Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. M. i A. M.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

i z powództwa wzajemnego (...) S.A. w W.

przeciwko J. M. i A. M.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej (powoda wzajemnego)

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 15 lutego 2018 r. sygn. akt IX GC 229/16

1.  oddala apelację:

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Teresa Rak SSA Jan Kremer SSA Paweł Czepiel

Sygn. akt I AGa 371/18

UZASADNIENIE

Powodowie A. M. i J. M. pozwem z dnia 21 grudnia 2015 r. wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 36.238,87 EUR wraz z odsetkami i kosztami procesu tytułem zapłaty wynagrodzenia za wykonanie, montaż i uruchomienie elementu maszyny pakującej – systemu automatyzacji i tworzenia pakietów jednorodnych i miksów na maszynie pakującej model (...) wraz z systemem etykietowania pakietów po ich utworzeniu na maszynie flowpack – w oparciu o umowę z dnia 9 marca 2015 r., zawartą z poprzednikiem prawnym powoda. Powodowie wskazali, że doszło do odbioru maszyny przez stronę pozwaną w dniu 9 lipca 2015 r., stronie pozwanej wydana została sprawna maszyna, a zatem ziściły się przesłanki żądania ostatniej raty wynagrodzenia, w kwocie dochodzonej pozwem.

Strona pozwana (...) S.A. w W. w sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 8 lutego 2016 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc iż umowa nie została przez powodów wykonana, a strona pozwana odstąpiła od umowy. Strona pozwana podniosła, że odbiór z dnia 9 lipca 2015 r. skutkował wymagalnością II raty wynagrodzenia, a płatność III raty zależała od bezusterkowego odbioru końcowego, który nigdy nie nastąpił. Strona pozwana podniosła, że po awarii w sierpniu 2015 r. maszyna wraz z systemem automatyzacji została dostarczona do strony pozwanej w dniu 28 sierpnia 2015 r., przy czym wydajnościowa próba odbiorowa wypadła negatywnie, a powód zobowiązał się do usunięcia wad w terminie do 14 września 2015 r. Strona pozwana wskazała, że po kilkukrotnym przesunięciu terminu maszyna ostatecznie została przywieziona do strony pozwanej w dniu 16 października 2015 r., a w dniach 17 – 21 października 2015 r. trwały bezskuteczne próby uruchomienia maszyny. Wskutek zwłoki w wykonaniu umowy i po dwukrotnych próbach uruchomienia systemu, strona pozwana odstąpiła od umowy w piśmie doręczonym powodowi w dniu 20 listopada 2015 r. na podstawie § 5 ust. 6 umowy.

Jednocześnie strona pozwana (powód wzajemny) (...) S.A. złożyła pozew wzajemny, domagając się zasądzenia od powodów (pozwanych wzajemnie) solidarnie kwoty 121.501,62 EUR wraz z odsetkami za opóźnienie, tytułem zwrotu zapłaconego przez stronę pozwaną (powoda wzajemnego) wynagrodzenia – w związku z odstąpieniem od umowy na podstawie § 5 ust. 6 umowy oraz tytułem kary umownej w wysokości 10% wynagrodzenia (11.785 EUR) wobec odstąpienia od umowy na podstawie w/w zapisu umownego.

W odpowiedzi na sprzeciw i pozew wzajemny powodowie podkreślili, że protokół odbioru dzieła z 9 lipca 2015 r. jest protokołem końcowym, a nawet jeśli nie, to strona pozwana odmówiła współdziałania w dokonaniu odbioru końcowego, co uprawniało powodów do wystawienia faktury końcowej. Powodowie zaprzeczyli, by spełniły się przesłanki odstąpienia od umowy, wskazując, że strona pozwana odmówiła przeprowadzenia odbioru końcowego po 15.10.2015 r., a w konsekwencji nie można stwierdzić, że maszyna miała wady i jakie. Skoro zatem strona pozwana bezzasadnie uchyliła się od ostatecznych prób odbiorowych i nie wskazała żadnych konkretnych wad, nieusuniętych w terminie 1 mies., oświadczenie o odstąpieniu od umowy należało uznać za bezpodstawne.

Powodowie wskazali, że strona pozwana zgadzając się na ponowny montaż maszyny 16.10.2015 r., nie mogła odstąpić od umowy przed 16.11.2015 r., zgodnie z § 5 ust. 6 umowy, a odstąpienie po tej dacie byłoby dopuszczalne tylko w razie negatywnej próby odbiorowej. Powodowie podkreślili, że zgłosili gotowość do wykonania ostatecznych prób odbiorowych 29.10.2015 r., jednak strona pozwana odmówiła współdziałania w przeprowadzeniu odbioru, zgodnie z art. 640 k.c., a zatem strona pozwana popadła w zwłokę wierzyciela, odmawiając odbioru maszyny. Nie jest w ocenie powodów dopuszczalne odstąpienie od umowy po przyjęciu maszyny, bez zbadania prawidłowości jej działania, z jednoczesnym powołaniem się na wady. Powołując się na bezskuteczność oświadczenia o odstąpieniu, powodowie wskazali na bezzasadność żądania kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy. Powodowie podkreślili, że odstąpienie od umowy nie jest dopuszczalne po jej wykonaniu. Powodowie zarzucili również, że strona pozwana nie współdziałała z powodami w sposób właściwy – do prób został oddelegowany niedoświadczony personel, ponadto torebki z produktem zawierały za dużo powietrza, co powodowało blokowanie się produktu na podajniku, podczas gdy produkty dostarczone przy zawarciu umowy były płaskie. W konsekwencji powodowie zaprzeczyli, by dostarczona maszyna była niezgodna z umową i by miała wady; wskazali, że zgłosili gotowość do odbioru, ale strona pozwana odmówiła współdziałania, co powoduje skutki z art. 640 k.c., a niepodjęcie czynności odbiorowych powoduje, że odstępując od umowy strona pozwana nadużyła swojego prawa podmiotowego.

