Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: sędzia Hanna Płonka

Protokolant: Anna Ogrodnik

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2020 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę kwoty 757.055,00 zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 756.264,00 zł (siedemset pięćdziesiąt sześć tysięcy dwieście sześćdziesiąt cztery złote 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- 420.299,69 zł od dnia 21 czerwca 2013r. do dnia zapłaty;

- 206.352,25 od dnia 22 czerwca 2016r. do dnia zapłaty;

- 129.612,00 od dnia 19 marca 2019r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A w W. na rzecz powódki E. K. rentę wyrównawczą w kwotach po 7.340,00 zł (siedem tysięcy trzysta czterdzieści złotych 00/100) miesięcznie płatną do dnia 10-go każdego miesiąca z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie począwszy od 10 lipca 2016 roku,

IV.  nakazuje stronie pozwanej aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 45.076,00 zł tytułem opłat i wydatków poniesionych w sprawie,

V.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 15.917,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 14.417,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Opiekun prawny E. M. K. wniósł o zasądzenie od (...) Spółka Akcyjna w W.:

1.  kwoty 410 000 zł złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia (...) r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

2.  kwoty 37 115,23 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

3.  kwoty 10 299,69 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

4.  kwoty 1400,00 zł tytułem kosztów transportu poszkodowanej z miejsca zamieszkania do Polskiego Centrum (...) S.A. w K. i z powrotem wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

5.  kwoty 2579,50 zł tytułem poniesionych kosztów noclegów wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

6.  kwoty 924,00 zł tytułem zwrotu równowartości utraconych i zniszczonych podczas wypadku rzeczy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

7.  kwoty 4348,52 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia wraz ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

8.  kwoty 55 524,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

9.  kwoty 4819,50 zł tytułem comiesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, płatnej od miesiąca lipca 2016 r. do dnia dziesiątego każdego miesiąca z góry, wraz ustawowymi odsetkami liczonymi na wypadek uchybienia terminu płatności każdej
z rat;

10.  kwoty 105 252,00 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od listopada 2013 r. do czerwca 2016 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 28 800,00 zł.

W dniu 9 marca 2011 r. powódka rozszerzyła powództwo wnosząc ostatecznie o zasądzenie:

1.  kwoty 410 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia (...) r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

2.  kwoty 37 115,23 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

3.  kwoty 10 299,69 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca 2013 r. roku do dnia zapłaty;

4.  kwoty 1400,00 zł tytułem kosztów transportu poszkodowanej z miejsca zamieszkania do Polskiego Centrum (...) S.A. w K. i z powrotem wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

5.  kwoty 2579,50 zł tytułem poniesionych kosztów noclegów wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

6.  kwoty 924,00 zł tytułem zwrotu równowartości utraconych i zniszczonych podczas wypadku rzeczy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca
2013 r. do dnia zapłaty;

7.  kwoty 4348,52 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia wraz ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

8.  kwoty 55 524,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

9.  kwoty 7339,50 zł tytułem comiesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, płatnej od miesiąca lipca 2016 r. do dnia dziesiątego każdego miesiąca z góry, wraz ustawowymi odsetkami liczonymi na wypadek uchybienia terminu płatności każdej
z rat;

10.  kwoty 234 864,00 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od listopada 2013 r. do czerwca 2016 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty
105 252,00 zł od dnia wniesienia pozwu i od kwoty 129 612,00 zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty;

Strona pozwana wniosła o odpalenie powództwa w całości, kwestionując roszczenie powódki co do zakresu odpowiedzialności oraz wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) r. kierujący samochodem osobowym marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) A. R. w centrum D. jechał z prędkością rzędu 104 km/h i uderzył w wyjeżdżający ze stacji paliw samochód osobowy marki(...) o numerze rejestracyjnym (...), którym kierowała E. K.. W toczącym się przed Sądem Rejonowym w (...) procesie karnym w stosunku do A. R., biegli sądowi ustalili, iż do wypadku przyczynił się zarówno kierowca (...)- A. R. jak i kierująca pojazdem marki (...), E. K.. Pojazd prowadzony przez A. R. ubezpieczony był zakresie odpowiedzialności cywilnej w towarzystwie strony pozwanej.

Dowód:

- akta szkodowe;

- opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych J. N. z dnia 30 marca

2012 r.;

- wyrok SR w (...);

- wyrok SO w(...);

- zespołowa opinia biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych z dnia (...) r.

Na skutek wypadku powódka doznała obrażeń ciała w postaci: urazu czaszkowo- mózgowego, stłuczenia mózgu, pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego, krwiaka przymózgowego nad prawą półkulą mózgu pourazowego obrzęku mózgu, złamania kości ciemieniowej lewej oraz łuski skroniowej lewej, urazu klatki piersiowej ze złamaniem żeber po stronie lewej, stłuczenia płuc, urazu jamy brzusznej z pęknięciem śledziony, urazu miednicy ze złamaniem kości kulszowej lewej.

