Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII GC 241/17

UZASADNIENIE

A. N. wniósł o zasądzenie od Fabryki (...) spółki akcyjnej w S. kwoty 98.400 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22 listopada 2016 r.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że strony 8 stycznia 2016 r. zawarły umowę o przygotowanie wniosku i biznesplanu oraz rozliczenie projektu w ramach regionalnego programu operacyjnego Integralny Rozwój na lata 2014/2020, której celem było uzyskanie przez pozwaną finansowania projektu. Powód wykonał i wydał pozwanej wniosek o dofinansowanie wraz z biznesplanem, w związku z czym zgodnie z umową pozwana na podstawie wystawionej przez powoda faktury nr (...) uregulowała na jego rzecz kwotę 9.840 zł. W związku z przyznanym pozwanej 26 października 2016 r. dofinansowaniem w kwocie 4.000.000 zł powód wystawił na rzecz pozwanej kolejną fakturę (nr (...)) na dochodzoną pozwem kwotę 98.400 zł (wg wyliczenia na podstawie umowy: 2% x 4.000.000 netto zł = 80.000 zł netto x 23% VAT = 98.400 zł brutto). Pozwana wnosiła najpierw o przesunięcie terminu płatności faktury, ostatecznie zwróciła się o rozłożenie płatności na raty i odroczenie terminu zapłaty. Warunki zaproponowane przez powoda nie uzyskały akceptacji pozwanej i ostatecznie nie doszło do zawarcia porozumienia.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 26 kwietnia 2017 r. w sprawie VIII GNc 150/17 Sąd Okręgowy w Szczecinie nakazał pozwanej zapłacić dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu w wysokości 4.847 zł.

5 maja 2017 r. nakaz zapłaty i pozew doręczono pozwanej.

W sprzeciwie złożonym 19 maja 2017 r. (oznaczonym datą 18 maja 2017 r.) pozwana zaskarżyła nakaz w całości domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwana zarzuciła, iż umowa wskazana w pozwie została wykonana przez powoda w sposób nienależyty, a oddane dzieło miało wady. Podała, że zapłaciła już powodowi część wynagrodzenia - 9.840 zł na podstawie faktury VAT nr (...).

Sposób obrony pozwanej sprowadzał się do złożenia marterialnoprawnych oświadczeń woli prawokształtujących:

-: oświadczenia o obniżeniu wynagrodzenia do kwoty 30.000 zł z powodu wad dzieła (oświadczenie złożone w piśmie wysłanym do A. N. 11 maja 2017 r., ale opatrzonym wcześniejszą datą: 26 kwietnia 2017 r.),
-: oświadczenia o potrąceniu wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z wierzytelnością pozwanej w wysokości 36.900 zł z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy przez powoda poprzez udzielenie mu informacji, że na potrzeby wniosku celowe będzie wykonanie koncepcji (oświadczenie złożone w sprzeciwie z 18 maja 2017 r.),

-: oświadczenia o obniżeniu wynagrodzenia na zasadzie rękojmi do kwoty 9.840 zł, która została powodowi zapłacona na podstawie faktury (...)” (oświadczenie złożone w sprzeciwie z 18 maja 2017 r.)

W piśmie procesowym z 17 listopada 2017 r. (załącznik do protokołu rozprawy z 16 listopada 2017 r.) pozwana zaakcentowała, że z powodu zaniżenia kosztów inwestycji w biznesplanie nie była w stanie sfinansować różnicy między kosztami całej inwestycji, a dofinansowaniem i dlatego zmuszona była wystąpić o zmniejszenie przyznanego dofinansowania z 4.000.000 zł do 3.226.253,26 zł. Powód dochodzi w niniejszym postępowaniu części prowizji w wysokości 2% od kwoty 4.000.000 zł (przyznanego dofinansowania), jednak skoro wadliwość dzieła spowodowała, że pozwana nie jest w stanie skorzystać z całości tego dofinansowania, to przyjąć należy iż od początku powinien on być sporządzony na owe 3.226.253,26 zł, a część prowizji 2% od tej kwoty wynosiłaby 79.365,84 zł brutto, a więc o 19.035,16 zł mniej, niż kwota dochodzona pozwem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zarząd Województwa (...) (jako Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2014-2020) zorganizował konkurs w celu dofinansowania projektów typu innowacyjne inwestycje przedsiębiorstw obejmujące inwestycje w grunty, budynki, budowle, nowoczesne maszyny i urządzenia, linie produkcyjne, wartości niematerialne i prawne, wdrożenia nowych rozwiązań technologicznych prowadzących do wykreowania nowego lub zasadniczo ulepszonego produktu, zwiększenia efektywności produkcji lub zasadniczej zmiany procesu produkcji.

W regulaminie dotyczącym organizowanego konkursu w rozdziale zatytułowanym „Wniosek o dofinansowanie” przewidziano możliwość wypełnienia wniosku od 18 stycznia 2016 r. do 18 marca 2016 r., przedstawiono instrukcję wypełniania wniosku, wymieniano i opisano załączniki - dokumenty mające stanowić integralną cześć wniosku.

Wskazano, że załączniki obowiązkowe to m.in. biznesplan, dokumenty potwierdzające sytuację finansową wnioskodawcy, dokumenty dotyczące oddziaływania projektu na środowisko, dane dotyczące warunków zabudowy i zagospodarowania terenu oraz dokumenty zezwalające na realizację inwestycji, dokumenty potwierdzające zewnętrzne źródła finansowania (np. promesa kredytowa/leasingowa) - jeżeli wnioskodawca będzie finansował projekt z zewnętrznych źródeł.

Wyjaśniono również, że dokumenty dotyczące oddziaływania projektu na środowisko (załączniki nr 3) a także decyzje dotyczące warunków zabudowy i zagospodarowania terenu oraz dokumenty zezwalające na realizację inwestycji (załączniki nr 4) wnioskodawca, jeśli je posiada, co do zasady zobowiązany jest załączyć je do wniosku o dofinansowanie. Jednakże ze względu na długi czas oczekiwania na wydanie części z nich przez uprawnione organy dopuszcza się możliwość, że zostaną one uzupełnione po otrzymaniu przez wnioskodawcę informacji o wyborze projektu do dofinansowania, a przed podpisaniem umowy o dofinansowanie. Zapisano nadto, że wnioskodawca powinien jednak mieć na uwadze, iż dołączenie do wniosku o dofinansowanie kompletu dokumentów z grupy 3 oraz 4 będzie powodowało, że projekt w trakcie oceny otrzyma większą liczbę punktów oraz przyczyni się do szybszego podpisania umowy o dofinansowanie (rozdział 5 pkt 5).

W regulaminie określona została też procedura wyboru projektu podzielona na trzy części, a mianowicie ocenię wstępną, ocenę merytoryczną I stopnia i ocenę merytoryczną II stopnia. W ramach procedury wyboru projektu przewidziano również procedurę uzupełnień i poprawek dokumentacji aplikacyjnej niespełniającej kryteriów administracyjności (rozdział 7).

Kryteria wyboru projektów określone zostały w załączniku nr 1 do uchwały nr (...).

Dowód: regulamin konkursu w ramach (...) 2014-2020 - k.651-696

załącznik nr 1 do uchwały (...) - k. 697-714

A. N. od 2004 r. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w S.. Przedmiotem działalności A. N. jest m.in. przygotowywanie wniosków o dofinansowanie inwestycji ze środków unijnych. Od początku działalności A. N. wykonał ponad 200 projektów o dofinansowanie w łącznej kwocie wynoszącej ponad 1.000.000.000 zł (miliard złotych), przyznano dofinansowanie o wartości około 500.000.000 zł (pięćset milionów). Czyni to A. N. jedynym z liderów w zakresie usług przygotowywania wniosków o dofinansowanie w województwie (...).

A. N. na stanowisku specjalisty ds. projektów unijnych zatrudnia m.in. M. M., którego ocenia jako jednego z najlepszych swoich pracowników.

Dowód: przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

Fabryka (...) spółka akcyjna w S. zamierzała złożyć wniosek o dofinansowanie projektu innowacyjnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2014-2020.

W grudniu 2015 r. i na początku stycznia 2016 r. w siedzibie spółki miały miejsca spotkania, w których uczestniczyli A. N., M. M., prezes zarządu spółki (...) S. R. oraz M. O., zatrudniona w tej spółce z zakresem obowiązków obejmującym szeroko rozumiane sprawy administracyjne. W niektórych spotkaniach brał udział A. M. - zatrudniony w spółce na stanowisku dyrektora handlowego.

A. M. powszechnie był postrzegany jako osoba zarządzająca fabryką, uważano go za współwłaściciela firmy.

Na spotkaniach postanowiono, że strony nawiążą współpracę w zakresie przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego. Przedstawiciele spółki (...) wskazywali na spotkaniach, że na obecnym etapie nie dysponuje ona produktami innowacyjnymi. Prezes zarządu spółki S. R. zdawał sobie sprawę, że spółka tylko dysponuje starą halą i terenem wokół. A. N. i M. M. zauważyli, że inżynierowie spółki, którzy projektują siłowniki, mogą wprowadzić do ich konstrukcji rozwiązania innowacyjne, co pozwoli uzyskać dofinansowanie na rozbudowę i modernizację fabryki.

Kolejnym problemem było finansowanie projektu innowacyjnego, ponieważ ze środków z Urzędu Województwa finansowana była jedynie część projektu, co do reszty wymagane było finansowanie własne, zaś możliwość takiego finansowania wnioskodawca winien we wniosku wskazać.

Prezes zarządu spółki S. R. zdawał sobie sprawę, że kondycja finansowa spółki jest bardzo słaba już od kilku lat, orientował się również co do tego, że w dacie składania wniosku o dofinansowanie spółka nie jest w stanie zabezpieczyć środków finansowych w kwocie rzędu 4.000.000 zł. Informacje te na etapie wstępnych rozmów, poprzedzających zawarcie umowy, nie zostały przekazane A. N..

Na spotkaniach przedstawiciele spółki (...) rozważali zawarcie umowy kredytu pozwalającego na uzyskanie środków wymaganych na finansowanie własne. A. N. poinformował, że na etapie składania wniosku wystarczająca może być promesa kredytowa uzyskana w banku, gwarantująca otrzymanie kredytu, bądź jeśli nie będzie możliwości jej uzyskania, to należy wskazać inne źródła przychodów, które mogą być przeznaczone na ten cel. Zasugerował, że uzyskanie takiej promesy nie jest trudne, wskazał również, że osobiście zna dyrektora banku, do którego (...) może się zwrócić o uzyskanie promesy. A. M. pozostawał sceptyczny wobec tego pomysłu, uważał bowiem, że dla spółki bardziej korzystna jest koncepcja polegająca na zabezpieczeniu finansowania w postaci kredytu hipotecznego obciążającego nieruchomości.

Na tym etapie A. N. poinformował przedstawicieli spółki, że do opracowania wniosku niezbędne będą opisy techniczne i dane dotyczące kosztów inwestycji.

Podczas spotkań postanowiono również, że w czasie realizacji umowy osobą do kontaktu ze strony fabryki będzie M. O.. Osobą przygotowującą wniosek miał być M. M..

Szczegółowo omówiono kryteria projektu, A. N. i M. M. przedstawili jakie informacje dotyczące działalności spółki będą potrzebne do przygotowania dokumentacji projektowej, przedstawiając szczegółową listę zagadnień i dokumentów, które będą niezbędne do przygotowania wniosku, takich jak sprawozdania finansowe, decyzje środowiskowe, a także pozwolenie na budowę, przedmiotem finansowania miał być bowiem projekt, w ramach którego planowano rozbudowę i modernizację fabryki. M. M. wyjaśnił również, że do złożenia wniosku nie jest wymagany projekt budowlany, ani koncepcja architektoniczna, konieczne jest natomiast wskazanie zakresu robót budowlanych i kosztów tych robót. Zarazem poinformował, że wniosek otrzyma większą liczbę punktów w konkursie, jeżeli załącznikiem do niego będzie pozwolenie na budowę.

Dowód: zeznania świadka M. M. - k.752-753 v

zeznania świadek M. O. - k. 875-881, 887-891

zeznania świadka A. M. - k. 804-805

zeznania świadka S. R. - k. 910-913 v

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

7 stycznia 2016 r. A. N. drogą elektroniczną wysłał do prezesa zarządu spółki (...) S. R. listę pytań oraz listę dokumentów niezbędnych do przygotowania wniosku i biznesplanu. Lista zawiera 14 pytań oraz dodatkowe szczegółowe pytania, dotyczące: bieżącej działalności firmy (12 pytań), planowanej inwestycji (9 pytań), sytuacji ekonomiczno-finansowej fabryki (4 pytania). Dodatkowo - uzupełniając listę pytań i dokumentów - A. N. zamieścił informacje dotyczące dokumentów, które można załączyć na późniejszym etapie, po jest już po uzyskaniu decyzji o dofinansowaniu, podkreślił zarazem, że w przypadku ich załączenia do wniosku o dofinansowanie można liczyć na uzyskanie większej ilości punktów. Dotyczyło to następujących dokumentów:

-: raportu o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia oraz decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
-: decyzji dotyczących warunków zabudowy i zagospodarowania terenu oraz dokumentów zezwalających na realizację inwestycji (pozwolenie na budowę lub zgłoszenie robót),
-: promesy kredytowej/leasingowej.

