Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1271/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20. lutego 2020 r.

Powódka E. G., pozwem z dnia(...) r., skierowanym przeciwko pozwanej D. G. (1) żądała zasądzenia kwoty(...) euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając zgłoszone żądanie powódka naprowadziła, że pozwana to była żona nieżyjącego już syna powódki W. G. (zmarł(...) r.), strony mieszkają wspólnie w domu jednorodzinnym w R., przy ul. (...) stanowiącym własność powódki i jej męża J. G. (mieszkają tam też wnuczki powódki, a córki pozwanej: D. i D.), który przebywa w Domu Pomocy Społecznej (...) w Z.. Powódka od (...) r. przebywa we W., pracuje tam jako pomoc domowa, pobiera też emeryturę włoską i polską.

(...) Banku (...) S.A. (...) R. dla powódki prowadzone są 4 rachunki (w pozwie oznaczone numerami od 1 do 4), w tym dwa z nich w PLN (nr 1 i 2) oraz dwa w euro (nr 3 i 4). Powódka wskazała, że bazując na wzajemnym zaufaniu dyspozycją jeszcze z dnia(...)r. udzieliła pozwanej stałego pełnomocnictwa do dysponowania wszystkimi jej rachunkami ((...)r. uaktualniła tą dyspozycję o możliwość korzystania z jej rachunków przez usługę Pekao 24). Według twierdzeń pozwu, zgodnie z ustaleniami sprzed udzielenia pełnomocnictwa, pozwana była uprawniona do korzystania jedynie ze środków pieniężnych w PLN (rachunek nr 1 i 2) – tj. do środków z polskiej emerytury powódki; środki te miały być przeznaczone na bieżące utrzymanie domu (opłaty za media, wywóz śmieci, remonty, podatki, opłaty lokalne) oraz dodatkowe lekcje dla wnuczek. W tym też celu pozwana korzystała (miała inne pełnomocnictwo) ze środków pochodzących z emerytury męża powódki J. G. zgromadzonych na rachunku w Banku (...), a ponadto miała jej dawać gotówkę w euro przywożoną z W.. Powódka podkreśliła, że środki na rachunkach (nr 3 i 4) nigdy, nie były udostępnione do dyspozycji pozwanej i że nigdy pozwanej nie upoważniła do dysponowania nimi; to były oszczędności powódki na przyszłość („na czarną godzinę”) pochodzące z jejw. (...) emerytury i z wynagrodzenia za pracę we W. i że wielokrotnie o tym pozwanej mówiła. Powódka wskazała, że – wbrew poczynionym uzgodnieniom – pozwana dokonała transakcji z rachunków walutowych na łączną kwotę (...) euro, w tym z rachunku nr 3 (...) r.) na kwotę (...) euro, a z rachunku nr 4 ((...).) na kwotę(...)euro (tu wypłaciła też(...) euro). Powódka podniosła, że fakt tego nieuprawnionego rozporządzenia przez pozwaną jej środkami finansowymi wykryła w(...), gdy przyjechała do Polski, co skutkowało odwołaniem pełnomocnictwa dla p[ozwanej z dniem(...) r. W ocenie powódki, pozwana dokonała sprzecznego z ustaleniami, nieuprawnionego pobrania kwoty(...) euro z jej rachunków bankowych.

Pozwana złożyła (k. (...) ) odpowiedź na pozew wnosząc o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu, na wstępie, pozwana wskazała, że od (...) r. nie mieszkała już w domu przy ul. (...) (pozostała tam córka D.), przebywa natomiast w H. (...) gdzie pracuje. Powołując się na dołączone do pozwu dyspozycje pozwana naprowadziła, że powódka udzieliła jej stałego, rodzajowego pełnomocnictwa do dysponowania wszystkimi czterema rachunkami bankowymi, które w żaden sposób nie było ograniczone i to zarówno w pełnomocnictwie z(...) r., jak i w pełnomocnictwie z (...) r., kiedy to otwarto rachunek nr 4. Pozwana podniosła, że po powrocie z W. powódka zawsze sprawdzała stan konta, a ponadto – jak wynika z dołączonych do pozwu wydruków transakcji bankowych – powódka sama też wybierała z tych rachunków środku finansowe, co oznacza, że musiała mieć świadomość ile środków pozostaje na spornych rachunkach. Eksponując, że powódka ostatni raz ( w spornym okresie) wybierała środki finansowe z rachunku walutowego dnia (...) r., kiedy to – wg. twierdzeń pozwu – pozwana miała z niego wybrać już (...)euro (czyli 2/3 żądania pozwu), pozwana podniosła, że odwołanie pełnomocnictwa nie nastąpiło wtedy, a dopiero (...) r. Pozwana naprowadziła, że w wykazie transakcji zawartych w pozwie jest błąd, albowiem wypłata z rachunku nr 4 z dnia (...) r. na kwotę (...) euro, to wypłata dokonana przez powódkę, a nie pozwaną. Pozwana potwierdziła bardzo dobre relacje rodzinne łączące strony, a opisane w pozwie. Dodała jak jej były mąż W. G. (syn powódki) znęcał się nad rodziną (za co został skazany na karę pozbawienia wolności i rozwiodła się z nim z jego winy), jak opiekowała się teściem J. G. w latach (...) r.( przed umieszczeniem go (...)) i jak powódka – pracując cały czas we W. – wspierała ją finansowo w utrzymaniu rodziny (pozwana pracowała wtedy w sklepie jako sprzedawca), wysyłając pieniądze na utrzymanie domu i wnuczek. Pozwana naprowadziła, że ówczesne relacje były tak dobre, że powódka, jak i jej mąż J. G. sporządzili nawet testamenty notarialne, w których wydziedziczyli syna W. G. i do spadku powołali wnuczki D. oraz D.. Pozwana zarzuciła, że pełnomocnictwa swoim zakresem obejmowały wszystkie rachunki powódki i miała ona korzystać z nich w celu zaspokajania wszystkich potrzeb wnuczek powódki oraz w celu pokrycia kosztów utrzymania domu oraz kosztów leczenia i utrzymania teścia J. G.. Pozwana podniosła, że ze środków finansowych powódki zrealizowano wszystkie remonty domu, zakup samochodu (i jego naprawę), koszty ułożenia kostki brukowej wokół domu, wszelkie rachunki za korzystanie z domu, korepetycje dla obu wnuczek (ponad (...) zł), opłaty rekrutacyjne na studia oraz utrzymanie na studiach wnuczki D. w W. (też ponad(...) zł), leczenie obu wnuczek (utraty przytomności D., aparat na zęby D.), wyjazdy wnuczek do W. i do A., prawo jazdy dla D.. Pozwana wskazała też, że od chwili umieszczenia teścia w (...) koszt jego utrzymania tam był pokrywany przez nią z jego emerytury (ok. (...) zł miesięcznie), a w pozostałej części ze środków finansowych objętych żądaniem pozwu. Pozwana wyeksponowała przy tym, że pieniądze pobierała z kont powódki, a płatności dokonywała bądź to gotówką, bądź też ze swojego rachunku bankowego, z którego miała darmowe przelewy. Pozwana podniosła, że rzeczywista przyczyna odwołania przez powódkę pełnomocnictwa jest inna, niż wskazana w pozwie i wiąże się z faktem zamieszkania w domu chłopaka wnuczki D. – N. S., z którym powódka pokłóciła się o odmowę pomocy w przewiezieniu materaca i o fakt zamieszkania tam przez niego.