Po wypadku powódka została przewieziona do Izby Przyjęć Szpitala (...) w D. skąd skierowano ją do szpitala w W.. Podczas pobytu na Oddziale (...) zastosowano szereg zabiegów operacyjnych respiratoterapię, antybiotykoterapię, terapię wyrównawczo-uzupełniającą oraz szereg operacji. Mąż powódki odwiedzał ją w szpitalu dwa razy dziennie pokonując trasę z O. do W.. Pomagał w pielęgnacji powódki oraz w wykonywaniu odpowiednich masaży. 25 stycznia 2012 r. powódka została przeniesiona na Oddział Neurochirurgii. Od 6 czerwca 2012 r. do 18 lipca 2012 r. powódka przebywała w Oddziale (...) i (...) (...). W czasie pobytu E. K. w tej placówce rozpoznano u niej niedowład czterech kończyn z afazją, encefalopatię, organiczne zaburzenia zachowania i nastroju, przewlekłą infekcję dróg oddechowych. Powódka w czasie pobytu zaczęła nawiązywać kontakt słowny, udzielając prostych odpowiedzi na pytania. 18 lipca 2012 r. powódka została przekazana do oddziału Neurologii (...) Szpitala (...) we W.. Następnie kontynuowała leczenie i rehabilitację w Polskim Centrum (...) S.A. w K.. Orzeczeniem z dnia 21 marca 2012 r. (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w D. postanowił zaliczyć powódkę do znacznego stopnia niepełnosprawności, jednocześnie wskazując na konieczność korzystania przez nią z systemu środowiskowego wsparcia samodzielnej egzystencji oraz stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Kontakt z powódką jest znacznie utrudniony, wymaga ona wieloletniej rehabilitacji, a także dwudziestoczterogodzinnej opieki. Wymaga również stałej kontroli neurologicznej i psychologicznej. W lipcu 2012 r. powódka przebywała w (...) Szpitalu (...) z (...) Oddziale Neurologicznym z Pododdziałami (...) (...).

Po wyjściu ze szpitala (...) potrzebowała dwudziestoczterogodzinnej opieki, którą sprawował jej mąż, rezygnując z pracy zawodowej. W szczególności każdego dnia poświęcałam on czas na naukę mówienia, czytania, liczenia oraz podstawowych funkcji życiowych jak chodzenie, jedzenie, korzystanie z toalety. Nadto mąż powódki dowoził ją na wizyty do lekarza pierwszego kontaktu, badania laboratoryjne, lekarzy specjalistów oraz organizował codzienne wizyty rehabilitacyjne. W chwili obecnej powódka kontynuuje leczenie w poradni lekarza rodzinnego, psychiatrycznej, psychologicznej oraz neurologicznej.

Dowód:

- dokumentacja medyczna powódki;

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 21 marca 2012 r.;

- karty informacyjne leczenia szpitalnego z różnych placówek medycznych;

- skierowanie na turnus rehabilitacyjny z dnia 15 lipca 2013 r.;

- plan fizjoterapii sporządzony przez rehabilitanta M. F.;

- notatka psychologiczna z dnia 1 kwietnia 2014 r.

- zeznania świadków:

- T. K. – k. 523

- R. K. – k. 523

- zeznania opiekuna prawnego – M. K. – k. 920

19 kwietnia 2012 r. powódka zgłosiła szkodę, u strony pozwanej, która nie ustaliła swojej odpowiedzialności ze względu na brak przedłożonego postanowienia o ubezwłasnowolnieniu całkowitym powódki. Po przedłożeniu stosownego postanowienia Sądu, strona pozwana wypłaciła na rzecz powódki, w dniu 20 czerwca 2013 r., kwotę
80 000 zł tytułem zadośćuczynienia, zwrot kosztów leczenia w wysokości 17 065 zł oraz ryczałt na koszty leczenia w wysokości 1500 zł. Lekarz wyznaczony przez stronę poznaną w trakcie badania orzekł 109% uszczerbku na zdrowiu powódki. Mimo licznej korespondencji strona pozwana nie zmieniła swojego stanowiska w sprawie.

Dowód:

- korespondencja stron;

- akta szkodowe

Do czasu wniesienia powództwa powódka tytułem kosztów leczenia poniosła wydatki w wysokości 6212,17 zł. Koszty dojazdów do placówek medycznych wyniosły 14 518,84 zł, a wartość rzeczy zniszczonych w czasie wypadku to kwota 1320 zł. Opiekun prawny powódki poniósł również koszty związane z koniecznością poddania się przez powódkę rehabilitacji w Polskim Centrum (...) S.A. w K. w wysokości 2000 zł oraz koszty noclegów w wysokości 2555,00 zł.