Dowód: korespondencja elektroniczna - k. 621-629

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

S. R. i A. M. zrozumieli, że do złożenia wniosku o dofinansowanie potrzebna jest koncepcja architektoniczna, rozumiana jako wstępny projekt przygotowany przez architekta, zawierający wizualizacje i informacje na temat planowanej inwestycji.

A. M. zaproponował współpracę ze znanym mu osobiście architektem R. S. (prezesem zarządu komplementariusza spółki komandytowej Biuro (...) w S.).

Fabryka (...) ustnie zleciła spółce reprezentowanej przez R. S. wykonanie koncepcji architektonicznej modernizacji fabryki.

Dowód: zeznania świadka A. M. - k. 804-805

zeznania świadka S. R. - k. 910-913 v

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

8 stycznia 2016 r. Fabryka (...) spółka akcyjna w S. zawarła z A. N. umowę o przygotowanie wniosku i biznesplanu oraz rozliczenie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Integralny Rozwój na lata 2014/2020.

Przedmiotem umowy było przygotowanie przez A. N. (wykonawcę) na rzecz spółki (...) (zamawiającego) dokumentacji celem uzyskania finansowania realizacji projektu związanego z dywersyfikacją produkcji, polegających na modernizacji części zakładu produkcyjnego wraz z zakupem i modernizacją niezbędnego wyposażenia technologicznego celem wprowadzenia nowych produktów na rynek, w tym przygotowanie wniosku i biznesplanu o uzyskanie pomocy finansowej na realizację przedsięwzięcia, tj. w odpowiedzi na konkurs nabór nr: (...).01.05.00-IŻ.00.32-001/16 w ramach (...) na lata 2014-2020 (§ 1 ust. 1).

Przygotowanie wniosku obejmowało wykonanie biznesplanu, wypełnienie wniosku aplikacyjnego, przygotowanie oświadczeń oraz harmonogramu rzeczowo-finansowego (§ 1 ust. 2).

Strony postanowiły, że wniosek i biznesplan zostaną wykonane i przekazane zamawiającemu do 18 marca 2016 r., pod warunkiem przekazania wszystkich informacji zgodnie z wykazem zawartym w umowie (§ 4 ust. 1). W terminie oznaczonym powyżej wykonawca zobowiązał się dostarczyć wniosek i biznesplan, a zamawiający potwierdzić podpisem na osobnym dokumencie ich odbiór bez zastrzeżeń (§ 4 ust. 2).

Zgodnie z § 5 umowy zamawiający zobowiązał się do zapłaty na rzecz wykonawcy wynagrodzenia obejmującego:

1.1. wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 3,5% kwoty przyznanej pomocy finansowej, o której mowa w § 1 ust 1 pkt 1.1 umowy

- zapłata części tego wynagrodzenia w wysokości 2% netto nastąpi w terminie 14 dni od opublikowania przez Urząd Marszałkowski w S. listy rankingowej projektów, które uzyskały dofinansowanie, przy czym ta część wynagrodzenia należna jest wykonawcy w przypadku przyznania zamawiającemu dofinansowania w wyniku złożenia wniosku (podstawą wystawienia faktury będzie lista rankingowa przyznająca kwotę dotacji);

- pozostała część w wysokości 1,5% wynagrodzenia płatna będzie po zawarciu umowy o dofinansowanie,

1.2. niezależnie od wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1.1 zamawiający jest
zobowiązany do zapłaty na rzecz wykonawcy kwoty 8.000 zł netto, w terminie 7 dni od podpisania protokołu, odbioru wniosku i biznesplanu,

1.3. z tytułu usług w zakresie rozliczenia projektu, w miesiącach, w których usługi te są
wykonywane - zamawiający zobowiązuje się do zapłaty na rzecz wykonawcy
wynagrodzenia miesięcznego w kwocie 2.900 zł netto, które to wynagrodzenie płatne będzie w terminie 7 dni od dnia doręczenia zamawiającemu faktury VAT,

1.4. w przypadku opóźnienia w realizacji projektu wynagrodzenie miesięczne związane z
rozliczeniem projektu wypłacane będzie wykonawcy również przez okres realizacji
projektu, wykraczający poza ten wskazany w treści wniosku oraz umowy o
dofinansowanie,

1.5. niewywiązywanie się zamawiającego z obowiązku uiszczania miesięcznego wynagrodzenia z tytułu rozliczenia projektu uprawnia wykonawcę do wstrzymania się z wykonywaniem umowy w zakresie rozliczania projektu, do czasu uregulowania należności, a ryzyko z tym związane obciąża wyłącznie zamawiającego.

W § 5 ust 5 umowy zapisano, że wynagrodzenie, o którym mowa w § 5 ust. 1.1 umowy należy się wykonawcy w pełnej wysokości również w przypadku, gdy kwota rzeczywiście wypłaconego dofinasowania jest niższa, od kwoty pierwotnie przyznanego dofinansowania, na skutek niedochowania warunków formalnych programu, niezbędnych do prawidłowego rozliczenia projektu, z przyczyn leżących po stronie zamawiającego.

Zamawiający oświadczył, że planowana wartość inwestycji, o jakiej mowa w § 1, zostanie przekazana w odpowiedziach niezbędnych do przygotowania wniosku (§ 5 ust 6).

Dowód: umowa z 08.01.2016 r. - k. 8-14

Przygotowywany przez A. N. wniosek o dofinansowanie (...) spółki (...) otrzymał tytuł: „Przebudowa i wyposażanie innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych firmy (...) S.A. w S.”.

Wniosek przygotowywany był przez pracownika A. W. M. M.. Na etapie przygotowania wniosku kontaktował się on z M. O.. Współpraca na tej płaszczyźnie układała się dobrze.

M. O. w toku prac nad wnioskiem otrzymała od M. M. kilkukrotnie uzupełnioną listę zagadnień i dokumentów niezbędnych do przygotowania wniosku. Przygotowanie wymaganej dokumentacji wymagało od M. O. dużego nakładu pracy, dlatego też M. O. nie była w pełni zadowolona ze współpracy, wolałaby otrzymać kompletną listę w początkowym okresie realizacji zadania, zebrać niezbędne dane i dokumenty i więcej do pracy nad tym nie wracać. Nowe informacje, wymagane na etapie przygotowywania wniosku, dotyczyły np. wymiarów hali, czy też kwestii technicznych przygotowywanych przez pracownice projektanta lub jego kooperantów.

Model współpracy polegający na bieżącym uzupełnianiu listy o dokumenty i informacje jest jednak powszechnie stosowany przez przedsiębiorstwa przygotowujące wnioski o dofinansowanie, potrzeba uzupełnienia listy o nowe dokumenty i informacje pojawia się bowiem wraz z postępem prac nad przygotowywanym wnioskiem o dofinansowanie.

M. M. we wniosku opisał rozmiar robót budowlanych oraz wskazał kwotę kosztów tych robót. M. M. nie kontaktował się z architektem, który przygotowywał na zlecenie spółki (...) projekt budowlany, nie było to bowiem potrzebne do przygotowania wniosku.

Dowód: zeznania świadka M. M. - k.752-753 v

zeznania świadek M. O. - k. 875-881, 887-891

zeznania świadka A. M. - k. 804-805

zeznania świadka S. R. - k. 910-913 v

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332

korespondencja elektroniczna - k. 333-350

W mailu z 1 lutego 2016 r., wysłanym na adres fabryki (...), architekt R. S. poinformował, iż rozmawiał z A. N., że termin składania wniosków o dofinansowanie przypada na 18 marca 2016 r., ale A. N. potrzebuje szacunkowy kosztorys inwestycji do końca lutego oraz (jak już będą) kopie dokumentów Urzędu Miejskiego odnośnie raportu na środowisko. R. S. poinformował, że opracowanie środowiskowe jest już zlecone, do zbiorczego kosztorysu potrzebne są jednakże informacje branżowe, ale to wykracza poza zlecenie udzielone mu przez (...). Dodatkowo zapytał, czy może już wystawić fakturę za wykonaną koncepcję architektoniczną.

Dowód: wydruk maila R. S. z 1 lutego 2016 r. - k. 417

W mailu z 22 lutego 2016 r. R. S. – odpowiadając na maila M. O. – przekazał informację, że harmonogram działań fabryka musi zaplanować sama, projektant nie ma bowiem wiedzy, kiedy inwestycja ma być realizowana. Dodatkowo wskazał, że ze spółką (...) ma jedynie ustną umowę o wykonanie jednego projektu, projektant może jedynie podpowiedzieć, jak mogłyby wyglądać wersje alternatywne, ale w objętej ustną umową cenie i czasie nie jest w stanie tego wykonać. Zaznaczył również, że obiecaną A. N. koncepcję wielobranżową z szacunkowym kosztorysem przygotuje na pierwsze dni marca.

Dowód: wydruk maila R. S. z 22 lutego 2016 r. - k. 532

29 lutego 2016 r. spółce (...) doręczona została wystawiona przez Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową w S. faktura VAT numer (...), opatrzona datą 22 lutego 2016 r., na łączną kwotę 55.350 zł, w tym:

-: za usługę architektoniczną polegającą na wykonaniu koncepcji architektonicznej modernizacji zakładu 36.900 zł (30.000 zł netto),
-: za usługę architektoniczną polegającą na ocenie wpływu modernizacji zakładu na środowisko 18.450 zł (15.000 zł netto).

W fakturze wskazano, że podstawą jej wystawienia jest zamówienie z 7 października 2015 r. wraz z aneksem.

Fakturę podpisał prezes zarządu komplementariusza spółki komandytowej (...).

Dowód: faktura nr (...) z prezentatą pozwanej - k.416

W czasie wykonywania prac A. N. otrzymał od spółki (...) dokumenty wskazujące na sytuację finansową fabryki, w tym sprawozdania finansowe za ostatnie lata. Otrzymał również dokument „Szacowany koszt robót budowlanych netto”, który opracowali w marcu 2016 r. architekci branżowi z (...) Biuro (...) na zlecenie spółki (...). W kosztorysie koszt robót określono na kwotę 17.225.561 zł netto (21.187.440 zł brutto). Kosztorys został wysłany przez R. S. 4 marca 2016 r. na adres mailowy M. O..

Po dokonaniu analizy dokumentów (...) spółki (...) zorientował się, że spółka nie posiada środków finansowych ani możliwości zapewnienia finansowania inwestycji na taką skalę. Uwagi do kosztorysu miał też S. R.. S. R. i A. M. podjęli decyzję o zmniejszeniu skali inwestycji.

(...) z (...) Biuro (...) opracowali kolejny dokument „Szacowany koszt robót budowlanych netto”, określając go na kwotę 6.510.061 zł netto (8.007,375 zł brutto).

W obu tych kosztorysach wskazano, że szacowanie kosztów realizacji inwestycji zostało dokonane na podstawie koncepcji.

A. N. poinformował o potrzebie złożenia wraz z wnioskiem o dofinansowanie dokumentów określających zewnętrzne źródła finansowania (np. promesa kredytowa), A. M. podjął jednak decyzję, że zabezpieczeniem finansowania będą nieruchomości, w tym celu dostarczył dokumenty w postaci operatów, wyceniających nieruchomości spółki.

Z analizy dostarczonych dokumentów wynikało nadal, że spółka (...) nie posiada środków finansowych na zrealizowanie inwestycji o planowanej skali, kierując się doświadczeniem w sporządzaniu w wniosków o dofinansowanie A. N. poinformował więc osoby zarządzające spółką o potencjalnym niebezpieczeństwie odrzucenia wniosku w przypadku nienależytego wykazania sposobu finansowania środków własnych. Aby tego uniknąć proponował więc poczynienie oszczędności, np. w zakresie niższego standardu robót wykończeniowych.

Dowód: „Szacowany koszt robót budowlanych netto” - k. 534-535

korespondencja mailowa z załącznikiem w postaci kosztorysu - k. 726-730

operat szacunkowy wyceny nieruchomości z 5 października 2015 r. - k. 420- 445

operat szacunkowy wyceny nieruchomości z 5 października 2015 r. - k. 487-513

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

7 marca 2016 r. A. N. zwrócił się do M. O. z mailem o następującej treści:

„w nawiązaniu do przesłanych kosztów to chciałbym zarekomendować następujące rozwiązanie:

- wyrzucamy wentylację,

- obniżamy roboty wykończeniowe, np. na kwotę 750.332 zł netto,

- obniżamy stolarkę i ślusarkę, np. na kwotę 800.300 zł,

- obniżamy dach - np. na kwotę 680.304 zł netto

Daje nam to dalsze oszczędności o kwotę 1.979.919 zł netto. Czyli po korekcie kosztorys wyniósłby 4.530.142 zł netto”.

