny : nieruchomości położonej w miejscowości W., gmina W. o powierzchni 0,0991 ha oznaczonej jako działki numery (...) z dnia 16 września 2014 r. zawartej w formie aktu notarialnego pomiędzy właścicielami na prawach wspólności ustawowej B. i M. B. a ich córką K. B. przed Notariuszem I. R. A nr (...),( KW nr (...)) oraz nieruchomości objętej księgą wieczystą KW nr (...) (pozew k. 3).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej K. B. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona pozwana podniosła, że nie miała wiedzy, aby jej ojciec pożyczał od kogoś pieniądze, a spadek po nim odrzuciła z powodu zadłużenia B. B. (1) z tytułu należności składkowych w ZUS, o którym dowiedziała się przypadkiem, (odpowiedź na pozew k. 21).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Od 1996 r. B. B. (2) prowadził działalność gospodarczą w postaci zakładu wulkanizacyjnego. Jednocześnie wraz ze swoją żoną M. B. był właścicielem na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomości położonych w miejscowości C. oraz W. (bezsporne ).

W dniu 12 stycznia 2011 r. ojciec pozwanej zawarł w formie pisemnej z powodem A. S. umowę pożyczki kwoty 12.000 zł. Zgodnie z umową dłużnik zobowiązał się zwrócić kwotę pożyczki do dnia 30 maja 2011 r. Strony w umowie zgodnie ustaliły, że w przypadku niewykonania zobowiązania w terminie odsetki w wymiarze 0,5 % od kwoty głównej świadczenia. W dniu 20 września 2013 r. wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania. Pomimo wezwania B. B. (1) dobrowolnie nie wykonał zobowiązania. Od 2013 r. relacje małżeńskie pomiędzy M. B. a B. B. (1) pogorszyły się. B. B. (1) coraz częściej nadużywał alkoholu i nie wracał do domu na noc. Do M. B. dochodziły informacje od znajomych i członków rodziny o utrzymywaniu przez niego relacji intymnych pozamałżeńskich i trwonieniu wspólnie zgromadzonego majątku. W dniu 01 stycznia 2014 r. M. B. potwierdziła te informacje , zastając męża w sytuacji intymnej z inną kobietą. Z uwagi na pogorszające się relacje małżeńskie oraz wikłanie się przez B. B. (2) w kolejne relacje pozamałżeńskie z innymi kobietami M. B. chcąc ratować majątek wspólny przed roztrwonieniem wymogła na mężu zgodę na przekazanie nieruchomości stanowiących wspólność majątkową małżeńską córce K. B.. W dniu 16 września 2014 r. B. B. (2) oraz M. B. zawarli z córką K. B. w formie aktu notarialnego przed Notariuszem I. R. (...) umowę darowizny nieruchomości położonej w miejscowości W., gmina W. o powierzchni 0,0991 ha oznaczonej jako działki numery (...), (dowód: umowa pożyczki z dnia 12 stycznia 2011 r. k. 3 akt I C 98/14 Sądu Rejonowego w Sieradzu, kserokopia wypisu aktu notarialnego z dnia 16 września 2014 r. Rep. (...) k. 36-38, zeznania świadka M. B.- protokół rozprawy z dnia 01 marca 2019 r. 00:13:37-00:47:16 w zw. z k. 39v-40, zeznania świadka M. G.- protokół rozprawy z dnia 01 marca 2019 r. 00:47:16-00:55:36 w zw. z k. 40, zeznania świadka A. P. (1)- protokół rozprawy z dnia 26 lipca 2019 r. 00:03:25-00:28:32 w zw. z k. 62-62v, zeznania świadka D. P.- protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2019 r. 00:07:44-00:38:12 w zw. z k. 84v-85, zeznania świadka A. P. (2)- protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2019 r. 00:38:12-00:56:59 w zw. z k. 85-85v, zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 07 lutego 2020 r. 00:32:34-00:01:08:25 w zw. z k. 175-176, częściowo zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 07 lutego 2020 r. 01:08:25-01:33:18 w zw. z k. 176-176v).

