Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V S 44/19

POSTANOWIENIE

Dnia 26 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, Wydział V Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Aleksandra Janas

Sędziowie: SA Grzegorz Stojek

SA Olga Gornowicz-Owczarek (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2019 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialności w C.

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w(...)

o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie Sądu Okręgowego w (...) o sygn. XIX Ga 1009/18 w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. akt XIX Ga 1009/18 wystąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącej od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w (...) kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych);

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zwrócić skarżącej kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem uiszczonej opłaty od skargi;

5.  zasądzić od Sądu Okręgowego w (...) na rzecz skarżącej kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści), tytułem kosztów postępowania skargowego.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Aleksandra Janas SSA Grzegorz Stojek

Sygn. akt V S 44/19

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialności z siedzibą w C. w dniu 9 sierpnia 2019 r. złożyła skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. XIX Ga 1009/18 w sprawie o zapłatę przeciwko członkowi zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 299 § 1 k.s.h.), wskazując na opieszałość w wyznaczeniu terminu rozprawy apelacyjnej. Skarżąca podała, że sprawa została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym w (...)w dniu 8 sierpnia 2018 r. i od tego czasu nie doszło do wyznaczenia terminu rozprawy apelacyjnej. Zwróciła uwagę, że postępowanie przed Sądem Okręgowym w (...) zostało zainicjowane w grudniu 2015 r., a postępowanie apelacyjne w sierpniu 2017 r.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w (...), wniósł o jej oddalenie, wskazując, że sprawy kierowane są na termin według kolejności wpływu z uwzględnieniem wyników losowania składów orzekających wedle systemu SLPS, a długi okres oczekiwania na wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej wynika z ilości wpływających spraw. Dodatkowo nadmienił, że z dniem 1 czerwca 2019 r. uległa zmniejszeniu kadra orzecznicza.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. 2018, poz. 75 - dalej: „ustawa”), strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Odnosząc się do postępowania przed Sądem Okręgowym w (...) w sprawie o sygn. akt XIX Ga 1009/18, w kontekście prawidłowości podejmowanych czynności to wskazać należy, że akta sprawy w dniu 8 sierpnia 2018 r. zostały przekazane do Sądu Okręgowego w (...)wraz z apelacją pozwanego. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 10 sierpnia 2019 r. polecono akta przedstawić Przewodniczącej Wydziału po 29 marca 2019 r. celem wyznaczenia terminu rozprawy. W dniu 10 sierpnia 2018 r. wylosowano sędziego referenta sprawy. Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 21 sierpnia 2018 r. wezwano pozwanego do wykazania, że wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem został przez niego złożony przed upływem ustawowego terminu. Pozwany odpowiedział na wezwanie w dniu 31 sierpnia 2018 r. Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 24 września 2018 r. stwierdzono, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia został złożony w terminie oraz polecono akta przedłożyć Przewodniczącemu wydziału celem wyznaczenia rozprawy. W dniu 4 marca 2019 r. oraz w dniu 12 czerwca 2019 r. skarżąca złożyła wnioski o przyspieszenie postępowania, w odpowiedzi na które Sąd Okręgowy w (...) poinformował skarżącą, że sprawa oczekuje na wyznaczenie terminu, a terminy rozpraw na wrzesień 2019 r. zapełniane są sprawami o sygnaturze do 750. W dniu 19 sierpnia 2019 r. wylosowano pozostały skład.