Na skutek wydanego w trybie ówczesnego art. 207 kpc zarządzenia (k.(...)) pełnomocnicy stron wnieśli dalsze pisma przygotowawcze (k. (...)- pismo powódki z (...) r.; k. (...) – pismo pozwanej z (...) r.) w których odnieśli się – krytycznie – do argumentów przeciwnika procesowego oraz podtrzymali swoje stanowiska procesowe, jak i argumentację przytoczoną na ich poparcie.

Odnotować też należy, że w konsekwencji wydanego postanowienia Sądu (k. (...)) strony złożyły pisma przygotowawcze (k. (...) pismo pozwanej z (...) r.; k. (...)– pismo powódki z (...) r.) będące - już po zebraniu materiału dowodowego w sprawie - rozliczeniem się przez pozwaną z wydatkowania spornych środków finansowych oraz polemikę pomiędzy stronami odnośnie tego rozliczenia; nie doprowadziło to jednak do zmiany stanowisk procesowych przez strony, ani też do ich chociażby częściowego uzgodnienia. Istotnym jest tu jednak odnotowanie nowego zarzutu materialnoprawnego podniesionego przez pozwaną, a związanego z tym, że objęte żądaniem pozwu środku finansowe stanowiły majątek wspólny powódki i jej męża J. G., który zmarł w toku procesu ((...) r.), a spadek po nim nabyły wnuczki D. i D. G. (2) po ½ części, które z kolei (...) z(...) r.) sprzeciwiły się dochodzeniu przez powódkę, od ich matki (pozwanej) kwoty należącej do ich spadkodawcy – J. G.. W ocenie powódki fakt, że sporne kwoty były majątkiem wspólnym jej i zmarłego męża jest bez znaczenia dla żądania pozwu, skoro legitymacja czynna powódki co do całej kwoty objętej żądaniem pozwu ma oparcie w art. 36 § 2 kro i art. 209 kc.

Sąd ustalił co następuje:

Strony są bliską rodziną, spowinowacone (relacja teściowa – synowa), pozwana bowiem jest żoną syna powódki W. G. zmarłego (...) r. Przez ponad(...) lat do listopada – grudnia (...) r., łączyły je bardzo bliskie relacje oparte na dużym wzajemnym zaufaniu. Pozwana wraz z mężem W. i starszą córką D. wróciły do Polski z W. w (...) r. i zamieszkały w R., w domu przy ul. (...) stanowiącym własność powódki i jej męża J. G.; w (...) r. urodziła się im druga córka D.. Mąż pozwanej W. G. znęcał się nad rodziną, za co został skazany na karę pozbawienia wolności (odbył (...) lata pozbawienia wolności w ZK) i pozwana rozwiodła się z nim w (...) r. W. G., po wyjściu z ZK wyjechał do W., gdzie zmarł w(...) r.; nie łożył na rodzinę, pozostawił długi, córki nie miały po nim renty rodzinnej. Powódka od(...) r. przebywała, praktycznie na stałe, we W. gdzie pracuje (opiekuje się osobami starszymi), pobiera taż emeryturę zarówno polską, jak i włoską. Pozwana w tym okresie czasu (lata (...)) opiekowała się mężem, powódki J. G. (był po udarze, miał padaczkę pourazową, objawy demencji), który ostanie lata życia ((...)) spędził w (...)ie (...) pod R.; opiekowała się i wychowywała córki, zajmowała domem przy ul. (...) i pracowała zawodowo jako sprzedawca: w latach(...) w sklepie „(...), potem w (...) i – ostatnio – w (...) Handel Sp. z o.o. ((...) r.) za wynagrodzeniem (...) zł brutto miesięcznie. Powódka, za pośrednictwem pozwanej, utrzymywała dom przy ul. (...) oraz wspierała finansowo pozwaną i wnuczki. Relacje pomiędzy stronami były tak dobre, że powódka z mężem sporządzili testamenty notarialne, którymi do spadku powołali wnuczki D. i D. wydziedziczając przy tym syna W..

