Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2020 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Anna Bojanowska - Wysmołek

Protokolant Anita Bednarska

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2020 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa

E. H.

przeciwko

K. W.

o zapłatę

powództwo oddala.

Sygn. akt VIII GC 1683/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 lipca 2017 r. powódka E. H. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w B. wniosła o zasądzenie od pozwanych M. S. i K. W. (dawniej: S.) kwoty 12.240 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 31 grudnia 2015 r. a od 1 stycznia 2016 r. odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot: 3.512,88 zł od dnia 19 września 2011 r. do dnia zapłaty; 5.147,55 zł od dnia 4 października 2011 r. do dnia zapłaty; 3.579,30 zł od dnia 1 listopada 2011 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie pozwu, podała, że spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą zakupiła i odebrała od Powoda towary – co zostało udokumentowane trzema fakturami na łączną kwotę 12.239,73 zł, a należności nie zostały zapłacone. Powód skierował sprawę na drogę postępowania sądowego. Wyrokiem z dnia 8 października 2012 r., sygn. akt. VI GC 475/12 Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, zasądził na rzecz powoda od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. kwotę 12.239,73 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Wyrok został opatrzony klauzulą wykonalności w dniu 19 czerwca 2013 r.. W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy, powód wystąpił z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zawierciu Piotra Małek. W toku postępowania egzekucyjnego został przeprowadzony szereg czynności, które okazały się bezskuteczne. W treści pisma z dnia 7 kwietnia 2014 r. będącego wysłuchaniem wierzyciela przed umorzeniem egzekucji w trybie art. 827 k.p.c. – pozwany M. S., pełniący wówczas funkcję członka zarządu (...) Sp. z o.o., oświadczył komornikowi, że spółka nie posiada swojej siedziby pod wskazanym w rejestrze KRS, nie jest tam prowadzona przez nią działalność gospodarcza oraz nie posiada tam żadnego majątku. Spółka jest niewypłacalna. Postanowieniem z dnia 28 lipca 2014 r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne jako bezskuteczne na zasadzie art. 824 § 1 pkt. 3 k.p.c.. Powódka ustaliła, że zgodnie z danymi ujawnionymi w rejestrze KRS spółki (...) sp. z o.o. członkami zarządu w okresie od 27 maja 2011 r. do 18 grudnia 2013 r. była pozwana K. S. obecnie K. W., natomiast w okresie od 27 maja 2011 r. do 16 maja 2017 r. (tj. do wykreślenia spółki z KRS) – pozwany M. S. jako Prezes Zarządu spółki. W konsekwencji powódka wezwała pozwanych do uregulowania należności na zasadzie art. 299 k.s.h., jednak bez odpowiedzi. Powódka wskazała, że spółka (...) Sp. z o.o. została wykreślona przez Sąd rejestrowy z rejestru przedsiębiorców KRS poprzez ustalenie, że nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności gospodarczej (art. 25 d 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym (k. 38), Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej wydał wobec pozwanych nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym orzekając zgodnie z żądaniem pozwu. Nakaz zapłaty uprawomocnił się wobec pozwanego M. S..

W sprzeciwie od nakazu zapłaty (k. 54-59) pozwana K. W. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwana zarzuciła rażące naruszenie art. 299 k.s.h., błędy w ustaleniach faktycznych, jak również niewłaściwość miejscową i rzeczową sądu wydającego nakaz zapłaty. Ponadto, przyznała, że pełniła wraz z drugim pozwanym funkcję członka zarządu spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z., przy ul. (...), którą wpisano do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...), ale w rzeczywistości do 2 czerwca 2011 r., a okoliczności te potwierdzają dokumenty złożone w sądzie rejestrowym przez prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o., M. S. na karcie 400 i 401 akt. Wskazała, że dnia 20 marca 2013 roku złożyła drugie oświadczenie o rezygnacji z funkcji członka zarządu, z uwagi na zagubienie przez prezesa zarządu (drugiego pozwanego) pierwotnej rezygnacji pozwanej. Tym samym wskazała, że choć rzeczywiście spółka (...) Sp. z o.o. trwale zaprzestała spłacania swych zobowiązań to pozwana nie miała możliwości zgłoszenia w przewidzianym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, bowiem nie pełniła już faktycznej funkcji członka zarządu w tejże spółce. Wyjaśniła, że prezes zarządu nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku i nie zaktualizował danych zawartych w Krajowym Rejestrze Sądowym i pełną odpowiedzialnością za przedmiotowy stan należy obarczyć pozwanego M. S..

