Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Gz 382/19

POSTANOWIENIE

Dnia 24 kwietnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Górska

Sędziowie: SO Natalia Pawłowska-Grzelczak

SO Aleksandra Wójcik-Wojnowska

po rozpoznaniu 24 kwietnia 2020 r. w S.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy w postępowaniu upadłościowym P. S.

na skutek zażalenia wierzyciela (...) Bank spółki akcyjnej w W. na postanowienie Sądu Rejonowego w Koszalinie z 24 lipca 2019 r., sygn. akt VII GUp 13/18

postanawia:

oddalić zażalenie.

Natalia Pawłowska-Grzelczak Agnieszka Górska Aleksandra Wójcik-Wojnowska

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 24 lipca 2019 r., Sąd Rejonowy w Koszalinie w pkt I ustalił plan spłaty wierzycieli upadłego P. S. w ten sposób, że określił obowiązek spłaty zobowiązań w 36 miesięcznych ratach płatnych w opisany niżej sposób: raty od pierwszej do siódmej płatne na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K. w kwocie po 800 zł każda, w terminie do 15 dnia każdego miesiąca, począwszy od września 2019 r., ósma rata płatna do 15 kwietnia 2020 r. w pięciu częściach (w kwocie 385 zł na rzecz Skarbu Państwa Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K., w kwocie 89,36 zł na rzecz (...) Bank spółka akcyjna, w kwocie 137,90 zł, na rzecz (...) Bank spółka akcyjna, w kwocie 25,49 zł na rzecz (...) spółka akcyjna, w kwocie 162,24 zł na rzecz (...) spółka akcyjna), raty od dziewiątej do trzydziestej szóstej płatne w czterech częściach w terminie do 15 dnia każdego miesiąca, począwszy od maja 2020 r. (w kwocie 172,26 zł na rzecz (...) Bank spółka akcyjna, w kwocie 265,84 zł na rzecz (...) Bank spółka akcyjna, w kwocie 49,14 zł na rzecz (...) spółka akcyjna, w kwocie 312,76 zł na rzecz (...) spółka akcyjna); w pkt II wskazano, że po wykonaniu planu spłaty umorzona zostanie pozostała część zobowiązań upadłego, powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości, tj. przed 24 stycznia 2019 r., z wyłączeniem wierzytelności określonych w art.491 21 ust.2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 498).

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wydał na podstawie (...) ust. 1 oraz art. 491 16 ustawy prawo upadłościowe (dalej p.u.).

Ustalając plan spłaty na okres 36 miesięcy Sąd uwzględnił, że upadły jest osobą stosunkowo młodą, ma 39 lat, nie ma na utrzymaniu żadnych osób, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Jego stałe wydatki wynoszą 1.200 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu upadły jest w stanie zarobić co najmniej 2.000 zł netto, skoro zaś różnica pomiędzy tą kwotą a uzasadnionymi wydatkami dłużnika (1.200 zł) wynosi 800 zł, tyle właśnie upadły musi przeznaczyć na spłatę swoich wierzycieli. Dalej Sąd zaznaczył, że uznane na listach i niewykonane w toku postępowania upadłościowego zobowiązania upadłego wynoszą 212.800,67 zł. Z kolei zobowiązanie powstałe po ogłoszeniu upadłości i niewykonane w toku postępowania stanowi kwota 5.985 zł, obejmująca podatek dochodowy z tytułu sprzedaży w trakcie postępowania upadłościowego udziału do 1/3 części nieruchomości, objętego przez syndyka w trybie art. 119 ust. 1 p.u. Z pisma syndyka z dnia 28 czerwca 2019 r. oraz jego wyjaśnień złożonych na rozprawie w dniu 11 czerwca 2019 r. wynika bowiem, że Pierwszy Urząd Skarbowy w K. odmawiał przyjęcia podatku od syndyka. Wobec powyższego syndyk środki uzyskane ze sprzedaży udziału przeznaczył do podziału między wierzycieli. Niemniej jednak zobowiązanie podatkowe nie wygasło i byłoby egzekwowane od upadłego po zakończeniu postępowania upadłościowego. W konsekwencji kwota 5.985 zł jako inne zobowiązanie masy musi, stosownie do art. 491 15 ust. 2 p.u., zostać uwzględniona w planie spłaty wierzycieli w pełnej wysokości.

W ogólnym rozrachunku zdaniem Sądu opisana sytuacja nie jest jednak niekorzystna tak dla wierzycieli, jak i dla dłużnika. Gdyby bowiem w toku postępowania Urząd Skarbowy nie odmawiał przyjęcia podatku od syndyka, wierzyciele w ramach planu podziału otrzymaliby środki w wysokości pomniejszonej właśnie o tą kwotę.

W zażaleniu na powyższe postanowienie wierzyciel (...) Bank spółka akcyjna w W. zaskarżył je w zakresie w jakim ustalono, że wierzytelność Skarbu Państwa - Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K. będzie zaspokojona w całości, podczas gdy wierzytelności pozostałych wierzycieli tylko w części. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił uprzywilejowanie wierzytelności Skarbu Państwu względem wierzytelności wierzycieli prywatnych przy braku do tego podstaw w przepisach obowiązującego prawa oraz faworyzowanie Skarbu Państwa i sanowanie błędów pracowników administracji skarbowej, podczas gdy to pracownicy urzędu skarbowego nie potrafili przekazać prawidłowych informacji syndykowi i to ten wierzyciel winien ponieść konsekwencje błędnego działania swoich pracowników. W oparciu o przedstawione zarzuty wierzyciel wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wykluczenie z planu spłat wierzytelności Skarbu Państwa - Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K. i objęcie w tym zakresie (tj. w jakim wykluczono Skarb Państwa) planem spłat pozostałych wierzycieli (tj. (...) Bank S.A., (...) Bank S.A, (...) S.A., (...) S.A.).

W uzasadnieniu karżący zaznaczył, że ciężary publicznoprawne, w tym podatek VAT od transakcji oraz podatek dochodowy od sprzedaży nieruchomości, to koszty związane z likwidacją przedmiotu obciążonego zabezpieczeniem rzeczowym w rozumieniu art. 345 p.u. Dalej skarżący podkreślił, że art. 342 p.u. od 1 stycznia 2016 r. nie faworyzuje już wierzytelności publicznoprawnych przed wierzytelnościami prywatnymi. Ponadto, jak wynika ze sprawozdań i wyjaśnień syndyka, do jakich odwołuje się Sąd Rejonowy w uzasadnieniu postanowienia, sam wierzyciel Skarb Państwa - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w K., działając przez swoich pracowników nie potrafił określić czy przysługuje mu jakakolwiek wierzytelność względem upadłego. Faworyzowanie w takiej sytuacji i w taki sposób wierzytelności Skarbu Państwa w sposób rażący krzywdzi pozostałych wierzycieli.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wprawdzie słusznie zauważył skarżący, iż ze sprawozdań i wyjaśnień syndyka, do jakich odwołuje się Sąd Rejonowy w uzasadnieniu postanowienia, wynika, że sam wierzyciel Skarb Państwa - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w K., działając przez swoich pracowników, nie potrafił we właściwym czasie określić, czy przysługuje mu wierzytelność względem upadłego niemniej, zdarzenie polegające na sprzedaży nieruchomości dokonanej przez syndyka wywołało skutek prawny w postaci powstania przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niezależnie zatem od zarzutów w tym zakresie nie ulega wątpliwości, że ostatecznie powstał obowiązek uiszczenia podatku dochodowego określonego przez właściwy Urząd Skarbowy w wysokości 5.985 zł.

W zażaleniu trafnie wskazano, iż od 1 stycznia 2016 r. na skutek nowelizacji art. 343 p.u. należności publicznoprawne, do których należy zaliczyć między innymi zobowiązania podatkowe, zostały pozbawione pierwszeństwa przed innymi wierzytelnościami wobec upadłego. Istotna zmiana, na którą wskazuje skarżący zmieniła jednak kolejność zaspokajania należności publicznoprawnych powstałych przed ogłoszeniem upadłości. Będący przedmiotem rozważań podatek z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości powstał tymczasem po ogłoszeniu upadłości i związany był z likwidacją masy upadłości.

W wyniku nowelizacji dokonano również sklasyfikowania wierzytelności powstałych po ogłoszeniu upadłości w wyniku działań syndyka. Wierzytelności te zgodnie z art. 343 p.u., jako koszty postępowania oraz inne zobowiązania masy upadłości, zaspokaja się w pierwszej kolejności, przed kategorią określoną przepisem art. 342 ust. 1 pkt 1 p.u. Ponadto uprzywilejowanie w zaspokajaniu tych wierzytelności polega na możliwości bieżącej realizacji wypłat w miarę wpływu do masy stosownych sum, bez potrzeby sporządzania planów podziału funduszów masy upadłości (por. Paweł Janda Komentarz do art. 342 ustawy - Prawo upadłościowe).

Nie ulega wątpliwości, że na skutek zmiennego stanowiska organów skarbowych nie doszło do zaspokojenia w toku postępowania upadłościowego wierzytelności Skarbu Państwa Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K. z tytułu podatku. Podkreślenia jednak wymaga, że niezależne od momentu spłaty wierzytelności z tytułu naliczonego podatku charakter tej wierzytelności nie ulega zmianie. Zgodnie zaś z art. 491 15 ust. 2 i 3 p.u. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 marca 2020 r.) zarówno zobowiązania powstałe po ogłoszeniu upadłości i niewykonane w toku postępowania, jak i tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa koszty postępowania uwzględnia się w planie spłaty wierzycieli w pełnej wysokości, przy czym ich spłata może być rozłożona na raty na czas nie dłuższy niż przewidziany na wykonanie planu spłaty wierzycieli.

Wbrew zarzutom zażalenia trudno doszukać się w rozstrzygnięciu Sądu pierwszej instancji pokrzywdzenia wierzycieli, w ogólnym bowiem rozrachunku, na co wskazał już ten Sąd, opisana sytuacja nie zmienia położenia wierzycieli. Gdyby bowiem w toku postępowania Urząd Skarbowy nie odmawiał przyjęcia podatku od syndyka, wierzyciele w ramach planu podziału otrzymaliby środki w wysokości pomniejszonej właśnie o tę kwotę.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. 229 p.u. zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Natalia Pawłowska-Grzelczak Agnieszka Górska Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)