Dowód: wydruk maila z 7 marca 2016 r. - k. 531

Prezes zarządu spółki (...) S. R. zweryfikował kosztorys, obniżając kwotę wydatków i ostatecznie we wniosku wskazane zostały koszty zweryfikowane przez prezesa zarządu.

W szczególności we wniosku przygotowanym przez przedsiębiorstwo (...) wskazano całkowitą wartość wydatków na 10.972.586,46 zł (w tym dla robót budowlanych 5.571.090,66 zł), wskazano dalej, że wydatki mają być sfinansowane w kwocie 4.000.000 zł ze środków wspólnotowych oraz w kwocie 6.972.586,46 zł ze środków prywatnych (do wniosku załączono dokumenty potwierdzające zapewnienie tych środków - umowy sprzedaży nieruchomości).

Datę rozpoczęcia realizacji projektu oznaczono we wniosku na 1 września 2016 r.

Dowód: zeznania świadka S. R. - k. 910-913 v

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332

29 lutego 2016 r. spółka (...) zawarła z Biurem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową z siedzibą w S. pisemną umowę, na mocy której spółka (...) (zamawiająca) zleciła wykonanie projektu budowlanego - w oparciu o wykonaną wcześniej przez wykonawcę i zatwierdzoną przez zamawiającego koncepcję modernizacji zakładu (...) w S. - wraz z uzyskaniem na jego podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.

Wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu zamówienia ustalono na kwotę 65.000 zł netto przy założeniu, że koszty wszelkich niezbędnych uzgodnień i decyzji będą refakturowane na zamawiającego. Terminy rozpoczęcia wyznaczono w dniu podpisania zamówienia, termin złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę wyznaczono maksymalnie do 18 marca 2016 r., termin uzyskania pozwolenia na budowę do 15 sierpnia 2016 r., termin do przekazania całości zamówienia do 31 sierpnia 2016 r.

Dowód: zamówienie na prace projektowe - k. 418

10 marca 2016 r. M. M. mailem wysłał do M. O. projekt harmonogramu z prośbą o jego akceptację lub uwagi.

W tym samym dniu M. O. przedstawiła drogą elektroniczną swoje uwagi co do harmonogramu, zaznaczyła jednocześnie, że: „ resztę akceptujemy, przy czym nie weryfikowaliśmy wpisanych kwot”.

Dowód: wydruk maila z 10 marca 2016 r. - k. 643-644

16 marca 2016 r. M. M. - w załączniku do maila - wysłał do M. O. biznesplan (część opisową i finansową) z prośbą o przejrzenie i ewentualne uwagi.

17 marca 2016 r. M. O. zwróciła się mailem do M. M. o następującej treści: „ Zgodnie z rozmową przesyłam biznesplan. Proszę wprowadzić zmiany, o których rozmawialiśmy. Proszę również o zweryfikowanie kwestii poruszanych przez telefon w pozostałych dokumentach. Nie weryfikowaliśmy liczb, poprawności przeniesienia danych naszych materiałów oraz nie poprawiliśmy gramatyki i interpunkcji”.

Dowód: wydruk maila z 16 marca 2016 r. - k. 364, 365

(...) Plan (część finansowa)” - k. 594-598

(...) Plan (część opisowa”) - k. 545-589, 366-510

wydruk maila z 17 marca 2016 r. - k. 648

W wykonaniu umowy A. N. przygotował wniosek o dofinansowanie (...) spółki (...) (wniosek zatytułowany „Przebudowa i wyposażanie innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych firmy (...) S.A. w S.”) i biznesplan. Dokumenty te zostały przekazane prezesowi zarządu S. R. 17 marca 2016 r., tj. dzień przed terminem określonym umową.

17 marca 2016 r. sporządzony został protokół odbioru, zgodnie z którym A. N. wydał spółce (...) dokument w postaci wniosku o dofinansowanie wraz z biznesplanem, zaś spółka (...) oświadczyła, że zapoznała się z przekazanym jej dokumentem i że dokument ten przyjmuje.

S. R. i M. O., z uwagi na obszerność przygotowanej dokumentacji nie zdążyli dokładnie zapoznać się z treścią wniosku i załączników przed jego podpisaniem przez S. R. i złożeniem w urzędzie.

Dowód: wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332

protokół odbioru wniosku oraz biznesplanu - k. 19

zeznania świadek M. O. - k. 875-881, 887-891

zeznania świadka S. R. - k. 910-913v

A. N. wykonał zadanie zgodnie z umową z 8 stycznia 2016 r. Wniosek o dofinansowanie wraz z biznesplanem przekazany spółce (...) został przygotowany należycie, nie był dotknięty wadami.

Dowód: opinia biegłej sądowej M. C. - k. 948-954

ustne wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie - k. 1062-1062 v

wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332

18 marca 2016 r. wniosek o dofinansowanie (...) spółki (...) - pod tytułem: „Przebudowa i wyposażanie innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych firmy (...) S.A. w S.” - został zgłoszony w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Integralny Rozwój na lata 2014/2020.

Fakt niesporny, nadto: wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332.

21 marca 2016 r. A. N. wystawił na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 9.840 zł (8.000 zł netto) tytułem przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu pn. „Przebudowa i wyposażenia innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych (...) S.A.” zgodnie z umową z 8 styczna 2016 r.

27 kwietnia 2016 r. spółka (...) zrealizowała przelew na rachunek bankowy A. N. w wysokości 4.000 zł tytułem zapłaty oraz 28 kwietnia 2016 r. kolejny przelew na rachunek bankowy A. N. w wysokości 5.840 zł.

Dowód: faktura VAT (...) - k. 20,

potwierdzenia transakcji - k. 21-22.

22 marca 2016 r. na zlecenie spółki (...) sporządzony został przez K. S. operat szacunkowy wyceny nieruchomości gruntowych położonych w S., należących do spółki, w celu ustalenia aktualnej wartości rynkowej nieruchomości.

Za sporządzenie operatu spółka (...) zapłaciła 1.752 zł.

Dowód: operat szacunkowy wyceny nieruchomości z 22 marca 2016 r. - k. 446- 467

operat szacunkowy wyceny nieruchomości z 22 marca 2016 r. - k. 468- 486

lista płac- k.513

W piśmie z 2 czerwca 2016 r. Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) poinformowała spółkę (...), że złożony przez nią 18 marca 2016 r. wniosek o dofinansowanie został poddany ocenie wstępnej, w wyniku której zaistniała konieczność uzupełnienia dokumentacji aplikacyjnej zgodnie z wykazem uzupełnień i poprawek, stanowiącym złącznik nr 1. W piśmie zaznaczono, że w przypadku dokonania uzupełnień należy ponownie opublikować wniosek oraz przedłożyć oświadczenie o wprowadzeniu poprawek dokumentacji aplikacyjnej, w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego pisma.

W odpowiedzi na powyższe - wraz z pismem z 20 czerwca 2016 r. - spółka (...) przekazała oświadczenie o wprowadzeniu uzupełnień dokumentacji.

Dowód: pismo Urzędu Marszałkowskiego z 2 czerwca 2016 r. - k. 352-354

pismo pozwanej z 20 czerwca 2016 r. uzupełniające wniosek - k.355-357

W piśmie z 29 września 2016 r. Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) poinformowała, że złożony przez spółkę (...) wniosek o dofinansowanie został oceniony przez Komisję Oceniającą Projekty. W wyniku tej oceny uznano, że projekt spełniał kryteria wyboru oraz uzyskał wymaganą liczbę punktów (87,50 pkt na 99 pkt), jednakże kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie nie wystarczyła na wybranie go do dofinansowania.

W piśmie wskazano, że punkty przyznane zostały w ramach kryterium adekwatności (11,50 pkt), skuteczności (16,5 pkt), efektywności (33,5 pkt), użyteczności (15 pkt), trwałości (11 pkt). Projekt nie uzyskał punktów w kategorii ulepszeń organizacyjnych i marketingowych, zabezpieczenia przed zmianami klimatu i projektowania wzorniczego. W pierwszej turze nominowane do dofinansowania były projekty, które uzyskały w wyniku oceny punkty od 96 (maksymalna liczba przyznanych punktów - pierwsza pozycja na liście) do 88,50 punktów włącznie (12 pozycja na liście). Projekt przedstawiony przez spółkę (...) znalazł się na 19 pozycji.

Instytucja Zarządzająca poinformowała równocześnie, że w przypadku pojawienia się w przyszłości dodatkowych środków Zarząd Województwa będzie występował do wnioskodawców, których projektom nie przyznano dofinansowania z uwagi na niewystarczającą ilość środków, z propozycją dofinansowania, w kolejności liczby punktów przyznanych poszczególnym projektom.

Dowód: wynik oceny wniosku z 29 września 2016 r. z załącznikami - k. 51-58

Według M. M. wniosek został zbyt nisko oceniony, załączone do wniosku dokumenty dawały bowiem podstawę do przyznania co najmniej 3 punktów więcej. A. N. - zgodnie z regulaminem - wystąpił do instytucji zarządzającej z wnioskiem o uzasadnienie decyzji, w celu złożenia protestu.

Ostatecznie do złożenia protestu nie doszło, ponieważ w międzyczasie instytucja zarządzająca otrzymała dodatkowe środki finansowe z przeznaczeniem na dofinansowanie projektów biorących udział w konkursie. Dofinansowanie w ramach tych środków otrzymał m.in. projekt fabryki (...), co czyniło protest bezprzedmiotowym.

Dowód: zeznania świadka M. M. - k.752-753 v

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

Na mocy uchwały Zarządu Województwa (...) z 26 października 2016 r., w związku ze zwiększeniem alokacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Integralny Rozwój na lata 2014/2020 o kwotę 27.421.657,19 zł, spółce (...) przyznane zostało dofinansowanie na realizację zawnioskowanego projektu w kwocie 4.000.000 zł (cztery miliony złotych), o czym w imieniu Zarządu Województwa (...) - pismem z 31 października 2016 r. - poinformował spółkę (...) Urząd Marszałkowski Województwa (...) – Wydział Wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego.

W piśmie tym wskazano, że do spełniających kryteria wyboru zakwalifikowano łącznie 68 projektów. Dofinansowanie ostatecznie przyznane zostało 10 projektom. W piśmie poinformowano jednocześnie o możliwości zgłoszenia zmian w projekcie, pod warunkiem zachowania celów projektu oraz funkcji realizowanych przez infrastrukturę będącą jego przedmiotem.

Wezwano nadto do złożenia wyszczególnionych w załączniku nr 1 dokumentów niezbędnych do sporządzenia umowy o dofinasowanie, w tym np. zaświadczenia o braku zaległości wobec Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wydanych nie wcześniej niż 3 miesiące przed datą planowanego podpisania umowy oraz decyzji o warunkach zabudowy.

Pismo z 31 października 2016 r. zostało doręczone spółce (...) 3 listopada 2016 r., co potwierdzono prezentatą.

Dowód: uchwała numer (...) - k. 23-28

pismo Zarządu Województwa (...) - k.358-360, 715-717

Wniosek aplikacyjny wraz z biznesplanem dla fabryki (...) został przygotowany w oparciu o wytyczne i w zgodzie z regulaminem konkursu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) 2014-2020, O. Priorytetowa 1 Gospodarka, Innowacje, (...); Działanie 1.5 Inwestycje przedsiębiorstw wspierające rozwój regionalnych specjalizacji oraz inteligentnych specjalizacji; nabór nr: (...).01.05.00-IŻ.00.32-001/16.

Brak przyznania dofinansowania w I turze nie wynikał z wadliwości sporządzonego wniosku. W przypadku stwierdzenia wad we wniosku o dofinansowanie Komisja Oceny Projektów na etapie weryfikacji i oceny formalnej lub merytorycznej odrzuciłaby taki wniosek. Przyznanie punktacji w ramach poszczególnych kryteriów nie było uzależnione tylko od merytorycznej wartości zaprezentowanych rozwiązań w projekcie, ale głównie od tego, czy dany projekt w ramach danego kryterium mógł lub powinien być oceniany.

Decyzja ekspertów oceniających (...) spółki (...) nie przyznała punktów za kryteria ulepszeń organizacyjnych i marketingowych, zabezpieczeń przed zmianami klimatu, czy projektowania wzorniczego dlatego, że projekt nie podlegał ocenie w tym zakresie ze względu na swoją specyfikę.

Dowód: opinia biegłej sądowej M. C. - k. 948-954

ustne wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie - k. 1062-1062 v

wniosek o dofinansowanie z załącznikami - k. 59-332

7 listopada 2016 r. A. N. wystawił na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 98.400 zł tytułem II raty za opracowanie dokumentów dofinansowania inwestycji pn. „Przebudowa i wyposażenia innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych (...) S.A.”, zgodnie z umową z 8 styczna 2016 r.

Termin płatności wyznaczono na 14 dni, tj. do 21 listopada 2016 r.

Dowód: faktura VAT (...) - k. 29

Spółka (...) nie posiadała środków finansowych, aby zapłacić A. N. kwotę 98.400 zł na podstawie faktury VAT nr (...). Prezes zarządu spółki S. R. zlecił zatrudnionemu przez spółkę prawnikowi (r.pr. J. Ż.) czynności związane z wytłumaczeniem A. N. przyczyn braku płatności, pozostawiając jej w tym zakresie swobodę.