Dla uproszczenia w dalszej części uzasadnienia powodowie – pozwani wzajemnie będą określani jako strona powodowa / powodowie, a pozwany – powód wzajemny – jako strona pozwana.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 15 lutego 2018 r. uwzględnił nieomal w całości żądanie powodów a oddalił żądanie powodów wzajemnych w całości.

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 9 marca 2015 r. powodowie zawarli umowę z (...) S.A. (o treści jak na k. 11 – 13), na podstawie której strona powodowa zobowiązała się do dostawy, montażu i uruchomienia systemu automatyzacji i tworzenia pakietów jednorodnych i miksów na maszynie pakującej model (...), wraz z systemem etykietowania pakietów po ich utworzeniu na maszynie flowpack, zgodnie z ofertą z dnia 29 stycznia 2015 r., stanowiącą załącznik nr (...)do umowy, a także do zapakowania, transportu, ubezpieczenia przesyłki, szkolenia, próby kontrolnej u wykonawcy i próby odbiorowej u zamawiającego. W § 2 ust. 1 strony zastrzegły termin wykonania na 18 tygodni od daty złożenia zamówienia i zapłaty zaliczki, lecz nie później niż 31.05.2015 r., przy czym określono, że termin dostawy nie może nastąpić później niż 25 maja 2015 r. W § 2 ust. 2 wskazano, że zamawiający zobowiązuje się do umożliwienia montażu i uruchomienia przez przyjmującego zamówienie dostarczonej maszyny niezwłocznie po dostawie. W § 3 ust. 1 zastrzeżono wynagrodzenie ryczałtowe za wykonanie przedmiotu umowy w kwocie 117.850 EUR + VAT, przy czym I rata płatna w terminie 5 dni od podpisania umowy w wysokości 47.140 EUR + VAT; II rata w wysokości 41.247,50 EUR, płatna po odbiorze u przyjmującego zamówienie, a przed dostawą maszyny do zamawiającego – w oparciu o fakturę końcową pod warunkiem bezusterkowego odbioru u przyjmującego zamówienie, polegającego na sprawdzeniu kompletności maszyny, jakości wykonania oraz jej działania potwierdzonego protokołem;

III rata w wysokości 29.462,50 EUR + VAT, płatna w terminie 14 dni od jej doręczenia zamawiającemu, pod warunkiem bezusterkowego odbioru przedmiotu umowy, potwierdzonego protokołem bezusterkowego odbioru końcowego. W § 4 ust. 1 wskazano, że przyjmujący zamówienie zapewnia montaż i rozruch maszyny u zamawiającego oraz szkolenie pracowników zamawiającego w zakresie obsługi i utrzymania urządzenia. W § 5 ust. 1 postanowiono, że po zakończeniu montażu i próbnym rozruchu maszyny przyjmujący zamówienie poinformuje o tym zamawiającego na piśmie. Strony przystąpią do odbioru urządzenia. Termin rozpoczęcia montażu strony ustaliły na 5 dni po dostawie. Montaż wraz z uruchomieniem, szkoleniem i końcowymi próbami nie powinien trwać dłużej niż 7 dni roboczych. Końcowa próba odbiorowa odbędzie się w siedzibie zamawiającego z udziałem przyjmującego zamówienie. Zamawiający zapewni bezpłatnie niezbędną pomoc przyjmującemu zamówienie podczas procedury instalacji i uruchomienia maszyny, szkolenia i prób odbiorowych. W ust. 3 strony zapisały, że warunkiem uznania wyniku końcowej próby za pozytywny jest osiągnięcie po 8 godzinach przez maszynę pakującą wydajności określonej według formuły: 50 szt./min = 22.000 szt. prawidłowo wykonanych pakietów (5 op. jednostkowych jednorodnych) z produktem, przy czym w wyniku tych prób zostaną uwzględnione wszystkie czasy przerw w próbie, spowodowane przez warunki zależne od zamawiającego, które mają wpływ na działanie urządzeń i niebędące pod kontrolą przyjmującego zamówienie. Czas próby dla maszyny zostanie wydłużony o sumę tych czasów. W końcowej próbie odbiorowej zostaną zastosowane tego samego rodzaju produkty, jakie zostaną wysłane do przyjmującego zamówienie dla przeprowadzenia testów, a zamawiający zapewni ciągły dopływ produktu. W ust. 5 wskazano, że w przypadku uzyskania w próbie odbiorowej wydajności niższej od 90% wydajności zakładanej, zamawiający może wedle swojego wyboru żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. W ust. 6 postanowiono, że jeżeli podczas końcowych prób odbiorowych zostałyby ujawnione wady przedmiotu umowy, które mogłyby zostać usunięte przez przyjmującego zamówienie w czasie 1 miesiąca od ujawnienia, przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do ich usunięcia w tym terminie. Zamawiający nie może odstąpić od umowy przed upływem jednomiesięcznego terminu usunięcia wady, po upływie tego terminu w przypadku nieusunięcia tych wad, zamawiający może od umowy odstąpić i domagać się od przyjmującego zamówienie kary umownej w wysokości 10% wynagrodzenia określonego w § 3 ust. 1 umowy. W § 7 ust. 1 zastrzeżono, że reklamacje w sprawie kompletności i jakości elementów dostawy, zamawiający winien zgłosić najpóźniej w ciągu 5 dni od daty dostawy. W § 8 ust. 2 strony postanowiły, że w przypadku opóźnienia przekraczającego 7 dni w dostawie, przyjmujący zamówienie zapłaci zamawiającemu karę w wysokości 0,5% wynagrodzenia, określonego w § 3 ust. 1 umowy. Opóźnienie w dostawie powyżej 30 dni od terminu, o którym mowa w § 2. W ust. 3 zastrzeżono, że w przypadku opóźnienia przekraczającego 7 dni w realizacji przedmiotu umowy, przyjmujący zamówienie zapłaci 0,5% wynagrodzenia określonego w § 3 ust. 1 umowy. Opóźnienie w realizacji przedmiotu umowy powyżej 30 dni od terminu, o którym mowa w § 2 uprawnia ponadto zamawiającego do odstąpienia od umowy. W ust. 4 postanowiono, że w przypadku odstąpienia od umowy z przyczyn wskazanych w ust. 2 i 3 oraz w każdym innym przypadku z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi przyjmujący zamówieni, przyjmujący zamówienie zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 20% wynagrodzenia, określonego w § 3 ust. 1 umowy.

