Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 czerwca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2020 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z wniosku M. K.

z udziałem M. B.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  Dokonać podziału majątku wspólnego M. K. i M. B. w skład, którego wchodzi samochód osobowy marki J. (...) numer rejestracyjny (...) wartości 9.000 złotych oraz należność uzyskana ze sprzedaży samochodu O. (...) numer rejestracyjny (...) w wysokości 2.500 złotych w ten sposób, że samochód osobowy marki J. (...) przyznać na własność M. B., zaś należność ze sprzedaży samochodu O. (...) przyznać wnioskodawczyni M. K..

2.  Z tytułu wyrównania udziału w majątku wspólnym zasądzić od uczestnika postępowania M. B. na rzecz wnioskodawczyni M. K. kwotę 3.250,00 złotych (trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt złotych 00/100) płatną w terminie 7 dni od uprawomocnieniu się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

3.  Zasądzić od M. B. na rzecz M. K. z tytułu nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania M. B. kwotę 23.762,58 złotych (dwadzieścia trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt dwa złote 58/100) oraz z tytułu nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny kwotę 444,00 złotych (czterysta czterdzieści cztery złote 00/100) płatne w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

SSR Alina Kowalewska

S.. akt I Ns 437/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. K. wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego, zgromadzonego w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej z uczestnikiem postępowania M. B., w skład którego to majątku wchodzi samochód osobowy marki J. (...) o wartości 10.000 zł. Odnośnie sposobu dokonania podziału majątku wspólnego – wnioskodawczyni domagała się przyznania na rzecz uczestnika M. B. samochodu marki J. ze spłatą w wysokości 5.000 zł na rzecz wnioskodawczyni tytułem wyrównania udziałów. Ponadto wnioskodawczyni domagała się rozliczenia nakładów dokonanych z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika. M. K. wskazała, że w trakcie trwania małżeństwa strony ze wspólnych środków pokrywały raty kredytu hipotecznego udzielonego na zakup nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestnika postępowania. W związku z tym uczestnik powinien zwrócić wnioskodawczyni 1/2 wpłat dokonanych na spłatę zadłużenia uczestnika. Wnioskodawczyni domagała się również rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci opłacenia składek z tytułu OC za samochód J. (...).

Uczestnik postępowania M. B. nie kwestionował potrzeby dokonania podziału majątku. Wskazał jednak, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych oprócz pojazdu J. (...), wchodzi także pojazd O. (...). Określił przy tym wartość pojazdu J. na kwotę 9.000, a pojazdu O. (...) na 4.500 zł. Uczestnik wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie obu pojazdów na własność wnioskodawczyni ze spłatą na rzecz uczestnika 6.750 zł tytułem wyrównania udziałów. Uczestnik wskazał, że od dłuższego czasu zamieszkuje poza granicami Polski, wobec czego zasadnym jest przyznanie pojazdu J. (...) znajdującego się w G. na wyłączną własność M. K.. Zdaniem uczestnika w skład majątku wspólnego winien zostać zaliczony samochód O. (...) zbyty przez wnioskodawczynię bez zgody uczestnika. Jak wskazuje uczestnik, sprzedaż tego składnika majątku odbyła się poza jego wiedzą, a kwotę ze sprzedaży samodzielnie rozdysponowała wnioskodawczyni. Zdaniem uczestnika nie doszło do prawnie skutecznej sprzedaży ww. samochodu, wobec czego powinien on zaliczony w skład majątku wspólnego oraz przyznany na własność wnioskodawczyni wraz z koniecznością dokonania stosownej spłaty na rzecz uczestnika. Nadto uczestnik postępowania domagał się oddalenia wniosku M. K. o rozlicznie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika - wskazując, że żądanie to jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i należy traktować je, jako nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art 5 k.c. Uczestnik podniósł, że nakłady czynione na nieruchomość tytułem spłaty kredytu należy traktować, jako nakłady konieczne poczynione z wynagrodzenia za pracę uczestnika, które służyły zaspokajaniu potrzeb całej rodziny, nie tylko uczestnika. Ponadto na rozprawie w dniu 29.01.2020 r. uczestnik podniósł zarzut częściowego przedawniania roszczenia o zwrot nakładów.