Zdaniem S. R. spółka powinna zapłacić A. N. należność z faktury VAT nr (...), ponieważ fabryka otrzymała dofinansowanie zgodnie z wnioskiem.

Dowód : zeznania świadka S. R. - k. 910-913 v

W piśmie z 15 listopada 2016 r. spółka (...) - nawiązując do otrzymanej faktury VAT nr (...) - zwróciła się do A. N. z propozycją skorygowania wystawionej faktury do zera i wystawienia jej ponownie w terminie zbliżonym do terminu zawarcia umowy o dofinansowanie (koniec lutego 2017 r.). W piśmie wskazano, że propozycja ta wynika z przedłużającego się procesu projektowania inwestycji i przesunięcia z tego powodu momentu fizycznego uzyskania środków. W piśmie spółka wskazała, że zawierając z A. N. umowę dotyczącą dofinansowania projektu otrzymała informację, że od momentu ogłoszenia listy rankingowej do zawarcia umowy upłynie kilka tygodni, tymczasem nie udało zgromadzić wszystkich załączników związanych z pracami projektowymi i moment otrzymania tych pieniędzy bardzo się przesunął. Dalej spółka zaznaczyła, że odpowiedzialność za dostarczenie projektu leży po jej stronie, jednak termin jego zlecenia był związany ściśle z doradztwem A. N.. Spółka przypomniała, że przygotowanie wniosku zaczęto od zamówienia koncepcji modernizacji, która zdaniem A. N. miała być wystarczająca. Sporządzenie tej koncepcji pochłonęło czas i pieniądze (30.000 zł netto), po czym okazało się, że koncepcja w procesie składania wniosku w ogóle nie została wykorzystana. Gdyby spółka skupiła się od razu na projekcie i formalnościach związanych z pozwoleniem na budowę, mogłaby podpisać umowę o dofinansowanie od razu. Tymczasem musi zlecać dodatkowe opracowania, opłacać w trybie pilnym projektantów, organizować spotkania w urzędach i czynić we własnym zakresie starania, aby do podpisania umowy w ogóle doszło. W piśmie podkreślono także, że spółka cały czas pozostawała w kontakcie z firmą (...) i w jej ocenie należało pokierować projektem nieco inaczej. W konsekwencji spółka (...) uznała, że przesunięcie terminu zapłaty wynagrodzenia na koniec lutego 2017 r. będzie korzystną dla obu stron formą wyjaśniania nieporozumienia, które umożliwi dalszą zgodną współpracę.

Pismo podpisał prezes zarządu spółki S. R..

Dowód: pismo pozwanej z 15 listopada 2016 r.- k. 30

W piśmie z 24 listopada 2016 r. A. N. odpowiadając poinformował prezesa zarządu S. R., że faktura nr (...) została wystawiona zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 1 umowy i tym samym brak jest możliwości jej wycofania. Wskazał też, że podczas pierwszych rozmów S. R. poinformował, że przygotowanie projektu budowlanego jest kosztowne i pytał, czy byłoby możliwe złożenie wniosku na podstawie koncepcji architektonicznej, został wówczas poinstruowany o możliwości złożenia wniosku o dofinansowanie na podstawie koncepcji architektonicznej oraz o wiążącym się z tym obniżeniem punktacji w ocenie projektu w zakresie gotowości do realizacji. A. N. dodał, iż to spółka (...) podjęła decyzję o dostarczeniu koncepcji architektonicznej w celu złożenia wniosku o dofinansowanie.

W związku z otrzymaniem dotacji A. N. wyraził zdziwienie treścią pisma z 15 listopada 2016 r. i jednocześnie w związku z upływem wyznaczonego terminu wezwał do zapłaty należności objętej fakturą VAT nr (...).

Pismo zostało doręczone spółce (...) 28 listopada 2016 r.

Dowód: pismo powoda z 24 listopada 2016 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 31-32

W związku z przyznanym dofinansowaniem, w ramach procedury uzupełniania dokumentów niezbędnych do sporządzenia umowy o dofinansowanie, Urząd Marszałkowski Województwa (...) pismem z 9 grudnia 2016 r. - na wniosek spółki (...) dotyczący przedłużenia terminu do złożenia wymaganych dla projektu załączników oraz dotyczący konieczności wprowadzenia zmian w projekcie - zaakceptował proponowane przez wnioskodawcę zmiany. W związku z wydłużeniem daty rozpoczęcia realizacji projektu do 1 marca 2017 r. urząd wskazał też na konieczność dokonania wskazanych w piśmie korekt wniosku aplikacyjnego.

W piśmie z 20 grudnia 2016 r. spółka (...) przekazała oświadczenie o wprowadzanych zmianach w zakresie daty rozpoczęcia realizacji projektu i jednocześnie zawnioskowała o wprowadzenie zmian w zakresie źródeł dofinansowania projektu w postaci: środki z bieżącej działalności przedsiębiorstwa (1.700.000 zł), zmagazynowana stal (1.900.000 zł), limit kredytowy przypisany do konta bankowego (500.000 zł), pożyczka (1.400.000 zł), dalej wskazano, że w przypadku, gdyby źródła finansowania były niewystarczające aby pokryć wydatki, to beneficjent będzie się posiłkować środkami uzyskanymi ze sprzedaży działek gruntowych, których jest właścicielem.

Dowód: pismo Urzędu Marszałkowskiego z 9.12.2016 r. - k. 361-363 oraz 718-720

wniosek z 20.12.2016 r. z załącznikami - k. 514-528 oraz 649-650

11 kwietnia 2017 r. zawarta została z Fabryką (...) S.A. w S. umowa nr (...).01.05.00-32- (...)-00 o dofinansowanie projektu zatytułowanego „Przebudowa i wyposażanie innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych firmy (...) S.A. w S.”. Spółka (...) otrzymała 4.000.000 zł dofinansowania.

Fakt niesporny

W piśmie z 10 kwietnia 2017 r. pełnomocnik A. N. adwokat L. L. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 98.400 zł, tytułem nieopłaconej faktury nr (...), powołując się na pełnomocnictwo do dochodzenia należności od spółki (...).

Pismo zostało wysłane pocztą 10 kwietnia 2017 r.

14 kwietnia 2017 r. A. N. udzielił pełnomocnictwa procesowego adw. L. L. do sprawy o zapłatę przeciwko Fabryce (...) S.A., a także do odbioru zasądzonych i wyegzekwowanych kwot w sprawie o zapłatę.

Dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania - k. 33-34

pełnomocnictwo procesowe - k. 5

W wykonaniu umowy (...) sp. z o.o. spółka komandytowa wykonała ostatecznie projekt budowlany rozbudowy fabryki (projekt budowlany został sporządzony w dwóch wersjach, pierwotna wersja została zmieniona).

Dowód: pierwsza wersja projektu budowlanego na płycie CD (data plików maj 2016 r.) oraz ostateczna wersja projektu na płycie CD (data plików maj 2017 r.) - k. 419

8 maja 2017 r. spółka (...) udzieliła pełnomocnictwa r.pr. J. Ż. do reprezentowania jej w stosunkach z A. N., w tym do występowania w jej imieniu przez sądami powszechnymi. Pełnomocnictwo podpisał prezes zarządu spółki S. R..

11 maja 2017 r. wysłane zostało do A. N. drogą pocztową pismo spółki (...) (opatrzone wcześniejszą datą: 26 kwietnia 2017 r.), w którym spółka ta uznała wezwanie do zapłaty A. N., obejmujące należność z faktury nr (...), za pozbawione podstaw, wskazując na zgłaszane od początku współpracy zastrzeżenia, przede wszystkim w zakresie wykonania umowy w sposób wadliwy. W szczególności wskazane zostało, że wniosek nie uzyskał dofinansowania w pierwszej turze weryfikacji; że na skutek przekazanej błędnej informacji o konieczności wykonania koncepcji architektonicznej spółka wydatkowała kwotę 30.000 netto na koncepcję, która nie została wykorzystana; że A. N. dopuścił się oszustwa, udzielając informacji, że na etapie składania wniosku spółka winna dysponować promesą kredytową; że wszystkie czynności były załatwiane na ostatnią chwilę.

W piśmie tym w konkluzji spółka oświadczyła, że korzysta z prawa do obniżenia wynagrodzenia do kwoty 30.000 zł. W związku z wcześniejszą zapłatą kwoty 9.840 zł na podstawie poprzedniej faktury, do uregulowania pozostaje więc kwota 20.160 zł, która zostanie przekazana w terminie 14 dni po skorygowaniu faktury nr (...).

Pismo podpisał prezes zarządu spółki S. R..

Dowód: pełnomocnictwo z 8 maja 2017 r. – k. 536

pismo pozwanej (datowane na 26.04.2017 r.) z potwierdzeniem wysłania - k.49-50

Pismem z 18 maja 2017 r. (sprzeciw od doręczonego 5 maja 2017 r. nakazu zapłaty wydanego w sprawie niniejszej, tj. VIII GC 241/17, wcześniej VIII GNc 150/17) spółka (...) oświadczyła, że potrąca z wierzytelnością dochodzoną pozwem swoją wierzytelność w wysokości 36.900 zł z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie przez A. N. umowy z 8 stycznia 2016 r. poprzez udzielenie spółce informacji, że na potrzeby wniosku celowe będzie wykonanie koncepcji modernizacji zakładu.

Ponadto w piśmie tym złożone zostało oświadczenie, zgodnie z którym spółka (...): „ dokonuje dalszego obniżenia wynagrodzenia powoda na zasadzie rękojmi do kwoty 9.840 zł, która została powodowi zapłacona na podstawie faktury (...)”.

Sprzeciw podpisała pełnomocnik spółki r.pr. J. Ż..

Pismo zostało złożone do akt sprawy VIII GC 241/17 wraz z odpisem, który został wysłany pełnomocnikowi procesowemu A. N. adw. L. L. 27 czerwca 2017 r.

Dowód: pismo pozwanej z 18 maja 2017 r.( sprzeciw od nakazu zapłaty) - k. 41-46,

zarządzenie i kopia pisma do adw. L. L. - k. 602-603.

J. M. zajmuje się zawodowo m.in. przygotowaniem wniosków o dofinansowanie ze środków unijnych.

W kwietniu 2017 r. J. M. zawarła umowę ze spółką (...), na mocy której zobowiązała się do świadczenia usług w zakresie merytorycznego prowadzenia i rozliczenia inwestycji, której dotyczył przygotowany przez A. N. wniosek o dofinansowanie projektu zatytułowanego „Przebudowa i wyposażanie innowacyjnej fabryki cylindrów hydraulicznych firmy (...) S.A. w S.”.

Zadaniem J. M. było m.in. przygotowanie postępowań przetargowych w celu realizacji robót budowlanych w ramach projektu. Analiza dokumentacji spółki wskazywała na to, że spółka nie posiada środków finansowych, aby zrealizować zaplanowaną inwestycję. Ponadto w wyniku kilkukrotnie prowadzonych przetargów nie udało się wyłonić wykonawcy robót budowlanych. Prezes zarządu spółki S. R. zdecydował się na zmniejszenie zakresu robót budowlanych, co zarazem zmniejszało wkład własny spółki, ogólną kwotę projektu i w konsekwencji kwotę dofinansowania

J. M. po konsultacji z prezesem zarządu spółki z S. R. przygotowała wniosek o zmniejszenie dofinansowania.

21 września 2017 r. spółka (...) - wykorzystując formularz stanowiący załącznik nr 8.1 - formularz wprowadzenia zmian w projekcie realizowanym w ramach (...) 2014-2020 - złożyła wniosek o zmniejszenie dofinansowania z 4.000.000 zł do 3.226.253,26 zł.

We wniosku jako osoba do kontaktów wskazana została J. M..

Dowód: formularz załącznik nr 8.1 - k. 742-743

zeznania świadek J. M. - k. 782-783

W czerwcu 2017 r. A. N. złożył do Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie pozew przeciwko spółce (...) o zapłatę kwoty 73.800 zł – drugiej transzy wynagrodzenia zgodnie z § 5 ust 1.1 umowy, tj. 1,5% kwoty przyznanej pomocy finansowej.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą XI GC 1086/17 i zakończyła się ugodą sądową, w ramach której spółka (...) zobowiązała się zapłacić na rzecz A. N. kwotę 40.000 zł.

Zapłata dokonana została 14 lutego 2018 r.

Fakty niesporne, nadto: odpis pozwu - k. 905-907

dokument elektroniczny sporządzony na podstawie art. 7 ustawy pr. bank. - k. 908

przesłuchanie powoda A. N. - k. 912-913v

W październiku 2017 r. nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa zarządu spółki (...). Nowym prezesem zarządu został A. O..