Mąż powódki J. G. zmarł (...) r. (w toku procesu), a spadek po nim – na podstawie testamentu notarialnego z dnia (...) r., rep. (...) – nabyły wnuczki D. i D. G. (2) po ½ części z dobrodziejstwem inwentarza.

Pozwana od grudnia (...) r. już nie mieszka w domu przy ul. (...) (została tam córka D.) przebywa w H. (...), gdzie podjęła pracę.

( k.(...): przesłuchanie powódki;

k. (...) przesłuchanie pozwanej;

k.(...) odpis księgi wieczystej (...);

k. (...): odpisu umów zlecenia pozwanej na pracę tymczasową w H. (...)

k. (...): świadectwo pracy pozwanej z Sp. z o.o. (...);

k.(...) umowa o pracę pozwanej z Sp. z o.o. (...);

k. (...): wypis aktu notarialnego z (...) r., rep. A. (...)

k. (...): odpis wyroku (...) z dnia (...) r., I C (...)

k. (...): umowa o pracę pozwanej z(...) r.;

k. (...): wypis aktu notarialnego z (...)r.; rep. A(...)

Dla powódki Bank (...) S.A. I Oddział w R. prowadził rachunki wkładów oszczędnościowych:

- bieżący osób fizycznych w PLN (...) (dalej określony jako „Nr 1”);

- E. (...)w PLN (...) (dalej określony jako „Nr 2”);

- bieżący osób fizycznych w EUR (...) (dalej określony jako „Nr 3”);

- E. Walutowe w EUR (...) (dalej określony jako „Nr 4”).

Dyspozycją powódki zostało udzielone pełnomocnictwo stałe rodzajowe dla pozwanej odnośnie:

- rachunku Nr 1 od dnia (...) r. do dnia (...) r. (dzień likwidacji rachunku);

- rachunku Nr 2 od dnia (...) r. (dzień otwarcia rachunku) do dnia (...)r. (data odwołania pełnomocnictwa przez powódkę);

- rachunek Nr 4 od dnia (...) r. (data otworzenia rachunku) do dnia (...) r. (data odwołania pełnomocnictwa przez powódkę).

- rachunku Nr 3 od dnia(...) r. do dnia(...) r. (data odwołania pełnomocnictwa przez powódkę);

Od(...) r. do nadal, w Banku (...) S.A. (...)/ R., do rachunków istniejących (obecnie są to rachunki Nr 2 i Nr 4) i otwartych w przyszłości, należących do powódki, funkcjonuje także pełnomocnictwo stałe rodzajowe dla E. R. zamieszkałej w C. – kuzynki powódki.

(k. (...): zaświadczenie z Banku (...) S.A. (...)/ R. z (...)

k. (...): dyspozycje bankowe powódki z dnia 21.01.2009 r. i 22.08.2014 r.;

k.(...): zaświadczenie z Banku (...) S.A. (...)/ R. z dnia (...)

k. (...): zaświadczenie z Banku (...) S.A. I Oddział/ R. z dnia (...)

Na rachunek Nr 2 wpływała emerytura polska powódki , w okresie od stycznia(...)r. do listopada (...) r. wpłynęło w sumie (...) zł z tego tytułu. Na rachunek Nr 3 wpływało wynagrodzenie za pracę powódki z W., w okresie od(...)r. do (...) r. wpłynęło w sumie(...) EUR. Na rachunek Nr 4 wpływała emerytura powódki z W., w okresie od (...)r. do (...) r. wpłynęło w sumie z tego tytułu (...) EUR.

Pozwana była też upoważniona do korzystania z rachunku męża powódki J. G. prowadzonego w Banku (...) w R., na który wpływała jego emerytura w kwocie (...) zł miesięcznie, miała też własny rachunek bankowy o numerze: (...).

(k.(...): przesłuchanie powódki;

k. (...): przesłuchanie pozwanej;

k. (...): lista operacji na rachunku Nr 2 powódki za lata (...) w Banku (...) S.A. (...)/ R.;

k. (...): lista operacji na rachunek Nr 3 za okres(...)

k. (...) lista operacji na rachunek Nr 4 za okres(...);

k.(...) raport obrotów na rachunku Nr 4;

k. (...): historia rachunku pozwanej;

k. (...): historia rachunku J. G. w banku (...)).