W ofercie na wykonanie systemu w pkt 2.1 wskazano specyfikację produktu: pakiety produktów w prostokątnych płaskich saszetkach, przygotowane wstępnie, manualnie przez operatora.

Powodowie wykonali system automatyzacji tworzenia pakietów na zlecenie strony pozwanej.

W dniu 9 lipca 2015 r. doszło do sprawdzenia kompletności i jakości wykonania oraz sposobu działania systemu. W wyniku próby kontrolnej stwierdzono prawidłowe działanie systemu, jakość określono jako dobrą. Ustalono, że dostawa systemu nastąpi w terminie 14 dni od daty dostarczenia maszyny pakującej model (...)do powodów w celu jej połączenia i synchronizacji z systemem.

Strona pozwana uiściła zaliczkę i II ratę wynagrodzenia w oparciu o faktury nr (...), przy czym ta ostatnia faktura została wystawiona po dokonaniu próby kontrolnej z dnia 9 lipca 2015 r.

W dniu 5 sierpnia 2015 r. powód poinformował stronę pozwaną o dostawie systemu grupowania saszetek w dniu 10 sierpnia 2015 r.

W dniu 10 sierpnia 2015 r. powód poinformował J. S. (1) o awarii maszyny (...) która została przewieziona do powodów celem synchronizacji z systemem wykonywanym przez powodów.

W dniu 28 sierpnia 2015 r. doszło do wydajnościowej próby odbiorowej przedmiotowej maszyny. Próbę przerwano z powodu częstego blokowania się opakowań jednostkowych w części wtaktowującej te opakowania na przenośnik flowpack przed ich zafoliowaniem oraz rozjeżdżania się torebek. Serwisanci zdecydowali o przewiezieniu maszyny do siedziby powodów celem usunięcia nieprawidłowości. Maszyna w czasie próby odbiorowej nie osiągnęła zakładanej umową wydajności. Strony uzgodniły usunięcie wad w terminie 14 dni, w szczególności umożliwienia płynnego pakowania poprzez zastąpienie chwytaka zabierakiem. Do czasu uruchomienia linii powodowie użyczyli stronie pozwanej flowpack (...)

W czasie usuwania usterek zostały dodane specjalne ograniczniki na maszynie pakującej, umożliwiające transport produktu bez „rozjeżdżania się” torebek. Ponadto zabierak został zastąpiony chwytakiem.

Pod koniec września 2015 r. powodowie odebrali od strony pozwanej maszynę(...) celem synchronizacji z wykonywanym systemem automatycznego pakowania. Termin kolejnej dostawy maszyny wraz z systemem został wyznaczony na 16.10.2015 r. Dostawa nastąpiła w dniu 16.10.2015 r.

W dniach 17–21.10.2015 r. trwały próby uruchomienia systemu przez pracowników powodów. W czasie pracy maszyny występował problem, polegający na tym, że po wyjeździe z „koszyczków” i przekazywaniu pakietu do pakowarki, górne opakowania ześlizgiwały się, wywracały. Pracownicy powodów odstąpili od wykonania prób i wrócili do siedziby firmy powodów celem wymiany siłowników, powrót został ustalony wstępnie na 26 – 27.10.2015 r.

W wiadomości z dnia 23.10.2015 r. powód zwrócił się do strony pozwanej o rozwiązanie problemu powietrza w opakowaniu, stwierdzając, że bez tego pakiety będą się rozjeżdżać.

W wiadomości z dnia 27.10.2015 r. powód wskazał, że planuje powrót do strony pozwanej w dniu 29.10.2015 r.

W maszynie zostały dodane siłowniki, umożliwiające objęcie wyższego stosu opakowań.

Po powrocie pracowników powodów do siedziby strony pozwanej, zgłosili oni gotowość do wykonania ostatecznych prób produkcyjnych. Strona pozwana nie zgodziła się na ich przeprowadzenie, dostarczyła jednak produkty do wykonania testów, przy czym nie zostali oddelegowani pracownicy do wykonania testów. Pracownicy powodów byli na miejscu w dniach 29.10.2015 r. – 06.11.2015 r. Po odmowie odbioru maszyna wraz z automatycznym systemem wtaktowywania pakietów została u strony pozwanej.

W wiadomości z dnia 4.11.2015 r. J. S. (1) napisał powodowi, że zarząd podjął decyzję o odstąpieniu od umowy ze względu na kolejne opóźnienie.

W piśmie z dnia 6 listopada 2015 r. powód poinformował stronę pozwaną, że oczekuje na przystąpienie do testu odbiorowego systemu zgodnie z umową z dnia 9.03.15 r.

W piśmie z dnia 30 października 2015 r., doręczonym powodowi 20 listopada 2015 r., strona pozwana reprezentowana przez M. G. (1) i M. K. (1), złożyła oświadczenie: „działając na podstawie § 5 ust. 6 umowy z dnia 9 marca 2015 r. odstępujemy od w/w umowy wobec nieusunięcia w terminie 1 mies. od końcowej próby odbiorowej przeprowadzonej w dniu 28 sierpnia (…) wad przedmiotu umowy. Jednocześnie wzywamy do odbioru i demontażu dostarczonego systemu automatyzacji tworzenia pakietów jednorodnych i miksów na maszynie pakującej model (...)wraz z systemem etykietowania pakietów (…) oraz zwrotu (…) wynagrodzenia 449.027,22 zł (…)”.

okoliczność niesporna – powód nie kwestionował otrzymania tego pisma w dniu 20 listopada 2015 r., na którą to datę powoływała się strona pozwana.

Pismem z dnia 25 listopada 2015 r. strona pozwana wezwała powodów do demontażu i odbioru dostarczonego systemu automatyzacji tworzenia pakietów jednorodnych oraz zwrotu wynagrodzenia w kwocie 449.027,22 zł w terminie 7 dni. Jednocześnie strona pozwana odmówiła zwrotu maszyny (...).