Fakt niesporny

Spółka (...) przeprowadziła kolejne dwa postępowania ofertowe w celu wyłonienia wykonawcy robót budowlanych w zakresie przebudowy fabryki maszyn i urządzeń (terminy składania ofert kolejno określano na: 5 lutego 2018 r., 30 maja 2018 r.). W mailu z 20 października 2018 r. J. M. poinformowała r.pr. J. Ż., że w wyniku tych przetargów nie wyłoniono wykonawcy, ponieważ brak było ofert. Poinformowała, że po tych postępowaniach podjęta została próba wyłonienia wykonawców z „wolnej ręki”, także nieudana.

Pismem z 7 sierpnia 2018 r. spółka (...) zwróciła się do Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) z informacją, że jako beneficjent rezygnuje z przyznanego dofinansowania i zwraca się z prośbą o rozwiązanie umowy o dofinansowanie. Powodem podjęcia takiej decyzji - jak wskazano w piśmie - były ogromne trudności związane z wyborem wykonawców robót budowlanych, błędnie wykonany projekt w zakresie wysokości budżetu, który uniemożliwił zrealizowanie prac budowlanych w ramach budżetu, oraz brak zgody UM na wydłużenie realizacji projektu.

Pismem z 4 października 2018 r. instytucja zarządzająca poinformowała spółkę (...), że Zarząd Województwa (...) uchwałą z 18 września -2018 r. podjął decyzję o rozwiązaniu umowy o dofinansowanie z 11 kwietnia 2017 r.

Dowód: wydruk maila - k. 901

wydruki zapytań ofertowych - k. 895-900

pismo z 7 sierpnia 2018 r. - k. 903

pismo z 4 października 2018 r.- k.904

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione.

Powód domaga się wynagrodzenia za wykonanie umowy (w ramach której wykonał na rzecz pozwanej wniosek o dofinansowanie oraz biznesplan). Niesporny między stronami jest fakt zawarcia umowy oraz fakt wydania dzieła 17 marca 2016 r. (tj. dzień przed terminem określonym umową). W ramach umowy powód świadczył też usługi doradztwa w zakresie przygotowania przez pozwaną dokumentów stanowiących załączniki do wniosku.

Zgodnie z art. 353¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Do umów nienazwanych znajdują zastosowanie przepisy prawa cywilnego o umowach w ogólności, odpowiednie przepisy części ogólnej prawa zobowiązań oraz poszczególne przepisy o umowach nazwanych - bezpośrednio lub w drodze analogii - zależnie od celu i podobieństwa cech przedmiotowo istotnych danej umowy z celami i odpowiednimi składnikami zbliżonej umowy nazwanej [por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 28 października 1999 roku, II CKN 530/98, uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 11 kwietnia 1991 roku, I ACr 47/91].

Strony niniejszego procesu zawarły umowę, w ramach której świadczenie powoda z jednej strony przybrało postać dzieła (którego substratem jest wniosek oraz biznesplan), z drugiej strony miało postać usług w zakresie doradztwa obejmującego przygotowanie przez pozwaną dokumentów stanowiących załączniki do wniosku. Świadczenie pozwanej jest natomiast świadczeniem pieniężnym. Powód domaga się spełnienia części tego świadczenia, zgodnie z art. 353 § 1 k.c. Pozwana zapłaciła już bowiem część tego wynagrodzenia, tj. zapłaciła wynagrodzenie ustalone w § 5 ust. 1.2 umowy w wysokości 9.840 zł (płatne w terminie 7 dni od podpisania protokołu odbioru wniosku i biznesplanu) oraz część wynagrodzenia ustalonego w § 5 ust. 1.1 umowy, tj. wynagrodzenie płatne po zawarciu umowy o dofinansowanie.

Strony przewidziały bowiem w § 5 ust. 1.1 wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 3,5% kwoty przyznanej pomocy finansowej, z czego:

1) kwota stanowiąca 2% przyznanej pomocy finansowej płatna w terminie 14 dni od opublikowania przez Urząd Marszałkowski w S. listy rankingowej projektów, które uzyskały dofinansowanie (przyznającej pozwanej kwotę dotacji),

2) kwota stanowiąca pozostałą część wynagrodzenia w wysokości 1,5% przyznanej pomocy finansowej, płatna po zawarciu umowy o dofinansowanie.

Żądaniem pozwu objęta jest kwota stanowiąca 2% przyznanej pomocy finansowej, niesporny jest przy tym fakt, że uchwała Zarządu Województwa (...) przyznająca pozwanej dofinansowanie podjęta została 26 października 2016 r., o czym pozwana została poinformowana pismem z 31 października 2016 r. (doręczonym 3 listopada 2016 r.).

Kwota stanowiąca 1,5% wynagrodzenia była przedmiotem sporu prowadzonego przez strony przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie, w wyniku ugody sądowej pozwana zapłaciła już również wynagrodzenie z tego tytułu (14 lutego 2018 r. powód otrzymał „ugodzone” świadczenie w wysokości 40.000 zł), roszczenie o zapłatę wynagrodzenia w wysokości 1,5% przyznanej pomocy finansowej tym samym wygasło.

Sposób obrony pozwanej sprowadza się do złożenia opisanych na wstępie marterialnoprawnych oświadczeń woli prawokształtujących:

-: oświadczenia o obniżeniu wynagrodzenia do kwoty 30.000 zł z powodu wad dzieła (oświadczenie złożone w piśmie wysłanym do A. N. 11 maja 2017 r., ale opatrzonym wcześniejszą datą: 26 kwietnia 2017 r.),
-: oświadczenia o potrąceniu wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z wierzytelnością pozwanej w wysokości 36.900 zł z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy przez powoda poprzez udzielenie mu informacji, że na potrzeby wniosku celowe będzie wykonanie koncepcji (oświadczenie złożone w sprzeciwie z 18 maja 2017 r.),
-: oświadczenia o obniżeniu wynagrodzenia na zasadzie rękojmi do kwoty 9.840 zł, która została powodowi zapłacona na podstawie faktury (...)” (oświadczenie złożone w sprzeciwie z 18 maja 2017 r.).

Oświadczenia te opierają się na założeniu, że wykonane przez powoda dzieło było wadliwe. Nawiązując do poglądów przedstawionych we wskazanych wyżej orzeczeniach [por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 28 października 1999 roku, II CKN 530/98, uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 11 kwietnia 1991 roku, I ACr 47/91] podkreślić należy (co szczególnie istotne na tle niniejszej sprawy), że odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady funkcjonuje na tle umowy o dzieło, skoro pozwana powołuje się na wady dzieła, dochodząc roszczeń z rękojmi, to ten sposób obrony może odnosić się wyłącznie do tej części świadczenia powoda, która przybrała postać dzieła (substratu w postaci wniosku i biznesplanu). Zarzuty oparte o rękojmię za wady nie mogą natomiast dotyczyć tej części świadczenia, która odnosi się do doradztwa, w tym zakresie pozwana - o ile wykaże nienależyte zobowiązanie wykonanie zobowiązania przez powoda i inne przesłanki z art. 471 k.c. - mogłaby jedynie domagać się naprawienia szkody.

Cały zebrany w sprawie materiał dowodowy (w tym opinia biegłego sądowego) wskazuje jednak na to, że powód wykonał dzieło prawidłowo (bez wad).

Faktyczne przyczyny braku zapłaty wynagrodzenia wyjaśnił natomiast świadek S. R. (prezes zarządu pozwanej spółki w czasie zawarcia i wykonywania spornej umowy) wskazując, że wprawdzie pozwana spółka powinna zapłacić powodowi kwotę 98.400 zł (należność z faktury VAT nr (...)), ponieważ fabryka otrzymała dofinansowanie w wysokości 4.000.000 zł zgodnie z wnioskiem, jednakże nie posiadała środków finansowych, aby zapłacić A. N. tą kwotę, dlatego też S. R. zlecił zatrudnionemu przez spółkę prawnikowi (r.pr. J. Ż.) czynności związane z wytłumaczeniem A. N. przyczyn braku płatności, pozostawiając jej w tym zakresie wolną rękę.

Zauważyć trzeba, że wszystkie materialnoprawne oświadczenia woli odwołujące się do wad dzieła, na których pozwana opiera swoją obronę w niniejszym procesie, zostały złożone po doręczeniu w niniejszej sprawie nakazu zapłaty z odpisem pozwu. Pozew i nakaz zapłaty doręczono 5 maja 2017 r., tym samym również pierwsze chronologicznie oświadczenie - datowane na 26 kwietnia 2017 r. i wysłane powodowi 11 maja 2017 r. - zostało złożone po doręczeniu pozwu, zgodnie bowiem z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Na etapie przedprocesowym pozwana spółka nie zgłaszała żadnych wad. Pierwsza propozycja, jaką spółka przedstawiła powodowi po wystawieniu przez niego faktury na kwotę 98.400 zł dotyczyła jedynie przesunięcia terminu płatności do końca lutego 2017 r., kiedy to pozwana spodziewała się zawrzeć umowę o dofinansowanie (por. pismo z 16 listopada 2016 r.). Dodać trzeba, że umowa o dofinansowanie faktycznie została zawarta 11 kwietnia 2017 r.

Po raz pierwszy pozwana zgłosiła uwagi co do jakości wykonanego przez A. N. dzieła w piśmie wysłanym 11 maja 2017 r. (pismo wysłane po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie i opatrzone wcześniejszą datą: 26 kwietnia 2017 r.), w którym pozwana wskazała na zgłaszane od początku współpracy zastrzeżenia, przede wszystkim w zakresie wykonania umowy w sposób wadliwy. Materiał dowodowy przeczy jednak temu stwierdzeniu - we wcześniejszej korespondencji brak jest zastrzeżeń wskazujących na wadliwość wykonywania umowy przez A. N..

W ramach wstępu należy również zwrócić uwagę na zapis § 5 ust 5 umowy stanowiący, że wynagrodzenie, o którym mowa w § 5 ust. 1.1 umowy należy się wykonawcy w pełnej wysokości również w przypadku, gdy kwota rzeczywiście wypłaconego dofinansowania jest niższa, od kwoty pierwotnie przyznanego dofinansowania, na skutek niedochowania warunków formalnych programu, niezbędnych do prawidłowego rozliczenia projektu, z przyczyn leżących po stronie zamawiającego.

Niesporny jest fakt, że pozwana otrzymała finansowanie w wysokości 4.000.000 zł, następnie kwota ta na wniosek pozwanej została obniżona, a w dalszej kolejności pozwana wystąpiła do instytucji zarządzającej o rozwiązanie umowy o dofinansowanie, co nastąpiło uchwałą z 18 września 2018 r. Z materiału dowodowego wynika przy tym, że do rozwiązania umowy o dofinansowanie doszło z przyczyn leżących po stronie zamawiającego - pozwanej (o czym niżej).

W pierwszej kolejności rozważenia wymaga jednak skuteczność oświadczeń woli o obniżeniu wynagrodzenia. Oba oświadczenia (zawarte w pismach opatrzonych datą 26 kwietnia 2017 r. i 18 maja 2017 r.) odwołują się do rękojmi za wady dzieła.

Jak już wspomniano materiał dowodowy nie potwierdza, że od początku współpracy w stosunku do A. N. miałyby być zgłaszane zastrzeżenia wskazujące na wadliwe wykonywanie umowy (co pozwana wskazuje w piśmie z 26 kwietnia 2017 r. oraz w sprzeciwie od nakazu zapłaty). W rzeczywistości uwagi pod adresem powoda zostały zgłoszone po raz pierwszy po wystawieniu przez niego faktury VAT na kwotę 98.400 zł, przy czym jak zeznał ówczesny prezes zarządu pozwanej S. R. było to po to, aby wytłumaczyć prośbę o przesunięcie terminu płatności. W istocie pismo pozwanej z 26 kwietnia 2017 r. i sprzeciw od nakazu zapłaty (oba pisma powstałe po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie) stanowią więc pierwsze dokumenty, w których pozwana powołała się na wady dzieła i którymi realizuje swoje roszczenia z rękojmi.

Na tle sposobu obrony pozwanej opartego o rękojmię, tytułem wstępu wskazać trzeba, że warunkiem skorzystania w transakcjach między przedsiębiorcami z uprawnień z rękojmi jest zachowanie wymaganych w danych okolicznościach tzw. aktów staranności (art. 563 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c.). Pierwszym aktem staranności, o którym mowa w art. 565 § 1 k.c., jest zbadanie rzeczy przy jej odbiorze. Drugim aktem staranności jest z kolei zawiadomienie o wadzie niezwłocznie po jej wykryciu. W orzecznictwie podkreśla się, że realizacja roszczeń z tytułu rękojmi za wady fizyczne jest uzależniona od zachowania aktów staranności (pilności), pod rygorem utraty uprawnień [por. wyrok Sądu Najwyższego z 16-09-2004, IV CK 708/03]. Obowiązek ten materializuje się od chwili odbioru rzeczy przez zamawiającego [por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 27-11-2018, I ACa 692/16]. W przypadku pierwszego ze wskazanych wyżej aktów staranności decydujące są okoliczności wyznaczone przez praktykę obrotu w odniesieniu do konkretnego rodzaju rzeczy [por. wyroki sądów apelacyjnych : SA w W. z 14.4.2014 r., I ACa 1812/13 oraz SA w Ł. z 25.2.2014r., IACa 998/13].Natomiast zawiadomienie o wadach fizycznych rzeczy sprzedanej, bądź też dzieła (drugi z aktów staranności) jest czynnością podobną do oświadczenia woli, co uzasadnia w ocenach prawnych zarówno składania, jak i odbierania takiego zawiadomienia, stosowanie w drodze analogii przepisów Kodeksu cywilnego o przedstawicielstwie [por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 14.1.1992 r., I ACr 403/91].