W dniu 08 stycznia 2014 r. A. S. wniósł przeciwko B. B. (1) powództwo o zasądzenie kwoty nie zwróconej pożyczki wraz z odsetkami od dnia wymagalności świadczenia do dnia zapłaty. Wyrokiem zaocznym z dnia 17 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I C 98/14 uwzględniając częściowo żądanie pozwu zasądził od pozwanego na rzecz powoda A. S. kwotę 12.000 złotych z umownymi odsetkami w stosunku rocznym w wysokości czterokrotności kredytu lombardowego NBP za okres od dnia 30 maja 2011 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałej części. Nadto Sąd obciążył i nakazał pobrać od pozwanego na rachunek Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Sieradzu kwotę 600 zł z tytułu opłaty sądowej od uiszczenia której powód był zwolniony. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. W dniu 31 lipca 2014 r. pełnomocnik pozwanego B. B. (1) wniósł sprzeciw od w/w wyroku zaocznego. Wyrokiem z dnia 09 września 2015 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu utrzymał w mocy powyższy wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 17 lipca 2014 r. oraz zasądził od pozwanego B. B. (1) na rzecz powoda kwotę 2.952 tytułem kosztów zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu. Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I Ca 415/15 z powództwa A. S. przeciwko B. B. (1) oddalił apelację pozwanego i zasądził od pozwanego B. B. (1) na rzecz powoda 1.476 zł brutto tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. Tym samym wyrok stał się prawomocny. W dniu 24 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu nadał w zakresie punktu 3 wyroku zaocznego z dnia 17 lipca 2014 r. klauzulę wykonalności. W dniu 05 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu nadał wyrokowi z dnia 09 września 2015 r. klauzulę wykonalności w zakresie punktu 3 wyroku. W 2016 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu B. R. na wniosek powoda prowadził przeciwko B. B. (2) postępowanie egzekucyjne, które na wniosek wierzyciela zakończyło się jego umorzeniem. W dniu 23 lutego 2016 r. B. B. (2) oraz M. B. zawarli z córką K. B. w formie aktu notarialnego przed Notariuszem I. R. (...) umowę darowizny nieruchomości położonej w miejscowości C., gmina G. o powierzchni 0,09 ha oznaczonej jako działki numery (...). B. B. (2) zmarł w dniu 05 maja 2017 r. Po jego śmierci, załatwiając formalności związane z uzyskaniem świadczenia pogrzebowego żona i córka zmarłego dowiedziały się o zobowiązaniach zmarłego wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu zaległości zw zakresie nieuiszczonych składek. Po pewnym czasie wierzyciel A. S. wystąpił do Sądu Rejonowego w Sieradzu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po B. B. (2). W toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku M. B. oraz K. B. powzięły informacje o zobowiązaniu B. B. (2) wobec A. S.. W 2018 r. K. B. sprzedała nieruchomość położoną w miejscowości C., (dowód: odpis wyroku SR w Sieradzu z dni 09 września 2015 r. wraz z klauzulą wykonalności k. 182-182v akt I C 98/14 SR w Sieradzu , odpis wyroku zaoczonego SR w Sieradzu z dnia 17 lipca 2014 r. wraz z klauzulą wykonalności k. 215-216 akt I C 98/14 SR w Sieradzu, odpis wyroku SO w Sieradzu z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie o sygn. akt I Ca 415/15 k. 20, kserokopia wypisu aktu notarialnego z dnia 23 lutego 2016 r. (...) k. 47-48zeznania świadka M. B.- protokół rozprawy z dnia 01 marca 2019 r. 00:13:37-00:47:16 w zw. z k. 39v-40, zeznania świadka M. G.- protokół rozprawy z dnia 01 marca 2019 r. 00:47:16-00:55:36 w zw. z k. 40, zeznania świadka A. P. (1)- protokół rozprawy z dnia 26 lipca 2019 r. 00:03:25-00:28:32 w zw. z k. 62-62v, zeznania świadka D. P.- protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2019 r. 00:07:44-00:38:12 w zw. z k. 84v-85, zeznania świadka A. P. (2)- protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2019 r. 00:38:12-00:56:59 w zw. z k. 85-85v, zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 07 lutego 2020 r. 00:32:34-00:01:08:25 w zw. z k. 175-176, częściowo zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 07 lutego 2020 r. 01:08:25-01:33:18 w zw. z k. 176-176v).