Jak już wspomniano, strony darzyły się bardzo dużym zaufaniem i relacje miedzy nimi były bardzo dobre. Zdawały sobie też sprawę, że osiągane przez pozwaną wynagrodzenie za pracę (w granicach płacy minimalnej) nie wystarczy na utrzymanie pozwanej i wnuczek, a tym bardziej na wydatki związane z utrzymaniem domu przy ul. (...), leczenia J. G. i jego pobytu w (...)ie (jego emerytura nie pokrywała w całości kosztów tego pobytu, które wynosiło ok. 3000 zł miesięcznie). Zważywszy na powyższe, jak i na opisaną na wstępie ustaleń faktycznych sytuację rodzinna, strony uzgodniły, że pozwana, korzystając z pełnomocnictw do rachunków bankowych powódki i jej męża pokrywać będzie:

- koszty bieżącego utrzymania domu przy ul. (...) (wszelkie opłaty i należności publicznoprawne),

- koszty utrzymania i leczenia J. G.,

- dodatkowe lekcje i korepetycje dla wnuczek powódki,

- koszty utrzymania wnuczki D. na studiach w W.,

- uzgadniane na bieżąco koszty leczenia wnuczek,

- uzgadniane na bieżąco koszty wyjazdów (wycieczek) wnuczek za granicę.

Z uzgodnień pomiędzy stronami wynikało, że – w spornym okresie (marzec (...) – listopada (...) r.) – z rachunku Nr 2 (w PLN) pozwana będzie wybierać pieniądze na bieżąco, podobnie jak i z rachunku męża powódki J. G., z rachunku walutowego Nr 3 będzie mogła wybierać pieniądze po uzgodnieniu tego z powódką, zaś z rachunku walutowego Nr 4 nie może wybierać pieniędzy, - te bowiem powódka zastrzegła dla siebie jako oszczędności na przyszłość („na czarną godzinę”).

Pozwana, w spornym okresie, korzystała ze wszystkich w/w rachunków; wybierała gotówkę z kont walutowych powódki, płatności robiła bądź to gotówką, bądź też ze swojego rachunku (miała na nim darmowe przelewy), robiła też przelewy z rachunku bankowego J. G. na swój rachunek, czy też ze swojego rachunku bankowego na rachunek (...)u bądź też podmiotów, którym uiszczała należności związane z utrzymaniem domu na ul. (...), z rachunku bankowego J. G. robiła też płatności związane z bieżącymi zakupami w sklepach.

(k. (...): przesłuchania powódki;

k. (...): przesłuchanie pozwanej;

k. (...) zeznania świadka E. R.,

k. (...): zeznania świadka H. M. (1);

k. (...): zeznania świadka B. M. (1);

k. (...): zeznania świadka G. C. (1);

k. (...): historia rachunku J. G. z Banku (...);

k. (...): historia rachunku bankowego pozwanej).

Przelewy za pobyt J. G. w (...) w okresie (...) r. –(...) r. zrealizowane były z rachunku pozwanej, obejmowały też comiesięczne wyrównanie za zakupione leki (były to kwoty(...) zł miesięcznie) i wyniosły w sumie (...) zł.

(k.(...): informacja z (...) z (...) r. z potwierdzeniem wpłat).

W tym okresie, pozwana – z tytułu opłat na rzecz PGE Obrót S.A. za nieruchomość przy ul. (...) – wpłaciła w sumie (...)zł

(k. (...) informacja z PGE Obrót S.A. z (...) r. z zestawieniem zapłat).

W powyższym okresie pozwana opłaciła podatek od nieruchomości przy ul. (...) na łączną kwotę (...) zł.

(k. (...) informacja od Prezydenta Miasta R. z 12.04.2019 r.).

W powyższym okresie pozwana dokonała opłat na rzecz PGNiG za dostarczone paliwo gazowe do nieruchomości przy ul. (...) na kwotę (...) zł.

(k.(...): informacja z PGNiG z(...)r. z zestawieniem wpłat).

Z kolei, w spornym okresie, tytułem należności za wodę i ścieki do nieruchomości przy ul. (...) pozwana zapłaciła (...) zł.

(k. (...): informacja z MPWiK Sp. z o.o. w R. z (...) r. z zestawieniem wpłat).

Z tytułu ubezpieczenia budynku przy ul. (...), w spornym okresie pozwana uiściła składki na łączną kwotę (...)zł.

(k. (...): informacja z AVIVA z(...) r.).

Z rachunku walutowego Nr 3 w okresie (...) r. pozwana wybrała w sumie kwotę (...) EUR; powódka w tym okresie nie wybierała żadnych kwot z tego rachunku, dokonywała natomiast z niego wypłaty wcześniej – tj. w dniu (...) r.

Z rachunku walutowego Nr 4 w okresie od (...)r. pozwana wybrała w sumie (...) EUR. Powódka dokonywała wypłat z tego rachunku w dniach: (...)r. – w tym dniu wybrała (...) EUR. W dniu (...) r. powódka, podczas wizyty w banku zażądała wydruku potwierdzającego stan posiadanych rachunków.

(k. (...): lista operacji na rachunku Nr 3 w okresie (...)r.;

k. (...): lista operacji na rachunku Nr 4 w okresie (...) r;

k.(...): raport obrotów na rachunku Nr 4;

k. (...): skan z potwierdzenia stanu rachunku z(...) r.;

k. (...) : informacja z banku (...) S.A. I O/ R. z (...) r.).