Jak już wyżej wspomniano pozwana aktów tych, w określonych ustawą terminach, nie dokonała. Dzieło zostało wydane 17 marca 2016 r. (dzień przed terminem określonym umową), tymczasem pozwana ani nie sprawdziła dzieła przy jego odbiorze (nie dysponowała bowiem odpowiednimi zasobami kadrowymi, o czym niżej), co więcej nie zawiadomiła o wadach (a raczej o okolicznościach, które uznała za wady) niezwłocznie po ich wykryciu, pierwsze pisma odwołujące się do wad zostały bowiem przez pozwaną sporządzone po doręczeniu nakazu zapłaty i pozwu w niniejszej sprawie. Co więcej nie wszystkie oświadczenia materialnoprawne, złożone przez pozwaną, zostały powodowi doręczone zgodnie z art. 61 § 1 k.c. Już z tego tylko powodu sposób obrony pozwanej odwołujący się do wad dzieła jest nieuzasadniony.

Poza uchybieniem po stronie pozwanej aktom staranności wskazać trzeba, że zarzucane powodowi niedopatrzenia, na które powołuje się pozwana we wskazanych wyżej pismach, nie stanowią wad dzieła. Wskazać w tym miejscu trzeba, że dzieło powoda w toku procesu zostało poddane weryfikacji przez biegłą sądową, która wskazała w swojej opinii, że opracowanie to zostało wykonane prawidłowo, bez wad, co więcej zostało bardzo wysoko ocenione, co biegła wyjaśniła w opinii pisemnej (jak również podkreślała w czasie ustnego przesłuchania), analizując uzyskaną punktację na tle innych wniosków biorących udział w konkursie. Biegła podkreśliła, że brak uzyskania finansowania w pierwszej turze nie był spowodowany wadliwością wniosku, tylko tym, że nie wystarczyło środków pieniężnych dla wszystkich wniosków, które zostały prawidłowo przygotowane. Projekt otrzymał dofinansowanie w drugiej turze, co nie świadczy o jego wadliwości (wadliwy wniosek zostałby bowiem odrzucony przez komisję weryfikacyjną właśnie z powodu wad). Ostatecznie w oparciu o wniosek przygotowany przez powoda pozwana otrzymała całą kwotę wnioskowanego dofinansowania, co w zasadzie wyczerpuje rozważania na temat tego, że dzieło zostało wykonane prawidłowo i bez wad.

Rozwijając ten wątek wskazać jednakże trzeba, że za wady dzieła nie może być uznane to, że wniosek posiadał braki formalne, zostały one bowiem usunięte, a wniosek w wyniku konkursu ostatecznie uzyskał dofinansowanie. Podkreślenia wymaga, że przedmiotem umowy nie był wniosek, który otrzyma dofinansowanie w pierwszej turze, tylko wniosek, który zostanie prawidłowo przygotowany i weźmie udział w konkursie. Za taki wniosek przewidziane zostało wynagrodzenie w wysokości 9.840 zł, zapłacone przez pozwaną bez uwag. Dodatkowe wynagrodzenie przewidziano w sytuacji, gdy wniosek otrzyma dofinansowanie. Właśnie tego wynagrodzenia domaga się powód w niniejszej sprawie, cel w postaci uzyskania finansowania został bowiem osiągnięty, co niesporne, powodowi należy się więc - zgodnie z umową - zapłata za wykonane dzieło (wskazał to wprost podczas przesłuchania świadek S. R.).

Pozostałe „wady” wskazywane przez pozwaną w istocie nie stanowią wad dzieła, są to natomiast uwagi, które dotyczą niesatysfakcjonującego pozwaną sposobu współpracy między stronami. Tymczasem wadę dzieła stanowi niezgodność wykonanego dzieła z zawartą umową. Istnienia tak rozumianej wady odnoszącej się do tej części świadczenia powoda, która obejmowała wykonanie substratu materialnego w postaci wniosku i biznesplanu (dzieła), pozwana nie wykazała.

W szczególności za wadę dzieła pozwana uważa przekazanie przedstawicielom pozwanej błędnej informacji o konieczności wykonania koncepcji architektonicznej. Nie jest to jednakże wada dzieła, nie odnosi się bowiem w ogóle do substratu, jakim jest dzieło. Pozwana stoi zarazem na stanowisku, że w związku z tą błędną informacją poniosła szkodę, którą zgłosiła do potrącenia. Materiał dowodowy nie potwierdza jednak tego, aby taka informacja została przedstawicielom pozwanej przekazana. W związku z tym, że przekazana pozwanej - według jej twierdzeń - błędna informacja o konieczności wykonania koncepcji zdaniem pozwanej stanowi nie tylko wadę dzieła, ale zarazem prowadzi do powstania szkody w jej majątku, zgłoszoną do potrącenia, szczegółowe rozważania dotyczące zarzucanego powodowi uchybienia polegającego na przekazaniu błędnej informacji co do obowiązku uzyskania koncepcji zostały przedstawione niżej, w ramach oceny zasadności zarzutu potrącenia (do tych rozważań należy się w tym miejscu odwołać).

Za wadę dzieła pozwana uważa również przekazanie przedstawicielom pozwanej błędnej informacji o konieczności uzyskania promesy kredytowej (co pozwana nazywa oszustwem). Nie jest to również wada dzieła, nie odnosi się bowiem do substratu, jakim jest dzieło. Niezależnie od tego wskazać trzeba, że materiał dowodowy nie potwierdza, iż powód miałby przekazać przedstawicielom pozwanej informację, że obowiązkowym dokumentem jest uzyskanie promesy kredytowej. Wprawdzie prezes zarządu pozwanej S. R. pozostawał w takim właśnie przekonaniu, składając zeznania w charakterze świadka przyznał jednak, że w istocie było to niezrozumienie informacji przekazywanych przez powoda (S. R. zeznał: Nie jestem w stanie powiedzieć, czy to była „nasza wiedza, czy niewiedza”. Baliśmy się promesy, bo zakład nie posiadał zasobów finansowania takich, aby bank udzielił nam promesy). Podobnie jak w przypadku koncepcji architektonicznej wystarczyło, aby przedstawiciele spółki dokładnie zapoznali się z pismem wysłanym przez powoda 7 stycznia 2016 r. drogą mailową, tj. jeszcze przed zawarciem umowy, gdzie powód wprost wskazywał, że promesa kredytowa/leasingowa stanowi dokument, który może być przedłożony na późniejszym niż złożenie wniosku etapie, to jest już po uzyskaniu decyzji o dofinansowaniu, zarazem jednak powód podkreślał, że w przypadku załączenia tego dokumentu do wniosku o dofinansowanie można liczyć na uzyskanie większej ilości punktów. Podobne stanowisko powód przedstawiał w swoich pismach kierowanych do pozwanej.

Za wadę dzieła pozwana uważa wreszcie to, że wszystkie czynności były załatwiane przez powoda „na ostatnią chwilę”. Takie rozumienie wady dzieła jest wręcz niepojęte. Zauważyć trzeba w tym miejscu, że nieterminowe oddanie dzieła nie stanowi jego wady, tylko inną postać nienależytego wykonania zobowiązania, jakim jest opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Należy jednak podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy powód wykonał dzieło i wydał je pozwanej jeden dzień przed terminem przewidzianym umową. Zarzut ten - nie dość, że nieznajdujące żadnego prawnego uzasadnienia - jest więc całkowicie nieadekwatny do okoliczności faktycznych sprawy.

W istocie pozwana zdecydowała się na realizację przedsięwzięcia w postaci rozbudowy i modernizacji fabryki, nie posiadając pomysłu na projekt innowacyjny, nie dysponując na ten cel środkami finansowymi ani majątkiem pozwalającym na zabezpieczenie tych środków (co zataiła przed powodem na etapie wstępnych rozmów), nie dysponując nawet wystarczającą kadrą pracowniczą wymaganą do realizacji takiego przedsięwzięcia. Jak bowiem wynika z całokształtu materiału dowodowego sprawy osobą oddelegowaną do kontaktów z powodem (a ściślej z jego pracownikiem M. M.) była M. O.. Jedynym z zarzutów, które pozwana stawia powodowi jest to, że w toku prac nad wnioskiem M. M. kilkukrotnie zwracał się do M. O. o udzielenie informacji, bądź też występował z prośbą o przedłożenie dodatkowych dokumentów. Tymczasem taka sytuacja nie jest niczym nadzwyczajnym, wniosek o dofinansowanie wraz załącznikami stanowi obszerną dokumentację, zawiera cały szereg szczegółowych informacji dotyczących sposobu funkcjonowania fabryki, nie ma wątpliwości, że w toku prac nad tego typu dokumentacją konieczny jest stały kontrakt ze zleceniodawcą. Wskazać należy w tym miejscu na obowiązki wierzyciela z art. 354 § 2 k.c. - pozwana jako wierzyciel miała obowiązek współdziałać z powodem przy wykonywaniu zobowiązania, w sposób odpowiadający celowi społeczno-gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego oraz istniejącym w tym względzie zwyczajom. Pozwana stoi na stanowisku, że obciążenie jej przez powoda określonymi obowiązkami (dostarczanie w miarę postępu prac nowych informacji i dokumentów), które w istocie realizowała M. O., stanowi uchybienie ze strony powoda, tymczasem jest to obowiązek pozwanej wynikający z art. 354 § 2 k.c. M. O. narzekała na nadmiar pracy związanej z przygotowywaniem odpowiedzi i materiałów dla M. M. (wynika to zarówno z jej zeznań, jak i z zeznań S. R.), co wskazuje na to, że pracodawca M. O. (pozwana) nie zapewnił dostatecznej kadry pracowniczej, zapewniającej zgodne z art. 354 § 2 k.c. współdziałanie z powodem (inaczej mówiąc M. O. nie była w stanie, przy innych obowiązkach pracowniczych, sprostać dodatkowym obciążeniom związanym z udzielaniem odpowiedzi M. M.). Do wniosku takiego prowadzi również analiza korespondencji elektronicznej między M. O. i architektem R. S. (z maili wynika, że M. O. próbowała „przerzucić” na R. S. część obowiązków, które nie były objęte zleceniem udzielonym architektowi, np. w zakresie przygotowania harmonogramu).

Co znamienne jednym z zarzutów związanych z wadami dzieła, jakie pozwana stawia powodowi, jest zarzut (nazywany przez pozwaną najważniejszym) dotyczący tego, że we wniosku o dofinansowanie powód zamieścił konkretne wielkości kosztowe, odpowiadające np. przewidywany robotom budowlanym czy kosztom modernizacji maszyn urządzeń, a zarazem powód miałby uniemożliwić pozwanej zapoznanie się z przygotowaną dokumentacją i pozbawić ją wpływu na weryfikację wielkości tych kosztów. W następstwie tego pozwana obciąża powoda niepowodzeniem postępowań przetargowych, które nie wyłoniły wykonawcy dla robót budowlanych objętych wnioskiem o dofinansowanie. Należy jednak zauważyć, że z korespondencji elektronicznej wynika, że projekty przygotowywanych dokumentów były już wcześniej drogą elektroniczną wysyłane M. O. przez M. M., jednak - co wprost wskazywała w mailach M. O. - nie były one weryfikowane przez nikogo ze strony pozwanej pod kątem poprawności wpisanych kwot (por. maile z 10 marca 2016 r. i z 17 marca 2017 r.). Z jednej strony pozwana zarzuca więc, że powód nie umożliwił jej weryfikacji dostarczonej dokumentacji pod kątem sprawdzenia, czy projekt jest możliwy do realizacji pod kątem ekonomicznym i finansowym, z drugiej strony z korespondencji mailowej wynika, że M. O. - mimo dostarczanych jej na bieżąco przez M. M. projektów przygotowywanych wniosków - weryfikacji takiej nie dokonywała i nie przekazała do dokonania żadnemu innemu pracownikowi fabryki. Wynika stąd, że pozwana bądź nie posiadała wymaganej kadry pracowniczej (osób, które weryfikowałyby przesyłane przez M. M. projekty dokumentacji pod kątem „wpisanych kwot”, czego M. O. nie była w stanie uczynić i co wprost przyznawała w korespondencji mailowej), bądź też posiadała wprawdzie takie kadry pracownicze, jednak nie zleciła właściwym pracownikom tych czynności. Zauważyć należy, że umowa była wykonywana w okresie od stycznia do marca, przez ten czas pozwana miała możliwość zorganizowania zespołu, który weryfikowałby projekty pod kątem ich finansowej i ekonomicznej realności. Dodatkowo zauważyć trzeba, iż już w umowie postanowiono, że dzieło zostanie wydane pozwanej 18 marca 2016 r., a więc w ostatnim dniu składania wniosków o dofinansowanie, pozwana winna więc mieć świadomość, że na etapie wykonywania wniosku po jej stronie powstanie potrzeba zapewnienia kadr, które „wpisane kwoty” mogłyby na bieżąco weryfikować, pod kątem finansowej i ekonomicznej realności przedsięwzięcia.