Od sierpnia 2019 r. pozwana zmieniła nazwisko i obecnie nosi nazwisko (...), o czym poinformowała sąd okazując dowód osobisty na rozprawie w dniu 7 lutego 2020 r. ( protokół rozprawy k. 175).

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznań świadków M. B., M. G., A. P. (1), D. P., A. P. (2) a także korelujące z nimi zeznania samej pozwanej . W zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy – a ujętych w wyżej opisanym stanie faktycznym - zeznania te pozostawały ze sobą w zgodności, a także w części korespondowały również z przedstawionym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Zwrócić należy uwagę, że zarówno pozwana, jak i świadkowie zgodnie wskazali, iż B. B. (1) w ostatnim okresie życia regularnie nadużywał alkoholu, prowadził bujne życie towarzyskie, utrzymywał bliskie, intymne kontakty z wieloma kobietami, trwonił majątek małżeński, rzadko bywał w domu i w istocie nie łożył na utrzymanie córki oraz żony, a w konsekwencji darowana córce nieruchomość w istocie stanowiła próbę ocalenia majątku przed zmarnotrawieniem. W ocenie Sądu zeznania zasługiwały na wiarę bowiem nie ujawniły się żadne racjonalne okoliczności mogące podważać ich wiarygodność. Również depozycje te były zbieżne w części dotyczącej wzajemnych relacji B. B. (1) i M. B. oraz dłużnika i jego córki, a także stylu życia zmarłego przed śmiercią, w szczególności nadużywania alkoholu i wikłania się w intymne związki pozamałżeńskie oraz trwonienia majątku. Zeznania pozwanej K. B. potwierdziły to, iż przez ostatnie lata swego życia jej ojciec nie interesował się ani córką, ani żoną, relacje rodzinne bardzo się rozluźniły, a B. B. (1) koncentrował swoją uwagę oraz środki na nadużywanie alkoholu oraz. Dlatego też Sąd dał wiarę twierdzeniom zarówno świadków M. B., A. P. (1), M. G., D. P., A. P. (2), jak i pozwanej K. B., którzy zgodnie wskazywali, iż w istocie darowizna domu na rzecz córki była próbą uchronienia majątku rodzinnego przed roztrwonieniem oraz rekompensatą za to, że B. B. (1) przez wiele lat praktycznie nie łożył na rodzinę.

Sąd odmówił waloru wiarygodności zeznaniom A. S. w zakresie w jakim są one sprzeczne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Nie sposób uznać za wiarygodne twierdzeń powoda, iż przez kilka lat nie dochodził świadczenia i nie wszczynał wcześniej egzekucji przeciw dłużnikowi oraz że następnie złożył wniosek do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu o umorzenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego albowiem obawiał się zmarłego B. B. (1) zwłaszcza w świetle jego twierdzeń, że co najmniej kilkukrotnie bywał u dłużnika po zawarciu umowy pożyczki domagając się zwrotu pożyczonych środków. Sąd odmówił również waloru wiarygodności także tej części depozycji powoda, w których podał on, że przynajmniej raz świadkiem jego rozmowy z dłużnikiem na temat zwrotu pożyczki była pozwana K. B.. Po pierwsze okoliczności tej stanowczo zaprzeczyły pozwana oraz świadek M. B. zgodnie podając, że praktycznie nie miały żadnej wiedzy o stanie majątku dłużnika oraz o prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w ostatnich latach jego życia czego najlepszym dowodem jest to że nie wiedziały nic o zobowiązaniach zmarłego między innymi wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Po drugie kierując się zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego stwierdzić należy, iż jako mało wiarygodna jawi się możliwość, aby B. B. (1) rozmawiał na tematy pożyczki oraz obowiązku jej pilnego zwrotu w obecności dorastającej córki, która jak wskazała we wskazanym okresie czasu praktycznie nie bywała w prowadzonym przez niego zakładzie wulkanizacyjnym. Oceny tej nie zmieniają zeznania świadka Z. N., którym Sąd nie dał wiary. Znamiennym dla Sądu pozostaje, że powód zdecydował się powołać świadka dopiero wówczas gdy pozwana zaprzeczyła, aby cokolwiek wiedziała o zobowiązaniach ojca wobec A. S., wcześniej nic nie wspominając aby ktokolwiek był świadkiem jego rozmowy z dłużnikiem. Nadto dla oceny wiarygodności zeznań świadka istotne znaczenie mają okoliczności, że Z. N. jak sam przyznał, jest bliskim znajomym powoda od młodych lat oraz iż sam w przeszłości pożyczał od niego pieniądze, co niewątpliwie mogło mieć wpływ na treść jego zeznań.

