Sygn. akt II Ka 137/20
Dnia 10 lipca 2020 r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: |
Sędzia SO Grażyna Jaszczuk |
|
Protokolant: |
st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak |
przy udziale Prokuratora Magdaleny Wieczorek
po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2020 r.
sprawy A. M.
oskarżonego z art. 278 § 1 kk
na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora
od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim
z dnia 18 listopada 2019 r. sygn. akt II K 391/19
wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II Ka 137/20 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
|||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 18 listopada 2019 r., sygn. II K 391/19 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☐ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
---- |
---------------------- |
-------------------------------------------------------------- |
-------------- |
------------- |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
--------- |
---------------------- |
------------------------------------------------------------- |
-------------- |
-------------- |
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
------------------ |
------------------------------------ |
--------------------------------------------------------------------------- |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
----------------- |
------------------------------------- |
--------------------------------------------------------------------------- |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1. |
- obraza przepisów prawa karnego procesowego, która miała wpływ na treść wyroku, tj. art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 366 § 1 kpk, polegająca na jednostronnej, dowolnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, dokonanej z przekroczeniem przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów, przeprowadzonej tylko i wyłącznie na korzyść oskarżonego; bez uwzględnienia okoliczności przemawiających na jego niekorzyść oraz dokonaniu oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny ze wskazanymi wiedzy i doświadczenia życiowego, zwłaszcza bezkrytyczne danie wiary zeznaniom świadka W. M. złożonych w dniu 18.11.2019 roku, które są nieprecyzyjne i niepełne oraz dodatkowo niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, zwłaszcza w zakresie ustalenia ilości i jakości wyrąbanego drzewa, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego wskazuje jednoznacznie na popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu; |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Oskarżyciel publiczny słusznie wskazał we wniesionym środku odwoławczym, iż zaskarżony wyrok narusza art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 366 § 1 kk. Konsekwencją obrazy tychże przepisów procesowych są poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne obarczone błędem dowolności. Tok rozumowania Sądu I instancji, przedstawiony w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, który doprowadził do uniewinnienia oskarżonego, jest obarczony znacznymi lukami, wynikającymi bezpośrednio z braku uwzględniania całokształtu okoliczności przedmiotowej sprawy. W szczególności fragment uzasadnienia pierwszoinstancyjnego, dotyczący wyjaśnień oskarżonego, wskazuje, iż poczyniona przez Sąd Rejonowy ocena dowodów pozostaje dowolna i aprioryczna, a przez to uchybia treści art. 4 kpk i art. 7 kpk. Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie narzucają żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów i nie wprowadzają różnic co do wartości dowodowej poszczególnych dowodów - nie daje więc podstaw do założenia, jakoby wyjaśnienia lub zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym miały większą moc dowodową od składanych na rozprawie i vice versa. Zeznania złożone czy to w postępowaniu przygotowawczym, czy też sądowym następnie odwołane lub zmienione, stanowią bowiem dowód w sprawie, który tak jak każdy inny dowód podlega swobodnej ocenie Sądu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 stycznia 2012 r., sygn. II AKa 400/11, LEX nr 1109534). W kontekście powyższego judykatu przypomnieć należy, iż oskarżony A. M. przyznał się w postępowaniu przygotowawczym do zarzucanego mu czynu dwukrotnie, wyraził skruchę, a nawet chciał dobrowolnie poddać się karze w trybie konsensualnym art. 335 § 1 kpk. Nie było to jednostkowe przesłuchanie i jeden protokół, lecz dwa niezależne od siebie przesłuchania, które dzieliło od siebie 11 (jedenaście) dni. Na obu protokołach oskarżony własnoręcznie napisał „Treść protokołu odczytałem i jest on zgodny z moimi wyjaśnianiami. M. A..” (k. 61 i 76). W sytuacji, w której oskarżony diametralnie zmienił treść swoich wyjaśnień w postępowaniu sądowym, Sąd I instancji winien podejść do nich z dużą dozą ostrożności i szczegółowo rozważyć dlaczego oskarżony zmienił swoje stanowisko i czym ewentualnie było spowodowane to, że dwukrotnie przyznał się do winy w postępowaniu przygotowawczym. Oskarżonemu na rozprawie odczytano treść jego wcześniejszych wyjaśnień, przy czym stanowczo zaprzeczył swojemu sprawstwu i podkreślił „Ja tak nie mówiłem. Oni to sobie sami napisali” (k. 128). Wadliwy byłby jednak wymiar sprawiedliwości, gdyby opierał się wyłącznie na werbalnych zapewnieniach oskarżonego, a ignorował treść przeprowadzonych w sprawie dowodów (w tym także wcześniejsze wyjaśnienia oskarżonego), logikę rozumowania na nich opartego i racjonalność wyciągniętych wniosków. Sąd Rejonowy podważaną przez oskarżonego kwestię prawidłowości przeprowadzenia czynności procesowych z jego udziałem i kwestię prawidłowości sporządzenia protokołów przesłuchania całkowicie przemilczał w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, stąd też w postępowaniu odwoławczym należało wyciągnąć wniosek, iż nie uwzględnił ich ferując zaskarżony wyrok. Zwrócić należało także uwagę, iż wersja wydarzeń, polegająca na twierdzeniu, iż sfotografowane w dniu 20 marca 2019 r. drzewa