Strona pozwana połączyła się ze spółką (...) S.A. w ten sposób, że całość majątku (...) S.A. została przeniesiona na stronę pozwaną.

M. K. (1) został wpisany do KRS jako członek zarządu strony pozwanej w dniu 26 stycznia 2016 r.

Sąd I instancji dokonał oceny dowodów, zeznań świadków i stron a także przedłożonych dokumentów. Sąd przypisał mniejsze znaczenie ocenie technicznej przedstawionej przez powodów, mając na uwadze, że w niniejszym procesie miała ona walor dowodu z dokumentu prywatnego.

Sąd uznał, że bezcelowe byłoby przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego z urzędu, skoro opinia ta mogłaby zostać przeprowadzona jedynie przy współdziałaniu obu stron, a żadna ze stron nie wnosiła o przeprowadzenie takiego dowodu, a sąd nie może zobowiązywać stron do określonych aktywności w ramach przeprowadzania dowodu z opinii biegłego, zwłaszcza jeśli strony się temu sprzeciwiają.

Sąd nie uwzględnił stanowiska strony pozwanej zawartego w piśmie, zatytułowanym „załącznik do protokołu rozprawy”, k. 197, mając na uwadze, że pismo to wpłynęło po zamknięciu rozprawy.

Zdaniem Sądu I instancji w odniesieniu do żądania głównego: strona powodowa wniosła o zasądzenie kwoty 36.238,87 EUR tytułem wynagrodzenia za dostarczony system automatyzacji i tworzenia pakietów jednorodnych, wskazując że umowa została wykonana, a nie doszło do końcowego odbioru przedmiotu umowy z powodu braku współdziałania strony pozwanej.

Sąd uznał, iż strony zawarły umowę o dzieło (art. 627 k.c.). O powyższym świadczy w szczególności sposób odbioru prac przez sporządzenie protokołu odbioru umowy, co oznacza, że po zakończeniu umowy badaniu podlegać miał uzyskany przez wykonawcę efekt, poddający się odrębnej ocenie od samego procesu wykonywania umowy.

Sąd uznał, iż do odbioru umowy konieczne było współdziałanie zamawiającego, w szczególności z uwagi na to, że montaż i rozruch miały odbywać się w siedzibie pozwanej, która miała zapewnić opakowania na cały czas próby (8h), energię elektryczną i personel, podający saszetki do maszyny. Skoro pozwana nie wyrażała woli kontynuowania współpracy i odmówiła wprost udziału w próbie odbiorowej w okresie 29.10.2015 r. – 6.11.2015 r., nie można uznać, by było możliwe wykonanie umowy (w szczególności w zakresie rozruchu) przez powoda, bez zgody pozwanej, w lokalu jej przedsiębiorstwa. W konsekwencji Sąd uznał, iż brak było współdziałania przy wykonywaniu umowy przez pozwaną, a było to konieczne do wykonania dzieła, przy czym przez wykonanie zgodnie z umową (§ 5) należy uznawać również montaż, uruchomienie i końcowe próby.

Zgodnie z art. 643 k.c. zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem, jednakże dokonania odbioru nie można na zamawiającym wyegzekwować; przesłanką odebrania dzieła było więc jego wykonanie zgodnie z umową, w tym osiągnięcie zakładanej w umowie wydajności, a zamawiający co do zasady nie był zobowiązany do odbioru jeśli dzieło było obarczone wadami.

Jednocześnie Sąd uznał, że zgodnie z § 5 umowy strony miały łącznie przystąpić do odbioru urządzenia (§ 5 ust. 1 zd. 2 umowy), a umowa przewidywała obowiązek współdziałania w odbiorze ze strony zamawiającego (dostarczenie produktów, hali, zapewnienie obsługi). W ocenie Sądu obowiązek współdziałania może dotyczyć również etapu odbiorowego, jeśli zostało to zastrzeżone w umowie, tzn. dokonanie odbioru wymaga współdziałania nie tylko polegającego na tym, że zamawiający dokona odbioru w rozumieniu art. 643 k.c. tzn. dokona sprawdzenia wykonania zgodnie z umową, ale w inny sposób na mocy umowy stron został zobligowany do uczestnictwa w odbiorze. W takiej sytuacji, brak współdziałania – dopóki nie doszło do odbioru, powinien być oceniany na gruncie art. 639 k.c., który przewiduje możliwość żądania zapłaty wynagrodzenia w sytuacjach, w których nie doszło do oddania dzieła; w tym konkretnym przypadku – w sytuacji, w której nie można stwierdzić – z powodu braku współdziałania – czy doszło do oddania dzieła zgodnie ze zobowiązaniem, bowiem z powodu braku tego współdziałania, nie było możliwe stwierdzenia zgodności wydanego przedmiotu z umową.

Zgodnie z art. 639 k.c. zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Zakres normy wynikającej z art. 639 k.c. jest szerszy niż normy wynikającej z art. 640 k.c. w tym znaczeniu, że art. 639 k.c. obejmuje wszelkie przypadki niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego, zarówno przez niego zawinionych, jak i niezawinionych. Przewidziany w art. 640 k.c. brak współdziałania, stanowiąc jedną z przeszkód w wykonaniu dzieła w rozumieniu art. 639 k.c., zawiera się przeto w zbiorze przyczyn objętych tym przepisem, ale skutki tego przypadku podlegają odrębnej regulacji. Na gruncie art. 639 k.c. nie ma podstaw do przyjęcia, że zobowiązanie wygasło. Wykonawca nadal pozostaje zobowiązany wobec zamawiającego do czasu ewentualnego wygaśnięcia zobowiązania z innych przyczyn niż przez wykonanie bądź ewentualnego wykonania po ustaniu przeszkody.