Dokumenty urzędowe i prywatne, które legły u podstaw ustaleń faktycznych zachowują pełną moc dowodową przyznaną im odpowiednio na mocy art. 244 § 1 k.p.c. i art. 245 k.p.c. Dokumenty te w przeważającej części nie były kwestionowane przez strony pod względem ich zawartości merytorycznej jak i formalnej. Nie ujawniły się też tego rodzaju okoliczności, które nakazywałyby Sądowi z urzędu dokonać ich negatywnej oceny dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo okazało się niezasadne.

Podstawę prawną żądania powoda stanowi przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 § 3 k.c.).

Powód skorzystał więc z tzw. akcji (skargi) pauliańskiej. Celem tej instytucji jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego (nieuczciwego) postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osoby trzeciej lub majątek ten obciąża, zaciągając kolejne zobowiązania i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności. Konstrukcja ochrony pauliańskiej oparta jest na instytucji względnej bezskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z osobą trzecią z pokrzywdzeniem wierzyciela. Ochrona ta polega na możliwości zaskarżenia przez wierzyciela krzywdzącej go czynności prawnej celem uznania tej czynności za bezskuteczną względem niego. W razie uwzględnienia tego żądania przez sąd wierzyciel uzyskuje możliwość dochodzenia zaspokojenia od osoby trzeciej, będącej stroną czynności prawnej uznanej za bezskuteczną wobec skarżącego, z ograniczeniem do przedmiotów majątkowych, które wskutek zaskarżonej czynności wyszły z majątku dłużnika lub do niego nie weszły. Zapadły wyrok uwzględniający powództwo oparte na skardze pauliańskiej, ma charakter konstytutywny i wywołuje skutki ex tunc, a zaskarżona umowa w stosunku wierzyciela traktowana jest tak, jakby w ogóle nie była zawarta. Uznanie umowy za bezskuteczną jedynie wobec powoda oznacza, że umowa ta pozostaje ważna i nadal wywołuje zamierzone przez jej strony skutki prawne w takim zakresie, w jakim można to pogodzić z realizacją roszczeń wierzyciela.

W niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżenia jest czynność prawna mająca postać umowy darowizny nieruchomości, mocą której dłużnik B. B. (1) wraz ze swoją żoną darowali swojej córce K. wówczas jeszcze B. nieruchomości położone w miejscowości W. oraz C.. Skuteczność żądania uznania czynności za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela jest uwarunkowana spełnieniem wskazanych w art. 527 k.c. przesłanek, tak obiektywnych, jak i subiektywnych. Analizując przepis art. 527 k.c. stwierdzić należy, że przesłankami skargi pauliańskiej są: 1) pokrzywdzenie wierzyciela, jeżeli skutkiem czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, 2) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a także 3) wiedza lub niezachowanie należytej staranności przy możliwości dowiedzenia się przez osobę trzecią o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, przy czym wymienione przesłanki muszą być spełnione łącznie. W tym kontekście istotne było w przedmiotowej sprawie ustalenie czy B. B. (1) w chwili dokonywania kwestionowanej darowizny był dłużnikiem powoda, czy umowa ta spowodowała niewypłacalność dłużnika lub też pogłębiła już istniejącą niewypłacalność, czy dokonując umowy darowizny dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a wreszcie czy pozwana K. B. wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, lub przy zachowaniu należytej staranności mogły się dowiedzieć.

