Pełny tekst orzeczenia

IV U 450/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

26 maja 2020 roku

Sąd Rejonowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

Joanna Wardak

Protokolant:

Agata Bareja

po rozpoznaniu 19 maja 2020 roku na rozprawie

odwołania W. S.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w S.

z 5 września 2019 roku, numer (...)-DS.GO.(...)

o prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej

zaskarżoną decyzję zmienia w ten sposób, że przyznaje W. S. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej w wysokości 4045 (cztery tysiące czterdzieści pięć) złotych, co odpowiada 5% uszczerbkowi na zdrowiu.

IV U 450/19

UZASADNIENIE

Stanowiska stron.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w S. decyzją z 5 września 2019 roku odmówił ubezpieczonemu W. S. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej.

Ubezpieczony W. S. domagał się zmiany zaskarżonej decyzji w całości poprzez przyznanie mu dochodzonego świadczenia.

Pełnomocnik organu rentowego domagała się oddalenia odwołania.

Stan faktyczny.

W. S. prowadzi własne gospodarstwo rolne o powierzchni 2,46 ha o profilu produkcji roślinnej (uprawa zboża). Posiada murowany dom mieszkalny, stary dom drewniany, stodołę i budynki gospodarcze. Z uwagi na zły stan budynków gospodarczych, w piwnicy murowanego domu mieszkalnego przechowuje zboże w workach. Ostatnio składował je 4 lata temu.

10 czerwca 2019 roku W. S. postanowił naprawić rynnę zamontowaną na murowanym budynku mieszkalnym. Użył do tego drabiny i wiertarki. Podczas wiercenia w otworów w rynnie drabina odsunęła się od ściany, a W. S. spadł na ziemię.

W wyniku tego zdarzenia rolnik doznał złamania nasady dalszej kości promieniowej lewej i wyrostka rylcowatego kości łokciowej lewej, które spowodowało długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5%.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o: zeznania ubezpieczonego (nagranie z 10 grudnia 2019 roku 00:01:38-00:10:13), opinię biegłego sądowego ortopedy M. W. (k. 19-20) oraz dokumenty znajdujące się w aktach rentowych.

Ocena dowodów i ocena prawna.

Odwołanie ubezpieczonego okazało się uzasadnione.

Stan faktyczny nie był sporny, a sporna okazała się jedynie jego wykładnia w świetle przesłanek wypadku przy pracy rolniczej.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2020 r. poz. 174) za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym.

Jak wynika z przytoczonej definicji podstawowymi przesłankami pozwalającymi na uznanie danego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej są: nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna go powodująca oraz fakt, jego zaistnienia podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

W przedmiotowej sprawie przebieg zdarzenia opisany przez ubezpieczonego nie był sporny. Organ rentowy nie kwestionował jego relacji. Kwestią sporną była okoliczności, czy zdarzenie spełniło przesłankę związku wykonywanych czynności z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

Orzekając w niniejszej sprawie sąd posiłkował się poglądami Sądu Najwyższego i sądów okręgowych wydających wyroki w podobnych sprawach. W uzasadnieniu wyroku z 21 lutego 2019 roku (I UK 436/17, OSNP 2019/10/126) Sąd Najwyższy wskazał, że ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników „Chroniony jest wypadek na terenie gospodarstwa rolnego lub domowego rolnika, lecz tylko taki, do którego dochodzi przy pracy rolniczej. Taka właśnie praca jest przedmiotem ubezpieczenia, którego podmiotem jest rolnik, tj. pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym (art. 6 pkt 1 ustawy), a więc działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej. (…) Przy ocenie, czy wypadek zdarzył się przy pracy rolniczej, może chodzić tylko o celowy związek wykonywanej czynności z działalnością rolniczą, nakierowanie jej na określony cel, jakim jest racjonalna gospodarka w konkretnym gospodarstwie rolnym, a więc o takie czynności, które z istoty swej związane są z potrzebami oraz prowadzeniem gospodarstwa - zgodnie z jego celem gospodarczym - i które w sposób znaczący przyczyniają się do właściwego jego funkcjonowania. Ze względu na różnorodność gospodarstw rolnych zakres i rodzaj tych czynności nie można ich z góry określić, jednak w każdym przypadku chodzi o takie czynności, bez których funkcje gospodarstwa nie mogłyby być zrealizowane (por. wyroki Sądu Najwyższego z 25 maja 1999 roku, II UKN 652/98, OSNAPiUS 2000/15/592, z 12 stycznia 2001 roku, II UKN 176/00, OSNAPIUS 2002/17/416 i z 3 sierpnia 2005 roku, I UK 327/04, OSNP 2006/9-10/163). Mówiąc o funkcji gospodarstwa rolnego nie można pomijać definicji zawartej w art. 6 pkt 4 ustawy, w której przez gospodarstwo rolne rozumie się każde gospodarstwo służące prowadzeniu działalności rolniczej, tj. działalności w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej.”.

W uzasadnieniu wyroku z 24 czerwca 2015 roku (IV Ua 14/15, Lex nr 1940439) Sąd Okręgowy w Siedlcach wskazał, że wykładnia gramatyczna przepisu art. 11 ust. 1 pkt 1 prowadzi do wniosku, że ustawodawca potraktował szeroko definicję wypadku przy pracy rolniczej. Argumentacja, która zawęża to podjęcie tylko do czynności związanej z działalnością produkcyjną, jest niewłaściwa. Z kolei w uzasadnieniu wyroku z 27 października 2015 roku (VI Ua 28/15, Lex nr 1940322) Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wskazał, że czynności związane z ogrzewaniem domu stanowiącego miejsce zamieszkania osoby prowadzącej gospodarstwo rolne są zwykłymi czynnościami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pozostającymi w związku funkcjonalnym prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Niewątpliwie oceniane zdarzenie miało miejsce na terenie gospodarstwa domowego (w obejściu) bezpośrednio związanego z gospodarstwem rolnym, które ubezpieczony prowadzi i w którym stale pracuje. W ocenie sądu nastąpiło również przy wykonywaniu przez niego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej. Nie może bowiem ujść uwadze, że naprawiana rynna znajdowała się na murowanym budynku mieszkalnym, w którego piwnicy rolnik przechowywał worki ze zbożem pochodzącym z produkcji roślinnej. Dbałość o stan pomieszczenia, w którym przechowywane są płody rolne, jest podstawowym zadaniem każdego rolnika w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego. Bez znaczenia jest okoliczność, że fakt przechowywania ziarna miał miejsce 4 lata temu, gdyż w każdej chwili piwnica może być wykorzystana przez rolnika do składowania w niej worków ze zbożem, przez co nie traci funkcji potencjalnego magazynu.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że oceniane zdarzenie spełniło wszystkie przesłanki wypadku przy pracy rolniczej.

Wysokość odszkodowania.

Z wywołanej w sprawie opinii biegłego sądowego ortopedy wynika, że obrażenia, jakich doznał ubezpieczony w wyniku tego wypadku spowodowały u niego długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5%. Opinia ta jest jasna, pełna, nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

Wysokość zasądzonego jednorazowego odszkodowania ustalono na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 maja 2007 roku w sprawie określenia wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej oraz zasiłku chorobowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1678) w wersji obowiązującej w dacie wydania zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej i chorób zawodowych wynosi 809 złotych za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Odwołanie ubezpieczonego podlegało więc uwzględnieniu na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2020 r. poz. 174) w zw. z art. 477 14 § 1 kpc.