Skarżąca upatruje przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w (...) w opieszałości w wyznaczeniu terminu pierwszej rozprawy apelacyjnej. Analiza akt wskazuje, że apelacja pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w (...) z dnia 27 czerwca 2017 r., sygn. VI GC 150/16, została przekazana Sądowi Okręgowemu w (...) dnia 8 sierpnia 2018 r., a w dniu 31 sierpnia 2018 r. pozwany uzupełnił braki wniosku o sporządzenie uzasadnienia tego wyroku. Do chwili rozpoznania niniejszej skargi na przewlekłość postępowania Sąd Okręgowy w (...) nie wyznaczył jednak terminu rozprawy apelacyjnej, jak również nie podjął czynności procesowych, które mogłyby usprawiedliwić blisko trzynastomiesięczną zwłokę w wyznaczeniu pierwszej rozprawy apelacyjnej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., sygn. III SPP 96/05). Wskazywane przez Sąd Okręgowy w (...)przyczyny długiego oczekiwania na wyznaczenie terminu rozprawy nie uzasadniają zaistniałej zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Jak wskazuje się w orzecznictwie znaczny i stale rosnący wpływ spraw oraz niewystarczająca obsada sędziów nie usprawiedliwiają przewlekłości postępowania wynikającej z niewyznaczenia terminu rozprawy apelacyjnej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r., sygn. III SPP 13/06). W niniejszej sprawie nieuzasadniona zwłoka w rozpoznaniu sprawy wynika
z nieusprawiedliwionego opóźnienia w podejmowaniu czynności przez sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że opóźnienie to nie jest spowodowane pracą konkretnego sędziego, ale wynika z wady systemowej, której konsekwencji nie może ponosić strona. Ma ona bowiem prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie zwłaszcza w sytuacji, gdy czas trwania postępowania nie jest następstwem działań lub zaniechań samej strony. Podkreślić też trzeba,
że okoliczności wskazane przez Prezesa Sądu Okręgowego w (...) pozostają bez wpływu dla oceny, czy w sprawie miała miejsce przewlekłość postępowania. Istotne pozostaje jedynie to, czy sprawę rozpoznano w tzw. rozsądnym terminie. Obowiązkiem Państwa jest bowiem zapewnienie takiego sposobu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, aby rozstrzygnięcie sprawy nie trwało dłużej niż to jest konieczne.

W realiach sprawy istniały zatem podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania odwoławczego prowadzonego przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. akt XIX Ga1009/18, czego konsekwencją był, zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy, obowiązek przyznania na rzecz skarżącej od Skarbu Państwa odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia. Skarżąca wnioskowała o przyznanie jej zadośćuczynienia w kwocie 5.000 zł, jednak w żaden sposób nie uzasadniła dlaczego domaga się zasądzenia należności w tej wysokości. Z tej przyczyny Sąd Apelacyjny uznał za zasadny wniosek o przyznanie jej zadośćuczynienia w kwocie 2.000 zł zasądzając je od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w (...), a dalej idące żądanie skarżącej zostało oddalone.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny oddalił wniosek skarżącej o wydanie Sądowi Okręgowemu w (...) zaleceń co do niezwłocznego wyznaczenia terminu rozprawy apelacyjnej. Zaznaczyć należało bowiem, że stosownie do regulaminem urzędowaniu sądowych powszechnych sprawy powinny być rozpoznawane według kolejności ich wpływu do danego referatu, chyba że przepisy szczególne określają termin do ich rozpoznawania lub zachodzi inna uzasadniona przyczyna zmiany tej kolejności wynikająca z organizacji pracy sądu. Poza tą kolejnością na terminy rozpraw lub posiedzeń kieruje się sprawy pilne. (§ 79 regulaminu). Niewątpliwie regulamin urzędowania sądowych powszechnych zalicza do spraw pilnych również sprawy, w których uwzględniona została skarga o stwierdzenie przewlekłości postępowania (§ 2 pkt 5 lit. k regulaminu). W przypadku jednak rozpoznawanej sprawy o zapłatę przeciwko członkowi zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 299 § 1 k.s.h.) przepisy szczególne nie przewidują odrębnego terminu do jej rozpoznają poza kolejnością wpływu do danego referatu. Z tego względu nie ma podstaw do uznania, aby stwierdzona przewlekłość postępowania była następstwem uchybień w terminowym rozpoznaniu konkretnej sprawy, lecz, jak wynika z odpowiedzi na skargę, dotyczy ona ogółu spraw rozpoznawanych przez Wydział Odwoławczy Sądu Okręgowego w (...), a to z uwagi na brak możliwości wcześniejszego wyznaczania terminów rozpraw ze względu na znaczną liczbę spraw wpływających do wydziału. Wydanie zaleceń co do wcześniejszego (poza kolejnością wpływu) rozpoznania apelacji pozwanego nie było uzasadnione, gdyż pociągałoby za sobą konieczność odroczenia rozpoznania innej sprawy, tym samym prowadząc potencjalnie również do jej przewlekłości. Stąd też żądanie wydania Sądowi Okręgowemu zaleceń co do wyznaczenia terminu rozprawy apelacyjnej podlegało oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Z kolei o zwrocie opłaty od skargi orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Aleksandra Janas SSA Grzegorz Stojek