Przechodząc do analizy poszczególnych przesłanek skargi pauliańskiej zgłoszonej przez stronę powodową należy wskazać, iż nie zostały one w całości wykazane i powództwo w związku z tym nie zasługiwało na uwzględnienie. W ocenie Sądu Okręgowego na podstawie zaoferowanych dowodów nie można przyjąć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a już tylko brak spełnienia tej przesłanki niwelował możliwość uznania roszczenia za zasadne. Całokształt okoliczności, w jakich doszło do zawarcia umowy darowizny nieruchomości na rzecz pozwanej, ustalonych za pomocą przedłożonych dokumentów, zeznań świadków M. B., M. G., D. P., A. P. (2), jak i twierdzeń pozwanej, wskazywał na to, że darowizna nieruchomości została dokonana w celu uchronienia majątku rodzinnego przed roztrwonieniem, a nie jak wywodziła strona powodowa, w celu pokrzywdzenia wierzyciela. Zarówno pozwana jak i wymienieni świadkowie zgodnie podawali, że w okresie poprzedzającym zawarcie umów darowizny dłużnik nie utrzymywał z członkami swojej najbliższej rodziny bliższych relacji, często nadużywał alkoholu i prowadził wyjątkowo bogate życie towarzyskie, co rusz wikłając się w bliskie, pozamałżeńskie relacje z innymi kobietami. Do M. B. dochodziły informacje o zakupie przez jej męża mieszkania dla jednej z nich. Taki sposób życia prowadzony przez B. B. (1) spowodował, że jego żona postanowiła w najszybszym możliwym czasie wpłynąć na męża i przekonać go do przekazania córce nieruchomości stanowiących składniki wspólności majątkowej małżeńskiej, zwłaszcza wtedy, gdy przyłapała męża w sytuacji intymnej z inną kobietą na przełomie 2013 i 2014 r. W tym kontekście trzeba także podkreślić, że na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego brak jest podstaw do przyjęcia, aby w tym czasie, gdy doszło do kwestionowanych czynności prawnych ( 16 września 2014 r. i 23 lutego 2016 r.) B. B. (1) posiadał jakiekolwiek inne zobowiązania wobec innych wierzycieli. Z informacji podanych przez pozwaną K. B. oraz świadka M. B. w toku postępowania wynika, że zmarły posiadał nieuregulowane zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie mniej jednak informacja ta nie została potwierdzona w żadnym innym obiektywnym źródle dowodowym. Nadto nawet gdyby przyjąć, iż taki dług B. B. (1) wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych istniał, to brak w chwili obecnej dowodów które pozwalałby na ustalenie jego wysokości oraz z jakiego okresu pochodził. Nie da się bowiem wykluczyć, iż ewentualne zobowiązanie wobec ZUS powstało po zawarciu przez zmarłego oraz jego żonę w/w umów darowizny z córką. Pamiętać w tym miejscu należy, iż w dniu zawierania umów darowizny B. B. (1) był nadal czynnym przedsiębiorcą, który stale prowadził działalność gospodarczą w postaci zakładu wulkanizacyjnego. Kierując się zasadami logiki oraz prawidłowego rozumowania przyjąć należy, iż skoro w sposób nieprzerwany dłużnik prowadził działalność gospodarczą to uprawnione jest domniemanie, że przynosiła ona dochody. Niewątpliwie zatem był w stanie wywiązać z zobowiązania ciążącego na nim wobec A. S., zwłaszcza, że kwota zadłużenia w porównaniu do wartości darowanych nieruchomości nie była niezbyt wygórowana (12.000 zł plus należności uboczne). Nadto dokonując oceny okoliczności niniejszej sprawy nie sposób pominąć postępowania wierzyciela, który wnioskował o wszczęcie egzekucji, ale potem sam zażądał jej umorzenia, mimo braku zaspokojenia. Ogół wskazanych okoliczności daje asumpt do stwierdzenia, że rzeczywistą i jedyną przyczyną przysporzenia dokonanego przez dłużnika oraz jego małżonkę na rzecz pozwanej była chęć uchronienia majątku w postaci nieruchomości przed roztrwonieniem przez dłużnika, a nie jak wywodzi strona powodowa chęć pokrzywdzenia wierzyciela. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury „ jeżeli czynność, na tle sytuacji podmiotu dokonującego jej, ma jakieś racjonalne, inne uzasadnienie, a skutek krzywdzący jest jedynie dodatkowym, choć przewidywanym, efektem to zaskarżenie czynności w drodze actio pauliana nie jest uzasadnione (por. M. Pyziak – Szafnicka, „Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika”, Dom Wydawniczy ABC 1995, str. 122 i dalej). W chwili dokonywania kwestionowanych w pozwie czynności istniał inny, wiarygodny i w pełni uzasadniony jej cel, odmienny od celu wskazywanego przez stronę powodową. Jeżeli dłużnik dokonując danej czynności prawnej miał na uwadze zaś inny cel aniżeli pokrzywdzenie wierzyciela, skarga pauliańska nie odniesie skutku (por. wyrok SN z dnia 29 maja 2015 r., V CSK 454/14). W przedmiotowej sprawie powód nie przedstawił żadnych, wiarogodnych dowodów zaangażowania złej woli dłużnika przy zawieraniu umów darowizny z pozwaną. Nadto w doktrynie powszechny jest również pogląd, że „sam fakt dokonania określonej czynności prawnej nie narusza żadnych praw wierzyciela, jeżeli może on zaspokoić swą wierzytelność z innego majątku dłużnika (por. Kidyba Andrzej (red.), Kodeks cywilny, Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, wyd. II, Opublikowano: LEX 2014; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 20 listopada 1996 r., I ACr 306/96). W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała w żaden sposób, iż nie była w stanie zaspokoić swojej wierzytelności z innego majątku dłużnika. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że jak wynika ze zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów przeciwko zmarłemu dłużnikowi była prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu egzekucja z wniosku A. S. ale zakończyła się ona umorzeniem na wniosek wspomnianego wierzyciela. Nadto co warte zaznaczenia egzekucja ta dotyczyła jedynie roszczenia dotyczącego zwrotu kosztów procesu, a nie świadczenia głównego. Podkreślenia wymaga nadto, że w doktrynie i judykaturze przyjmuje się zgodnie, że nie każda będąca przedmiotem skargi pauliańskiej czynność prawna powodująca zmniejszenie majątku dłużnika może być uznana za krzywdzącą wierzycieli. Nie będzie ona miała takiego charakteru, jeżeli dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał lub mógł uzyskać ekwiwalent (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 grudnia 1999 r., I CKN 287/98, LEX nr 147235; z dnia 5 marca 2008 r., V CSK 471/07, LEX nr 1102265; z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CSK 273/09, LEX nr 602265; z dnia 20 października 2011 r., IV CSK 39/11, LEX nr 1102265). Podsumowując, z akt sprawy nie wynika, aby w chwili dokonania darowizny nieruchomości stan majątkowy dłużnika czynił go niewypłacalnym, albo zwiększyła się istniejąca niewypłacalność. Nie przedstawiono na te okoliczności żadnych dowodów. Mając na uwadze, że dłużnik nadal prowadził działalność gospodarczą w postaci zakładu wulkanizacyjnego, do której funkcjonowania potrzebne są wyspecjalizowane i wartościowe maszyny trudno przyjąć, aby poprzez kwestionowane transakcje pozbył się całego majątku. Przedmiotowe okoliczności powodują konieczność stwierdzenia braku istnienia przesłanki świadomości pokrzywdzenia wierzyciela po stronie dłużnika. Trzeba przy tym zauważyć, że samo zaś pokrzywdzenie wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia tj. wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności prawnej. Przepis art. 527 § 2k.c. wiąże bowiem pokrzywdzenie wierzyciela z rzeczywistą niewypłacalnością dłużnika, która musi istnieć w chwili wystąpienia ze skargą pauliańską, jak i w chwili orzekania przez sąd o żądaniu wierzyciela uznania czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną - art. 316 § 1 k.p.c. – por. wyrok S.N. z dnia 27 lutego 2009 r. V CSK 309/08 , LEX nr 603191, wyrok S.N. z dnia 19 lutego 2010r. , IV CSK 303/09, LEX nr 852580).