Postanowieniem z dnia 29 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej przekazał sprawę do niniejszego Sądu zgodnie z właściwością miejscową.

W dalszym piśmie procesowym (k. 99-100) powódka podtrzymała swoje stanowisko. Podała, że zgodnie z wybranym orzecznictwem Sądu Najwyższego złożenie rezygnacji przez członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z pełnienia funkcji nie zwalnia go od odpowiedzialności wynikającej z art. 298 § 1 k.h., ponieważ pomimo takiej rezygnacji pozostaje on nadal członkiem zarządu, aż do formalnego odwołania z tej funkcji, poprzez nieujawnienie tego faktu w rejestrze KRS. Powódka wskazała, że przedstawiona wykładnia zachowuje swoją aktualność również obecnie w odniesieniu do art. 299 §1 k.s.h. Zaezyciła także, że pozwana nie udowodniła, że okres sprawowania przez nią funkcji członka był krótszy tj. do 2 czerwca 2011 r., a w chwili powstania zobowiązania spółki wobec powódki K. W. widniała w KRS jako członek zarządu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) dostarczała (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. materiały budowlane, spółka zajmowała się ich dalszą sprzedażą.

Wyrokiem z dnia 8 października 2012 r., Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, sygn. akt. VI GC 475/12 zasądził na rzecz powódki od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. kwotę 12.239,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 3.512,88 zł od dnia 19 września 2011 r. do dnia zapłaty; 5.147,55 zł od dnia 4 października 2011 r. do dnia zapłaty; 3.579,30 zł od dnia 1 listopada 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę tytułem kosztu procesu w wysokości 3.029 zł . Wyrok został opatrzony klauzulą wykonalności w dniu 19 czerwca 2013 r.

(dowód: wyrok k.12-13)

Tytuł ten stanowił postawę postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zawierciu P. M. przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. pod sygn. KM 623/13.

Komornik pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. poinformował wierzyciela o stanie egzekucji. W trakcie przeprowadzonej egzekucji komornik zajął rachunki bankowe dłużnej spółki, w tym wierzytelności, ale zajęcia te okazały się bezskuteczne. W trakcie czynności terenowych ustalił, poprzez wyjaśnienia Prezesa zarządu dłużnej spółki w osobie M. S., że spółka nie posiada swojej siedziby pod tym adresem, jaki jest ujawniony w rejestrze KRS, nie prowadzi działalności ani nie posiada żadnego majątku. M. S. oświadczył, że dłużna spółka posiada liczne zobowiązania w tym na rzecz Skarbu Państwa.

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2014 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Zawierciu stwierdził bezskuteczność egzekucji i umorzył postępowanie egzekucyjne, ustalając koszty postępowania na kwotę 102,10 zł.

(dowód: pismo komornika k.14-15; postanowienie komornika k.16-17)

W rejestrze przedsiębiorców KRS w dniu 27 maja 2011 r. pod numerem (...) wpisana została spółka o nazwie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. o numerze NIP: (...) i REGON: (...). Pozwana K. W. (dawniej: S.), została wpisana w rejestrze jako członek zarządu od dnia 27 maja 2011 r. do dnia 18 grudnia 2013 r. Drugim członkiem zarządu, a zarazem prezesem zarządu spółki był M. S..

Spółka (...) Sp. z o.o. została wykreślona z KRS w dniu 16 maja 2017 r.

(dowód: odpis pełny KRS k. 18-22, umowa spółki k.23, oświadczenie k.24; )

Pozwana osobiście w dniu 2 czerwca 2011 r. złożyła na ręce ówczesnego prezesa zarządu M. S. pisemne oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu. M. S. przyjął przedmiotowe oświadczenie, jednak wkrótce je zagubił i nie dokonał aktualizacji informacji zawartych we wpisie w rejestrze KRS spółki.

Pozwana po złożeniu rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu została zatrudniona jako pracownik w spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z.. Wówczas nie miała już styczności z dokumentami związanymi z działalnością spółki. Pozwana nie miała przez pewien okres świadomości, że nie została wykreślona z rejestru KRS w spółce jako członek zarządu. Pozwana dowiedziała się o jej dalszym figurowaniu w rejestrze po otrzymaniu z Sądu wezwania na jej prywatny adres do złożenia rocznego sprawozdania finansowego spółki. Wówczas ponownie złożyła oświadczenie o rezygnacji ówczesnemu Prezesowi zarządu spółki i dopilnowała, aby wykreślono ją z rejestru KRS, co nastąpiło w dniu 18 grudnia 2013 r.

