Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2019 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy Klubu Sportowego (...) R.-B. w R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń

na skutek odwołania Klubu Sportowego (...) R.-B. w R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 18 kwietnia 2019 r. nr (...)

z dnia 5 czerwca 2019 r. nr (...)

1.  umarza postępowanie w zakresie odsetek od nienależnie wypłaconego świadczenia za okres od 13 maja 2014 roku do 18 kwietnia 2019 roku;

2.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że ustala, iż Klub Sportowy (...) R.-B. w R. nie jest zobowiązany do zwrotu wypłaconych na rzecz J. B. świadczeń emerytalnych w kwocie 11 367,19 zł (jedenaście tysięcy trzysta sześćdziesiąt siedem złotych i dziewiętnaście groszy) za okres od dnia 1 maja 2014 roku do dnia 30 kwietnia 2019 roku;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na rzecz Klubu Sportowego (...) R.-B. w R. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 1245/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 kwietnia 2019r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na podstawie art.84 ust.6 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązał Klub Sportowy (...) R. – B. w R. do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 1 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r. w kwocie 11 367,19 zł i odsetek za okres od 13 maja 2014r. do 18 kwietnia 2019r., to jest do dnia wydania decyzji w kwocie 1 976,27 zł, w związku z bezpodstawnym dokonaniem wypłaty emerytury J. B. od 1 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r. Organ rentowy wskazał, że obciążenie obowiązkiem zwrotu tych należności jest uzasadnione, gdyż świadczenia zostały wypłacone w zawyżonej wysokości w wyniku błędnie wystawionych zaświadczeń potwierdzających okres wykonywania umowy zlecenia.

Decyzją z 5 czerwca 2019r. organ rentowy zmienił decyzję z 18 kwietnia 2019r. w ten sposób, że zobowiązał Klub Sportowy (...) w R. do zwrotu odsetek
od nienależnego świadczenia od dnia doręczenia decyzji zmienianej do dnia zwrotu kwoty nienależnie wypłaconego świadczenia.

W odwołaniu od decyzji z 18 kwietnia 2019r. Klub Sportowy (...) w R. zaskarżył ją w całości domagając się jej zmiany przez orzeczenie, że płatnik nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 1 maja 2014r.
do 30 kwietnia 2019r. w kwocie 11 367,19 zł i odsetek ustawowych za opóźnienie za okres
od 13 maja 2014r. do 18 kwietnia 2019r., to jest do dnia wydania decyzji, w kwocie
1 976,27 zł. Odwołujący wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego od organu rentowego na rzecz płatnika według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że J. B. pozostawał w zatrudnieniu
w oparciu o umowę zlecenia u płatnika i w związku z tym stosowne dokumenty księgowe były przez płatnika składek wystawiane. Płatnik nie poświadczał okoliczności nieprawdziwych, wskazywał wyłącznie, że ubezpieczony J. B. u płatnika składek pobrał określone wynagrodzenie brutto, zaś obowiązkiem organu rentowego była weryfikacja przekazywanych dokumentów. Nadto odwołujący podniósł, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego odsetki powinny obciążać dłużnika dopiero od doręczenia decyzji organu rentowego stwierdzającej obowiązek zwrotu oraz, że możliwość żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń jest ograniczona czasowo i stąd organ rentowy nie może żądać zwrotu świadczeń za okres dłuższy niż 3 lata.

W odwołaniu od decyzji z 5 czerwca 2019r. Klub Sportowy (...) R. – B. w R. domagał się zmiany zaskarżonej decyzji w części w jakiej zmieniona decyzja pozostaje bez zmian przez orzeczenie, że płatnik nie jest zobowiązany
do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 1 maja 2014r. do 30 kwietnia
w kwocie 11 367,19 zł i odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia doręczenia decyzji zmienianej. Odwołujący wniósł także o zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie procesowym z 22 lipca 2019r. Klub Sportowy (...) R. – B. w R. wskazał, że wyraża zgodę na zmianę decyzji w zakresie okresu od 13 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r. i umorzenie postępowania w tym zakresie.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z 18 kwietnia 2019r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji oraz umorzenie postępowania w części dotyczącej żądania odsetek za okres od 13 maja 2019r. do 30 kwietnia 2019r., bowiem decyzją z 5 czerwca 2019r. zmieniającą decyzję z 18 kwietnia 2019r. organ rentowy zaspokoił częściowo roszczenie odwołującego.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z 5 czerwca 2019r. organ rentowy wniósł
o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w tej decyzji.

Sąd połączył sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

decyzją z 25 listopada 2005r. organ rentowy przyznał J. B. prawo
do emerytury od 13 grudnia 2005r.

Odnośnie okresu objętego sporem J. B. celem przeliczenia świadczenia przedkładał w organie rentowym zaświadczenia sporządzone przez Klub Sportowy (...) R. Śl.-B. z 23 maja 2014r., 30 czerwca 2014r., 30 września 2014r., 9 stycznia 2015r., 31 marca 2015r., 30 czerwca 2015r., 31 grudnia 2015r., 31 marca 2016r., 30 czerwca 2016r., 30 września 2016r., 31 grudnia 2016r., 31 marca 2017r., 30 czerwca 2017r., 2 października 2017r., 29 grudnia 2017r., 30 marca 2018r., 30 czerwca 2018r., 28 września 2018r., 31 grudnia 2018r., że jest zatrudniony w ww. Klubie od 2 listopada 2006r. do nadal. Zaświadczenia te były podpisywane przez K. W. zatrudnioną w Klubie Sportowym (...) na stanowisku głównej księgowej.