Miesięczny koszt zakupu leków to średnio kwota 365,42 zł miesięcznie, koszt rehabilitacji – 2 920,28 zł, a koszt dwudziestoczterogodzinnej opieki – 7 200 zł.

Dowód:

- faktury Vat;

- zeznania opiekuna prawnego;

- spis zniszczonych rzeczy;

- zestawienia dojazdów;

- rachunki za transport medyczny;

W ocenie biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii powódka w wyniku wypadku doznała 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu. U powódki występuje otępienie pourazowe będące następstwem uszkodzenia mózgu – encefalopatia. Od czasu zdarzenia do chwili obecnej powódka nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych. Wynika to zarówno z przyczyn psychiatrycznych jak i neurologicznych. Wymaga więc 24- godzinnej opieki osoby trzeciej, która zapewni jej warunki do przeżycia- zapewnienie pożywienia, utrzymania higieny osobistej, otoczenia, leczenia, rehabilitacji itp.

Uraz czaszkowo–mózgowy jakiego doznała powódka wymaga intensywnej rehabilitacji. Na obecną chwilę wiedzy medycznej uszkodzony ośrodkowy układ nerwowy nie ulega regeneracji, a proces poprawy stanu funkcjonalnego odbywa się w oparciu o mechanizm plastyczności mózgu. Możliwości kompensacyjnej plastyczności komórek nerwowych mózgu najbardziej obserwowane są w okresie do roku od ich uszkodzenia. W okresie kilku lat od uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego rehabilitacja ma na celu głównie utrzymanie stanu funkcjonalnego i wytwarzanie mechanizmów kompensacyjnych ułatwiających wykonywanie czynności życia codziennego. Aby stan funkcjonalny powódki był jak najlepszy powinna ona być poddawana zabiegom rehabilitacyjnym codziennie. Zaprzestanie korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych spowoduje niekorzystne zmiany funkcjonalne w organizmie powódki. W ramach finansowania przez NFZ powódka może korzystać z rehabilitacji stacjonarnej neurologicznej przewlekłej. Czas trwania do 6 tygodni raz w roku kalendarzowym. Skierowanie wystawia lekarz z oddziału lub kliniki anestezjologii i intensywnej terapii, neurologii, neurochirurgii, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, ortopedii i traumatologii, chorób zakaźnych, chorób wewnętrznych i innych. Czas oczekiwania na ten rodzaj rehabilitacji wynosi około 18 miesięcy. Koszt rehabilitacji domowej realizowanej przez wykfalifikowanego fizjoterapeutę wynosi średnio 70 zł za godzinę terapii, w zależności od doświadczenia fizjoterapeuty, przebytych kursów i szkoleń oraz rejonów Polski. Średni koszt ponoszonych przez pobudkę kosztów rehabilitacji miesięcznie wynosi 2094,10 zł. Biorąc pod uwagę stan zdrowia pobudki, zakres i częstotliwość zabiegów rehabilitacyjnych ze środków publicznych zasadne było prowadzenie odpłatnej rehabilitacji prywatnej.

Powódka od wypadku do dnia dzisiejszego odczuwała, odczuwa i będzie odczuwać skutki wypadku, które wyeliminowały ją w całości z aktywności życiowej, zawodowej i społecznej. Obrażenia powódki wiązały się i nadal wiążą się ze znacznymi dolegliwościami bólowymi o znacznym natężeniu. Rokowania na przyszłość co do stanu zdrowia powódki są złe. Powódka wymaga ciągłej, kompleksowej rehabilitacji i fizjoterapii oraz wsparcia psychiatrycznego i psychologicznego. Wymaga ona stałej opieki osoby trzeciej w pełnym zakresie. Nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Biegły z zakresu neurochirurgii określił 100%, trwały uszczerbek na zdrowiu.

Z punktu widzenia biegłego lekarza ortopedy powódka w wyniku wypadku doznała 33% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Rokowanie na przyszłość jest niepomyślne nie ma możliwości poprawy funkcji układu ruchu, wynika to z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Po wypadku powódka wymagało i nadal wymaga pomocy osoby trzeciej w każdym aspekcie życia. Powódka nie jest w stanie samodzielnie poruszać się i wykonywać jakichkolwiek czynności dnia codziennego, nie jest w stanie podejmować najprostszych decyzji. Przebyte złamania kości miednicy, złamania kości czaszki żeber, pęknięcia śledziony nie są przyczyną obecnych zmian i niezdolności do samodzielnego funkcjonowania u powódki. Wskazane jest kontynuacja rehabilitacji, ale nie ma ona na celu poprawy funkcji układu ruchu lecz chodzi oto aby nie doszło do przykurczów plastycznych i do pogłębienia istniejących zmian. Przy obecnym stanie wiedzy nie ma możliwości poprawy funkcji układu ruchu u powódki.

