Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 948/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dni 21 października 2019 roku - II K 164/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- błąd w ustaleniach faktycznych - przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na tym, że Sąd Rejonowy bezzasadnie przyjął, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanego mu czynu, a w konsekwencji uniewinnieniu P. U.,

- obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 425 k.p.k. polegającą na ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny - w bez respektowania zasad procesu, w tym przede wszystkim kształtowania wydanego orzeczenia jedynie w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego P. U., bez uwzględnienia zeznań pokrzywdzonego W. M., składanych konsekwentnie na etapie postępowania przygotowawczego oraz na rozprawie, z których wynika, że pokrzywdzony dokonał zakupu przedmiotowego telefonu u operatora telekomunikacyjnego na własne nazwisko, w celu wykorzystywania go na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej na własny rachunek, który to następnie urządzenie to przekazał w użytkowanie oskarżonemu, powierzając mu jednocześnie zarząd swoją nad firmą.

Dodatkowo Sąd pominął ustalenie, że z zachowania oskarżonego wynikało, że we wrześniu 2018 r. użytkował telefon jako posiadacz zależny, przekazując miesięczną ratę za telefon pokrzywdzonemu.

Ponadto istotnym jest pominięta przez Sąd okoliczność, że oskarżony posługiwał się adresem do doręczeń, na który pokrzywdzony wysłał korespondencję w sprawie zwrotu telefonu, w tym w niniejszym postępowaniu karnym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ponieważ wszystkie postawione w apelacji zarzuty sprowadzają się w istocie do kwestionowania dokonanej przez Sąd I instancji oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, co miało – zdaniem skarżącego – doprowadzić do błędnych ustaleń faktycznych, mogą zostać omówione łącznie.

Apelacja prokuratora nie jest zasadna.

Zarzuty skarżącego opierają się na odmiennej interpretacji zebranych w sprawie dowodów i nie przedstawiają przekonujących argumentów, podważających prawidłowość i słuszność rozumowania Sądu I instancji. Dokonane bowiem przez Sąd meriti ustalenia faktyczne w pełni odpowiadają zebranym w sprawie dowodom i są wynikiem wszechstronnej oraz wnikliwej ich analizy. Zważyć trzeba, iż przekonanie Sądu I instancji o niemożności przypisania sprawstwa i winy oskarżonemu, pozostaje pod ochroną prawa procesowego, nie wykraczając poza ramy zasady swobodnej oceny dowodów. Nie budzi wątpliwości, że ocena wartości zgromadzonych w sprawie dowodów została dokonana przez Sąd I instancji w sposób obiektywny oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym i jako taka, spełnia kryteria przewidziane w art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Sąd I instancji szczegółowo i rzetelnie odniósł się do wszystkich okoliczności faktycznych ujawnionych w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego. Jednocześnie zaś konkluzje Sądu meriti stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności oraz zostały wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania – uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Natomiast zarzuty przedstawione w skardze apelacyjnej mają wyłącznie charakter subiektywnej polemiki, opierającej się na niekorzystnej dla oskarżonego interpretacji przeprowadzonych dowodów, nie znajdującej potwierdzenia w realiach niniejszej sprawy.

W szczególności nie można podzielić twierdzeń oskarżyciela, że zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, iż oskarżony P. U. dokonał przywłaszczenia powierzonego mu telefonu komórkowego i tym samym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k.

Chybionym są twierdzenia skarżącego, że Sąd I instancji niesłusznie oparł się na wyjaśnieniach oskarżonego, pomijając przy tym zeznania oskarżyciela posiłkowego. Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyraźnie przecież wskazał, że zeznania W. M. charakteryzowały się zmiennością, co nakazywało odnieść się z rezerwą do wersji zdarzenia prezentowanej przez oskarżyciela posiłkowego. Skarżący nie przedstawił tu żadnych kontrargumentów mogących wykazać, aby rozumowanie Sądu Rejonowego było i w tym zakresie wadliwe, bądź nielogiczne.

Niezrozumiałym są wywody skarżącego, Sąd meriti miał pominąć, iż oskarżony był posiadaczem zależnym przedmiotowego telefonu. Przecież Sąd Rejonowy wcale nie przyjął, że oskarżony był właścicielem tegoż przedmiotu, czy też tylko jego dzierżycielem (w obu tych przypadkach oskarżony nie mógłby być podmiotem przestępstwa z art. 284 § 2 k.k.). Niewątpliwym natomiast jest, że Sąd Rejonowy ustalił prawidłowo, iż oskarżony był posiadaczem przedmiotowego aparatu, który to zakupił formalnie W. M., na potrzeby przedsięwzięcia gospodarczego, prowadzonego wspólnie z oskarżonym. Niekwestionowanym jest też, że oskarżony został użytkownikiem tego telefonu, z jednoczesnym spłacaniem rat zakupu. Natomiast, to czy oskarżony był posiadaczem samoistnym, czy też zależnym, dla bytu przestępstwa przywłaszczenia w rozumieniu art. 284 § 2 k.k. nie ma istotnego znaczenia.

