Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII P 53/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Teresa Kalinka

Protokolant:

Ewa Grychtoł

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2017 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa W. A. (A.), W. L. (1) oraz W. S. (S.)

przeciwko

(...) Spółce Akcyjnej w W. oraz

(...) Spółce Akcyjnej

w K.

o zapłatę

1.  oddala powództwa;

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 12.167 zł (dwanaście tysięcy sto sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  odstępuje od obciążania powodów kosztami postępowania.

(-) SSO Teresa Kalinka

Sygn, VIII P 53/15

UZASADNIENIE

Powód W. A. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. ( (...) SA) kwoty 89 272,96 zł tytułem świadczenia osłonowego z ustawowymi odsetkami od dnia 10 marca 2015 roku do dnia zapłaty oraz poniesionych kosztów procesu według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że powód był zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w (...) SA w K., która na podstawie art. 23 1 k.p. jest następcą prawnym zakładu pracy Budownictwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.. (...) SA w K. doręczyła w dniu 29 września 2014 roku rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z przyczyn niedotyczących pracownika.

W listopadzie 2008 roku pozwana przyjęła Program Racjonalizacji Zatrudnienia oraz Osłon (...) dla (...) Grupy (...) na lata 2009-2011 ( III Etap). Program został zatwierdzony przez Akcjonariuszy Spółki uchwałą nr 2 z dnia 11 grudnia 2008 roku. Następnie uchwałą nr 2/ (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki (...) SA z dnia 7 grudnia 2011 roku przedłużono termin na który został utworzony kapitał rezerwowy - Centralny Fundusz Restrukturyzacji ( (...)) do 31 grudnia 2015 roku.

Uchwałą nr 1 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki (...) S.A. wyrażono zgodę na przystąpienie z dniem 1 stycznia 2012 roku Spółki (...) S.A. do programu racjonalizacji zatrudnienia oraz osłon finansowych dla pracowników Grupy (...) na zasadzie § 3 ust.3 programu, gdyż Spółka (...) S.A. nie była wymieniona w grupie podmiotów objętych programem w § 3 ust.1 programu.

Po rozwiązaniu stosunku pracy powód zwrócił się do zarządu (...) w W. za pośrednictwem komisji ds. Centralnego Funduszu Restrukturyzacji z wnioskiem o wypłatę świadczenia osłonowego.

Pismem z dnia 9 stycznia 2015 roku pozwana poinformowała powoda, że negatywnie rozpatrzyła jego wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia osłonowego z powodu braku środków finansowych umożliwiających pokrycie kosztów świadczeń wynikających ze złożonych przez byłych pracowników wniosków. Kolejne wnioski do dobrowolnego spełnienia świadczenia pieniężnego również zostały załatwione negatywnie. Zgodnie z programem racjonalizacji zatrudnienia ( (...)) koszty jego finansowania ponosi pozwana oraz spółki zależne objęte działaniem programu. Centralny Fundusz Restrukturyzacji ( (...)) został utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy (...) S.A. jako kapitał rezerwowy na okres obowiązywania programu. Z tego Funduszu miały być dokonywane wypłaty świadczeń na rzecz pracowników spółek wchodzących w skład Grupy (...) S.A., które zostały objęte programem lub przystąpiły do niego, tak jak to miało miejsce w przypadku spółki (...) S.A., które do programu restrukturyzacji zatrudnienia przystąpiła z dniem 1 stycznia 2012 roku.

Świadczenie osłonowe powoda według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku powinno wynosić 14 średnich wynagrodzeń. W (...) S.A. średnie wynagrodzenie na dzień 31 grudnia 2013 roku wynosiło 6.376 zł 64 gr. Przyczyną odmowy wypłaty świadczenia osłonowego był brak środków na kapitale rezerwowym (...). Odpowiedzialna za finansowanie tego programu była pozwana ad.1. W roku 2013 osiągnęła zysk w wysokości 1920 000 000 złotych, a w następnych latach zyski były jeszcze większe. W momencie składania przez powoda wniosku o wypłatę świadczenia osłonowego na rachunku (...) znajdowały się środki finansowe w wysokości przekraczającej 2 000 000 zł., a pozwana nie podjęła jakichkolwiek działań zmierzających do wypłaty należności tytułem choćby częściowego zaspokojenia roszczeń powoda. Zdaniem powoda doszło do niczym nieuzasadnionego pokrzywdzenia pracowników, z którymi rozwiązano stosunki pracy w roku 2014.