Dowód:

- opinie biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii – k. 564-575,599;

- opinia biegłego z zakresu fizjoterapii – k. 647-659;

- opinia biegłego z zakresu neurochirurgii – k. 674-682;

- opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 940-943

Sąd zważył, co następuje:

=

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.

Stosownie natomiast do art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ust. 1).

W sprawie bezsporne jest, iż strona pozwana ponosi odpowiedzialność za następstwa wypadku jakiemu uległa E. K.. Pozwany przyznał, iż sprawca wypadku był w chwili zdarzenia objęty ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

Nie było między stronami również sporu, co do przebiegu zdarzenia z dnia (...) r. Bezspornym jest bowiem, że w tym dniu doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego powódka doznała obrażeń. Spornym natomiast między stronami pozostawał stopień przyczynienia się powódki do zaistniałego wypadku.

Zgodnie z art. 362 k.c. obowiązek naprawienia szkody ulega zmniejszeniu, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, przy czym zmniejszenie to następuje stosownie do okoliczności a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Z opinii biegłych sporządzanych na potrzeby procesu karnego w zakresie ustalenia przebiegu wypadku, wynikało, pierwotnie, iż powódka nie przyczyniła się do zaistniałego zdarzenia, a jedyną przyczyną zaistniałej sytuacji było naruszenie przepisów ruchu drogowego przez kierującego samochodem marki(...) – A. R.. Z opinii biegłego, J. N. wynika, iż E. K. kierująca samochodem marki (...)nie przyczyniła się do powstania zaistniałego wypadku. Jadący lewym pasem(...) mogło dla powódki pozostać niewidoczne aż do chwili, kiedy kierowany przez nią (...) wjechał na jezdnię ul. (...). Widok na (...) mógł jej zasłaniać samochód, który skręcał na tę stacje paliw. Kiedy (...) wjechał na ulicę (...) powódka Nie mogła prawidłowo ocenić jego prędkość jazdy a trudno jest przyjąć by mogła przewidzieć, iż porusza się on z dwukrotnie przekroczoną dozwoloną prędkością. Przy tak wysokiej prędkości jazdy (...), E. K. mogła nie mieć możliwości uniknięcia zderzenia i wypadku drogowego, gdyż czas jakim ona dysponowała fizycznie nie pozwalał jej na zjechanie z toru jazdy (...). Z kolejnej z opinii sporządzonej dla potrzeb postępowania karnego sporządzonej przez zespół biegłych pod patronatem E. P. wynika, iż to kierujący(...), w głównej mierze, wytworzył zagrożenia jadąc z prędkością nie mniejszą niż około 104 km/h, drastycznie większą niż prędkość tam dozwolona do 70 km/h. Gdyby kierujący (...) jechał z prędkością do 70 km/h , to hamując intensywnie tego wypadku uniknąłby zatrzymując się przed torem jazdy (...) w odległości około 28 m od niego. Przyczynienia powódki natomiast polegało na tym, że nie wykorzystała ona możliwości przyspieszenia swojego samochodu, przez co wydłużyła pobyt na jezdni i nie zdążyła opuścić toru jazdy (...)

W świetle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego przyczynienie się poszkodowanego jest jedynie warunkiem miarkowania odszkodowania a jego konsekwencją jest jedynie powinność badania przez sąd okoliczności decydujących o tym czy zmniejszenie odszkodowania powinno w ogóle nastąpić (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dna 3 sierpnia
2006 r. IV CSK (...) niepubl.) W nauce prawa podkreśla się, że art. 362 k.c. jest wyrazem zasady sędziowskiego wymiaru odszkodowania, która w granicach w nim wyznaczonych daje sądowi możliwość uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, także w płaszczyźnie niezastosowania odstępstw od zasady pełnego odszkodowania. Podstawowym, wyraźnie wymienionym w art. 362 k.c. kryterium ustalenia rozmiaru przyczynienia jest stopień winy obu stron. Niewątpliwie (co wynika z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w (...), którym sąd orzekający w niniejszej sprawie jest związany), sprawca wypadku z dnia 9 stycznia 2012 r. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, przyczyniając się nieumy E. do zaistnienia wypadku drogowego przez niezastosowanie się do obowiązującego ograniczenia prędkości.

Odnosząc się zatem do powyższej spornej między stronami kwestii, determinującej ostateczną wysokość zasądzonego zadośćuczynienia, a mianowicie wysokości stopnia przyczynienia się E. K. do tragicznego dla niej w skutkach zdarzenia, stwierdzić należy, iż stanowisko strony powodowej w tym względzie zasługiwało na uwzględnienie tj. w stopniu określającym jego wysokość na 30%. Za tak ocenionym stopniem przyczynienia, w ocenie Sądu przemawia fakt, iż zastosowanie się przez sprawcę wypadku do obowiązujących przepisów spowodowałoby, że do wypadku w ogóle by nie doszło.

Zdaniem Sądu całokształt okoliczności sprawy przemawia za oceną, że nieprawidłowości postępowania powódki, polegające według biegłych, na braku odpowiedniego przyspieszenia, przyczyniły się w 30% do wypadku, co powoduje obniżenie dochodzonych przez powódkę roszczeń w tym zakresie.

Dokonując oceny skutków wypadku w stosunku do powódki Sąd oparł się na dokumentach przedstawionych przez strony, których autentyczności i wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała i czterech opiniach biegłych (z zakresu psychologii i psychiatrii, neurochirurgii, fizjoterapii i ortopedii), a także na zeznaniach świadków i opiekuna prawnego powódki.

Opinie biegłych sporządzonych dla potrzeb niniejszego postępowania, w których stwierdzono skutki obrażeń po wypadku powódki oraz zaistniały uszczerbek na zdrowiu - są rzetelne i przekonujące. Zostały one oparte na gruntownej wiedzy i przeprowadzonych badaniach oraz analizie licznie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentacji medycznej, zaświadczeń i rachunków za zakup leków i przeprowadzone zabiegi. Łączny stopień utraty zdrowia przez powódkę został oceniony przez biegłych na 233%. W tym 100% psychologicznie i psychiatrycznie, 100% neurologicznie i 33% ortopedycznie. Opinie został oparte na gruntownej i wnikliwej analizie, a biegli, którzy mają adekwatne specjalizacje, mają niezbędne kwalifikacje i wiedzę do ich dokonania oraz wyciągnięcia prawidłowych wniosków. Strony nie kwestionowały przedłożonych opinii, zgadzając się tym samym z wnioskami w nich zawartymi. Wskazać należy, że specyfika dowodu opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych w istocie sprowadza się do oceny zgodności wniosków opinii z zasadami logicznego myślenia , doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej . Sąd dokonując oceny tych opinii nie dostrzegł w nich uchybień wymienionych wyżej i tym samym wnioski w nich wymienione uznał za prawidłowe. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19.12.1990r., (sygn. akt I PR 148/90) OSP 1991/11/300) – które sąd aprobuje – sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy też logiczności. Może pomijać oczywiste błędy rachunkowe, nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń.

W myśl przepisu art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Przepis ten zawiera szczególną regulację dotyczącą naprawienia szkody na osobie, obejmującej elementy majątkowe tej szkody.

Ustawodawca nie uregulował w tym przepisie w sposób samoistny i odrębny przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, co oznacza, iż została ona poddana ogólnym regułom odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.). Warunkiem skutecznego domagania się naprawienia szkody na osobie, oprócz samego faktu jej wyrządzenia, jest związek przyczynowy pomiędzy określonym faktem, z którym norma prawna wiąże obowiązek odszkodowawczy a szkodą, pojmowaną w omawianym przypadku jako uszczerbek majątkowy.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 445 k.c., w przypadkach przewidzianych w art. 444 k.c., Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznana krzywdę. Zadośćuczynienie za krzywdę jest swoistą postacią odszkodowania, którego celem jest rekompensowanie uszczerbku w dobrach osobistych. Podstawową przesłanką domagania się zadośćuczynienia jest doznanie szkody niemajątkowej (krzywdy) wynikającej z określonych faktów, z którymi norma prawna wiąże obowiązek jej naprawienia, pozostającej w związku z odpowiedzialnością odszkodowawczą z reżimu deliktowego ( por. Kodeks cywilny, Komentarz pod red. E. Gniewka, tom I).

Sąd podziela poglądy wyrażone w orzecznictwie, iż mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowi niedopuszczalne uproszczenie i nie znajduje oparcia w treści art. 445 § 1 k.c. Stwierdzony uszczerbek na zdrowiu może być jednak stosowany pomocniczo przy ocenie stopnia naruszenia sprawności organizmu. Na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji na wysokość zadośćuczynienia składają się okoliczności każdej konkretnej sprawy, a w szczególności cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, ale także rodzaj wykonywanej pracy przez poszkodowanego przed wypadkiem, jego szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa i inne czynniki podobnej natury ( por. wyrok SN z dnia 9.11.2007 r., V CSK 245/07 i orzeczenia tam przywołane, wyrok SA w Poznaniu z dnia 21.02.2007 r., I ACa 1146/06). Charakter krzywdy co do zasady jest niemierzalny, zatem ścisłe określenie jej rozmiaru, a tym samym wysokości zadośćuczynienia, pozostawione zostało ocenie Sądu. Jedyną dyrektywą wprowadzoną przez ustawodawcę jest wymóg zasądzenia „sumy odpowiedniej”. Podkreślenia wymaga, iż owa zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia, czy też utrzymania go w rozsądnych granicach, ma charakter uzupełniający w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej. Wysokość zadośćuczynienia winna zatem uwzględniać rozmiar cierpień fizycznych w postaci bólu i innych dolegliwości oraz rozmiar cierpień psychicznych polegających na ujemnych uczuciach przeżywanych, bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi. Krzywdą w rozumieniu art. 445 k.c. będzie z reguły trwałe kalectwo poszkodowanego powodujące cierpienie fizyczne oraz ograniczenie ruchów i wykonywanie czynności życia codziennego. Podstawową funkcją zadośćuczynienia jest zatem funkcja kompensacyjna. W judykaturze podkreśla się, iż zadośćuczynienie nie może stanowić wyłącznie wartości symbolicznej, ale winno stanowić odczuwalną wartość ekonomiczną niwelującą przynajmniej w części niekorzystne skutki zdarzenia, któremu uległ poszkodowany. W szczególności zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia nie może oznaczać przyzwolenia na lekceważenie takich bezcennych wartości, jak zdrowie, czy integralność cielesna, a okoliczności wpływające na określenie tej wysokości oraz kryteria ich oceny muszą być zawsze rozważane indywidualnie ( por. wyrok SN z dnia 13.12.2007 r., I CSK 384/07; wyrok SN z dnia 2.02.2008 r., III KK 349/07; wyrok SN z dnia 29.05.2008 r., II CSK 78/08). Wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu nie jest konieczne dla przyznania zadośćuczynienia, którego zadaniem jest przecież kompensacja szeroko rozumianej szkody niematerialnej – krzywdy, nie zaś wyłącznie uszczerbku na zdrowiu. Zadośćuczynienie ma na celu naprawienie krzywdy, jakiej doznał poszkodowany, a kwota zadośćuczynienia winna być dla niego ekonomicznie odczuwalna i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia. Poczynione w niniejszej sprawie ustalenia nie pozostawiają zaś wątpliwości, że powódka na skutek zdarzenia z dnia(...) roku doznała nieodwracalnej krzywdy. Uszczerbek na zdrowiu powódki, określony przez biegłych łącznie na 233% na charakter trwały i nieodwracalny. Skutki wypadku miały wpływ nie tylko na samą powódkę, ale i na funkcjonowanie całej jej czteroosobowej rodziny, a nawet szerszego kręgu osób, mając na uwadze, iż mąż powódki zmuszony jest do częstego korzystania z pomocy swoich rodziców przy opiece nad powódką. Z opinii biegłych wynika, iż powódka nadal, mimo upływu ośmiu lat od wypadku, odczuwa znaczne dolegliwości bólowe a sytuacja ta może ulec jedynie pogorszeniu. Kontakt z powódką jest bardzo ograniczony, a nadto często bywa ona agresywna w stosunku do osób sprawujących nad nią opiekę (najbliższej rodziny). Sąd miał na uwadze określając wysokość zadośćuczynienia także młody wiek powódki w chwili wypadku – (...) lat. Fakt, iż skutkiem wypadku było pozostawienie bez opieki matki dwóch dorastających synów, a także konieczność reorganizacji życia całej najbliższej rodziny. Maż powódki zmuszony był do rezygnacji z pracy zawodowej. (...) nie mogą spędzać z matką czasu, tak jak to miało miejsce przed wypadkiem, wręcz przeciwnie teraz to powódka wymaga pomocy od nich, zamiast sama wspierać dorastające dzieci. Okoliczności te nie mogą pozostać bez wpływu na wysokość zadośćuczynienia należnego powódce. Stosowanie instytucji zadośćuczynienia, której istotą jest element sędziowskiego uznania, nie może abstrahować od ujęcia przesłanek art. 445 k.c. również w kontekście szerszym niż tylko ramy badanego stosunku prawnego. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że zasady współżycia społecznego nakazują kształtowanie rozstrzygnięć w przedmiocie zadośćuczynienia z uwzględnieniem utrwalonej w tym zakresie praktyki, tak by nie doszło do niedających się zaakceptować dysproporcji pomiędzy uprawnionymi z tytułu zadośćuczynienia, które nie wynikają z indywidualnych okoliczności danej sprawy. Zadośćuczynienie ma bowiem na celu naprawienie szkód niematerialnych, a zatem trudno wymiernych i zakres rekompensaty materialnej zależeć powinien przede wszystkim od każdego indywidualnego przypadku (wyrok SA w Białymstoku z 9 kwietnia 1991 r., I ACr 53/91, opubl. w OSA 1992/5/50). Z zeznań świadków przesłuchanych w sprawie, jak i męża powódki – będącego jej opiekunem prawnym, wynika że powódka jest osobą całkowicie niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wymaga ona dwudziestoczterogodzinnej opieki osoby trzeciej. Mąż powódki zajmuje się jej rehabilitacją (w chwili obecnej również osobiście, po nabyciu odpowiedniej wiedzy w tym zakresie), pielęgnacją, higieną. Wozi powódkę do odpowiednich specjalistów – neurologa, psychiatry, ortopedy. Zapewnia jej opiekę i fachową pomoc w domu, w postaci codziennych wizyt rehabilitantów i psychologa.