(dowód: zeznania świadka M. S., k.112-112v.; wyjaśnienia pozwanej, k. 113, oświadczenia k.41-43;)

Powódka pismem z dnia 14 lipca 2015 r. wezwała pozwaną jako członka zarządu w okresie powstania dochodzonych wierzytelności, tj. na podstawie art. 299 k.s.h. do zapłaty kwoty w wysokości 21.099,77 zł.

(dowód: wezwanie z potwierdzeniem nadania, k. 25-29)

Stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów, przedstawionych przez powoda i pozwaną. Powołana dokumentacja nie była kwestionowana przez strony postępowania, nie budziła również wątpliwości Sądu co do jej waloru dowodowego.

Ponadto, podstawę ustaleń faktycznych stanowiły zeznania świadka M. S.. Sąd dał im wiarę uznając je za rzetelne oraz zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym. Świadek nie pamiętał okoliczności w jakich pozwana złożyła rezygnację, ale potwierdził, że ją otrzymał i z jego winy nie zgłoszono zmiany do KRS.

Sąd poczynił również ustalenia faktycznie w oparciu o zeznania pozwanej uznając je za wiarygodne. W ocenie Sądu zeznaniom ww. strony należało dać wiarę, gdyż korespondowały one z zeznaniami świadka M. S. oraz oświadczeniem o rezygnacje z funkcji członka zarządu A. sp.zo.o z 02.06.2011 r. Powódka nie przedstawiła natomiast dowodów przeciwnych.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego wskazać należy, że powódka roszczenie swoje wywodziła z art. 299 § 1 k.s.h., zgodnie z treścią którego, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2).

Zauważyć należy, że przewidziana w powołanym wyżej przepisie odpowiedzialność jest odpowiedzialnością ustawową i subsydiarną, gdyż uzupełnia ona odpowiedzialność spółki w ten sposób, że gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, dopiero wówczas można sięgnąć do majątku członków zarządu. Posiłkowy charakter odpowiedzialności oznacza też, że nie można zaspokoić się z majątku członków zarządu, jeżeli nie wykorzystano drogi sięgnięcia do majątku spółki i egzekucja w rzeczywistości nie była bezskuteczna. Wskazać należy także, iż specyfika tej odpowiedzialności przejawia się w tym, że wierzyciel, który nie wyegzekwował swej wierzytelności wobec spółki, nie musi na zasadach ogólnych dowodzić wysokości doznanej wskutek tego szkody. Wystarczy, że przedłoży tytuł egzekucyjny stwierdzający zobowiązanie spółki i udowodni, iż egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1999 r., w sprawie III CZP 10/99, OSNC 1999, nr 12, poz. 203; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2006 r., II CSK 300/06, niepubl.). Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 października 2005 r., wydanym w sprawie II CK 152/05, przewidziana w art. 299 § 1 k.s.h. przesłanka odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki w postaci bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce oznacza bezskuteczność egzekucji z całego majątku spółki. Ustalenie tej okoliczności może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu. Wystarczającym dowodem jest m.in. postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z tego względu, że jest oczywiste, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucji (art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.), co określa się jako bezskuteczność egzekucji (OSNIC 2006/7-8/134).

W sprawie nie budziło wątpliwości, że powódka wykazała istnienie wymagalnego zobowiązania względem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. stwierdzonego wyrokiem wydanym w dniu 8 października 2012 roku w sprawie sygn. akt VIII GC 2352/17, które to zobowiązania powstały w czasie, gdy zgodnie z wpisem w KRS - funkcję członków zarządu pełnili pozwani. Powódka wykazała także bezskuteczność egzekucji należności ujętej w powołanym wyżej wyroku, skierowanej przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., co stwierdzone zostało mocą postanowienia Komornika o umorzeniu egzekucji. Prawomocne postanowienie komornika w tym przedmiocie jest dokumentem urzędowym (art. 244 § 1 k.p.c.), z którym wiąże się domniemanie prawdziwości tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone, w tym przypadku prawdziwości ustaleń organu egzekucyjnego co do braku majątku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. podlegającego egzekucji i co do bezskuteczności prowadzonej w stosunku to niego egzekucji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2006 r., I UK 153/06 Lex nr 350462).

Pozwana przedkładając oświadczenie z dnia 2.06.2011 r. zaprzeczyła, by od tego dnia pełniła funkcję członka zarządu i w konsekwencji – by zobowiązanie zaciągnięte przez spółkę wobec powódki istniało w czasie, gdy była faktycznie członkiem zarządu spółki.