Sąd ustalił co następuje:

M. K. i M. B. zawarli związek małżeński w dniu 6.06.2014 r.

( dowód: okoliczność bezsporne)

W dniu 19.03.2018 r. zainteresowani zawarli przez notariuszem J. C. w Kancelarii Notarialnej w G. umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową międzystronami.

( dowód: kopia aktu notarialnego z dnia 19.03.2018 r. Repertorium (...)- k. 6-7)

Wyrokiem z dnia 18.01.2019 r. w sprawie VI RC 381/18 Sąd Okręgowy w. (...)rozwiązał związek małżeński stron.

( dowód: okoliczności bezsporne)

W skład majątku wspólnego zainteresowanych, zgromadzonego w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzą: samochód osobowy marki J. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 9.000 zł oraz należności ze sprzedaży samochodu osobnego O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w wysokości 2.500 zł .

( dowód: przesłuchanie stron– k. 77-79, umowa kupna-sprzedaży z dnia 5.02.2018 r. k. 100-101)

W trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej zainteresowani spłacili z majątku wspólnego raty kredytu hipotecznego w łącznej kwocie 47.525,16 zł. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty przez uczestnika postępowania przed zawarciem związku małżeńskiego na zakup nieruchomościci – lokalu mieszkalnego stanowiącego majątek osobisty M. B., w którym wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zamieszkiwali. Obecnie w lokalu tym zamieszkują rodzice uczestnika.

( dowód: okoliczności bezsporne, pismo z banku (...) S.A. zawierające zestawienie wpłat - k. 62-63)

Już po ustaniu wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni opłaciła składki z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu J. (...) na łączną kwotę 1540zł

( dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 1.08.2019 r. – 69, potwierdzenie przelewu z dnia 1.08.2018 r. – 69v, potwierdzenie przelewu z dnia 24.01.2020 r. – 70, potwierdzenie przelewu z dnia 23.01.2019 r. – 70v, protokół rozprawy z dnia 5.06.2020r. - 137 )

Są d zwa żył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy sąd oparł się na dowodach z dokumentów, w szczególności dokumentów potwierdzających wysokość nakładów czynionych z majątku wspólnego zainteresowanych na majątek osobisty uczestnika. Sąd oparł się również na wyjaśnieniach złożonych przez strony podczas przesłuchania. Poza sporem w niniejszym postępowaniu pozostawały okoliczności dotyczące trwania i zakończenia małżeństwa stron oraz daty ustania wspólności majątkowej małżeńskiej

Kwestie sporne w niniejszej sprawie to przynależność do majątku wspólnego samochodu osobowego O. (...) a także wykluczające się wzajemnie wnioski zainteresowanych dotyczące sposobu podziału majątku. Kwestiami spornymi pozostały także relacje dotyczące stosownych rozliczeń między zainteresowanymi, w szczególności w zakresie nakładów poczynionych przez strony z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika w postaci spłaty kredytu zaciągniętego przez uczestnika przed zawarciem związku małżeńskiego z wnioskodawczynią. Sąd – rozważając pierwszą z kwestii spornych, tj. przynależności ruchomości do majątku wspólnego – dostrzegł przede wszystkim zgodne oświadczenia stron o współwłasności samochodu osobowego J. (...) oraz o jego wartości. Wprawdzie początkowo wnioskodawczyni określała wartość samochodu J. (...) na 10.000 zł, jednak na rozprawie w dni 29.01.2020 r. zainteresowani wspólnie ustalili wartość samochodu na kwotę 9.000 zł.

Co do samochodu O. (...) należy wskazać, że podziałowi w postępowaniu sądowym nie podlegają te składniki majątku wspólnego, które zostały zbyte przez jednego z małżonków jeszcze przed ustaniem wspólności, choćby nastąpiło to bez zgody i wiedzy drugiego małżonka. W miejsce zbytych składników majątkowych podziałowi podlega kwota pieniężna odpowiadająca wartości zbytego składnika majątkowego stanowiąca jego surogat. Sąd stanął na stanowisku, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi, zatem należność w wysokości 2.500 zł uzyskana ze sprzedaży samochodu O. (...), nie sam samochód.

W świetle powyższego Sąd uznał, iż pojazd J. (...) oraz należność ze sprzedaży samochodu O. (...) w wysokości 2.500 zł określone w pkt I postanowienia stanowią majątek wspólny zainteresowanych, podlegający podziałowi w ramach niniejszej sprawy.