Specyfika stanu faktycznego przedmiotowej sprawy jest jednak taka, że dłużnik zmarł przed wniesieniem pozwu przez A. S.. Zatem na dzień wytoczenia powództwa ze skargi pauliańskiej nie jest oczywiste jaki był stan majątku dłużnika, zwłaszcza przy konstatacji prowadzenia wcześniej działalności gospodarczej, braku wiedzy o innych długach, oprócz przedmiotowej wierzytelności powoda i wreszcie w kontekście umorzenia postępowania egzekucyjnego nawet prowadzonego w ograniczonym zakresie ale umorzenia na wniosek wierzyciela a nie z powodu bezskuteczności egzekucji. Wszystko to prowadzi do uprawnionego wniosku, iż o ile wierzytelność, której ochrony domagał się powód jest nadal niezaspokojona , a zatem doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, to okoliczności dokonania kwestionowanych czynności prawnych nie pozwalają zakładać aby ich celem było pokrzywdzenie powoda. Konieczne jest bowiem wykazanie przez powoda, że choć nie ma znaczenia zamiar pokrzywdzenia wierzyciela po stronie wyzbywającego się majątku dłużnika, to konieczna jest jego świadomość , że dokonana przez niego czynność może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia. Ta świadomość musi istnieć w chwili dokonywania zaskarżonej czynności. Nie musi być ona wynikiem wyłącznie stanu niewypłacalności dłużnika w chwili dokonania czynności. Natomiast jej stwierdzenie w tej dacie może niewątpliwie wskazywać na działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli ( por. wyrok S.N. z dnia 18 stycznia 2008 r. , V CSK 381/07). Zatem stan świadomości dłużnika rozumiany jako poziom jego wiedzy o rozmiarze ciążących na nim zobowiązań w zestawieniu ze stanem majątku i możliwościach uzyskania dochodu z niego oraz wynikających z tego dla wierzycieli konsekwencji jest możliwy do udowodnienia z reguły jedynie pośrednio. Stąd właśnie w cytowanej linii orzeczniczej zakłada się, że do przyjęcia świadomości dłużnika, że prowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli wystarczy, aby taki skutek swojego działania dłużnik przewidywał w granicach ewentualności. Istnienie przesłanek dla postawienia dłużnikowi zarzutu, że aktualne w dacie podejmowania zaskarżonej czynności realia winny skłaniać go do uznania , iż podejmując darowiznę zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli winien jednak wykazać wierzyciel. W niniejszym zaś stanie faktycznym, co omówiono wyżej, nie sposób przyjąć, aby powód sprostał ciężarowi udowodnienia takich podstaw. Nie przemawia bowiem za tym ani stan majątku dłużnika, ani rozmiar jego zadłużenia, ani wreszcie sytuacja przedsiębiorstwa, które prowadził do swojej śmierci, nie mówiąc o istnieniu innego, poza pokrzywdzeniem powoda, celu dokonania kwestionowanych darowizn i motywacji w tym względzie.

Resumując powództwo jako nieudowodnione sąd oddalił na podstawach prawnych wyżej wskazanych. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik i zasądził od powoda A. S. na rzecz pozwanej K. G. kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.