W ocenie Sądu art. 639 k.c. należy stosować do całego procesu wykonania dzieła – również do etapu odbioru, bo wchodzi to w zakres szerokiego rozmienia pojęcia „wykonania dzieła”, jako że umowa jest wykonana, zgodnie z § 5 umowy, po wykonaniu prób odbiorowych z wynikiem pozytywnym. Skoro oddanie dzieła zgodnie ze zobowiązaniem wymagało współdziałania – dostarczenia produktu, pracowników – brak tego współdziałania oznacza, że wykonawca doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego, co aktualizuje obowiązek zapłaty wynagrodzenia, ale nie oznacza, że ustał obowiązek wykonania umowy do końca.

Powodowie domagali się zasądzenia wynagrodzenia, wskazując na wykonanie umowy i brak odbioru z powodu braku współdziałania zamawiającego – w tak zakreślonym stanie faktycznym sąd uznał, że powodom przysługiwało na gruncie art. 639 k.c. roszczenie o zapłatę wynagrodzenia mimo braku odbioru i mimo braku wykazania, że powodowie oddali dzieło zgodnie ze swoim zobowiązaniem, bowiem do czynności odbiorowych konieczne było zgodnie z umową współdziałanie zamawiającego (bezpłatna pomoc przy uruchamianiu maszyny, czyli oddelegowanie pracowników do pracy przy tej maszynie oraz zapewnienie ciągłego dopływu produktów takich samych jak przesłane do przyjmującego zamówienie celem wykonania testów – § 5 umowy).

Konkludując, Sąd uznał, iż powodom przysługiwało roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane dzieło w całości, mimo niewykonania końcowego etapu jakim jest uruchomienie, szkolenie i końcowe próby odbiorowe, skoro zgłaszając maszynę do odbioru po wymianie siłowników (29.10.15 r.) przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać w całości, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego, zgodnie z art. 639 k.c. (strona pozwana odmówiła udziału w próbie odbiorowej, nie został zapewniony personel obsługujący maszynę z prędkością umożliwiającą weryfikację rzeczywistej wydajności). Jednocześnie brak było podstaw do odliczenia tego, co przyjmujący zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła do końca – strona pozwana nie zgłaszała takiego zarzutu.

Sąd zasądził odsetki za opóźnienie w płatności od dnia 29/10/15 r., skoro wtedy – na skutek odmowy współdziałania strony pozwanej – wymagalne stało się roszczenie o zapłatę wynagrodzenia na gruncie art. 639 k.c., w pozostałym zakresie Sąd oddalił roszczenie odsetkowe, mając na uwadze, że na chwilę zamknięcia rozprawy nie doszło do odbioru przedmiotu zamówienia na gruncie § 5 ust. 3 lit. c umowy.

Sąd orzekł o kosztach na mocy art. 100 k.p.c. i zasądził całość kosztów procesu na rzecz powodów, uznając że ulegli tylko w nieznacznej części roszczenia. Na koszty złożyły się koszty opłaty od pozwu i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł, zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 r., poz. 461) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 r. poz. 1800), mając na uwadze datę wniesienia pozwu.

W odniesieniu do powództwa wzajemnego Sąd uznał, iż oświadczenie strony pozwanej o odstąpieniu od umowy z dnia 20.11.2015 r. (wcześniej w dniu 4.11.2015 r. było jedynie sygnalizowane jego złożenie) zostało złożone z powołaniem na wady dzieła, na podstawie § 5 ust. 6 umowy, uprawniającego zamawiającego do odstąpienia od umowy w sytuacji nieusunięcia wad odbiorowych w terminie 1 mies. od ich ujawnienia podczas odbioru.

W pierwszej kolejności należy też podkreślić, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy dla swej skuteczności winno wskazywać przyczynę odstąpienia, a więc określać wadę, jaką objęta jest rzecz. Tylko wówczas możliwa jest bowiem weryfikacja prawdziwości podstawy odstąpienia, zarówno przez wykonawcę, jak i przez sąd. Brak wskazania, o jaką wadę chodzi, powoduje bezskuteczność złożonego oświadczenia, skoro nie zostały w nim wymienione wady, których istnienie dawałoby podstawę do odstąpienia. Nie jest bowiem dopuszczalne ogólne powołanie się na wady w oświadczeniu i dowodzenie wystąpienia już konkretnych wad w procesie o zapłatę wynagrodzenia, tym bardziej, że podstawą odstąpienia mogą być jedynie te same wady które zostały wcześniej stwierdzone podczas próby odbiorowej (§ 5 ust. 6 umowy). Skonkretyzowanie tych wad jest również nieodzowne z tego powodu, że wykonawca może bronić się zarzutem, że dane nieprawidłowe działanie nie jest wynikiem wadliwości maszyny, a wynika z innych przyczyn, leżących po stronie zamawiającego. Należy tu wskazać na § 5 ust. 3 umowy, który umożliwiał uwzględnienie w wyniku prób przerw pracy maszyny powstałych z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, co oznacza, że strony same postanowiły, że przerwy w pracy maszyny powstałe z przyczyn „niebędących pod kontrolą przyjmującego zamówienie”, nie będą kwalifikowane jako wady, a oferta przewidywała ręczne wstępne formowanie pakietów, więc problemy z wydajnością maszyny mogły dotyczyć również strony użytkującej. Podniesienie tego zarzutu nie jest jednak możliwe, jeśli strona pozwana zarówno w oświadczeniu o odstąpieniu, jak i w procesie, nie wskazała na konkretne wady urządzenia.

Sąd uznał również (co jest konsekwencją ogólnikowego sformułowania oświadczenia o odstąpieniu), że pozwana nie wykazała, by doszło do skutecznego odstąpienia od umowy przez nią. Na pozwanej spoczywał ciężar wykazania, że w urządzeniu stwierdzono wady, na które strona pozwana powołała się w oświadczeniu o odstąpieniu, a dowód ten nie został przez stronę pozwaną przeprowadzony i nie mógł być przeprowadzony z racji tego, że żadne konkretne wady w oświadczeniu o odstąpieniu nie zostały wskazane. Wykazanie tego wymagałoby przy tym zbadania maszyny pozostającej u strony pozwanej, bowiem były to okoliczności faktyczne wymagające wiadomości specjalnych (art. 278 k.p.c.), a Sąd na podstawie zeznań świadków nie mógł dokonać ustalenia, czy system funkcjonował należycie, a jeśli nie – jaka była tego przyczyna. Zeznania świadków nie mają bowiem waloru dowodu z opinii biegłego i nie mogą go zastępować. W konsekwencji Sąd uznał, że brak wskazania konkretnych wad w oświadczeniu o odstąpieniu powodowała, że wadliwość systemu nie mogła zostać wykazana, a oświadczenie pozostawało bezskuteczne na gruncie art. 636 k.c. w zw. z § 5 ust. 6 umowy.