Kolejną kwestią sporną pomiędzy zainteresowanymi to wzajemnie wykluczające się wnioski o przyznanie na własność samochodu J. (...). Wnioskodawczyni wnosiła o przyznanie samochodu na rzecz uczestnika przy odpowiedniej spłacie na jej rzecz. Wnioskodawczyni podniosła, że samochód ten został zakupiony na potrzeby uczestnika, ponadto jest on w posiadaniu ojca uczestnika, który z niego korzysta - co uzasadnia przyznanie tego składnika majątku na własność uczestnika. Z kolei uczestnik postępowania postępowania domagał się przyznania przedmiotowego samochodu na własność wnioskodawczyni wraz z odpowiednią spłatą na rzecz uczestnika wskazując, że mieszka i pracuje w Holandii, więc samochód znajdujący się obecnie w G. nie jest mu potrzebny. Sąd stanął na stanowisku, iż racjonalnym i słusznym będzie przyznanie wnioskodawczyni należności ze sprzedaży samochodu osobnego O. (...) w wysokości 2.500 zł, która została w całości uiszczona do rąk wnioskodawczyni i pozostawała do jej dyspozycji. Z kolei samochód osobowy J. (...) należało przyznać na rzecz uczestnika, z uwagi na fakt, iż samochód ten został zakupiony ze względu na potrzeby uczestnika, ponadto obecnie znajduje się on w dyspozycji uczestnika oraz jego ojca. Należy wskazać również, że to uczestnik sprzeciwiał się sprzedaży przez wnioskodawczynię przedmiotowego samochodu, wskazując, że chce zatrzymać go dla siebie.

Stosownie do art. 212 § 1 i § 2 k.c., jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu przez podział rzeczy lub też przyznanie jej jednemu ze współwłaścicieli, to jednocześnie nakładany jest obowiązek dopłaty celem wyrównania wartości przysługującego udziału, bądź też spłaty pozostałych.

Dokonując rozliczenia wartościowego majątku wspólnego zainteresowanych sąd uwzględnił wartości składników ruchomych w efekcie uzyskując 11.500 zł, jako kwotę podlegającą rozliczeniu między stronami. Spłata na rzecz wnioskodawczyni wyniosła, zatem 3.250,00 zł, i stanowiła efekt wyliczeń: 11.500 zł : 2 (uwzględniając równe udziały stron w majątku wspólnym) tj. 5.750 zł. Od wartości 5.750 zł Sąd odjął wysokość należności ze sprzedaży samochodu O. (...), która przypadła wnioskodawczyni (2.5000 zł).

Na podstawie art. 212 § 3 k.c. sąd oznaczył termin i sposób uiszczenia spłaty przez uczestnika postępowania, nakazując mu zapłatę w terminie 7 dni od daty prawomocności orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności. Przy takim ustaleniu spłaty sąd miał na uwadze w szczególności czas trwania postępowania, wysokość spłaty obciążającej uczestnika postępowania oraz jego sytuację majątkową.

Wnioskodawczyni domagała się także rozliczenia nakładów poniesionych przez zainteresowanych z majątku wspólnego na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego przez uczestnika na zakup lokalu mieszkalnego, stanowiącego majątek osobisty uczestniczka. Wnioskowi temu oponował uczestnik wskazując, że nakłady czynione na nieruchomość tytułem spłaty kredytu hipotecznego czynione z wynagrodzenia na prace uczestnika tytułem spłaty kredytu należy traktować jako nakłady konieczne, które służyły zaspokajaniu potrzeb całej rodziny, a nie tylko uczestnika postępowania. Uczestnik podniósł, że fakt nabycia przez zawarciem małżeństwa lokalu mieszkalnego spowodował, że rodzina nie musiała wydatkować środków na wynajęcie mieszkania i stanowiło to korzyść dla całej rodziny, w tym wnioskodawczyni, która nie musiała podejmować żadnych starań, aby mieć gdzie mieszkać. Wobec czego żądanie rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty powinno zostać oddalone, jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, ponieważ stanowi nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art 5 k.c. Ponadto na rozprawie w dniu 29.01.2020 r. uczestnik podniósł zarzut częściowego przedawnianie roszczenia o zwrot nakładów wskazując, że ze względu na okresowy charakter spłat kredytu - roszczenie to przedawnia się w terminie trzyletnim.

