Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 153/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Elżbieta Zalewska – Statuch

Sędziowie: Joanna Składowska (ref.)

Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2020 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli

z dnia 6 lutego 2020 roku, sygn. akt I C 1354/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten tylko sposób, że zasądzoną kwotę

3 670,63 złotych obniża do 3 132,63 (trzy tysiące sto trzydzieści dwa i 63/100) złotych;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  oddala wniosek pozwanego o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 153/20

UZASADNIENIE

W pozwie z 4 grudnia 2019 r., powódka S. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. kwoty 5 000 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa. W piśmie procesowym złożonym w toku procesu strona powodowa rozszerzyła powództwo do kwoty 10 750 złotych wraz z ustawowymi odsetkami.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa na koszt powódki.

Zaskarżonym wyrokiem z 6 lutego 2020 r., wydanym pod sygn. akt I C 1354/18, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli zasądził od pozwanego na rzecz powódki 10 750 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 10 000 złotych od 4 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty, zaś od kwoty 750 złotych od 5 lutego 2020 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz 917 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu (pkt 2), a ponadto nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli 3 670,63 złotych z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt 3).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Powódka S. K. jest właścicielką nieruchomości gruntowej położonej w Z., oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), objętej księgą wieczystą (...). Na nieruchomości znajduje się budynek mieszkalny.

Nieruchomość powódki położona jest w sąsiedztwie lotniska wojskowego w Ł..

W związku z jego rozwojem, uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 r. nr (...), wprowadzono obszar ograniczonego użytkowania.

Ubytek wartości rynkowej nieruchomości powódki w wyniku wejścia w życie wskazanej uchwały wyniósł 10 750 złotych.

Powódka, pismem z dnia 30 listopada 2018 r., zgłosiła szkodę pozwanemu, żądając zapłaty kwoty 10 000 złotych. Pozwany nie spełnił świadczenia w terminie.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, powołując się na art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz.150 ze zm.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

W tych warunkach, na podstawie wyżej wymienionego przepisu, powódce przysługuje od pozwanego odszkodowanie w wysokości 10 750 złotych.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., a kosztach procesu zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się pozwany, który zaskarżył przedmiotowe rozstrzygnięcie w części, tj. pkt 1 w zakresie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 10 000,00 zł od dnia 4 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 750, 00 złotych od dnia 5 lutego 2020 r. do dnia zapłaty, a ponadto w pkt 3 w zakresie wliczenia do nieuiszczonych kosztów sądowych podlegających pobraniu od pozwanego kwoty 538,00 złotych z tytułu opłaty sądowej od pozwu i pisma zawierającego rozszerzenie powództwa, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, tj:

1) art. 321 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na zasądzeniu w pkt 1 sentencji
wyroku odsetek ustawowych za opóźnienie w sytuacji, gdy powódka wnosiła
o zasądzenie należności głównej z odsetkami ustawowymi;

2) art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
poprzez bezpodstawne wliczenie w pkt 3 wyroku do nieuiszczonych kosztów sądowych
podlegających pobraniu od pozwanego kwoty 538,00 złotych z tytułu opłaty sądowej od pozwu i pisma zawierającego rozszerzenie powództwa, podczas gdy skarb Państwa jest z mocy
ustawy zwolniony od opłat sądowych.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez ustalenie, iż powódce przysługują odsetki ustawowe od daty wymagalności świadczenia wskazanego w wyroku w miejsce odsetek ustawowych za opóźnienie oraz prawidłowe obciążenie pozwanego wydatkami w kwocie 3 132,63 złotych, zamiast w kwocie 3 670,63 złotych oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przypisanych prawem.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała jedynie na częściowe uwzględnienie.

W szczególności skarżącemu nie sposób przyznać racji, iż Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 321 § 1 k.p.c.

W orzecznictwie panuje zgoda co do tego, iż związanie granicami pozwu nie oznacza, że sąd jest związany w sposób bezwzględny samym sformułowaniem zgłoszonego żądania. Jeżeli jego treść jest sformułowana niewyraźnie, niewłaściwie, nieprecyzyjnie to sąd może, a nawet ma obowiązek odpowiednio je zmodyfikować, zgodnie z wolą powoda i w ramach podstawy faktycznej powództwa, z tym oczywiście zastrzeżeniem, że ingerencja sądu nie może być w tym zakresie zbyt daleko idąca, chodzi bowiem o nadanie objawionej w treści pozwu woli powoda poprawnej jurydycznej formy (por: wyroki Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2007r., IV CSK 115/07, LEX nr 358817, 8 lipca 2011r., IV CSK 536/10 LEX nr. 1094734).

Przyjmuje się także, że z przepisu art. 130 § 1 zd. drugie k.p.c. wynika dyrektywa rozpoznania pisma zgodnie z jego treścią, także wówczas, gdy zostanie ono mylnie oznaczone lub dotknięte innymi oczywistymi niedokładnościami. Oczywista niedokładność może dotyczyć treści pisma, gdy została ona niewłaściwie zredagowana, niemniej w sposób pozwalający na ustalenie treści tego pisma w drodze wykładni (vide: postanowienia Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 1999 r., I CKN 413/99 (nie publ.), z 5 września 2001 r., I CZ 110/01 (nie publ.) i z 7 stycznia 2003 r., I PZ 104/02 (OSNP 2004, Nr 13, poz. 231).

Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.

2015 r., poz. 1830) zróżnicowała dotychczasowe odsetki ustawowe, przysługujące z tytułu opóźnienia (art. 481 § 2 k.c.), oraz zwykłe, kapitałowe (art. 359 § 2 k.c.). Co do odsetek z art. 359 § 2 k.c. pozostawiono nazwę „odsetki ustawowe”, zaś w odniesieniu do odsetek z art. 481 § 2 k.c. zmieniono ich nazwę z „odsetek ustawowych” na „odsetki ustawowe za opóźnienie”.

Odsetki ustawowe, czyli kapitałowe nie wiążą się z opóźnieniem w spełnieniu świadczenia, tylko z sytuacją, jaką jest korzystanie z cudzego kapitału. Zgodnie z artykułem 359 k.c., odsetki ustawowe należą się tylko, gdy wynika to z: czynności prawnej albo ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. Natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią zabezpieczenie dla wierzyciela, w przypadku, gdy dłużnik spóźnia się z zapłatą należności oraz stanowią także sankcję za brak spełnienia świadczenia w terminie, który został ustalony przez strony w umowie. Podstawę prawną do naliczenia tych odsetek stanowi artykuł 481 k.c.

Powódka co prawda literalnie sformułowała żądanie w ten sposób, iż domaga się od pozwanego odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi, jednakże z uzasadnienia pozwu i podanej podstawy faktycznej i prawnej roszczenia w sposób klarowny wynika, iż w istocie chodzi o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie, uregulowanych w art. 481 k.c. Powódka nie dochodziła bowiem odsetek jako wynagrodzenia za korzystanie z jej kapitału, lecz w związku z opóźnieniem pozwanego w zapłacie odszkodowania. W tej sytuacji sformułowanie pozwu należało traktować jako oczywistą niedokładność.

Racją ma zaś skarżący w zakresie naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, poprzez bezpodstawne wliczenie w pkt 3 wyroku do nieuiszczonych kosztów sądowych podlegających pobraniu od pozwanego kwoty 538,00 złotych z tytułu opłaty sądowej od pozwu i pisma zawierającego rozszerzenie powództwa.

Zgodnie z art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat. Zwolnienie to zaś dotyczy nie tylko sytuacji, w której Skarb Państwa podejmuje czynności (wnosi pisma) podlegające opłacie, ale także takiej, w której miałby uiścić te opłaty za stronę przeciwną od nich zwolnioną (art. 113 ustawy). Niedopuszczalne jest zatem obciążenie występującego po stronie pozwanej Skarbu Państwa opłatami sądowymi, których nie miał obowiązku uiścić powód, choćby ze względu na wynik sprawy obowiązek ich uiszczenia obciążał stronę pozwaną.

W związku z powyższym, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten sposób, że zasądzoną kwotę 3 670,63 złotych obniżył do 3 132,63 złotych. W pozostałymi zakresie apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

W związku z tym, że w głównej swej części wniesiony środek zaskarżenia nie zasługiwał na uwzględnienie, a konieczność drobnej korekty orzeczenia wynikała z oczywistej omyłki Sądu, która mogła być skorygowana w trybie postępowania zażaleniowego, na zasadzie art. 100 i 102 k.p.c. oddalono wniosek strony pozwanej o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.