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że sama strona pozwana wskazała, że odstąpienie od umowy nastąpiło z powodu dwukrotnych bezskutecznych prób uruchomienia systemu po 16.10.2015 r., jednakże jeśli wykonawca zgłosił gotowość do odbioru przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu (oświadczenie to zostało doręczone 20.11.2015 r., strona pozwana nie podnosiła, by doszło wcześniej do złożenia tego oświadczenia), zamawiający nie ma prawa odmówić odbioru i współdziałania w tym odbiorze, a takie działanie miało miejsce ze strony zamawiającego, który odmówił dokonania odbioru w dniach 29.10.15r. – 06.11.15, składając oświadczenie o odstąpieniu w dniu 20.11.15 (zapowiedź została przesłana 4.11.2015 r., k. 91). Zgodnie z umową montaż mógł trwać do 7 dni roboczych – nie można uznać, że doszło do sprawdzenia maszyny zgodnie z § 5 umowy, skoro zamawiający w ogóle odmówił przystąpienia do testów. W ocenie Sądu zamawiający nie może odstąpić od umowy z powodu nieusunięcia wad, jeśli wykonawca zgłasza gotowość do odbioru – nawet jeśli następuje to po upływie 1 miesiąca od daty ich stwierdzenia. Nie można bowiem powoływać się na nieusunięcie wad, jeśli strona odmówiła udziału w sprawdzeniu ich usunięcia. Wykonawca powinien więc usunąć wady dot. wydajności w terminie 1 mies. od I próby odbiorowej w sierpniu 2015 r., ale skoro strony ustaliły termin kolejnego odbioru na październik 2015 r., nie jest możliwe odstąpienie od umowy przed tym terminem z powodu zwłoki w wykonaniu umowy lub nieusunięcia wady. Zgoda na ponowny odbiór po usunięciu wad 16.10.2015 r. nie oznacza co prawda, że otwiera się kolejny termin 1 – mies. na usuwanie wad, bo mogłoby to prowadzić do ciągłego przesuwania terminu, ale zgłoszenie gotowości do dokonania prób 29.10.15 r. oznacza, że nie było dopuszczalne odstąpienie od umowy do czasu dokonania negatywnej próby odbiorowej z powodu zwłoki czy nieusunięcia wady, bowiem zwłoka w wykonaniu umowy jako całości czy zwłoka w usunięciu wady trwa tak długo, jak długo dzieło nie zostało wydane; moment wydania dzieła powoduje, że dochodzi do zniweczenia tej przesłanki złożenia skutecznego oświadczenia o odstąpieniu. Mogłaby się ona zaktualizować, gdyby okazało się, że wykonawca wydaje dzieło niezgodnie ze swoim zobowiązaniem po raz kolejny, ale stwierdzenie tego wymagało przeprowadzenia prób odbiorowych i współdziałania w tym zakresie zamawiającego. Skoro zamawiający odmówił współdziałania, dla wykonawcy otworzyło to uprawnienie do domagania się wynagrodzenia na gruncie art. 639 k.c., mimo niewykazania wydajności maszyny, a dla zamawiającego zamknęło możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu z powodu zwłoki – do czasu ewentualnego stwierdzenia w ramach kolejnej próby odbiorowej – po uchyleniu przeszkody w jej przeprowadzeniu (czyli zgody zamawiającego na przeprowadzenie i współdziałania w zakresie pracowników i opakowań) – że dzieło nie zostało jednak wydane zgodnie ze zobowiązaniem.

W konsekwencji Sąd uznał, że nie było skuteczne oświadczenie o odstąpieniu od umowy, skoro nie powoływało się na konkretne wady, nie było też skuteczne z uwagi na zwłokę w usunięciu wad, skoro przed jego złożeniem powodowie zaoferowali przedmiot umowy do odbioru, a zamawiający odmówił tego odbioru.

Jednocześnie Sąd uznał, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy z powodu wad dzieła nie może być kwalifikowane jako oświadczenie o odstąpieniu na gruncie art. 635 k.c. czy art. 644 k.c., skoro pozwana wyraźnie wskazała podstawę umowną złożonego oświadczenia. Ponadto nie sposób przyjąć, że intencją strony pozwanej było złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy bez względu na to, czy zgłoszone przez pozwaną wady znajdą pokrycie w rzeczywistości. Nie sposób kwalifikować oświadczenia o odstąpieniu od umowy na gruncie § 5 ust. 6 umowy w zw. z art. 636 k.c. jako oświadczenia z art. 644 k.c., jeśli zgłoszone wady nie zostaną potwierdzone w toku procesu sądowego. Zamawiający ma prawo złożyć oświadczenie o odstąpieniu z określonej przyczyny i jeśli jej wystąpienie nie zostanie potwierdzone, oświadczenie pozostaje bezskuteczne, nie podlega natomiast kwalifikacji jako inne oświadczenie (oparte na innej podstawie), wywołujące całkowicie odmienne skutki prawne (zniweczenie prawa wykonawcy do wynagrodzenia w pierwszym przypadku, powstanie uprawnienia do żądania całości wynagrodzenia w drugim przypadku). Jeśli wolą zamawiającego jest złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy bez względu na to, czy istotnie dzieło było wykonane nienależycie, powinien to wyraźnie oświadczyć w treści zamówienia, w innym bowiem wypadku przyjmujący zamówienie nie ma podstaw by uznawać, że niezależnie od tego czy wady miały miejsce, czy nie, umowa przestaje wiązać. Otrzymując oświadczenie, k. 71, powód miał prawo uważać, że w przypadku, gdy zarzuty pozwanej okażą się bezpodstawne, umowa nadal obowiązuje strony, bowiem na podstawie treści tego oświadczenia nie sposób przyjąć, że pozwana odstępuje od umowy bez względu na przyczynę.