Na wstępie wskazać należy, że zarzut oparty na art. 5 k.c. jest nieuzasadniony. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 kwietnia 1997 r. II CKN 118/97 podkreślił, że: "unormowanie art. 5 k.c. ma charakter całkowicie wyjątkowy, przełamuje, bowiem zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej. Jej odmowa musi być zatem uzasadniona faktem zachodzenia okolicznośćci rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych ewentualnie teleologicznych". W art. 5 k.c. następuje w istocie odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym, czy też zasad uczciwości obowiązujących w stosunkach cywilnoprawnych (wyrok SN z dnia 23 maja 2013 r. IV CSK 660/2012), a na treść zasad współżycia składają się akceptowane i godne ochrony reguły rzetelnego postępowania w stosunkach społecznych (wyrok SA w Łodzi z dnia 28 maja 2013 r. I ACa 997/2012).

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy jednoznacznie należy wskazać, że zachowanie wnioskodawczyni, żądającej rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, nie może być zakwalifikowane jako nadużycie prawa podmiotowego oraz działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z art. 45 § 1 k.r.i.o., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Działania wnioskodawczyni są zatem oparte na prawie i stanowią jego realizację. Ponadto należy wskazać, że w przedmiotowym przypadku nakłady nie stanowiły nakładów koniecznych na majątek przynoszący dochód.

Odnośnie zarzutu uczestnika, co do częściowego przedawnienia roszczenia o zwrot nakładów należy uznać, że jest on również nietrafny. Sąd podziela pogląd, że roszczenia z tego tytułu nie ulegają przedawnieniu i mogą być dochodzone w postępowaniu o podział majątku wspólnego niezależnie od chwili ich dokonania (tak J. P., w: Kodeks rodzinny..., 2003, uwaga nb 9 do art. 45). Należy zauważyć, że w doktrynie funkcjonuje także stanowisko według, którego roszczenia z art. 45 k.r.i.o. cechuje swoista prekluzja następująca z chwilą podziału majątku wspólnego, jednak poszczególne roszczenia ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych. Mając na uwadze powyższe sąd uznał, iż roszczenie o zwrot nakładów z majątku wspólnego zainteresowanych na majątek osobisty uczestnika nie jest przedawnione w żadnej części.

Z pisma (...) Banku S. A wynika, że w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej zainteresowani spłacili z majątku wspólnego raty kredytu hipotecznego w łącznej kwocie 47.525,16 zł. Okoliczność ta nie była kwestionowane przez uczestnika postępowania.

Wobec powyższego sąd ustalił, że w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowani ponieśli nakłady z majątku wspólnego o wartości 47.525,16 złotych na majątek osobisty uczestnika. Ponieważ są to nakłady z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika, wnioskodawczyni winna otrzymać z tego tytułu zwrot połowy wartości owego nakładu czyli 23.762,58 zł.

Ponadto wnioskodawczyni domagała rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci opłacenia składek z tytułu ubezpieczenia OC za samochód J. (...). Uczestnik postępowania nie kwestionował tego wniosku. Sąd uznał, iż z tego tytułu wnioskodawczyni powinna otrzymać połowę zapłaconej kwoty tj. 770,00 zł. W wyniku oczywistej omyłki w punkcie 3 orzeczenia wpisano kwotę 440zł.

Jednocześnie na podstawie art. 212 § 3 k.c. sąd oznaczył termin i sposób uiszczenia spłaty przez uczestnika postępowania, nakazując mu zapłatę w terminie 1 miesiąca od daty prawomocności orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności. Przy takim ustaleniu spłaty sąd miał na uwadze w szczególności czas trwania postępowania, wysokość spłaty obciążającej uczestnika postępowania oraz jego sytuację majątkową. Tak ustalony termin spłaty, z jednej strony umożliwi uczestnikowi postępowania zgromadzenie środków na realizację tego obowiązku, a z drugiej – nie spowoduje nadmiernego zmniejszenia wartości spłaty wskutek warunków rynkowych

O powyższym sąd orzekł na podstawie cytowanych wyżej przepisów oraz art. 567§1 i 3 kpc.

SSR Alina Kowalewska