Jak już wcześniej wspomniano przedmiotem świadczenia powoda było również doradztwo w zakresie kompletowania dokumentów będących załącznikami do wniosku. Przedmiotem świadczenia nie było jednak doradztwo w zakresie decyzji o skali planowanej inwestycji, która jest determinowana posiadanymi przez pozwaną zasobami finansowymi, kadrowymi, organizacyjnymi, a nadto stanowi element pewnego ryzyka biznesowego, które podejmuje każdy przedsiębiorstwa funkcjonujący na rynku wytwarzania dobór bądź świadczenia usług. Doradztwo w tym przedmiocie w ogóle nie leży w zakresie obowiązków powoda objętych umową, jak również w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Usługi doradztwa biznesowego w zakresie ekonomiki przedsiębiorstw stanowią osobną branżę na rynku usług i wymagają całkiem innej wiedzy specjalistycznej niż ta, którą oferował powód w ramach zawartej z pozwaną umowy. W sposób dobitny podkreślała to w czasie przesłuchania biegła sądowa, wielokrotnie na pytania pełnomocnika pozwanej wyjaśniając, że ostateczna decyzja w zakresie podjęcia ryzyka biznesowego związanego ze realizacją inwestycji o skali takiej, jaką przewidywał kosztorys przygotowany przez R. S., a w konsekwencji również wniosek i biznesplan przygotowany przez powoda, obciążała pozwaną, nie była natomiast objęta doradztwem powoda, który świadczył usługi w całkowicie innej branży. Dlatego też wskazywany przez pełnomocnika pozwanej mail powoda z 7 marca 2016 r., w którym powód „rekomendował” rozwiązanie polegające na poczynieniu oszczędności w zakresie robót budowlanych (przede wszystkim przez obniżenie standardu wykonywanych obiektów), należy rozumieć jako propozycję pogodzenia skali planowanej inwestycji i dostępnych na ten cel środków finansowych pozwanej, na które wskazywała dostarczona dokumentacja finansowa fabryki. Powód, kierując się swoim doświadczeniem wiedział bowiem, że między skalą inwestycji i sytuacją finansową podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie musi istnieć równowaga, w przeciwnym wypadku dofinansowanie nie dostanie przyznane. Decyzją pozwanej - podejmowaną w ramach ryzyka biznesowego - była realizacja inwestycji o określonej skali. Co ważne późniejsze działania powoda, w ramach, których powód „rekomendował” rozwiązania polegające na poczynieniu oszczędności, zostały wywołane tym, że pozwana na początku współpracy zataiła przed powodem krytyczny stan swoich finansów. Należy jednak podkreślić, że powód w ramach swoich usług jedynie proponował w jaki sposób pogodzić skalę inwestycji i dokumentację finansową pozwanej w zakresie możliwości sfinansowania przedsięwzięcia, tak aby możliwe było uzyskanie dofinansowania, natomiast tylko do pozwanej należała decyzja, czy w ramach ryzyka biznesowego decyzję o takiej inwestycji podejmie. Tymczasem - jak już wskazano powyżej - pozwana nawet nie zapewniła kadr pracowniczych, których zadaniem byłaby analiza inwestycji pod tym kątem. M. O. (jak wynika z jej zeznań nadmiernie obciążona pracą w przedsiębiorstwie pozwanej) próbowała wręcz przerzucać część zadań należących do pozwanej na inne podmioty, czy to architekta, czy to powoda. Wprost wskazywała przy tym w mailach, że nikt ze strony pozwanej nie weryfikuje „kwot” z kosztorysów i biznesplanu, a to właśnie pozwana w ramach swojej strategii decyzji biznesowej winna te dane szczegółowo przeanalizować, ponieważ to do pozwanej - a nie do powoda - należała decyzja biznesowa o skali planowanego przedsięwzięcia, adekwatnej do posiadanych przez pozwaną zasobów finansowych, organizacyjnych, kadrowych, itp. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wskazywała, że A. N. krytycznie odnosił się do kosztów wyliczonych przez projektantów i naciskał na ich obniżenie, pozwana powoływała dla wykazania tego faktu m.in. dowód z zeznań S. R.. Tymczasem świadek ten faktu tego nie potwierdził wskazując, że uwagi do kosztorysów wykonanych przez R. S. „mieliśmy wszyscy”. Jak wynika z zeznań świadka zarząd spółki zdawał więc sobie sprawę, że do zarządu należy decyzja biznesowa obejmująca rozmiar i postać planowanego przedsięwzięcia.

Podsumowując tą część rozważań wskazać trzeba, że pozwana - abstrahując od niedochowania terminów rękojmi - nie wykazała w toku niniejszego procesu istnienia wad dzieła (niezgodności wykonanego dzieła z zawartą umową), które odnosiłyby się do tej części świadczenia powoda, która obejmowała wykonanie substratu materialnego w postaci wniosku i biznesplanu, tylko w tym zakresie pozwana może bowiem powoływać się na wady dzieła. Tymczasem uwagi przedstawione przez pozwaną dotyczą bądź to sposobu współpracy (komunikacji między stronami), bądź też uwag w zakresie tej części świadczenia, które nie stanowi w ogóle działa, a jedynie doradztwo w zakresie kompletowania dokumentów stanowiących załączniki do wniosku. Co do tej części jest świadczenia, jako że nie jest ona dziełem, pozwana nie ma nie ma prawnej możliwości dochodzenia roszczeń z rękojmi. Pozwana może jedynie powoływać się na nienależyte wykonanie zobowiązania przez powoda co do świadczenia w tej części i powstałą z tego tytułu ewentualną szkodę zgłosić do potrącenia, co ostatecznie uczyniła w zakresie zarzucanego powodowi nienależytego wykonania zobowiązania, polegającego na przekazaniu błędnej informacji o obowiązku wykonania koncepcji architektonicznej jako załącznika do wniosku.

Także ten sposób obrony okazał się jednak nieskuteczny.

Kolejnym złożonym przez pozwaną oświadczeniem prawokształtującym jest właśnie oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z wierzytelnością pozwanej w wysokości 36.900 zł z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy (oświadczenie o potrąceniu złożone w sprzeciwie z 18 maja 2017 r.).

Pozwana wywodzi swoją wierzytelność zgłoszoną do potrącenia z art. 471 k.c. wskazując, że powód nienależycie wykonał zobowiązanie poprzez udzielenie przedstawicielom pozwanej informacji, że na potrzeby wniosku konieczne będzie wykonanie koncepcji architektonicznej, co - jak dalej wywodziła pozwana - okazało się nieprawdą, koncepcja nie została bowiem załączona do wniosku o dofinansowanie. Zdaniem pozwanej w jej majątku powstała w związku z tym szkoda w wysokości kwoty, którą pozwana zapłaciła architektowi za wykonanie koncepcji (wskazywana przez pozwaną kwota szkody obejmuje zapłacone architektowi wynagrodzenie z podatkiem VAT).

Przesłanką odpowiedzialności z art. 471 k.c. jest nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika, szkoda w majątku wierzyciela, oraz związek przyczynowy między nienależytym wykonaniem zobowiązania i szkodą. Pozwana nie wykazała żadnej z tych przesłanek.

Materiał dowodowy nie potwierdza, ażeby powód miał błędnie informować pozwaną, że na potrzeby wniosku kategorycznie potrzebne będzie wykonanie koncepcji architektonicznej. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na dokument w postaci przesłanej pozwanej przez powoda drogą elektroniczną dzień przed zawarciem umowy (7 stycznia 2016 r.) listy pytań oraz dokumentów niezbędnych do przygotowania wniosku i biznesplanu. Wśród tych dokumentów nie ma koncepcji architektonicznej, listę zamyka natomiast dodatkowa informacja o dokumentach, które można załączyć na późniejszym etapie, tj. już po uzyskaniu decyzji o dofinansowaniu, ale zaznaczono, że w przypadku ich załączenia do wniosku o dofinansowanie można liczyć na większą ilość punktów (wśród tych dokumentów wymieniono pozwolenie na budowę lub zgłoszenie robót, zaś przedstawienie takiego dokumentu - co powszechnie wiadomo - nie wymaga wcześniejszego wykonania koncepcji architektonicznej). Wystarczyło więc, aby przedstawiciele pozwanej dokładne zapoznali się z pismem z 7 stycznia 2016 r., aby dowiedzieć się jakie dokumenty są niezbędnie wymagane do wniosku, czego zapewne nie uczynili, pozostając w błędnym przekonaniu, że konieczne jest wykonanie koncepcji architektonicznej.

Z zeznań świadka M. M. oraz powoda przesłuchanego w charakterze strony wynika, że przedstawiciele pozwanej nie byli informowani o bezwzględnym obowiązku wykonania koncepcji architektonicznej. Zeznania te należy uznać za wiarygodne, tym bardziej, że taki obowiązek w ogóle nie istnieje, trudno więc zakładać, że powód i jego pracownik M. M. (oboje profesjonalnie od wielu lat zajmujący się przygotowywaniem wniosków o dofinansowanie i osiągający na tym polu sukcesy), przedstawiliby pozwanej taką fałszywą informację. Cały kontekst sytuacyjny wskazuje na to, że doszło do niezrozumienia istoty koncepcji przez przedstawicieli pozwanej, czego można było uniknąć - jak wskazano wyżej - chociażby przez zapoznanie się z pismem z 7 stycznia 2016 r. Tym samym pozwana nie wykazała, że powód nienależycie wykonał zobowiązanie podając błędną informację, że złożenie wniosku o dofinansowanie bezwzględnie miałoby wymagać uprzedniego wykonania koncepcji architektonicznej.

Po drugie zauważyć należy, że kwota (wraz z podatkiem VAT), jaką pozwana zapłaciła architektowi za wykonanie koncepcji, którą pozwana uważa za szkodę w swoim majątku, w istocie takiej szkody nie stanowi.

Dla potrzeb zrozumienia powyższego wyjaśnić trzeba najpierw, że pojęcie koncepcji architektonicznej nie jest znane prawu budowlanemu, w praktyce jednak - przy złożonych inwestycjach budowlanych - wykonanie projektu budowlanego poprzedzane jest wykonaniem koncepcji architektonicznej, która stanowi przygotowany przez architekta projekt określający możliwości planowanej przez inwestora zabudowy albo przebudowy. Koncepcja architektoniczna stanowi bazę, na której tworzy się następnie szczegółowe projekty inwestycyjne, które są załączane do wniosków o wydanie decyzji o warunkach zabudowy lub wniosku o wydanie decyzji na budowę. Jej zadaniem jest stworzenie obrazu inwestycji i planowanych prac, umożliwia ona zapoznanie się przez inwestora z pomysłem architekta i konfrontację, czy pomysł ten jest zgodny z oczekiwaniem inwestora.

Przez szkodę w prawie cywilnym rozumie się zaś uszczerbek w majątku, którego poszkodowany doznał wbrew swojej woli. Dla powstania odpowiedzialności z art. 471 k.c. uszczerbek ten musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem zobowiązania.

W realiach rozpoznawanej sprawy kwota zapłacona architektowi za koncepcję w istocie nie stanowi szkody rozumianej jako uszczerbek w majątku pozwanej, związany z ewentualnym nienależytym wykonaniem zobowiązania przez powoda. Zauważyć bowiem trzeba, że pozwana wprawdzie zapłaciła za koncepcję, ale otrzymała ekwiwalent w postaci wykonanego przez architekta dzieła, właśnie w postaci koncepcji. Wprawdzie koncepcja nie została załączona do wniosku o dofinansowanie, nie można jednak stwierdzić, że była pozwanej „niepotrzebna”. W oparciu o koncepcję pozwana mogła bowiem zapoznać się z „pomysłem” architekta, ponadto - co ważne - koncepcja ta stanowiła podstawę do wykonania przez architekta kosztorysów szacunkowych (co wprost wskazano w ich treści). Przypomnieć zarazem trzeba, że we wniosku o dofinansowanie obligatoryjne było podanie szacunkowego kosztu inwestycji. Co więcej wykonanie koncepcji architektonicznej, która poprzedza zlecenie wykonania projektu architektonicznego, w praktyce wpływa na wysokość wynagrodzenia architekta za projekt wykonywany na bazie koncepcji. Wynagrodzenie za projekt architektoniczny - przy wcześniejszym wykonaniu koncepcji - jest więc w praktyce niższe, niż wynagrodzenie za projekt nie poprzedzony koncepcją (w rozpoznawanej sprawie projekt architektoniczny został wykonany na bazie koncepcji).