W konsekwencji Sąd uznał, iż strona pozwana nie wykazała skuteczności oświadczenia o odstąpieniu, a zatem powództwo o zwrot spełnionego świadczenia na skutek odstąpienia i zapłaty kary umownej z tego tytułu podlegało oddaleniu na mocy art. 494 k.c. i art. 636 k.c. w zw. z § 5 ust. 6 umowy w zw. z art. 6 k.c.

Sąd zasądził koszty procesu na rzecz powodów (pozwanych wzajemnie) na mocy art. 98 § 1 k.c., a na koszty złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 14.400 zł, na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 r. poz. 1800) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668), mając na uwadze datę wniesienia pozwu wzajemnego.

Wyrok ten zaskarżyła apelacją strona pozwana, powód wzajemny, podając jako wartość przedmiotu zaskarżenia 653059,25zł według średniego kursu euro. Apelujący zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na pominięciu, że J. S. (1) był jedynie uprawniony do nadzoru i prowadzenia całości prac wynikających z umowy a nie do dokonywania wiążących ustaleń dotyczących zmiany terminów ustalonych w umowie; naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 639 k.c. polegające na przyjęciu, że ma on zastosowanie w sytuacji gdy zamawiający odmawia współdziałania z przyjmującym zamówienie będącym w zwłoce; oraz art. 635 k.c. przez jego nie zastosowanie.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa głównego w całości i uwzględnienie powództwa wzajemnego w całości oraz o zasądzenie kosztów.

W uzasadnieniu odwołał się do § 6 umowy stron stwierdzającego, że J. S. (1) uprawniony był jedynie do nadzoru i prowadzenia całości prac wynikających z umowy natomiast nie był uprawniony do dokonywania wiążących ustaleń zmieniających postanowienia umowy szczególności terminów odbioru dzieła. Ponadto dzieło dostarczone zostało nawet po zmodyfikowanym terminie umowy. Podniósł, że odstąpienie od umowy nastąpiło we właściwym terminie, nie osiągnięto wydajności założonej co wynika z protokołu z dnia 28 sierpnia 2015 r. a dostawa w październiku nastąpiła ze zwłoką w stosunku do terminu z umowy z 25 maja 2015 r.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w stosunku do obu powództw stwierdzając, że apelacja jest oczywiście bezzasadna – co wydaje się stwierdzeniem w piśmie strony zdecydowanie zbyt daleko idącym.

Podniósł, że Sąd I instancji trafnie przyjął, że J. S. (1) miał działać za stronę a świadek potwierdził w zeznaniach, że był odpowiedzialny za całość przeprowadzenia procesu zakupu. Ponadto wskazał, ze przyczyną nie wykonania umowy może być brak współdziałania wierzyciela. Podkreślił odmowę odbioru dzieła i stwierdzenia jego wydajności. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy złożono nieskutecznie ze względu na termin a także nie wykazanie, że M. K. był członkiem organu Spółki i w tym charakterze podpisał oświadczenie. Ustalenia i stanowisko Sądu I instancji jest prawidłowe.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej i powoda wzajemnego nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i wywody prawne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne.

Apelacja w zakresie powództwa wzajemnego ograniczyła się do żądania jej uwzględnienia, bez dalszej argumentacji, przy założeniu, że skuteczna apelacja co do powództwa głównego spowoduje uwzględnienie apelacji i w tym zakresie.

Strona apelująca nie zarzuciła naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. a wskazała jedynie na błąd w ustaleniach faktycznych. Z treści umowy wynika, że „odpowiedzialnym ze strony Zamawiającego za nadzór i prowadzenie całości prac jest J. S. (1)”, a ze strony powodowej właściciel A. M. - § 6 umowy stron. W trakcie realizacji umowy to właśnie te osoby dokonywały ustaleń. Z umowy wynika także, że Zamawiający zapewni bezpłatnie niezbędną pomoc przyjmującemu zamówienie podczas instalacji i uruchomienia maszyny oraz prób odbiorowych. Ważne ustalenie dotyczy także wniosku powoda o doprowadzenie do tego by przedmiot – torebki podlegające pakowaniu miały mniej powietrza gdyż inaczej będą się rozjeżdżać. Sąd I instancji trafnie przyjął jako podstawę orzeczenia brak współdziałania po stronie pozwanej z powództwa głównego. Wszystkie ustalenia następowały z J.S. (1)w ramach nadzoru i prowadzenia prac mieszczą się ustalenia dotyczące zmian technicznych a tym samym i ustalenia dotyczące terminów ich wykonania. Zwrócić należy także uwagę, że strony dokonały odbioru urządzenia ( rodzaju pakowarki ) w lipcu 2015 r., a dalsze prace wynikały z faktycznego stanu produktów – torebek do zapakowania w pakiety. Podsumowując, zarzut dotyczący przyjętego zakresu działania J. S. (1) nie był zasadny, w zakresie określonym w umowie mieściło się dokonywanie ustaleń terminów i zmian technicznych urządzenia.

Pozostając przy sprawach personalnych to oświadczenia w imieniu Spółki skutecznie składa prezes zarządu samodzielnie lub dwóch członków zarządu. Pod oświadczeniem z dnia 30 października 2015 r. o odstąpieniu od umowy podpisani są M. G. jako członek zarządu i Dyrektor ds. operacyjnych M. K. (1), a więc nie jako członek zarządu , a tym samym brak jest skutecznego oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Z analizy odpisu z KRS wynika, że p. M. K. został wpisany jako członek zarządu do Rejestru w dniu 26 stycznia 2016 r. a wykreślony w dniu 21 listopada 2016 r. W tym kontekście dodatkowo zarzuty dotyczące skuteczności ustaleń J. S. (1) nie mogły odnieść skutku. Sąd Apelacyjny zauważa, że dla uwzględnienia treści KRS brak potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego, a w aktach jest stosowny odpis ale według stanu z dnia 8 lutego 2016 r. a więc nie dnia sporządzenia oświadczenia.