W dniu 17 grudnia 2015r. wpłynęła do tutejszego Sądu sprawa z powództwa W. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 89 272 zł. 96 gr. Z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2015 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Żądanie powoda jest oparte na tożsamej podstawie faktycznej i prawnej, co żądanie W. A..

W dniu 21 grudnia 2015 roku wpłynął pozew z powództwa W. L. (1) przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 76 520 zł. Z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2015r. do dnia zapłaty i zasądzenia kosztów procesu. Żądanie oparte jest na takiej samej podstawie faktycznej i prawnej, z tym że powódka posiada staż pracy ponad 28 lat, a zatem jej świadczenie osłonowe powinno stanowić 12 średnich wynagrodzeń w (...) S.A.

Sprawy z powództwa W. S., W. L. (1) i W. A. zostały połączone do łącznego rozpoznania.

W dniu 25 września 2015 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym nakazujący pozwanej (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., aby zapłaciła powodowi kwotę 89 272 zł 96 gr w z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2015 roku oraz kwoty 4733 zł tytułem zwrotu koszów procesu.(k.89a.s.)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty ( k. 97-111 a.s. ) pozwana (...) SA wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadków na okoliczność, że powód nie był pracownikiem pozwanej, zasad funkcjonowania pomocy zwalnianym pracownikom udzielanej w formie świadczeń osłonowych, działania komisji ds. Centralnego Funduszu Restrukturyzacji a także braku objęcia (...) SA w K. programem restrukturyzacji w roku 2014.

Zgłosiła wniosek o wezwanie (...) SA do udziału w niniejszej sprawie w charakterze pozwanego w trybie art. 194§ 1 k.p.c.

Zarzuciła nieważność programu racjonalizacji zatrudnienia oraz osłon finansowych dla pracowników (...) w latach 2009 -2011 (III etap), ponieważ strona społeczna nie była właściwie reprezentowana. Zdaniem pozwanej również porozumienie w sprawie procedur realizacji programu jest nieważne tej samej przyczyny. W związku z powołaniem (...) zarząd 10 lutego 2009 roku przyjął regulamin tego funduszu, a kolejny regulamin przyjęto dnia 16 lutego 2012 roku Program ten określał warunki wypłaty świadczeń osłonowych, na które składały się:

1.  przyjęcie (...) przez odpowiednie organy podmiotu o realizacji programu

oraz podjęcia decyzji o przystąpieniu do realizacji programu w danym roku kalendarzowym;

2.  zaplanowanie konkretnych działań restrukturyzacyjnych związanych ze

zmniejszeniem zatrudnienia lub likwidacją stanowisk, których skala uzasadniałaby przystąpienie do realizacji programu;

3.  realizowane (...) przez podmiot formalnie przyjętego programu

naprawczego bądź ogłoszenie upadłości lub prowadzenie postępowania likwidacyjnego lub znajdowanie się przez ten podmiot w trudnej sytuacji finansowej, co zostało potwierdzone stosowną pisemną opinię służb nadzoru właścicielskiego centrali (...) SA

4.

uzgodnienia z zakładowymi organizacjami związkowymi planów

racjonalizacji na dany rok kalendarzowy;

5.  przedłożenie (...) organizacjom związków zawodowych.

Dodatkowo realizacja programu wymagała uchwały odpowiednich organów podmiotu, uzasadnienia zmniejszenia zatrudnienia lub likwidacji stanowiska oraz zabezpieczenia środków na realizację programu. Racjonalizacja zatrudnienia miała być prowadzona na podstawie rocznych planów racjonalizacji i miały być one uzgodnione z organizacjami związkowymi. Postanowienia regulaminu przewidywały również, że świadczenie osłonowe z (...) mogą być wypłacane wyłącznie pracownikom podmiotów realizujących program, na rzecz pracowników imiennie wymienionych w dokumentach, a uruchomienie środków w (...) następowało po uzyskaniu uchwały walnego zgromadzenia pozwanej ad.l. Program ten został wypowiedziany przez pozwaną ad.l ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2014 roku.