Spór w sprawie ogniskował się zatem wokół znaczenia dla odpowiedzialności pozwanej z art. 299 k.s.h. kwestii rezygnacji przez nią z funkcji członka zarządu spółki w czerwcu 2011 r. (a więc przed datą powstania zobowiązań spółki wobec powódki) i mimo tego – pozostawaniu wpisanej do rejestru aż do grudnia 2013 r.

Mając na uwadze zasady określone w przepisie art. 6 k.c., który zawiera regułę rozkładu ciężaru dowodu, stwierdzić należy, że pozwana wywiązała się z obowiązku wykazania faktów, z których wywodziła skutki prawne. Ocena ta znajduje oparcie w całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie. W oparciu o zaoferowane przez nią dowody, po ich skonfrontowaniu z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, przyjąć należało, że pozwana nie pełniła funkcji członka zarządu od 2 czerwca 2011 r. Jednocześnie nie wykazano, że zobowiązanie spółki wobec powódki powstało w okresie pełnienia przez pozwaną funkcji członka zarządu tj. od 27 maja 2011 r. do dnia 2 czerwca 2011 r.

Rozstrzygając w sprawie Sąd miał na uwadze, że członkowie zarządu spółki powołani zgodnie z wymogami kodeksu spółek handlowych i ewentualnie umowy spółki mogą ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. od chwili ich powołania do zarządu. Jednakże, ze względu na deklaratoryjny charakter wpisu członka zarządu do rejestru, o ponoszeniu odpowiedzialności nie decyduje to, czy dana osoba figuruje czy figurowała jako członek zarządu w rejestrze przedsiębiorców. Dla uzyskania statusu członka zarządu w kontekście omawianej regulacji istotny jest jedynie akt powołania w skład organu, a nie odzwierciedlenie tego w rejestrze (tak również SN w wyroku z dnia 8 marca 2019 r., III CSK 96/17, LEX nr 2634104). Konsekwentnie osoba, która została odwołana z funkcji członka zarządu spółki z o.o., nie ma już od tej chwili wpływu na prowadzenie spraw spółki i nie może jej reprezentować, co musi zasadniczo wyłączać odpowiedzialność tej osoby za zobowiązania spółki powstałe po jej odwołaniu ( tak A. Kidyba, Komentarz do art. 299 Kodeksu spółek handlowych, https://lex.online.wolterskluwer.pl).

Sąd ustalił w sprawie, że w dniu 2 czerwca 2011 r. doszło do porozumienia między pozwaną - rezygnującym członkiem zarządu a spółką co do dalszego pełnienia przez nią funkcji, ponieważ prezes przyjął rezygnację pozwanej, a nadto została zawarta z pozwaną umowa o świadczenie pracy. Pozwana nie wykonywała odtąd faktycznych czynności związanych z działalnością spółki jako członek zarządu i dlatego nie może ponosić odpowiedzialności zgodnie z art. 299 k.s.h. z uwagi na brak przesłanki istnienia zobowiązania w czasie, gdy pozwana byłą członkiem zarządu.

Powyższe ustalenia Sąd poczynił na podstawie uznanych za wiarygodne wyjaśnień złożonych przez pozwaną oraz zeznań świadka M. S.. M. S. przyjął na siebie winę za zwłokę w zaktualizowaniu danych zawartych w KRS spółki w przedmiocie wykreślenia pozwanej z rejestru jako pełniącej obowiązki członka zarządu do 2 czerwca 2011 r. Należy zwrócić uwagę, że świadek jako drugi pozwany, wobec którego nakaz zapłaty wydany na podstawie roszczenia powódki z uwagi na jego nie zaskarżenie uprawomocnił się, nie miał interesu w przyjmowaniu na siebie całej odpowiedzialności za zobowiązanie wobec powódki, a jednak potwierdzając wersję pozwanej to uczynił.

Z drugiej strony powódka nie wykazała, by złożenie rezygnacji przez pozwaną miało na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.) bądź było czynnością pozorną (art. 83 k.c), Sąd zatem nie miał podstaw do czynienia takich ustaleń.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności faktyczne i prawne, na podstawie przepisów powołanych w treści uzasadnienia, Sąd oddalił powództwo.

Orzekając o kosztach procesu Sąd zważył, że powódka przegrała proces w całości, stąd winna zgodnie z art. 98. k.p.c. ponieść jego koszty. Pozwana nie wykazała, aby poniosła jakiekolwiek koszty, nie była też reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

SSR Anna Bojanowska-Wysmołek