Skarżący zarzucił ponadto naruszenie art. 635 i 639 k.c. Odnosząc się do zarzutu związanego z odstąpieniem od umowy należy wskazać, że strony w trakcie wykonywania zamówienia modyfikowały terminy i czyniły w tym zakresie kolejne ustalenia i stan faktyczny nie został skutecznie zakwestionowany. W dodatku zarzut naruszenia tego przepisu zderza się z zarzutem powoda głównego dotyczącym braku współdziałania i przeszkód leżących po stronie zamawiającego a polegających na nie przystąpieniu do prób urządzenia a wcześniej nie podjęcie działań dla dostosowania produktu do pakowania – problem ilości powietrza w torebkach.

Sąd Najwyższy szerzej interpretuje pojęcie przeszkody z art. 639 k.c. nawet niż brak współdziałania z art. 640 k.c. W wyroku z dnia 20 czerwca 2013 r. IV CSK 704/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że „Skutki odstąpienia od umowy na podstawie art. 640 k.c. reguluje art. 494 k.c.” ( OSNC 2014/3/33 ); w tym orzeczeniu stwierdził nadto, że „Zakres normy wynikającej z art. 639 k.c. jest szerszy niż normy wynikającej z art. 640 k.c. w tym znaczeniu, że art. 639 k.c. obejmuje wszelkie przypadki niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego, zarówno przez niego zawinionych, jak i niezawinionych. Przewidziany w art. 640 k.c. brak współdziałania, stanowiąc jedną z przeszkód w wykonaniu dzieła w rozumieniu art. 639 k.c., zawiera się przeto w zbiorze przyczyn objętych tym przepisem, ale skutki tego przypadku podlegają odrębnej regulacji. Ustawodawca, przyznając wykonawcy w przypadku braku współdziałania zamawiającego uprawnienie do odstąpienia od umowy, w zakresie przysługujących wykonawcy roszczeń, nie odsyła do art. 639 k.c. i nie ma podstaw do wnioskowania o istnieniu takiego odesłania. Zaniechanie współdziałania, stanowiące przeszkodę do wykonania dzieła, jest tu traktowane jako zwłoka wierzyciela (art. 486 § 2 k.c.) i tak kwalifikowane zaniechanie ustawodawca opatrzył surowszą sankcją. Przyznał mianowicie wykonawcy prawo odstąpienia od umowy. Przez skuteczne wykonanie prawa odstąpienia wykonawca niweczy umowę i tym samym nie jest narażony na domaganie się przez zamawiającego wykonania dzieła. Odmienne uregulowanie uprawnień przyjmującego zamówienie w sytuacji zwłoki zamawiającego usprawiedliwia się potrzebą zapewnienia przyjmującemu zamówienie szerszej ochrony niż wynika z art. 639 k.c. Na gruncie art. 639 k.c. nie ma podstaw do przyjęcia, że zobowiązanie wygasło. Wykonawca nadal pozostaje zobowiązany wobec zamawiającego do czasu ewentualnego wygaśnięcia zobowiązania z innych przyczyn niż przez wykonanie bądź ewentualnego wykonania po ustaniu przeszkody. Zamawiający świadcząc wynagrodzenie spełnia świadczenie wynikające z umowy, a przyjmujący zamówienie nie może wykluczyć, że zamawiający zgłosi się do niego po dzieło skoro był gotów je wykonać. Art. 640 k.c. pozwala przyjmującemu zamówienie uwolnić się od tej niepewności. ( LEX nr 1405251 ); w wyroku z dnia 15 listopada 1990 r. II CR 184/90 stwierdził, że „ Roszczenie wywodzone z przepisu art. 639 k.c. nie ma charakteru odszkodowawczego, lecz stanowi należne przyjmującemu zamówienie wynagrodzenie pomniejszone jedynie o kwotę, którą oszczędził z powodu niewykonania dzieła, mimo że był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Za przyczyny dotyczące zamawiającego należy uznać wszelkie przyczyny leżące po jego stronie - także niezawinione, które udaremniły wykonanie dzieła.

Żądanie wynagrodzenia na podstawie art. 639 k.c. nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania, jeżeli przyjmujący zamówienie poniósł ponadto jakąś szkodę w związku z niewykonaniem zobowiązania (art. 471 k.c.). Szkodę tę trzeba jednak oddzielnie określić i udowodnić. „ ( LEX nr 5686 ); a w wyroku z dnia 20 marca 2002 r. ( V CKN 945/00 ) wyrzekł, że „Dla zastosowania art. 639 k.c. podstawowe znaczenie ma ustalenie, że niewykonanie dzieła (mimo gotowości wykonania po stronie przyjmującego zamówienie) nastąpiło "z przyczyn dotyczących zamawiającego" ( LEX nr 54486 ).

W tym kontekście przy poczynionych ustaleniach faktycznych nie kwestionowanych w zakresie treści umowy i obowiązków pozwanego – powoda wzajemnego w zakresie współpracy przy uruchamianiu urządzenia zarzuty naruszenia prawa materialnego nie były zasadne. Apelacja nie odnosił się w swej treści do powództwa wzajemnego. W konsekwencji nie uwzględnienia apelacji w zakresie powództwa głównego zbędne stało się odnoszenie do apelacji w zakresie powództwa wzajemnego także wobec jej treści.

W związku z tym apelacja strony pozwanej – powoda wzajemnego uległa oddaleniu w całości. Sąd Apelacyjny wobec konstrukcję apelacji zasądził koszty postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 k.p.c. uwzględniając łącznie wartość przedmiotu zaskarżenia jak i zarzuty w niej podniesione oraz nakład pracy i przyznał powodowi – pozwanemu wzajemnemu wynagrodzenie w kwocie 8100zł odpowiednio do wartości przedmiotu zaskarżenia.

SSA Teresa Rak SSA Jan Kremer SSA Paweł Czepiel