Pracodawca powoda nie wystąpił o realizację programu na 2014 rok i nie złożył także wcześniej planu działań restrukturyzacyjnych na ten rok, nie uzgodnił programu ze związkami zawodowymi, a w konsekwencji nie realizował programu i nie składał żadnego wniosku o wypłatę świadczenia osłonowego. Nadto pozwana ad.l wskazała, że program nie stanowi źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. i na poparcie swojego powołała wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2012 roku w sprawie w II PK 428/ 12. Gdyby uznać program za źródło prawa pracy to i tak nie tworzy on roszczeń powoda wobec pozwanej, bo źródła prawa pracy łączą wyłącznie pracodawcę i pracownika. (...) SA programu nie realizowała, co było konieczne do rozważenia jakiegokolwiek roszczenia. Brak decyzji o realizacji programu skutkuje także tym, że wnioski składane w trybie indywidualnym są bezprzedmiotowe i taki wniosek w przypadku powoda powoda byłby zasadny tylko wówczas, gdyby (...) SA realizowały program i odmówiły wystąpienia z wnioskiem o przyznanie świadczeń konkretnemu pracownikowi. Ponadto, skoro program został wypowiedziany z dniem 31 grudnia 2014 roku, to jest z dniem rozwiązania stosunku pracy powodów W. A. i W. S., to nie mogli oni nabyć uprawnień z programu. Środki zgromadzone na Centralnym Funduszu Restrukturyzacyjnym nie mogą być przeznaczone do spłaty roszczeń powodów, ponieważ kapitał ten ma zastosowanie do spółek, które realizują formalnie przyjęty przez organy spółki program naprawczy, wobec których ogłoszono upadłość lub likwidację, lub znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, co zostało potwierdzone stosowną pisemną opinię służb nadzoru właścicielskiego.

W sprawach z powództwa W. L. (1) i W. S. pozwana wniosła o oddalenie powództw, zasądzenie kosztów postępowania, złożyła te same wnioski dowodowe, co w sprzeciwie od nakazu zapłaty i podniosła te same argumenty.

Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2016 roku na podstawie art. 194 § 1 k.p.c. wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanej (...) SA w K. (karta 415 akt sądowych )

Pozwana (...) SA w K. wniosła o oddalenie powództw w całości, zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Na uzasadnienie podano, że powodowie swoje roszczenie wywodzą z błędnie rozumianych postanowień programu. Program używa dwóch terminów - „podmiot objęty programem” i „podmiot realizujący program” – które nie są tożsame. Okoliczność przystąpienia pozwanej do programu nie skutkuje automatycznie jego stosowaniem w każdym roku jego obowiązywania. Warunkiem realizacji programu w danym roku kalendarzowym było podjęcie uchwały przez zgromadzenie akcjonariuszy pozwanej spółki. W takiej uchwale organ pozwanej spółki winien był wskazać: formę racjonalizacji zatrudnienia, ilość pracowników, z którymi zostaną rozwiązane umowy o pracę, wysokość niezbędnych środków finansowych oraz źródło finansowania programu. Pozwana podała, że w latach 2013-2014 nie realizowała programu. Nie jest dysponentem (...). (k. 435-441).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód W. A. był zatrudniony w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z., a następnie na podstawie art. 23 1 k.p. w pozwanej (...) SA w K. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. (...) SA w K. wchodzi w skład (...) Spółka Akcyjna w W..

Stosunki pracy W. A. i W. S. uległy rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2014 roku z przyczyn niedotyczących pracownika w ramach tzw. zwolnień grupowych, a W. L. (2) - z dniem 30 listopada 2014 roku.

(...) S.A. prowadziła restrukturyzację zatrudnienia w trzech etapach, które obejmowały łącznie lata 2000-2014. (...) S.A. opracowała dla każdego etapu programy, w których przewidziano dla pracowników objętych działaniami restrukturyzacyjnymi dodatkowe świadczenia pieniężne, tzw. świadczenia osłonowe.

Programy restrukturyzacji zatrudnienia zostały przyjęte uchwałami zarządu (...) S.A. i były zatwierdzone przez radę nadzorczą oraz zgromadzenie akcjonariuszy (...) S.A.

Programy obejmujące II i III etap restrukturyzacji zatrudnienia stanowiły, że są źródłami prawa pracy.

Uchwałą zarządu (...) S.A. z dnia 4 listopada 2008 roku, Nr (...) został przyjęty „Program racjonalizacji zatrudnienia oraz osłon finansowych dla pracowników (...) lata 2009-2011 (III etap)” - zwany dalej programem.

Obowiązywanie programu zostało początkowo wydłużone do dnia 31 grudnia 2015 roku, bowiem przed upływem 2011 roku nie został on wypowiedziany (§ 1 ust. 3 programu). Następnie w związku z wprowadzeniem programu poprawy efektywności (...) S.A. program został wypowiedziany przez zarząd (...) S.A. ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2014 roku.

Program używa terminów: „podmiot objęty programem” oraz „podmiot realizujący program”, które nie są tożsame.

Programem były objęte enumeratywnie wymienione spółki z (...) S.A. oraz ich następcy prawni. Pozwana (...) SA była objęta programem jako następca prawny Budownictwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. (§ 3 ust.l programu). Natomiast realizacja programu przez podmiot nim objęty, w tym przez pozwaną ad.2, w danym roku kalendarzowym mogła nastąpić na podstawie uchwały jego rady nadzorczej oraz zgromadzenia akcjonariuszy. Przystąpienie do realizacji programu mogło nastąpić wyłącznie w przypadkach, gdy było to uzasadnione skalą projektowanych działań restrukturyzacyjnych, związanych ze zmniejszeniem zatrudnienia i/lub likwidacją stanowiska. Podjęcie decyzji o realizacji programu w danym roku umożliwiało stosowanie tzw. tytułów osłonowych, w tym wypłaty świadczenie osłonowego (§ 3 ust. 2, § 14 ust. 3 programu).

W przypadku realizacji programu w danym roku kalendarzowym przez uprawniony podmiot, pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony nabywał prawo do odrębnego, indywidualnego świadczenia osłonowego o charakterze socjalnym w związku z pogorszeniem się jego sytuacji materialnej z przyczyn niedotyczących pracownika. Świadczenie osłonowe należało wypłacić najpóźniej w terminie 40 dni od daty rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę (§ 5 programu). Prawo do świadczenia osłonowego pracownik uzyskiwał w wyniku podjęcia przez pracodawcę decyzji o wypowiedzeniu umowy o pracę lub w wyniku porozumienia stron na podstawie przepisów o zwolnieniach grupowych (§ 6 ust. 1 programu).

Koszty finansowania programu miały ponosić: (...) S.A. oraz spółki zależne objęte działaniem programu, w tym pozwana ad.2 (§ 7 programu). W tym celu (...) S.A. utworzyła Centralny Fundusz Restrukturyzacyjny ( (...)). Wdrożenie programu następowało na podstawie porozumienia zawartego między zarządem (...) S.A. a związkami zawodowymi (§ 14 ust. 2 programu).

Dnia 22 grudnia 2008 roku zostało zawarte porozumienie w sprawie procedur realizacji programu pomiędzy zarządem (...) Spółką Akcyjną w W. a związkami zawodowymi. Porozumienie składało się z trzech części: pierwsza główne założenia porozumienia; druga warunki formalno-prawne i finansowe realizacji działań wynikających z programu, w tym rekomendowane przez zarząd (...) Spółkę Akcyjną w W. zarządom innych podmiotów (...) S.A. objętych programem; trzecia część uzgodnienia końcowe.

Z porozumienia wynika, że spółki z (...) S.A. samodzielnie kształtowały swoją strukturę organizacyjną i podejmowały decyzje w zakresie racjonalizacji zatrudnienia, z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego spółki oraz rynku pracy. W porozumieniu wskazano, że warunkiem realizacji programu było podjęcie przez zainteresowaną spółkę z (...) S.A. stosownych uchwał przez jej radę nadzorczą oraz zgromadzenie akcjonariuszy. Uchwały były podejmowane wyłącznie na dany rok kalendarzowy, w których określano formy racjonalizacji zatrudnienia, ilość zwalnianych pracowników, wysokość niezbędnych środków finansowych i źródła finansowania programu. Zwrócono uwagę w porozumieniu, że spółki z (...) S.A. realizujące program muszą zabezpieczyć środki finansowe na wypłatę osłon. Natomiast spółki, które znalazły się w trudnej sytuacji ekonomicznej mogły starać się o środki pieniężne z (...).

Zarówno program, jak i porozumienie zawierają wytyczne i postulaty w zakresie restrukturyzacji zatrudnienia. Pracownik posiadał prawo podmiotowe o wypłatę świadczenia osłonowego wobec swojego pracodawcy w przypadku podjęcia uchwały przez jego pracodawcę, będącego podmiotem objętym programem, o realizację programu.

Pozwana (...) SA nie była stroną ani programu, ani porozumienia.

Nadzwyczajne walne zgromadzenie pozwanej ad.2 dnia 21 grudnia 2012 roku podjęło uchwałę o racjonalizacji zatrudnienia w 2012 roku, obejmującą 141 pracowników, którym zostaną wypłacone świadczenia osłonowe przewidziane w programie (§ 5 programu) z (...). Dysponent (...), t.j. (...) S.A. wypłaciła pracownikom pozwanej spółki świadczenia osłonowe w 2013 roku.

Pozwana spółka ad.2 nie podjęła uchwały o realizacji programu w latach 2013- 2014, bowiem nie posiadała środków finansowych na wypłatę świadczeń osłonowych. Z uwagi na sytuację ekonomiczną pozwana ta nie wpłacała środków pieniężnych na (...).
( dowód - przesłuchanie świadka M. P. (k. 527 a.s.) Program został wypowiedziany we wrześniu 2014 roku ze skutkiem na koniec roku 2014 roku a w roku 2014.

W (...) SA były prowadzone zwolnienia grupowe z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną. W lipcu 2014 roku pozwana ad 2 zawiadomiła Powiatowy Urząd Pracy w K. o zamiarze zwolnienia pracowników ( do 600 osób)

Nikt zwolniony ze spółki (...) SA w roku 2014 nie otrzymał świadczenia osłonowego. We wcześniejszych okresach świadczenia osłonowe były wypłacane z (...).

Bezsporne między stronami było, że w roku 2014 na koncie (...) było około 2000000 złotych. Spółki, które przystąpiły do programu racjonalizacji zatrudnienia nie musiały co roku realizować tego programu, bo była to autonomiczna decyzja spółek- córek. Aby doszło do wypłaty świadczeń osłonowych muszą być spełnione kryteria z programu restrukturyzacji zatrudnienia. Konieczne jest przystąpienie do realizacji programu w danym roku, opracowanie programu racjonalizacji zatrudnienia, a taki plan nie był sporządzony w latach 2013 i 2014.

Pozwana ad 2 w roku w październiku 2014 roku otrzymała pożyczkę celową, która została przeznaczona na restrukturyzację całej spółki (...) SA, w tym restrukturyzację zatrudnienia. Spółka musiała wypłacić odprawy ustawowe, na które również nie posiadała środków. Pozostała część pożyczki została przeznaczona na spłatę innych zobowiązań. Przyczyną nieprzystąpienia do realizacji programu restrukturyzacji zatrudnienia w latach 2013 i 2014 była sytuacja finansowa spółki. Nie była ona w stanie określić źródła finansowania. (...) nie był finansowany przez pozwaną ad 2. Kwota 2000 000 zł, które znajdowały się na (...) r stanowiła jedynie ułamek środków niezbędnych na wypłaty świadczeń osłonowych, bowiem spółka musiałaby wypłacić około 25 000 000 zł z tego tytułu. Istotne również dla sprawy jest, że pracownicy wiedzieli przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu z pracy, że nie otrzymają świadczeń osłonowych, bo program restrukturyzacji zatrudneinia nie jest realizowany. Również związki zawodowe taką wiedzę posiadały Świadek M. P. jeździła na budowy przez pozwaną ad. 2 i przy wręczaniu wypowiedzeń informowała pracowników, że nie otrzymają świadczeń osłonowych.

Świadek D. W. oświadczył, że przyczyną niewypłacenia świadczeń osłonowych z programu restrukturyzacji zatrudnienia było nierealizowanie przez pozwaną ad. 2 tego programu. W przypadku podjęcia takiej uchwały podmiot musiałby mieć zapewnione środki na realizację tego programu z (...) bądź z własnych środków. Do prgram restrukturyzacji zatrudnienia przstępowało się raz, natomiast do realizacji trzeba było przystępować co roku do końca listopada roku poprzedzającego. Program restrukturyzacji zatrudnienia określa w sposób dokładny w jaki sposób należy dochować wymogów formalnych przystępując do jego realizacji (dowód przesłuchanie świadka D. W. k. 530 - 532 a.s.

Pracownicy mogli występować z indywidualnymi wnioskami o wypłatę świadczeń osłonowych ale takie wnioski były kierowane do pozwanej ad 1 (zeznania świadka M. P. k. 527 - 530)

Regulamin (...) w pkt VI powołał komisję do spraw (...). W pkt VII 2 [przewidziano możliwość indywidualnego rozpoznania wniosku o wypłatę świadczenia osłonowego „przepadkach spółek będących w upadłości oraz z innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach, jak odmowa zarządu spółki objętej programem restrukturyzacji zatrudnienia ( k. 199 a.s.)

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dowodów: z akt osobowych powoda; programów restrukturyzacji zatrudnienia I, II, III etap; porozumienia z dnia 22 grudnia 2008 roku w sprawie procedur realizacji programu racjonalizacji zatrudnienia; uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy pozwanej spółki z dnia 21 grudnia 2012 roku; zeznań świadków: M. P., K. S., D. W.. Inne dowody zgłoszone przez strony uznać należało za nieistotne dla rozpoznania sprawy.

Stan faktyczny jest bezsporny między stronami. Sąd nie podziela zarzutu pozwanej ad.l , że Program racjonalizacji zatrudnienia oraz osłon finansowych dla pracowników (...) SA był nieważny.

Sąd zważył co następuje.

Powództwa nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy dokonać oceny prawnej programu oraz porozumienia.

Zarząd (...) S.A. przyjął program racjonalizacji zatrudnienia oraz osłon finansowych dla pracowników (III etap), w którym wskazał, że stanowi on źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p. Następnie zarząd (...) S.A. zawarł ze związkami zawodowymi porozumienie w sprawie procedur realizacji programu.

Z art. 9 § 1 k.p. wynika, że do prawa pracy zalicza się postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych.

Sąd Najwyższy przyjął, że porozumienie zbiorowe partnerów społecznych określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, także zawarte bez „oparcia na ustawie”, jest źródłem prawa pracy (art. 59 ust. 2 i 4 Konstytucji w związku z art. 9 § 1 k.p.) - wyrok z dnia 6 lutego 2006 roku, w sprawie III PK 114/05, opublikowany w OSNIAPiUS z 2007 roku, Nr 1-2, s. 4.

Sąd Najwyższy zajął także stanowisko, że porozumienie pracodawcy ze związkami zawodowymi, które nie jest oparte na ustawie oraz nie określa praw i obowiązków stron stosunku pracy, nie ma charakteru normatywnego w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. Porozumienie takie ma oparcie w art. 59 ust. 2 Konstytucji i ustala uprawnienia oraz zobowiązania jego stron - orzeczenie Kolegium Arbitrażu Społecznego przy Sądzie Najwyższym - 21 października 2008 roku, w sprawie III KAS 2/08.

Należy wskazać, że ani program, ani porozumienie nie mają oparcia normatywnego w żadnej z ustaw. Pozwana spółka (...) SA nie była stroną wymienionych dokumentów. Program oraz porozumienie wskazały, że konkretne zmiany w zakresie racjonalizacji zatrudnienia będą mogły zachodzić u konkretnych pracodawców wchodzących w skład (...) S.A. Porozumienie oraz program stanowiły jedynie wytyczne i ogólne ramy organizacyjne dla planowanych zmian. Dopiero w przypadku przystąpienia do realizacji programu przez wymieniony w tym programie podmiot, pracownik nabywał roszczenie wobec tego podmiotu (pracodawcę) o wypłatę świadczenia osłonowego. Bez zgody rady nadzorczej i zgromadzenia akcjonariuszy (udziałowców) zainteresowanego podmiotu na przystąpienie do realizacji programu, pracownik nie mógł nabyć prawa do świadczenia osłonowego. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że pozwana ad.2 nie przystąpiła do realizacji programu w 2014 roku. Ta okoliczność jest bezsporna między stronami.

Należy przyjąć,, że porozumienie nie ma charakteru normatywnego, nie stanowi prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., jest zobowiązaniem określającym tylko wzajemne obowiązki jego stron,. Także program nie stanowi prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. w stosunku do powodów. Okoliczność, że (...) S.A. uznaje program ze źródło prawa pracy, nie przesądza że faktycznie taki przymiot program ten posiada. Program nie kreuje sfery praw i obowiązków (...) S.A. oraz pracownika spółki powiązanej jedynie Kapitałowo z (...) S.A.