W oparciu zatem o powyższe, mając na uwadze rozmiar bólu i doznanych cierpień, a także brak pozytywnych rokowań na przyszłość, Sąd doszedł do przekonania, iż zasądzenie na rzecz powódki zadośćuczynienia w wysokości dochodzonej pozwem jest jak najbardziej zasadne. Powódka domagała się z tego tytułu kwoty 410 000 zł i taką też kwotę Sąd uwzględnił. Oceniając całość materiału dowodowego, w tym jednoznaczne i kategoryczne opinie biegłych wskazujące na brak możliwości poprawy zdrowia powódki Sąd uznał, iż adekwatną kwotą zadośćuczynienia dla powódki jest kwota 700 000 zł. Mając na uwadze, iż strona pozwana wypłaciła powódce z tego tytułu 80 000 zł, a także uwzględniając 30% przyczynienie się powódki do zaistniałego wypadku, Sąd uwzględnił dochodzoną pozwem kwotę.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Odszkodowanie przewidziane w tym przepisie obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe (np. koszty leczenia, specjalnego odżywiania się, nabycia protez, wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, koszty zabiegów rehabilitacyjnych). Powódka w niniejszym procesie wykazała w ocenie Sądu, iż wydatki, o których mowa wyżej zostały przez nią poniesione w łącznej wysokości 494 662,77 zł. Na kwotę tą składają się następujące koszty:

- 53 021,75 zł tytułem rehabilitacji. Powódka przedłożyła szereg rachunków oraz umów z rehabilitantami na okoliczność poniesienia tych wydatków, które po przeanalizowaniu przez Sąd wskazują na zasadność wskazanej kwoty. Konieczność przeprowadzania rehabilitacji, zarówno fizycznej jak i psychologicznej, poza zakresem zapewnionym przez NFZ, podkreślali wszyscy biegli w swoich opiniach. Biegli z zakresu psychologii i psychiatrii wskazali na konieczność prowadzenia dalszych ćwiczeń z powódką, w celu utrzymania wypracowanego już stanu (powódka jest w stanie się porozumiewać), biegli z zakresu fizjoterapii i ortopedii wskazali natomiast na nieodzowność rehabilitacji ruchowej w takim zakresie jak dotychczas, w celu zapobieżenia przykurczom mięśniowym i utrzymania obecnego stanu zdrowia powódki. Tak więc Sąd zasądzając 70% dochodzonej z tego tytułu kwoty, w. wysokości 346 264,00 zł nie miał najmniejszych wątpliwości co do zasadności dochodzenia tej kwoty przez powódkę. Tym bardziej, iż biegły z zakresu fizjoterapii określił miesięczny koszt rehabilitacji na kwotę 2 094,10 zł, a do tego dochodzą jeszcze koszty rehabilitacji psychologicznej, które opiewają na kwotę 800 zł miesięcznie oraz od 2016 r. rehabilitacja zajęciowa – 40 zł godzina, 16 godzin miesięcznie (4 razy w tygodniu) – 640 zł. Łączna więc wskazana kwota przez powódkę – 2 920,28 zł miesięcznie tytułem rehabilitacji (wskazana średnio), nie budzi wątpliwości Sądu (wręcz jest nieco zaniżona), tym bardziej, że wynika ona z przedłożonych rachunków;

- 14 713,84 zł – tytułem kosztów dojazdu do placówek medycznych- Sąd nie kwestionował zestawienia opiekuna prawnego i stosownego rozliczenia kilometrów do placówek medycznych, zasądzając z tego tytułu kwotę 10 299,69 zł.

- 2000 zł – tytułem poniesionych kosztów transportu do placówki rehabilitacyjnej znajdującej się w K.. Stosowne rachunki na tę okoliczność znajdują się w aktach sprawy na k.312, uwzględniając 70 %, zasądzono – 1400 zł;

- 3685,00 zł – tytułem kosztów noclegu opiekuna powódki przy zabiegach rehabilitacyjnych poza miejscem zamieszkania. Na tę okoliczność powódka również przedłożyła stosowne rachunki, po dokonaniu analizy Sąd stwierdził jednak, iż kwota tychże opiewa na 2555,00 zł, a nie jak wskazała powódka na 3 685,00 zł. Zasadzono więc z tego tytułu kwotę 1788,50 zł (70%), oddalając powództwo w dalszym zakresie (k.305-311);

- 6212,17 zł -tytułem poniesionych kosztów leczenia – stosowne rachunki w aktach (wizyty lekarskie, zakup leków i środków higienicznych) – zasądzona kwota – 4348,52 zł, średni miesięczny koszt leków to kwota 365,42 zł;

- 79 320 zł – tytułem zwrotu kosztów opieki do końca października 2013 r. 7200 x 20 = 144 000, powódka jednak nie rozszerzyła powództwa w tym zakresie wnosząc o zasądzenie kwoty 55 524 zł, czyli 70 % od kwoty 79 320 zł, stanowiącej równowartość 16 miesięcy opieki i 13 dni, czyli od połowy czerwca 2012 r., licząc opiekę w wymiarze 12 godzin dziennie – czyli kwotę 6 885,00 zł miesięcznie tytułem renty, na którą składała się opieka koszt zakupu leków oraz rehabilitacja;

- 335 520,00 zł tytułem opieki osób trzecich za okres od listopada 2013 r. do czerwca 2016 r. – z opinii biegłych wynika jednoznacznie, że powódka potrzebuje opieki osób trzecich dwadzieścia cztery godziny na dobę. Potwierdzają to także zeznania męża powódki, który wskazał, iż nadal sypia z żoną, a ta często budzi się w nocy z powodu duszności, dyskomfortu, konieczności korzystania z toalety, bądź też niepokojących ją snów. W ocenie Sądu przyjęta przez stronę powodową kwota 10 zł za godzinę opieki, nie jest kwotą wygórowaną, mając na uwadze stawki określane w rozporządzeniach sąsiednich gmin, za godzinę opieki nad osobą chorą (średnio 12,50 zł). Miesięczny koszt opieki nad powódką to kwota 7 200 zł (24h x 10 zł = 240x30 dni=7200 zł). Mając na uwadze 30% przyczynienie – 5040 zł miesięcznie. Sąd uwzględnił więc całość dochodzonego powództwa w tym zakresie, zasądzając łącznie kwotę 234 864,00 zł z tego tytułu (32 miesiące x 7 339,50 zł, w tym 5040,00 -opieka, 2044,20 – rehabilitacja, 255,79 zł – leki = 7 339,99 zł) ;

- 1300 zł za zniszczone w czasie wypadku ubrania powódki – uwzględniono -924 zł.

Powódka wniosła także o przyznanie jej renty na zwiększone potrzeby w wysokości 7 339,50 zł. Wyliczenie tej kwoty zostało wskazane wyżej i stanowi 70 % kwoty 10485,70 zł, na którą składa się 7200 zł tytułem stałej opieki miesięcznej, 2920,28 zł tytułem rehabilitacji oraz kwota 365,42 zł tytułem zakupu leków. Sąd mając na uwadze treść art. 444§2 k.c. przyjął, iż powódka utraciła całkowicie zdolność do pracy a kwota przyznanej renty stanowi jedynie sumę wynikającą ze zwiększonych potrzeb powódki.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd uznał, że w trakcie postępowania likwidacyjnego nie zostały w sposób wystarczający uwzględnione aspekty wskazane do wypłaty stosownego zadośćuczynienia przez stronę pozwaną. Zaistniały wypadek przerwał „normalny tryb życia” powódki. Została ona pozbawiona możliwości normalnego funkcjonowania oraz przede wszystkim samodzielności do końca życia.

Sąd biorąc te wszystkie okoliczności pod uwagę zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 756 264,00 zł tytułem należnego zadośćuczynienia oraz odszkodowania, na które składają się poszczególne kwoty dochodzone pozwem, oddalając powództwo jedynie w zakresie kwoty 791,00 zł tytułem kosztów noclegów poniesionych przez opiekuna prawnego powódki (wydatki te jak wskazano wyżej nie zostały wykazane w materiale dowodowym) oraz odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku z dnia (...) r. Sąd uznał, iż jeśli takie skutki rzeczywiście wystąpią powódka będzie miała możliwość wystąpienia ze stosownym powództwem w tym zakresie. Sąd zasadził także odsetki ustawowe od kwoty 420 299,69 zł od dnia 21 czerwca 2013 r. tj. od dnia zakończenia postępowania odszkodowawczego przed ubezpieczycielem oraz od kwoty 206 352,25 zł od dnia 22 czerwca 2016 r., czyli od dnia wytoczenia powództwa, oraz od kwoty 129 612,00 zł od dnia 19 marca 2019 r, czyli od dnia rozszerzenia powództwa. Początkowa data biegu odsetek wynika z brzmienia art. 817 § 1 k.c. i miesięcznego terminu jaki służy stronie pozwanej do spełnienia świadczenia. O odsetkach w pozostałym zakresie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. przyjmując, iż roszczenie powódki zostało uwzględnione niemal w całości, poza kwotą 791 zł i odpowiedzialnością strony pozwanej na przyszłość.