Środki pobrane z rachunku J. G. pozwana, w spornym okresie przeznaczyła w całości na jego pobyt i utrzymanie w (...). Ponieważ emerytura J. G. na to nie wystarczała, pozwana – za zgodą powódki – dobierała na ten cel kwoty ok. (...) EUR; w sumie więc w spornym okresie (marzec (...)– listopad (...)) wybrała na ten cel kwoty – (...) EUR. Z pieniędzy pobranych z rachunków walutowych powódki pozwana na leczenie wnuczek wydatkowała(...)zł, w tym (...) zł na aparat na zęby dla D. i (...) zł na leczenie D. związane z utratami przytomności. Z tych też środków pozwana finansowała korepetycje córek: z (...)dla D. –(...)zł i z(...) dla D. – (...) zł, tj. łącznie (...) zł oraz studia (...)w W. (opłaty rekrutacyjne za studia, czynsz i koszty utrzymania) na kwotę (...) zł. Z nich też pozwana wydała w sumie ok.(...) zł na inne, uzgodnione każdorazowo z powódką, wydatki na :wyjazdy wnuczek do W. w (...) r., sfinansowanie wyjazdu D. doA. (...)w (...) r., D. do Bułgarii, imprez urodzinowych i studniówek wnuczek, kursu na prawo jazdy dla D. ((...) zł), zakupu laptopa dla D. (ok.(...)zł), ubrań dla wnuczek, naprawy samochodu pozwanej.

Powódka przyjeżdżała do Polski z reguły raz w rok, przebywała ok. 1 miesiąca. Przywoziła do kraju gotówkę, przy przyjeździe dawała wnuczkom pieniądze, zabierała je do restauracji, kupowała biżuterię i inne prezenty. Przesyłała będąc za granicą pieniądze do pozwanej, np. przez G. C. (1) (...)EUR, przesyłała też paczki z ubraniami i produktami żywności oraz drobnymi prezentami.

Bardzo dobre relacje rodzinne były do końca października(...) r. W domu na ul. (...) zamieszkał chłopak D. – N. S.. Początkowo powódce to nie przeszkadzało, powódka dobrze go przyjęła , dostawał od niej drobne prezenty (gadżety klubu piłkarskiego (...). Konflikt powstał w listopadzie (...)r. chłopak D. odmówił powódce przewiezienia materaca, powódka poczuła się urażona i doszło do kłótni pomiędzy nią, a wnuczką i jej chłopakiem. Potem powódka udała się do Banku, sprawdziła stan rachunków i odwołała pełnomocnictwa dla pozwanej.

(k. (...): zeznania świadka E. R.;

k. (...): zeznania świadka H. M. (1);

k. (...): zeznania świadka B. M. (1);

k.(...): zeznania świadka G. C. (1);

k. (...): zeznania świadka D. G. (3);

k. (...): zeznania świadka D. G. (2);

k. (...): zeznania świadka N. S.;

k.(...): zeznania świadka U. D.;

k. (...): zeznania świadka D. D. (3);

k. (...): zeznania świadka J. D. (1);

k. (...): przesłuchanie powódki;

k.(...): przesłuchanie pozwanej;

k. (...) historia rachunku pozwanej;

k.(...): zaświadczenie (...) Akademii (...);

k. (...): zaświadczenie od nauczyciela M. R.;

k. (...) dokumentacja medyczna (...) Sp. z o.o. w R. z leczenia stomatologicznego).

D. G. (3) i D. G. (2) , w pisemnym oświadczeniu skierowanym do powódki z dnia (...) r., jako jedyne spadkobierczynie po zmarłym w dniu (...)r. J. G., sprzeciwiły się dochodzeniu przez powódkę od ich matki (pozwanej) kwot objętych niniejszym pozwem co do przysługującego im udziału w wysokości ½ tych kwot.

(k. (...): oświadczenie z (...) r. z potwierdzeniem nadania).

Powódka i jej zmarły mąż J. G. nie zawierali umów majątkowych małżeńskich, a w szczególności nie mieli rozdzielności majątkowej małżeńskiej.

(k.(...) przesłuchanie powódki).

Ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o dowody przytoczone przy poszczególnych fragmentach stanu faktycznego. Dowody z przywołanych dokumentów zarówno urzędowych, jak i prywatnych nie były kwestionowane przez strony co do swej autentyczności, a ponieważ nie wzbudziły wątpliwości Sądu, to uznane zostały za wiarygodne; poczyniono na ich podstawie ustalenia faktyczne stosownie do dyspozycji art. 244 i 245 kpc. Za wiarygodne uznał też Sąd zeznania przywołanych w uzasadnieniu świadków oraz - częściowo – stron postepowania, a to w zakresie, w którym są one zgodne zarówno ze sobą, jak i z treścią dokumentów zebranych w sprawie, tworząc w sumie spójną i logiczną całość. Istotne w tym miejscu jest wskazanie na to, że odnośnie tzw. „stosunku podstawowego” (w oparciu, o który powódka udzieliła pozwanej pełnomocnictwa do rachunków bankowych) strony nie sporządziły dokumentu, który w sposób jednoznaczny odzwierciedliłby poczynione miedzy nimi uzgodnienia. Stąd też niejako „odkodowanie” jego treści dokonane zostało przez Sąd w oparciu o osobowe źródła dowodowe (wskazane przy stosownym fragmencie uzasadnienia), przy uwzględnieniu pozostałego materiału dowodowego oraz innych – nie budzących wątpliwości – okoliczności faktycznych związanych z sytuacją rodzinna stron warunkującą ich bardzo bliskie relacje i duże zaufanie, którym się darzyły. To właśnie ta opisana w ustaleniach faktycznych sytuacja rodzinna niejako „wymuszała” na stronach zarówno konieczność udzielania takich pełnomocnictw, jak i - pośrednio – jego zakres. Nie było tu więc większego sporu (potwierdziły to zeznania stron i przywołanych świadków) co do tego, że w ramach „stosunku podstawowego”, korzystając z pełnomocnictw, pozwana będzie ze środków powódki ponosić koszty bieżące utrzymania domu (środki z rachunku Nr 2), jak i koszty utrzymania i leczenia męża powódki w (...), - te z rachunku J. G. w Banku (...), a brakującą część – równowartość ok. (...)EUR miesięcznie – z rachunku walutowego powódki ( te ustalenia powódka przyznała w swoich zeznaniach). Powódka przyznała też w swoich zeznaniach (potwierdziły to zeznania świadków), że z rachunku walutowego Nr 3 pokrywane będą dodatkowe lekcje (korepetycje) dla wnuczek, koszty utrzymania wnuczki D. na studiach w W., uzgadniane na bieżąco koszty leczenia wnuczek oraz uzgadniane na bieżąco koszty wyjazdów (wycieczek) i innych okazjonalnych wydatków na wnuczki (np. prawo jazdy, zakup laptopa, sfinansowanie studniówek, imprez urodzinowych). Wbrew twierdzeniom pozwu, powódka w swoich zeznaniach potwierdziła, że to nie obydwa rachunki walutowe, a jedynie rachunek walutowy Nr 4 (wpływała na niego jej emerytura z W.) był objęty zakazem wybierania pieniędzy przez pozwaną, - miał to być rachunek, gdzie powódka gromadziła oszczędności na tzw. „czarną godzinę”. Te zeznania powódki Sąd uznał za wiarygodne, znalazły one swoje potwierdzenie w zeznaniach świadków: E. R., H. M., B. M., G. C., jak i w treści analogicznego „stosunku podstawowego” leżącego u podstaw pełnomocnictwa powódki udzielonego jej kuzynce (świadkowi) E. R.. Taka treść „stosunku podstawowego” jest też zgodna z logiką i doświadczeniem życiowym, które wskazuje, iż czymś naturalnym i rozsądnym jest gromadzenie przez osobę starszą przynajmniej pewnej wyodrębnionej części swoich dochodów na pewne nieprzewidziane sytuacje życiowe (właśnie na tzw. „czarną godzinę”). Sąd nie uwzględnił, odnośnie kwot wybranych przez pozwaną z rachunku Nr 4 (k.(...): zestawienie z pozwu) pozycji „ff” na kwotę(...) EUR, - jak wynika z historii operacji na tym rachunku (k. (...)) to nie pozwana, a powódka wybrała w dniu(...)r. tę właśnie kwotę. Z kolei w pozycji „hh” Sąd przyjął, że w dniu (...) r. pozwana wybrała kwotę(...) EUR (w rzeczywistości wybrała (...)EUR), - a to będąc związanym podstawą faktyczną i żądaniem pozwu (art. 321 kpc). Przy uwzględnieniu powyższych uwag Sąd ustalił, że z rachunku Nr 4 pozwana wybrała kwotę (...) EUR. Jeśli chodzi o twierdzenia pozwanej, to Sąd uwzględnił i ustalił wydatki poczynione na korepetycje dla D. z (...)– (...) zł i (...)–(...) zł albowiem pozycje te mają potwierdzenie nie tylko w zeznaniach przywołanych świadków, ale i przedstawionych przez pozwaną (k. (...)) dokumentach; nie uwzględnił natomiast wydatków na korepetycje z(...)na kwotę(...) zł, albowiem ich koszt nie został w żaden sposób uprawdopodobniony. Wydatki pozwanej na studia (...) w W. na kwotę (...) zł mają swoje potwierdzenie w przedłożonych przez pozwaną historii jej rachunku bankowego (k. (...)) oraz pewnym doświadczeniu życiowym, które przy ponaddwuletnim okresie utrzymania dziecka na studiach w innym mieście nakazuje zaakceptować taką kwotę, jako odpowiadającą realiom życiowym. Pozwana nie przedłożyła żadnych dokumentów, które potwierdzałyby (chociażby co do zasady) wydatki na korepetycje dla córki D., stąd też Sąd uznał, że takich wydatków pozwana nie udowodniła. Wydatki na leczenie stomatologiczne córki D. pozwana wykazała przedłożoną dokumentacja medyczną (k.(...)), a na leczenie D. w Kwocie (...) zł przelewem z dnia (...) r. Poziom wydatków na wyjazdy wnuczek i inne okolicznościowe sytuacje na kwotę (...) zł (k. (...)) – co do zasady powódka potwierdziła je w swoich zeznaniach – został przyznany w piśmie procesowym powódki z (...) r. (k. (...)).

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie jest poza sporem, że pozwana dysponowała pełnomocnictwem stałym rodzajowym do rachunków bakowych powódki w Banku (...) S.A. (...) R.: dwa rachunki w PLN i dwa rachunki walutowe w EUR, - określone w pozwie jako rachunki Nr 1-4.

Sporny okres wypłat to(...) r., co oznacza, że przedmiotem tego procesu było rozliczenie się przez pozwaną, jako pełnomocnika, ze środków finansowych pobranych z rachunków walutowych Nr 3 i 4, przy uwzględnieniu korzystania przez pozwaną ze środków finansowych na rachunku w PLN – Nr 2 (tu powódka nie ma zastrzeżeń do wydatkowania takich środków przez pozwaną) oraz ze środków finansowych z rachunku w PLN należącego do męża powódki J. G. w Banku (...), na który wpływała jego emerytura (pozwana miała pełnomocnictwo do tego rachunku). Co do rachunku w PLN – Nr 1, to został on zlikwidowany przez powódkę jeszcze przed spornym okresem, -(...)