Skarżący pominął natomiast w apelacji zupełnie kwestię strony podmiotowej, co było – jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku – głównym powodem uznania, iż oskarżonemu nie można było przypisać popełniania zarzucanego mu przestępstwa. W orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się, że dla realizacji znamion przestępstwa przywłaszczenia od strony podmiotowej, konieczne jest wykazanie, że oprócz obiektywnego rozporządzenia przez sprawcę cudzą rzeczą ruchomą, jego działaniu towarzyszył zamiar tzw. animus rem sibi habendi, tj. zamiar zatrzymania tej rzeczy dla siebie albo dla innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu. Nie jest możliwym przypisanie takiego zamiaru, ani też w konsekwencji występku przywłaszczenia, jeżeli odmowa wydania rzeczy wynikała z niepozbawionego podstaw przekonania o istnieniu prawa do dalszego jej posiadania. W takim przypadku przetrzymywanie spornej rzeczy nie świadczy jeszcze o zamiarze działania przestępczego, lecz o chęci realizacji uprawnień mających oparcie w przepisach prawa cywilnego, tym bardziej, gdy nie towarzyszą temu zabiegi uniemożliwiające odzyskanie rzeczy przez inną osobę. Zamiar przywłaszczenia musi być powiązany ze świadomością sprawcy o braku tytułu prawnego do rzeczy oraz wolą włączenia, mimo to, tej rzeczy lub prawa do swego majątku, bądź postąpienia z rzeczą lub prawem jak z własnym, w inny sposób. W przeciwnych przypadkach nawet błędne przypuszczenie sprawcy, że ma prawo dysponować rzeczą będącą w jego posiadaniu, wyłącza wymaganą do przestępstwa z art. 284 k.k. umyślność i czyn taki może być oceniany tylko w aspekcie bezprawia cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r. V KR 197/77; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2007 roku IV KK 34/07; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., IV KKN 380/99).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy w sposób jasny i przekonywujący wykazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że oskarżony mógł być przekonany o istnieniu prawa do posiadania użytkowanego przez siebie telefonu. Oskarżony uzyskał przecież prawo do posiadania telefonu za aprobatą oskarżyciela posiłkowego, a strony nie umawiały się, czy po zakończeniu współpracy ma nastąpić ewentualny zwrot tego przedmiotu. Oskarżony miał także spłacać raty za zakup tegoż telefonu, z czego przez większość czasu się wywiązywał. Niezapłacenie przez oskarżonego raty za październik i listopad, wynikało z istniejących wzajemnych roszczeń majątkowych pomiędzy stronami (każdy z nich twierdzi, że były wspólnik jest mu winien pieniądze, z tytułu rozliczeń po wspólnie prowadzonej działalności). Nikt też nie zwrócił uwagi na to, że jeżeli oskarżyciel posiłkowy żądał od oskarżonego zwrotu telefonu, to winien z kolei zwrócić mu zapłacone dotychczas przez oskarżonego raty zakupu tego przedmiotu, do czego jednak – jak wynika z akt sprawy – wcale się nie kwapił.

Przewód sądowy nie wykazał ponadto, aby oskarżony został skutecznie wezwany przez oskarżyciela posiłkowego do zwrotu telefonu. Niewątpliwie wystosowane przez W. M. pisemne wezwanie do zwrotu przedmiotu zostało wysłane na adres, nie oskarżonego, tylko jego rodziców. Oskarżony nie wskazywał oskarżycielowi posiłkowemu, takiego właśnie adresu dla doręczeń, a ten jedynie sobie założył, że w ten sposób pismo dotrze do adresata. Niczego tu nie zmienia okoliczność, że w toku postępowania karnego, oskarżony wskazał adres rodziców, jako adres dla doręczeń, gdyż nastąpiło to już po zdarzeniach, będących przedmiotem niniejszej sprawy. Faktem jest, że istniała pewna szansa, iż pismo z żądaniem zwrotu telefonu zostanie właśnie w taki sposób doręczone oskarżonemu, ale nie zmienia to istoty rzeczy, że jednak nie dotarło ono do oskarżonego w sposób skuteczny. Skoro oskarżony nie zapoznał się z jego treścią, nie miał on świadomości, że oskarżyciel posiłkowy wzywa go do zwrotu telefonu. Oskarżyciel posiłkowy nie ponowił już próby wezwania oskarżonego do zwrotu telefonu, za to niezwłocznie zawiadomił organy ścigania.

Wszystkie przywołane okoliczności przemawiają za brakiem jednoznacznych i przekonujących dowodów świadczących o tym, iż oskarżony działał w zamiarze przywłaszczenia posiadanego telefonu komórkowego. Także i zdaniem Sądu odwoławczego, przedmiotowa sprawa ma charakter typowo cywilno – prawny, dotycząc fragmentu wzajemnych rozliczeń stron prowadzących przez pewien czas wspólną działalność handlową. Tego rodzaju spór pomiędzy stronami powinien być rozstrzygany wyłącznie na drodze postępowania cywilnego, a nie karnego. Prawo karne stanowi bowiem w systemie prawnym ultima ratio, co oznacza, że ingerencja prawa karnego w danej dziedzinie życia powinna nastąpić wówczas, gdy inne dziedziny prawa są niewystarczające dla rozstrzygnięcia stosunków prawnych pomiędzy stronami.

Wniosek

wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Bełchatowie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ Sąd odwoławczy nie stwierdził w przedmiotowej wadliwości, co do oceny przeprowadzonych dowodów, jak również błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

całość wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Ponieważ wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, a Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził też zaistnienia okoliczności mogących dyskwalifikować zaskarżony wyrok, należało utrzymać go w całości w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uniewinnienie oskarżonego

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana