Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Łapińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania A. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 1 sierpnia 2019 r. sygn.: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. N. prawo do emerytury od dnia (...)

Sygn. akt V U 1312/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 sierpnia 2019 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. N. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład nie uznał jako pracy
w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: od dnia 2 listopada 1979 roku do dnia 15 listopada 1988 roku w (...)
w R. oraz od dnia 16 listopada 1988 roku do dnia 31 listopada 1990 roku
w Spółdzielni Usług (...) w P.

Wnioskodawca w odwołaniu z dnia 20 sierpnia 2019 roku wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zaliczenie spornych okresów do pracy w szczególnych warunkach i przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. N., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 1 lipca 2019 roku wniosek o przyznanie emerytury. Odwołujący nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym wymiarze 25 lat, 9 miesięcy i 17 dni, w tym 25 lat, 7 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych. Organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył odwołującemu okres zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem zasiłków chorobowych) w (...) Spółdzielni (...)
w R., tj. 8 lat, 3 miesiące i 2 dni.

(dowód: decyzja z dnia 1 sierpnia 2019 roku, k. 11 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie, k. 5-6 akt sprawy)

Od dnia 2 listopada 1979 roku do dnia 15 listopada 1988 roku wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy w (...)
w R., na którym otrzymywał wynagrodzenie według VIII kategorii zaszeregowania.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 15 listopada 1988 roku, k. 17 akt ZUS)

(...) w R. zajmowało się prowadzeniem budownictwem mieszkaniowym i gospodarczym. Zakład zatrudniał wielu kierowców samochodów ciężarowych, którzy zajmowali się transportowaniem materiałów budowlanych, takich jak piasek, żwir, cegły, deski, cement czy płyty. Do dyspozycji kierowców pozostawały auta takie jak s.,j. czy w.
o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca był jednym
z kierowców, którzy kierowani byli do prowadzenia tych aut i transportował materiały budowlane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przez cały okres zatrudnienia i nie był kierowany do wykonywanie innych obowiązków.

(dowód: zeznania świadka R. D., nagranie od 7:08 do 10:33, zeznania świadka S. S. (1), nagranie od 10:33 do 13:04, zeznania wnioskodawcy A. N., nagranie od 13:09 do 17:58, protokół rozprawy z dnia 4 marca 2020 roku, k. 14-16 akt sprawy)

Ubezpieczony od dnia 16 listopada 1988 roku do dnia 31 listopada 1990 roku pracował na stanowisku kierowcy w Spółdzielni Usług (...)
w P. w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 lipiec 1990 roku, k.19-20)

Wnioskodawca w tym okresie pracy w (...) pracował w oddziale
w R. jako kierowa samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wożąc cysterną mleko. Skarżący pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W sierpniu 1990 roku nastąpiło przekształcenie (...), która zaczęła funkcjonować jako (...) Spółdzielnia (...)
w R. i okres pracy od dnia 1 sierpnia 1990 roku wnioskodawca ma zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: zeznania wnioskodawcy A. N., nagranie od 13:09 do 17:58, protokół rozprawy z dnia 4 marca 2020 roku, k. 14-16 akt spraw, zaświadczenie, k. 21 akt ZUS)

Pracodawcy nie wystawili wnioskodawcy świadectw wykonywania pracy
w warunkach szczególnych za sporne okresy zatrudnienia.

(okoliczności niesporne)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm. ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Ugruntowany jest pogląd, że tylko praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowiskach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Praca w szczególnych warunkach to przy tym praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75; z dnia 24 marca 2009r.,
I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 6 czerwca 2011r., IUK 393/10, LEX nr 950426).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Wnioskodawca spełnia bowiem pozostałe warunki przyznania prawa do emerytury, to jest ma wymagany co najmniej 25 – letni okres zatrudnienia, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i ukończył 60 rok życia. Natomiast do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył odwołującemu jedynie okres zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem zasiłków chorobowych) w (...) Spółdzielni (...)
w R..

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w kwestionowanych przez organ rentowy okresach był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych i aktach sprawy. Spornym zaś pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresach wykonywania obowiązków kierowcy, to jest czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Organ rentowy zakwestionował bowiem, aby wnioskodawca w wyszczególnionym
w zaskarżonej decyzji okresie wykonywał pracę rozumianą w myśl obowiązujących przepisów jako praca w warunkach szczególnych.

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W konsekwencji niewystawienie przez zakłady pracy świadectw wykonywania prac w warunkach szczególnych, jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie, nie może być wyłączna podstawą odmowy przyznania prawa do emerytury. Dla spełnienia wymagania wykonywania pracy w szczególnych warunkach istotne jest jedynie to, czy taka praca była przez pracownika faktycznie wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla stanowiska, na którym te warunki występowały (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 roku, sygn. akt I UK 9/12). Rolą Sądu w przedmiotowym postępowaniu było zatem ustalenie faktycznego zakresu obowiązków skarżącego w kwestionowanych przez ZUS okresach zatrudnienia.

W tym miejscu podkreślić należy, że wnioskodawca domagał się zaliczenia do stażu pracy roszczącego w warunkach szczególnych okresów od dnia 2 listopada 1979 roku do dnia 15 listopada 1988 roku w (...)
w R. oraz od dnia 16 listopada 1988 roku do dnia 31 listopada 1990 roku
w Spółdzielni Usług (...) w P.

Mając na uwadze to, że organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy
w warunkach szczególnych okres 8 lat, 3 miesiące i 2 dni, Sąd uznał za najistotniejszym w sprawie ustalenie, czy skarżący w spornych okresach czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, bowiem implikowałoby to przyznaniem mu to prawa do emerytury.

Weryfikacja zgromadzonej w sprawie dokumentacji oraz zeznań świadków,
a także zeznań samego wnioskodawcy zezwala na uznanie, że w obu spornych okresach zatrudnienia wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony, zgodną z wykazem A, działem VIII, poz. 2, punkt 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku.

Świadkowie R. D. i S. S. (2), którzy pracowali wraz z wnioskodawcą w (...) w R. zgodnie zeznali, że wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia pracował jako kierowca auta ciężarowego, transportując materiały budowlane. Zeznanie te Sąd poddał weryfikacji w myśl dyrektywy zawartej w art. 233 § 1 k.p.c. i uznał za wiarygodne i przekonujące, tym bardziej, że korespondowały one z logicznymi i spójnymi zeznaniami wnioskodawcy. Co do spornego okresu pracy w Spółdzielni Usług (...), Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy, który wiarygodnie wykazał, że przez cały okres zatrudnienia w Mleczarni był kierowany do jednej pracy, tj. był kierowcą cysterny
i woził mleko. Okres pracy po przekształceniu (...) w (...) Spółdzielnię (...) w R. został przez ZUS uwzględniony jako praca w warunkach szczególnych. Sąd nie ma wątpliwości, że przed przekształceniem wnioskodawca wykonywał te same obowiązki, tj. był kierowcą cysterny, czyli kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, więc i ten okres powinien zostać uwzględniony jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, zaliczenie okresów zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 2 listopada 1979 roku do dnia 15 listopada 1988 roku w (...) w R. oraz od dnia 16 listopada 1988 roku do dnia 31 listopada 1990 roku w Spółdzielni Usług (...) w P., jest wystarczające dla osiągnięcia przez skarżącego wymaganego, 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, ma ponad 15 letni staż pracy
w szczególnych warunkach, należy uznać, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznał wnioskodawcy A. N. prawo do emerytury od dnia (...)