Z przyczyn opisanych powyżej nie można przyjąć, że kwota, którą pozwana zapłaciła za koncepcję, stanowi szkodę w jej majątku, jak już bowiem wskazano pozwana otrzymała od architekta dzieło w postaci koncepcji, a więc ekwiwalent za wydatkowaną kwotę. Tym samym złożone w sprzeciwie od nakazu zapłaty oświadczenie pozwanej o potrąceniu pozostaje bezskuteczne, po stronie pozwanej nie powstała bowiem wierzytelność, której istnienie pozwana niesłusznie wywodzi z art. 471 k.c.

Czyni to zarzut potrącenia nieuzasadnionym.

Podsumowując powyższe rozważania należy przedstawić jeszcze kilka uwag odnoszących się do przyjętego przez pozwaną sposobu obrony. Sprowadza się on, o czym już wspominano, do złożenia prawokształtujących oświadczeń woli. Zaakcentowania wymaga, że wszystkie te oświadczenia woli zostały złożone po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie, pozostają oderwane od stanu faktycznego sprawy, tym samym przyjąć należy, że stanowią jedynie wyraz obrony pozwanej, zmierzającej do uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia. Zauważyć też trzeba, że oświadczenia złożone w sprzeciwie od nakazu zapłaty (złożone i zredagowane przez pełnomocnika pozwanej r. pr. J. Ż.) pozostają sprzeczne z działaniami samej spółki. Pozwana spółka złożyła bowiem oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia do kwoty 30.000 zł z powodu wad dzieła (oświadczenie złożone w piśmie wysłanym do A. N. 11 maja 2017 r., ale opatrzonym wcześniejszą datą:26 kwietnia 2017 r.), z kolei pełnomocnik pozwanej w sprzeciwie złożyła oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia na zasadzie rękojmi (z powodu tych samych wad) do kwoty 9.840 zł, która została powodowi zapłacona na podstawie faktury (...); następnie w wyniku ugody sądowej spółka zapłaciła jednak powodowi, poza kwotą 9.840 zł, jeszcze 40.000 zł z tytułu wynagrodzenia. Powyższe świadczy o tym, że oświadczenia zamieszczone w sprzeciwie stanowią sposób obrony zmierzający do uzyskania korzystnego dla pozwanej rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, pozostając oderwane od rzeczywistych faktów.

Co więcej na tle rozpoznawanej sprawy nie można przyjąć, ażeby oświadczenie woli o potrąceniu, jak również oświadczenie woli o obniżeniu wynagrodzenia do kwoty 9.840 zł, złożone w sprzeciwie od nakazu zapłaty, dotarły do adresata, tj. do powoda (w rozumieniu art. 61 § 1 k.c.). Pismo procesowe zawierające sprzeciw od nakazu zapłaty zostało bowiem doręczone w ramach postępowania sądowego, zgodnie z przepisami k.p.c., pełnomocnikowi powoda, a nie powodowi, pełnomocnik powoda nie posiada zaś umocowania do odbierania w jego imieniu oświadczeń woli o charakterze materialnoprawnym. Zarazem z przebiegu postępowania nie wynika, ażeby oświadczenia woli o tej treści do powoda dotarły. Także z tej przyczyny oświadczeń tych nie można więc uznać za skuteczne.

Tym samym sposób obrony pozwanej, przyjęty w sprzeciwie, sprowadzający się do złożenia trzech oświadczeń woli prawokształtujących, okazał się chybiony.

Nieuzasadniony jest również sposób obrony przyjęty przez pozwaną w toku procesu - w piśmie procesowym z 17 listopada 2017 r. (załącznik do protokołu rozprawy z 16 listopada 2017 r.) - w którym pozwana wskazała, że zmuszona była wystąpić o zmniejszenie przyznanego dofinansowania z 4.000.000 zł do 3.226.253,26 zł, tym samym powód, jej zdaniem, może domagać się wynagrodzenia w wyliczonego jako 2 % od 3.226.253,26 zł. Dodać trzeba, że przed zamknięciem rozprawy miały miejsce kolejne zdarzenia, pozwana zrezygnowała bowiem w ogóle z przyznanego dofinansowania i zrealizowania zaplanowanej wcześniej inwestycji. Nie oznacza to jednak, że powodowi nie należy się objęte żądaniem pozwu wynagrodzenie. Na wstępnie wspomniano już zapis § 5 ust 5 umowy, który stanowi, że wynagrodzenie, o którym mowa w § 5 ust. 1.1 umowy należy się wykonawcy w pełnej wysokości również w przypadku, gdy kwota rzeczywiście wypłaconego dofinansowania jest niższa, od kwoty pierwotnie przyznanego dofinansowania, na skutek niedochowania warunków formalnych programu, niezbędnych do prawidłowego rozliczenia projektu, z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Jak już wyżej wykazano do rozwiązania umowy doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanej, pozwana przystąpiła bowiem do planowanej inwestycji bez zapewnienia właściwego finansowania, kadr zarządzających, kadr pracowniczych niezbędnych do realizacji zadań związanych z tym przedsięwzięciem, itp.

Tym samym wszystkie zarzuty pozwanej okazały się nieuzasadnione. Powództwo należało więc uwzględnić w całości.

Powód domagał się odsetek za opóźnienie na podstawie art. 481 § 1 k.c. od 22 listopada 2016 r. Zgodnie z umową zapłata miała nastąpić w terminie 14 dni od opublikowania przez Urząd Marszałkowski w S. listy rankingowej projektów, które uzyskały dofinansowanie. Rezerwowa lista rankingowa została ogłoszona uchwałą Zarządu Województwa (...) z 26 października 2016 r., o czym pozwana została dodatkowo poinformowana pismem z 31 października 2016 r. (pismo zostało doręczone pozwanej 3 listopada 2016 r., co potwierdzono prezentatą). Roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie od 22 listopada 2016 r. jest więc uzasadnione.

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadków oraz dowód z przesłuchania stron, ograniczony do przesłuchania powoda (w toku procesu zmienił się zarząd spółki, obecny prezes zarządu nie posiadał wiedzy na temat faktów związanych z wykonywaniem umowy, przesłuchany został natomiast w charakterze świadka poprzedni prezes zarządu pozwanej - S. R.).

Dowody z dokumentów, jak również inne dowody pisemne (przede wszystkim w postaci wydruków korespondencji elektronicznej bądź też w postaci niepoświadczonych za zgodność oryginałem kserokopii dokumentów) złożone przez obie strony procesu, nie były przez przeciwników procesowych kwestionowane (na rozprawie 16 listopada 2017 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że kserokopie dokumentów złożone przez stronę pozwaną odpowiadają oryginałom).

Wiarygodnymi dowodami okazały się zeznania wszystkich przesłuchanych świadków. Zarówno świadkowie powołani przez stronę powodową, jak i świadkowie strony pozwanej, złożyli zeznania, które pokrywały się ze sobą bądź też uzupełniały wzajemnie, tworząc koherentną całość. Każdy ze świadków opisywał zdarzenia z nieco innego punktu widzenia, różne były bowiem role świadków, związane z negocjowaniem umowy i jej wykonywaniem (zeznania w tym zakresie złożyli świadkowie w osobach M. M., M. O., A. M., S. R.), bądź też związane były z czynnościami podejmowanymi już po wykonaniu umowy (zeznania J. M.). Duże znaczenie dla sprawy miały zeznania S. R. i korespondujący z nimi dowód z przesłuchania A. N. w charakterze strony (jako osób, które były bezpośrednio zaangażowane w negocjowanie i wykonywanie umowy), jak również zeznania na M. M. i M. O. (jako osób bezpośrednio współpracujących ze sobą przy wykonywaniu umowy, na niższym szczeblu niż osoby wskazane wyżej). W zeznaniach tych świadków nie było sprzeczności, które pozwoliłyby któregokolwiek ze świadków uznać za niewiarygodnego. Przeciwnie, zeznania te - w połączeniu z dokumentami ułożonymi według chronologii ich powstawania - pozwoliły ustalić wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia, jak również tworzące tło dla sytuacji stanowiącej podstawę faktyczną sprawy.

Wiarygodny okazał się dowód z opinii biegłego sądowego M. C.. Biegła wykonała opinię pisemną, a także na rozprawie odpowiedziała na wszystkie pytania stron dotyczące opinii. Opinia oceniana jako całość (także w połączeniu z ustnymi wyjaśnieniami biegłej) spełnia wszelkie kryteria, jakie wymagane są od tego środka dowodowego. Należy mieć bowiem na uwadze, że na tle innych środków dowodowych, w szczególności zeznań świadków i stron, dowód z opinii biegłego wyróżnia jego specjalny przedmiot, cel, charakter oraz specyficzne, właściwe tylko jemu kryteria oceny. Przedmiotem opinii biegłego nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej ceny zebranego materiału wtedy, gdy potrzebne są wiadomości specjalne, nie może natomiast sama być źródłem materiału faktycznego sprawy.

W niniejszej sprawie opinia wykonana przez biegłą cel ten zapewniła. Została sporządzona rzetelnie, osobie ją sporządzającą nie można postawić w tym względzie żadnych zarzutów. Brak jest jakichkolwiek podstaw, aby nie dać wiary wnioskom przedstawionym przez biegłą, zgodnie z którymi wykonane przez powoda dzieło było sporządzone bez wad. Trzeba mieć na względzie, że Sąd może oceniać opinię biegłego wyłącznie pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności, może pomijać oczywiste pomyłki czy błędy rachunkowe, nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego, czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń [por. wyrok S.N. z dnia 19 grudnia 1990 r., I PR 148/90, OSP 1991/11/300]. Opinia odpowiada wymogom stawianym temu dowodowi, nie ma żadnych podstaw aby zakwestionować ją pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności.

Podkreślić należy, że podczas ustnego przesłuchania biegła wyczerpująco wyjaśniła, jakie było zadanie powoda i co należało do jego obowiązków w ramach wykonywanej umowy, wielokrotnie wyjaśniając - na powielane pytania pełnomocnika pozwanej - że decyzje o realizacji inwestycji, o jej kształcie i o jej skali podejmował wyłącznie zarząd spółki, a nie powód, usługi powoda obejmowały bowiem doradztwo w zakresie przygotowania wniosku o dofinansowanie, powód nie świadczy natomiast usług doradztwa w zakresie ekonomiki przedsiębiorstw. Tylko podmiot świadczący usługi w tej branży mogłyby ocenić inwestycję pod kątem ryzyka z nimi związanego, stopnia rentowności, itp.

W tym stanie rzeczy opinia zlecona M. C. jako wiarygodny dowód posłużyła do dokonania ustaleń faktycznych, istotnych dla rozstrzygnięcia.

Z tych samych powodów pominięty został powołany w sprzeciwie od nakazu zapłaty dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa. Powołanie tego dowodu jest nieadekwatne do okoliczności faktycznych sprawy, powód nie świadczył bowiem na rzecz pozwanej usług budowlanych, biegły posiadający wiedzę specjalną w tej branży nie potrafiłby więc dokonać oceny spełnionego przez powoda świadczenia. Pozwana powołała ten dowód w celu wykazania, czy zamieszczone przez powoda we wniosku o dofinansowanie koszty inwestycji odpowiadają średnim cenom rynkowym i są wystarczające do przeprowadzenia inwestycji. W istocie tak sformułowany wniosek mógłby zmierzać do oceny poprawności świadczenia wykonanego przez architekta R. S., który był autorem kosztorysów szacunkowych, wniosek ten nie odnosi się natomiast w ogóle do świadczenia powoda. Zadaniem powoda nie było bowiem tworzenie kosztorysów, a jedynie przeniesienie z nich danych do odpowiednich rubryk wniosku o dofinansowanie. W ramach usług doradztwa powód faktycznie „rekomendował” obniżenie kosztów wskazanych przez R. S., wiązało się to jednak głównie z obniżeniem standardów wykonywanych obiektów, a więc z rezygnacją z części inwestycji. Powód nie dokonywał natomiast kalkulacji wartości robót budowlanych (a więc ich kosztorysowania), nie było to bowiem przedmiotem umowy ani nie leży w zakresie działalności przedsiębiorstwa powoda. Pozwana w ramach kalkulacji ryzyka biznesowego winna natomiast ocenić, czy możliwa do realizacji i jednocześnie rentowna jest inwestycja według kosztorysów przygotowanych przez architekta R. S., przy obniżonej skali przedsięwzięcia, co rekomendował powód po tym, jak dowiedział się o krytycznej sytuacji finansowej pozwanej spółki. Jak już wyżej wspomniano pozwana nie zatrudniała stosownych kadr pracowniczych umożliwiających dokonanie tego typu ocen. W tym stanie rzeczy dowód o powołanie biegłego sądowego z zakresu budownictwa nie został przeprowadzony, przeprowadzenie tego dowodu nie przyczyniłoby się bowiem do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, albowiem powód wygrał postępowanie w całości. Na poniesione przez powoda koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, w kwocie 10.337 zł, złożyły się: opłata stosunkowa od pozwu w kwocie 4.920 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika będącego radcą prawnym (art. 98 § 3 k.p.c.) w kwocie5.400 zł, ustalone stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata skarbowa od udzielenia pełnomocnictwa w kwocie 17 zł stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1827).

VIII GC 241/17

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE