Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XII Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Prusinowska

Protokolant: protokolant sądowy Justyna Wojciechowska

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko B. P.

o zapłatę

Oddala powództwo.

SSO Maria Prusinowska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 19 kwietnia 2019 r. do Sądu RejonowegoL. (...)powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego B. P. kwoty 91 295,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych w kwocie 1 142 zł oraz o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powód wskazał, że pozwany zawarł w dniu 21 stycznia 2015 r. względem powoda zobowiązanie – pomiędzy stronami została zawarta umowa pożyczki nr (...). Na podstawie powyższej umowy pozwany zobowiązał się do terminowej spłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz powoda. Jednakże w związku z nienależytym wykonywaniem przez pozwanego zaciągniętego zobowiązania umownego (brak terminowego regulowania wpłat), skutkującym naruszeniem warunków wyżej wymienionej umowy, zadłużenie powstałe na tle jej realizacji, z dniem 2 kwietnia 2019 r. zostało postawione w stan pełnej wymagalności. W konsekwencji powyższego, pismem z dnia 3 kwietnia 2019 r. pozwany został wezwany do spłaty wymagalnego zadłużenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwanie do zapłaty zostało bez odpowiedzi po stronie pozwanej, zadłużenie nie zostało spłacone. W związku z tym powód podjął decyzję o konieczności wystąpienia przeciwko pozwanemu z powództwem o zapłatę. W dniu 19 kwietnia 2019 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych banku nr (...). W treści powyższego dokumentu wskazana została wysokość oraz struktura zadłużenia ciążącego na pozwanym z tytułu zawarcia wyżej wskazanej umowy pożyczki, jak również sprecyzowane i podane zostały szczegółowe wyliczenia należności odsetkowych, stanowiących element tego zadłużenia. Powód w treści uzasadnienia wskazał ponadto, iż na dochodzoną kwotę w wysokości 91 295,47 zł składają się następujące należności:

- 86 313,58 zł – niespłacony kapitał,

- 4 380,41 zł – odsetki umowne,

- 539,08 zł – odsetki umowne za opóźnienie,

- 62,40 zł – opłaty umowne

Przy czym w treści pozwu dokładnie wskazano wyliczenie kwoty odsetek umownych za opóźnienie, tj. kwoty 539,08 zł. Strona powodowa wskazała także, iż podejmowała liczne próby polubownego rozwiązania sporu, jednakże bezskutecznie (k. 5-8, 20-24). Postanowieniem z dnia 15 maja 2019 r. Sąd RejonowyL. (...)przekazał z uwagi na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu (k. 9). Pismem z dnia 30 grudnia 2019 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, a także rozpoznanie sprawy również pod nieobecność pozwanego. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany zaprzeczył wszelkim twierdzeniom podniesionym w treści pozwu. Zakwestionował zasadność żądania pozwu tak co do zasady, jak i wysokości. Pozwany wskazał ponadto, że wyciąg z ksiąg bankowych powoda jest jedynie dokumentem prywatnym, który to dokument nie korzysta z tzw. domniemania wiarygodności przysługującego dokumentom urzędowym. Taki dokument zawiera jedynie określone oświadczenie wiedzy, wynikające z ksiąg bankowych, dlatego też w ocenie pozwanego przedstawiony wyciąg z ksiąg bankowych powoda nie stanowi dowodu na wysokość żądania przez niego dochodzonego. Wyciąg ten nie zawiera chociażby historii spłat kredytu, co pozwoliłoby na określenie ewentualnej kwoty do spłaty z tytułu umowy pożyczki (k. 50-51). Pismem z dnia 10 lutego 2020 r. powód podtrzymał swoje żądanie w całości, nadto wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów wskazanych w treści tego pisma. W uzasadnieniu tego pisma strona powodowa wskazała, że w związku z połączeniem (...) Bank S.A. z (...) Bank (...) S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych, (...) Bank S.A. uchwałą z dnia 25 maja 2015 r. przejął (...) Bank (...) S.A. Z dniem przejęcia (...) Bank S.A. wszedł we wszystkie prawa i obowiązki (...) S.A. W świetle przedstawionych okoliczności, przyjąć wypada, że wierzytelność przysługująca uprzednio (...) Bank (...) S.A. względem B. P., z dniem przejęcia (...) Bank (...) S.A. przez (...) Bank S.A., ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców, przeszła z momentem przejęcia na rzecz (...) Bank S.A., aktualnego wierzyciela. Pozwany zwarł z (...) Bank (...) S.A. w dniu 21 stycznia 2015 r. umowę o kredyt gotówkowy nr (...) przeznaczony częściowo na spłatę zobowiązań finansowych, zgodnie z § 1 ust. 1 w/w umowy, powód udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w wysokości 116 547,45 zł, którą strona pozwana zobowiązała się spłacić wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 19 dnia każdego miesiąca na zasadach i warunkach określonych w dalszych postanowieniach umowy. Pozwany przed zawarciem kredytu otrzymał formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego oraz pisemną informację o ryzyku stopy procentowej. Tym samym strona pozwana wiedziała o wysokości poszczególnych rat kredytu, ich liczbie, terminie płatności, saldzie kapitału po spłacie raty oraz numerze rachunku do spłaty. Jednakże w związku z brakiem terminowego regulowania wpłat oraz niepełnej ich wysokości doszło do aktualizacji umownej przesłanki wypowiedzenia umowy określonej w § 12 ust. 1 umowy. W związku z powyższym, pismem z dnia 3 kwietnia 2019 r. pozwany został wezwany do spłaty wymagalnego zadłużenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Ponadto powód przedstawił historię rachunku, która była dedykowana spłacie zadłużenia z tytułu zwartej umowy. Co więcej prezentowała dokonywane przez pozwanego wpłaty od dnia otwarcia rachunku w powodowym banku i jednocześnie odzwierciedlała zarówno sposób naliczenia poszczególnych kwot obejmujących powództwo, jak również zaniechanie ich spłaty co w efekcie rzutowało na wypowiedzenie umowy i wezwanie do spłaty całości zadłużenia. Powód wskazał, iż zarzut pozwanego, nieudowodnienia wysokości roszczenia jest całkowicie chybiony.

(k. 54-57). W dniu 18 czerwca 2020 r. przeprowadzono w niniejszej sprawie rozprawę i wydano wyrok (k. 99, 100).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany B. P. w dniu 21 stycznia 2015 r. zawarł z wierzycielem pierwotnym (...) Bank (...) S.A. umowę o kredyt gotówkowy nr (...). Następnie doszło do połączenia (...) Bank S.A. z (...) Bank (...) S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych (...) Bank S.A. uchwałą z dnia 25 maja 2015 r. przejął (...) Bank (...) S.A. Z dniem przejęcia (...) Bank S.A. wszedł we wszystkie prawa i obowiązki (...) S. A. Powyższy kredyt gotówkowy został przeznaczony częściowo na spłatę zobowiązań finansowych. Zgodnie z § 1 ust. 1 w/w umowy, powód udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w wysokości 116 547,45 zł, którą strona pozwana zobowiązała się spłacić wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 19 dnia każdego miesiąca na zasadach i warunkach określonych w dalszych postanowieniach umowy. Co więcej stopa oprocentowania kredytu wyrażona była jako zmienne oprocentowanie w stosunku rocznym, które w dniu zawarcia umowy wynosiło 10, 90 %. Pozwany przed zawarciem kredytu otrzymał formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego oraz pisemną informację o ryzyku stopy procentowej. Tym samym strona pozwana wiedziała o wysokości poszczególnych rat kredytu, ich liczbie, terminie płatności, saldzie kapitału po spłacie raty oraz numerze rachunku do spłaty. Natomiast zgodnie z § 9 ust. 2 umowy skutkiem braku płatności, po powstaniu wymagalnej zaległości, będzie również poza wezwaniem do zapłaty, uprawnienie banku do wypowiedzenia umowy zgodnie z jej postanowieniami.

Dowód: umowa kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 19.01.2015 r. (k. 25-26), odpis KRS powoda (k. 31-40); dyspozycja uruchomienia kredytu (k. 85);

Jednakże w związku z brakiem terminowego regulowania wpłat oraz niepełnej ich wysokości doszło do aktualizacji umownej przesłanki wypowiedzenia umowy określonej w § 12 ust. 1 umowy. Umowa kredytu została warunkowo wypowiedziana z dniem 18 stycznia 2019 r. W związku z powyższym, pismem z dnia 3 kwietnia 2019 r. pozwany został ostatecznie wezwany do spłaty wymagalnego zadłużenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wcześniej wystosowywane były jeszcze dwa wezwania do zapłaty.

Dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 03.04.2019 r. (k. 27), historia spłaty kredytu przez pozwanego (k. 58-84), wezwanie do zapłaty z dnia 24.10.2018 r. (k.86), wezwanie do zapłaty z dnia 19.11.2018 r. (k. 87), warunkowe wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 18.01.2019 r. (k. 88);

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w aktach sprawy dokumentów. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 KPC za dokumenty urzędowe należy traktować takie, które sporządzone są w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania i stanowią one dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Na zasadzie art. art. 245 KPC dokument prywatny stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W niniejszej sprawie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowiły wyłącznie dowody z dokumentów. Strona powodowa oparła swoje roszczenie przede wszystkim o dowód z wyciągu z ksiąg bankowych. W świetle utrwalonego orzecznictwa wyciągi powyższe są jedynie dokumentem prywatnym, nie mają natomiast waloru dokumentu urzędowego, tym samym mocy dowodowej w postępowaniu cywilnym. Ponadto w ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, ani wezwania pozwanego do zapłaty zaległości w wysokości określonej w treści pozwu. Dokumenty przedstawione jako dowód przez powoda były niekompletne i wybiórcze, na ich podstawie nie można było w sposób oczywisty stwierdzić roszczenia z jakim wystąpił powód.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1988 ze zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Oznacza to, że na powodzie ciążył obowiązek przekazania kredytobiorcy określonej kwoty, na pozwanych zaś spoczywało zobowiązanie zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei art. 75 ust. 1 prawa bankowego precyzuje, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu bank może wypowiedzieć umowę kredytu.

Strona pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy kredytu na cele konsumpcyjne nr (...) w dniu 21 stycznia 2015 r. Zatem na powodzie spoczywał ciężar wykazania skuteczności wypowiedzenia umowy i wysokości dochodzonego roszczenia.

Zgodnie bowiem z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 KC i art. 232 KPC, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia.

Oceniając zasadność powództwa sąd w pierwszej kolejności zajął się ustaleniem czy wypowiedzenie umowy kredytu dokonane przez powoda było skuteczne, a co za tym idzie czy należność dochodzona pozwem jest wymagalna. Przesądzenie tej okoliczności mogło bowiem czynić zbędnym zajmowanie się pozostałymi podnoszonymi przez powoda zarzutami.

Powód nie wykazał, aby pozwany nie spłacał rat kredytowych nieregularnie lub zaprzestał ich płacenia w ogóle, jego twierdzenia do końca niniejszego postępowania pozostały gołosłowne bez oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Procedurę tę reguluje § 9 ust. 1 i 2 umowy, zgodnie z którymi w przypadku niespłacenia w terminie określonym w umowie raty kredytu, Bank od dnia następnego traktuje jako zadłużenie przeterminowane. Skutkiem braku płatności po powstaniu wymagalnej zaległości Bank będzie również uprawniony do wypowiedzenia umowy zgodnie z postanowieniami określonymi w umowie. Umowa kredytu mogła być wypowiedziana z zachowaniem 30 - dniowego terminu wypowiedzenia (§ 12). Redakcja ww. przepisów jest w ocenie Sądu jasna i czytelna. Zgodnie z zacytowanym przepisem procedura wypowiedzenia składa się z dwóch etapów: wezwania kredytobiorcy do dokonania spłaty zaległości w określonym przez bank terminie od otrzymania wezwania, a następnie w przypadku nieuregulowania zaległości wypowiedzenia umowy kredytu.

Wobec powyższego w ocenie Sądu strona powodowa w dostateczny sposób nie udowodniła faktu doręczenia wypowiedzenia umowy kredytu pozwanemu, ani nie udowodniła faktu doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty przed wniesieniem powództwa w niniejszej sprawie. Fakt przedłożenia owych pism wygenerowanych z systemu nie przesądza o prawidłowości wypowiedzenia umowy kredytu oraz prawidłowości poinformowania pozwanego o tym, iż zostało skierowane do niego wezwanie do zapłaty. W związku z czym Sąd stanął na stanowisku, iż pomimo określenia procedury wypowiedzenia umowy opisanej w w/w paragrafach umowy w sposób prosty i czytelny, bank się do niej nie zastosował.

W tym stanie rzecz należało uznać, że umowa nie została skutecznie wypowiedziana i powód przedwcześnie wystąpił ze swoim roszczeniem. Zdaniem Sądu wypowiedzenie umowy kredytu było czynnością rażąco niewłaściwą i nieuprawnioną w sytuacji, gdy powód nie przedstawił żadnych, poza wyciągiem z rachunków bankowych, dowodów na to, iż pozwany zalega ze spłatą rat kredytowych w określonej wysokości.

Ponadto należy podkreślić, że od banku jako profesjonalisty należy wymagać szczególnej staranności. Ma to wyjątkowe znaczenie w świetle konsekwencji jakie pociąga za sobą wypowiedzenie umowy kredytowej.

Sąd odnosząc się natomiast do zarzutów strony pozwanej w przedmiocie braku waloru dowodowego wyciągów z rachunków bankowych przedstawionych przez powoda w niniejszej sprawie, dał im wiarę w całej rozciągłości. Bowiem zgodnie z art. 95 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – prawo bankowe (Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 939 z późn. zm.) księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej. Ale moc prawna dokumentów urzędowych, o których mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. Tym samym Sąd nie obdarzył walorem dowodowym wyciągów z rachunków bankowych przedstawionych przez powoda. Zastosowanie w niniejszej sprawie znajdzie wyrok Trybunał Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. P 7/09, opubl. w OTK-A 2011/2/12). Uznano w nim bowiem, że art. 95 ust. 1 ustawy Prawo bankowe jest niezgodny z określonymi przepisami Konstytucji w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta.

Mając na uwadze przedstawione powyżej okoliczności, Sąd powództwo jako niezasadne oddalił o czym orzeczono w wyroku.

SSO Maria Prusinowska

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować uzasadnienie,

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda,

3.  Za 14 dni od doręczenia lub z apelacją.

P., dnia 9 lipca 2020 r.

SSO Maria Prusinowska