leżące na posesji oskarżonego w M. (k. 22-29) pochodziły z wycinki z prywatnego lasu oskarżonego pojawiła się dopiero w postępowaniu sądowym. Sąd Rejonowy nie rozważył dlaczego na tą okoliczność oskarżony nie wskazywał w postępowaniu przygotowawczym, dlaczego w naturalny sposób nie podjął próby obrony powołując się na ten argument. Sąd Rejonowy nie ocenił również zeznań W. M. o „cienkich obumarłych drzewach” w kontekście protokołu zatrzymania rzeczy (k. 14-18) i w/w dokumentacji fotograficznej (k. 22-29). W tym względzie rację ma prokurator, iż Sąd I instancji uchybił wymogom art. 366 § 1 kpk, albowiem obowiązkiem Sądu było rzetelne ustalenie tej okoliczności, chociażby poprzez dokonanie ponownych oględzin miejsca zdarzenia z udziałem świadka W. M., celem doprecyzowania czy karpy pozostawione na miejscy wycinki były rzeczywiście o tak małej średnicy, że można je uznać za cienkie, tj. takie, które można objąć obydwiema dłońmi. Świadek ten sam wskazał, iż aby dokładnie ustalić czy wszystkie drzewa wycięte z gminnej działki znajdowały się na terenie posesji A. M. należałoby odcinać tzw. odziomki i porównać je z pozostałościami karp. Już ten fragment zeznań świadka wskazuje na luki i braki w pierwszoinstancyjnych ustaleniach. Dodatkowo zauważyć należało, iż W. M. był obecny na miejscu oględzin działki gminnej wraz z funkcjonariuszami Policji, a także wcześniej na wstępnych oględzinach ze świadkami L. Ś. i A. P. oraz ustalał ilość wyciętych drzew, a także precyzował na wycięcie ilu sztuk zezwolił oskarżonemu. Sąd Rejonowy winien zatem rozważyć dlaczego zmienił swoje zeznania w kierunku korzystnym dla oskarżonego w postępowaniu sądowym, jak również rozważyć zasadność przesłuchania świadków A. P. i L. Ś. oraz skonfrontować wzajemnie ich relacje. Sąd Rejonowy winien także rozważyć dlaczego W. M. nie wskazywał na możliwość pozyskania przez oskarżonego drzewa z innego źródła, aniżeli to wskazane w akcie oskarżenia wniesionym w tej prawie. Trudno podzielić także tok rozumowania Sądu Rejonowego, który w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku wskazał, iż zeznaniom świadka W. M. nie przeczą zeznania świadków A. P., L. Ś., T. B. i M. C. (1). Nielogicznym było także wskazanie przez Sąd Rejonowy, iż oskarżony „oczywiście wyciął więcej niż 22 konkretnie oznaczone drzewa, lecz pozyskanie pozostałych drzew było następstwem zlecenia Leśniczego i nie przekraczało łącznie 6 metrów sześciennych z działki nr (...) w M., na jakie oskarżony był omówiony z Burmistrzem Miasta i Gminy”. Możliwość oznakowania przez Leśniczego do wycinki mniejszej ilości drzewa niż 22 szt., odpowiadające objętością 6 mp winna zostać oceniona w odniesieniu do wykonania typowych czynności i procedur, jakie są wykonywane przez W. M. na co dzień. Tym bardziej, iż ze zgromadzonych dowodów z dokumentów wynika, że 22 drzewa, na których wycinkę pozwolenie uzyskano, dotyczyły usunięcia posuszu, wywrotów, złomów, drzew chorych i obumierających oraz pozyskanie drewna opałowego (k. 2). W tej sytuacji wyjaśnienie możliwości wycięcia nieoznaczonych, obumierających drzew – tym bardziej w ilości ponad 100 więcej aniżeli w pozwoleniu - wymagało ze strony Sądu Rejonowego uwzględnienia większego realizmu i zgodności takiego postępowania z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy nie zadał sobie pytania także o znaczenie dla rozstrzygnięcia zeznań T. B. (k. 46) z których wynikało, iż oskarżony kilkukrotnie wywoził pocięte drzewo z lasu z ciągnikiem z doczepionym wozem, jak również kilka kursów z drzewem pochodzącym z tego lasu zostało wykonanych pojazdem Ż. (46) w konfrontacji z ilością merów sześciennych drzewa, jaka zmieści się po załadunku do tychże pojazdów. W świetle zeznań T. B. (k. 46), jak i M. C. (2) (k. 50) przy ścinaniu drzewa i jego załadunku pomagać oskarżonemu miał mieszkaniec M. - S. W., zaś możliwość przesłuchania go w charakterze świadka i celowość przeprowadzenia tego dowodu pominięto zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym. |
||
Wniosek |
||
- o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim; |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Zasadność zarzutu prokuratora warunkowała zasadność wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie tej sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
------------------------------------------------------------------------------------------ |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
---------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
----------------------------------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Gdyby postępowanie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy, pozbawiony wskazanych w niniejszym uzasadnieniu uchybień, to Sąd I instancji nie wydałby wyroku uniewinniającego. Uwzględnienia w wyroku kasatoryjnym wymagała reguła ne peuis i zasada dwuinstancyjności postępowania. |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
4.1. |
------------------------------------------------------------------------------------ |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Rozpoznając przedmiotową sprawę po raz kolejny, Sąd I instancji przeprowadzi postępowanie w sposób pozbawiony wyżej opisanych uchybień, dogłębnie analizując kwestie wskazane przez Sąd Odwoławczy. Następnie dokona wszechstronnej, wnikliwej, wieloaspektowej i konfrontacyjnej analizy wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie, wyprowadzając wnioski zgodne z treścią art. 7 kpk. Sąd Rejonowy rozważy także tożsamość czynu i możliwość zakwalifikowania czynu oskarżonego jako przestępstwa z art. 290 § 1 kk, tym bardziej, iż we wniosku w trybie art. 335 § 2 kpk (k. 88), jako podstawę prawną orzeczenia wobec oskarżonego obowiązku uiszczenia na rzecz pokrzywdzonego nawiązki wskazano art. 290 § 2 kk. |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
-------------------- |
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
-------------------- |
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
7. PODPIS |