Decyzją z 29 maja 2014r. i kolejnymi decyzjami organ rentowy przeliczał świadczenie J. B. doliczając następne okresy jego zatrudnienia i łącznie uwzględniając okres od 1 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r.

Pismem z 7 stycznia 2019r. organ rentowy zwrócił się do Klubu Sportowego (...) o nadesłanie zaświadczenia potwierdzającego wszystkie okresy wykonywania umów zlecenia dotyczących J. B. z uwagi na rozbieżności wynikające z dokumentów zgłoszeniowych z danymi zawartymi w zaświadczeniu z 31 grudnia 2018r.

W odpowiedzi na powyższe Klub Sportowy (...) potwierdził okresy wykonywania umów zleceń J. B. przypadające na okres sporny: od 1 stycznia do 31 maja 2014r., od 1 do 31 lipca 2014r., od 1 września do 31 grudnia 2014r., od 1 stycznia do 31 lipca 2015r., od 1 września do 31 grudnia 2015r., od 1 stycznia do 31 lipca 2016r., od 1 września 2016r. do 31 grudnia 2018r.

Następnie organ rentowy wydał decyzje zaskarżone.

Z zeznań świadka K. W. wynika, że zaświadczenia potwierdzające zatrudnienie J. B. sporządzała ona na gotowych formularzach i nie sprawdziła
w jakich okresach umowy zlecenia były zawierane.

Równocześnie Klub Sportowy (...) przekazywał do organu rentowego druki (...) P (...) dotyczące zatrudnienia J. B.. Druki te nie były wystawiane w okresach, w których J. B. nie pracował.

/ dowód z: akt ZUS, zeznań świadka K. W. /

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania Klubu Sportowego (...) w R. zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 84 ust. 1, 2, 3 i 6 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U z 2019r. poz.300 ) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa
do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

Jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo
do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami,
o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot ( ust.6 ).

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy odwołujący Klub Sportowy (...) R. – B. w R. jest zobowiązany do zwrotu świadczeń za okres 1 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r. wraz z odsetkami ustalonymi decyzją zamienną z 5 czerwca 2019r., na podstawie art.84 ust.6 ustawy systemowej.

W wyroku z 28 stycznia 2015r., I UK 206/14 Sąd Najwyższy stwierdził, że przesłanką odpowiedzialności płatnika na podstawie powyższego przepisu jest wina płatnika w niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu przekazania organowi rentowemu wymaganych informacji, polegająca na niedochowaniu należytej staranności.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że Klub Sportowy (...) faktycznie sporządził do J. B. za okres objęty sporem zaświadczenia zawierające błędne informację co do okresu jego zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia. Jednocześnie jednak przekazywał do tego organu imienne raporty miesięczne - druki (...) P (...) prawidłowo wyłącznie za okresy, w których J. B. faktycznie pracował na podstawie umów zlecenia. Nie było zatem żadnych przeszkód ku temu, aby organ rentowy skonfrontował ze sobą treść tak złożonych dokumentów i następnie wobec ujawnienia nieścisłości wszczął odpowiednie postępowanie wyjaśniające w tym zakresie niezwłocznie po otrzymaniu zaświadczeń od odwołującego Klubu. Umożliwiłoby to prawidłowe ustalenie wysokości emerytury J. B. od samego początku. W orzecznictwie sądów powszechnych ukształtowane jest stanowisko, zgodnie z którym organ rentowy odpowiedzialny za wypłatę świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest zwolniony z dokładnego, merytorycznego zbadania kierowanej do niego dokumentacji. Jeśli natomiast pobranie nienależnych świadczeń spowodowane było nie tylko błędem płatnika, ale i organu rentowego, nie można żądać od płatnika składek zwrotu tych świadczeń (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2015r., II UK 127/14; wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6 grudnia 2001r., III AUa 768/01 i z 9 grudnia 2008r., III AUa 1227/08 ).

Nie ulega wątpliwości, że organ rentowy, pomimo ciążącego na nim obowiązku,
nie wszczął stosownej procedury przed wydaniem decyzji o przeliczeniu wysokości emerytury, a skoro tak to nie można przypisać płatnikowi składek winy za nienależnie pobrane przez J. B. świadczenia emerytalne. Zaniedbanie przez organ rentowy w/w obowiązku, pozwala na przyjęcie, że do pobrania przez J. B. nienależnego świadczenia nie doszło wyłącznie na skutek błędu płatnika składek. W świetle stanowiska przyjętego przez powołane orzecznictwo sądowe taka sytuacja wyklucza zastosowanie wobec płatnika składek art. 84 ust.6 ustawy systemowej i przeniesienie na niego obowiązku zwrotu tych nienależnie pobranych świadczeń.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie 2 wyroku zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, że ustalił, iż Klub Sportowy (...) R. – B. w R. nie jest zobowiązany do zwrotu wypłaconych na rzecz J. B. świadczeń emerytalnych w kwocie 11 367,19 zł za okres od 1 maja 2014r. do 30 kwietnia 2019r.

W pkt 1 wyroku Sąd na mocy art. 477 ¹³ k.p.c. umorzył postępowanie odnośnie odsetek od nienależnie wypłaconego świadczenia za okres od 13 maja 2014r. do 18 kwietnia 2019r., gdyż w tym zakresie organ rentowy uwzględnił żądanie odwołującego Klubu i zmienił decyzję z 18 kwietnia 2019r. kolejną decyzją zaskarżoną z 5 czerwca 2019r.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r., poz.265 ).

(-) sędzia Grzegorz Tyrka