Należy zwrócić uwagę, że pozwana ad. 2 nie była stroną ani programu, ani porozumienia. Zatem wymienione dokumenty nie mogą wiązać pozwanej, poza przypadkiem przystąpienia pozwanej do realizacji programu w danym roku kalendarzowym. Wówczas na mocy uchwały pozwana przyjmowała postanowienia programu, w tym zakresie uprawnienia pracownika do świadczenia osłonowego. Należy przyjąć, że taka uchwała zgromadzenia akcjonariuszy (udziałowców) jest źródłem prawa pracy (art. 9 § 1 k.p.), gdyż reguluje prawa i obowiązki pracownika oraz jego pracodawcy. Słusznie wskazała pozwana ad.2 że nie jest zobowiązana do wypłaty na rzecz, powodów świadczenia osłonowego, bowiem nie przystąpiła do realizacji programu w 2014 roku.

Należy zwrócić uwagę, że podobny stan faktyczny miał miejsce na gruncie programu racjonalizacji zatrudnienia (II etap), i przedmiotem postępowania sądowego - uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2010 roku, w sprawie I PK

94/10.

Powództwo należało oddalić, z uwagi na brak legitymacji procesowej po stronie pozwanej ad. 2, która nie była stroną programu i porozumienia, i nie przystąpiła do realizacji programu w 2014 roku, t.j. roku, w którym uległ rozwiązaniu stosunek pracy powodów z przyczyn niedotyczących pracownika.

Zdaniem Sądu, również w stosunku do pozwanej ad. 1 powództwo winno ulec oddaleniu. Brak jest podstaw do żądania świadczenia osłonowego od (...) SA w W. z przyczyn opisanych powyżej tj nieprzystąpienia do realizacji programu restrukturyzacji przez pracodawcę powodów.

Bezpodstawne jest również żądanie uwzględnienia powództwa na podstawie wniosków indywidualnie skierowanych do (...) SA w W. w oparciu o postanowienia pkt VII pkt 2 regulaminu (...).. Słusznie podnoszą pozwane, że warunkiem koniecznym pozytywnego rozpoznania indywidualnego wniosku o świadczenie osłonowe było przystąpienie pracodawcy do programu. restrukturyzacji Ten warunek nie został spełniony. Niezależnie od tego, zdaniem sądu, nie jest on uprawniony do decydowania o prawie do świadczenia osłonowego na podstawie indywidualnego wniosku. Właściwym organem była komisja ds. (...) i od jej uznania zależało, czy wniosek należy rozpoznać pozytywnie. W takim wypadku wypłata świadczenia osłonowego była uznaniowa , a co za tym idzie powodom nie przysługuje roszczenie o wypłatę. Komisja nie miała żadnych konkretnych i sprawdzalnych warunków przyznawania świadczeń osłonowych. Miała kierować się jedynie „szczególnie uzasadnionymi przypadkami” Dopiero w sytuacji, kiedy komisja podjęłaby decyzję o przyznaniu prawa do świadczenia osłonowego, a pozwana ad. 1 nie wykonałaby zobowiązania, byłym pracownikom przysługiwałoby roszczenie o zapłatę.

Zachowania pozwanej ad.l o nieprzystąpieniu do realizacji programu w 2014 roku nie można oceniać przez pryzmat zasad współżycia społecznego (art. 8 k.p.). Realizacja programu przez zainteresowany podmiot była dobrowolna. Należy pamiętać, że jedynym akcjonariuszem pozwanej spółki ad.2 jest (...) S.A., która decydowała o realizacji programu w danym roku kalendarzowym przez podmiot objęty programem. (...) S.A. była uzależniona od posiadanych środków finansowych zgromadzonych na (...), które pochodziły z majątku (...) S.A. Pozwana spółka ad.2 nie partycypowała w (...), bowiem nie posiadała środków finansowych.

Na mocy art. 102 k.p.c. odstąpiono od obciążenia powodów kosztami postępowania, mając na uwadze jego trudną sytuację rodzinną oraz materialną W. L. (1), która wynika ze złożonego oświadczenia majątkowego. Powodowie byli przekonani o zasadności swojego roszczenia, bowiem pracownicy, którzy odeszli z pracy w 2012 roku otrzymali świadczenia osłonowe, a program restrukturyzacji zatrudnienia w dacie rozwiązania umów o pracę nadal obowiązywał. Kosztami zastępstwa procesowego obciążono pozwaną ad. 1 na podstawie art. 194 § 1 zdanie 2 k.p.c.

(-) SSO Teresa Kalinka