Z poczynionych ustaleń wynika, że:

- na rachunku Nr 2 (w PLN) wpływała emerytura polska powódki, w spornym okresie wpłynęło jej na kwotę(...) zł;

- na rachunek Nr 3 (w EUR) wpływało wynagrodzenie za pracę powódki z W. i w spornym okresie wpłynęło go w sumie (...) EUR;

- na rachunek Nr 4 (EUR) wpływała emerytura powódki z W. i w spornym okresie wpłynęło jej w sumie (...) EUR.

Jest rzeczą oczywistą, trafnie na to zwróciła uwagę powódka, że udzielenie w/w pełnomocnictwa nie oznaczało „darowizny” na rzecz pozwanej zgromadzonych tam środków finansowych powódki i przyzwolenia na dowolność w ich dysponowaniu. O tym jak i na co pozwana ma przeznaczyć środku finansowe powódki decydował stosunek prawny będący podstawą pełnomocnictwa (literalnie na taki stosunek prawny wskazuje treść art. 106 kc) zwany potocznie „stosunkiem podstawowym”, - to właśnie na jego podstawie powinno być dokonane rozliczenie pomiędzy stronami.

Z powyższych ustaleń faktycznych wynika, że strony darzyły się wówczas bardzo dużym zaufaniem i relacje pomiędzy nimi były bardzo dobre. Zdawały sobie sprawę, że osiągane przez pozwaną wynagrodzenia za pracę (w granicach płacy minimalnej) nie wystarczy na utrzymanie pozwanej i wnuczek, a tym bardziej na wydatki związane z utrzymaniem domu przy ul. (...), leczenie J. G. i jego pobyt w (...)ie (jego emerytura – ok. (...) zł miesięcznie nie pokrywała całości kosztów wynoszących ok.(...) zł miesięcznie). Stąd też strony uzgodniły, że pozwana, korzystając z pełnomocnictwa do rachunków bankowych powódki i jej męża pokrywać będzie :

- koszty bieżące utrzymania domu przy ul. (...) (wszelkie opłaty i należności publicznoprawne);

- koszty utrzymania i leczenia J. G.;

- dodatkowe lekcje (korepetycje) dla wnuczek powódki;

- koszty utrzymania wnuczki D. na studiach w W.;

- uzgodnione na bieżąco koszty wyjazdów (wycieczek) zagranicznych wnuczek oraz ich inne, okolicznościowe wydatki;

Dalej z uzgodnień między stronami wynikało, że z rachunku Nr 2 (PLN) pozwana będzie wybierać pieniądze na bieżąco, podobnie jak i z rachunku męża powódki J. G., z rachunku Nr 3 (EUR) będzie mogła wybierać pieniądze po uzgodnieniu tego z powódką, zaś z rachunku Nr 4 (EUR) nie może wybierać pieniędzy, - te bowiem powódka zastrzegła sobie jako oszczędności na przyszłość (na „czarną godzinę”).

Powyższy „stosunek podstawowy” łączący strony, a będący podstawą udzielonego pełnomocnictwa ocenić należy w oparciu o przepisy o zleceniu, art. 734-751 kc, albowiem w istocie pozwana, korzystając z przedmiotowego pełnomocnictwa, zobowiązała się do dokonywania określonych czynności prawnych, czy też świadczenia usług, dla składającej zlecenie powódki.

Pozwana – zgodnie z art. 355 § 1 kc – miała obowiązek wykonywać swoje czynności z należytą starannością; ponadto – art. 354 § 1 kc – zgodnie z treścią zobowiązania i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i w sposób odpowiadający zwyczajom, jeżeli takowe istnieją. Z kolei w myśl art. 740 kc powinna udzielić powódce potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po rozwiązaniu umowy złożyć jej sprawozdanie.

Sąd nie miał – w realiach sprawy – wątpliwości, że pozwana rozliczyła się z wydatkowania środków finansowych powódki z rachunków Nr 2 i 3;zakres wydatków czynionych przez pozwaną i uzgodnionych z powódką w „stosunku podstawowym” wyczerpuje środki finansowe z tych rachunków.

Przypomnieć w tym miejscu należy, w ślad za poczynionymi ustaleniami, że pozwana w spornym okresie korzystała ze wszystkich w/w rachunków; wybierała gotówkę z kont walutowych powódki, płatności robiła bądź to gotówką, bądź też ze swojego rachunku (miała na nim darmowe przelewy), robiła też przelewy z rachunku bankowego J. |G. na swój rachunek, czy też ze swojego rachunku bankowego na rachunek (...)u bądź też podmiotów, którym uiszczała należności związane z utrzymaniem domu na ul. (...), ale z rachunku bankowego J. G. robiła też płatności związane z bieżącymi zakupami w sklepach. Powódka nie kwestionowała w tym procesie rozliczenia się pozwanej z wydatkowania środków finansowych z rachunku Nr 2 (PLN), na który wpływała emerytura polska powódki. Z ustaleń faktycznych wynika, że w spornym okresie tych środków na rachunek Nr 2 wpłynęło na kwotę (...) zł, a na energię elektryczną, podatek od nieruchomości, gaz, wodę i ubezpieczenie budynku pozwana wydatkowała w sumie zbliżoną kwotę (...) zł. Różnica jest więc niewielka (ok. (...) zł), a biorą pod uwagę, że sporny okres obejmuje ponad 2 lata, zaś z tych środków finansowych utrzymywano dom przy ul. (...), to wydatkowanie środków finansowych z rachunku Nr 2 – niezależnie od braku zastrzeżeń ze strony powódki – należało zaakceptować.

Na rachunek walutowy (EUR) Nr 3 wpływało wynagrodzenie za pracę powódki (wpłynęło go w sumie (...) EUR), a – jak wynika z poczynionych ustaleń – pozwana w spornym okresie wybrała z niego w sumie kwotę (...) EUR, co przy przeliczniku zastosowanym w pozwie (k.(...) zł za 1 euro) daje równowartość w kwocie (...) zł. Z poczynionych ustaleń wynika, że pozwana miała uzgodnione z powódką wydatki na: uzupełnienie kosztów leczenia i pobytu J. G. w (...) na kwotę (...) zł (...)zł); na leczenie wnuczek –(...) zł; korepetycje wnuczek – (...) zł; studia (...) w W. – (...) zł; wyjazdy zagraniczne wnuczek i inne okazjonalne wydatki – (...)zł, - co daje w sumie kwotę (...) zł, a więc kwotę przekraczającą wysokość równowartości wybranych środków finansowych.

Nie miała natomiast pozwana oparcia w „stosunku podstawowym” co do korzystania za środków finansowych powódki (jej włoska emerytura)zgromadzonych na rachunku Nr 4. W „stosunku podstawowym” powódka jednoznacznie zastrzegła, że z tego rachunku pozwana mi może wybierać pieniędzy, te bowiem powódka zastrzegła sobie jako oszczędności na przyszłość (na „czarną godzinę”). Nie można realiach sprawy przyjąć, aby – zważywszy na wskazaną wyżej dyspozycję art. 354 § 1, 355 § 1 i 740 kc – pozwana działając z należytą starannością i dbałością o interesy powódki, wiedząc, że zgromadzone tam środki finansowe są zastrzeżone przez powódkę z możliwości ich wydatkowania, mogła wybrać środki finansowe z tego rachunku bez jasnego i stanowczego poinformowana powódki, że wybiera pieniądze właśnie z tego rachunku oraz jaki jest jego stan co do pozostałych środków finansowych. Stan faktyczny sprawy nie pozostawia wątpliwości, że pozwana takich obowiązków „zleceniobiorcy”, działającego z „należytą starannością” nie wykonała, działając w tym zakresie w sposób sprzeczny z treścią „stosunku podstawowego” leżącego u podstaw udzielonego pełnomocnictwa.

Suma wybranych przez pozwaną środków finansowych z rachunku Nr 4 wyniosła (...) EUR. Z tego jednak, do zasądzenia na rzecz powódki jest połowa w kwocie (...) EUR. Jest poza sporem, że przedmiotowe środki finansowe stanowiły majątek wspólny małżeński powódki i J. G. (art. 31 § 1 kro) , przy czym po jego śmierci w toku procesu ((...) r.) prawo do połowy tych środków finansowych nabyły spadkobierczynie(...) –D. (...) i D. (...). Te zaś sprzeciwiły się dochodzeniu przez powódkę, od ich matki (pozwanej) przysługującej im części (połowy) wierzytelności objętej żądaniem pozwu. Sprzeciw ten jest skuteczny, a ponieważ przedmiotowa wierzytelność jest podzielna (art. 379 § 1 i 2 kc) , to powódce należy się od pozwanej połowa środków finansowych z rachunku Nr 4 w wysokości(...) EUR.

Objęta pozwem wierzytelność miała charakter zobowiązania bezterminowego, nie była poprzedzona przedprocesowym wezwaniem do zapłaty. Stąd też – art. 455 kc – przekształcenie go w zobowiązanie terminowe nastąpiło wraz z doręczeniem pozwanej, w dniu (...) r., odpisu pozwu; od tej daty pozwana powinna „niezwłocznie” wykonać to zobowiązanie. Stąd też doliczając okres 7 dni, Sąd zasądził odsetki ustawowe (art. 481 § 1 i 2 kc) za opóźnienie od dnia 20.10.2018 r.

Z powyższych względów orzeczono jak w pkt I i II wyroku, na podstawie przywołanych przepisów.

W pkt III Sąd orzekła w oparciu o art. 100 kpc, Koszty procesu wyniosły w sumie(...) zł, a złożyły się na nie koszty powódki w kwocie (...) zł obejmujące: opłatę od pozwu – (...)zł i „taryfowe” wynagrodzenie pełnomocnika z opłatą od pełnomocnictwa – (...)zł oraz koszty pozwanej obejmujące „taryfowe” wynagrodzenie pełnomocnika z opłatą od pełnomocnictwa –(...) zł. Poniesione przez powódkę koszty procesu były więc dwukrotnie wyższe niż poniesione przez pozwaną. Stąd też, pomimo, iż powódka „wygrała” proces jedynie w 28%, Sąd zdecydował się na zniesienie kosztów procesu pomiędzy stronami mając na uwadze zasadę słuszności leżącą u podstaw stosowania art. 100 kpc, jak i fakt, że na wynik procesu wpłynęła śmierć – w toku procesu – męża powódki i „sprzeciw” jego spadkobierczyń.

Z:

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron:

– rpr. K. B.,

– adw. M. K.,

2.  kal. 2 tygodnie.

R.. 02.03.2020 r.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13