Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V Ca 1829/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2012 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Beata Gutkowska (spr.)

Sędziowie:

SO Waldemar Beczek

SR del. Joanna Machoń

Protokolant:

sekr. sądowy Agnieszka Godziebiewska

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2012 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko M. K. i D. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w Warszawie

z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. akt II C 629/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następującą treść:

1.  utrzymuje w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w sprawie II Nc 3943/09 w dniu 30 września 2009r.;

2.  zasądza od M. K. i D. K. solidarnie na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1000 (jeden tysiąc) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu i nakazuje pobrać od M. K. i D. K. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego (...) kwotę 1.325,78 (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia pięć 78/100) złotych tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa;

II.  zasądza od M. K. i D. K. solidarnie na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 1829/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 sierpnia 2009 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zapłatę na swoją rzecz solidarnie od pozwanych M. K. i D. K. kwoty 13.184,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 czerwca 2009 roku do dnia zapłaty.

W dniu 30 września 2009 roku Sąd Rejonowy (...) w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla uwzględniając powództwo w całości.

W przepisanym terminie pozwani wnieśli zarzuty od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości.

W odpowiedzi na zarzuty powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2012 roku Sąd Rejonowy (...) w Warszawie uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z dnia 30 września 2009r. wydany przez Sąd Rejonowy (...) w Warszawie II Wydział Cywilny w sprawie II Nc 3943/09 w całości i zasądził solidarnie od pozwanych M. K. i D. K. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 6.088,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 czerwca 2009r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił i orzekł o kosztach postępowania sądowego.

Sąd Rejonowy ustalił, iż M. K. w dniu 11 września 2007 roku zawarł umowę dystrybucyjną nr (...) z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Przedmiotem umowy było dostarczanie przez sprzedawcę ( (...)) do punktu prowadzonego przez nabywcę (M. K.) prasy celem prowadzenia sprzedaży wydawnictw prasowych. Zgodnie z postanowieniami umowy sprzedawca dostarczał codziennie prasę nabywcy w uzgodnionej wcześniej ilości, a nabywca zobowiązany był do zapłacenia wystawionych przez sprzedawcę z tego tytułu faktur. Jednocześnie strony celem zabezpieczenia wszelkich roszczeń sprzedawcy z tytułu szkód i niedoborów powstałych w wyniku realizacji łączącej strony umowy M. K. wystawił weksel in blanco. Zgodnie z deklaracją wekslową (...) był uprawniony do wypełnienia weksla w razie niezapłacenia jakichkolwiek należności poprzez wpisanie daty i miejsca wystawienia weksla, daty i miejsca płatności weksla, zaś suma wekslowa mogła obejmować wszystkie niezapłacone zobowiązania przysługujące od wystawcy z tytułu zawartej umowy powiększone o należne odsetki ustawowe. Na 7 dni przed wypełnieniem weksla (...) winien zawiadomić wystawcę o wysokości zobowiązania i wezwie go listem poleconym do zapłaty. Jednocześnie D. K. poręczyła za wystawę weksla, zaś (...) zobowiązał powiadomić poręczyciela o wysokości kwoty zobowiązania i wezwania do zapłaty na 7 dni przez wypełnieniem weksla.

W ramach współpracy (...) wystawiło następujące faktury (...) na łączną kwotę 12.347,46 zł. Ponadto powód wystawił faktury korygujące (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) na łączną kwotę 6622,74 zł. Tym samym wartość należności głównej został zmniejszona do kwoty 5.724,72 zł. Odsetki w ustawowej wysokości od należności głównej liczone od dat wymagalności poszczególnych faktur, z uwzględnieniem faktur korygujących wyniosły 364,08 zł.

Listami poleconymi za potwierdzeniem odbioru z dnia 6 maja 2009 roku (...) wezwał M. k. i D. K. do zapłaty kwoty 17.347,46 zł w terminie 7 dni pod rygorem wypełnienia wystawienia weksla in blanco.

Po wezwaniu do zapłaty należność została częściowo spłacona. Co do pozostałej kwoty (...) wypełnił weksel in blanco na kwotę 13.184,98 zł, na którą składała się należność główna w wysokości 12.347,46 zł oraz odsetki za okres od wymagalności poszczególnych faktur do daty płatności weksla tj. do dnia 15 czerwca 2009 roku.

W swych rozważaniach Sąd Rejonowy odnosząc się do zarzutów pozwanych wskazał, że z deklaracji wekslowej nie wynikało, aby wezwanie do zapłaty zostało wystawione dokładnie na 7 dni przed wypełnieniem weksla. Wobec częściowego spłacenia zadłużenia po wezwaniu do zapłaty, sam weksle został wypełniony na kwotę odpowiednio niższą. Wypełnienie weksla na niższą sumę niż wskazana w wezwaniu do zapłaty w żaden sposób nie naruszał praw ani wystawy, ani poręczyciela.

Na częściowe uwzględnienie, zdaniem Sądu I instancji zasługiwał natomiast zarzut nieprawidłowej sumy wekslowej. Sąd Rejonowy podkreślił, że weksel własny - przedstawiony w niniejszym postępowaniu przez powoda -stanowi zgodnie z art. 101 pkt 5 ustawy z dnia 38 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz. U. z 1936 r., nr 37, póz. 282 - zwana dalej prawem wekslowym) przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty sumy pieniężnej a wystawca weksla własnego jest głównym dłużnikiem wekslowym, na którym ciąży przede wszystkim obowiązek zapłaty sumy wekslowej. Oceniając przedstawione przez powoda dokumenty i charakter zobowiązania z weksla własnego in blanco, stanowiącego element podstawy faktycznej roszczenia powoda, Sąd meriti uznał, że roszczenie to nie mogło uzyskać ochrony prawnej.

Sąd Rejonowy wskazał, że weksel in blanco nie posiada charakteru abstrakcyjnego i jest ściśle związany z dodatkową umową zawartą między wystawcą weksla a remitentem, ma zatem charakter przyczynowy, gdyż jego stworzenie oparte jest na podstawie umowy pozawekslowej. Weksel in blanco przed wypełnieniem jest umową sui generis, która powstaje z momentem podpisania weksla. Umowa ta jest dwustronnie zobowiązująca i na jej podstawie podpisujący zobowiązuje się zapłacić za weksel wypełniony zgodnie z porozumieniem i przepisami prawa wekslowego. Osoba, której weksel wręczono, nabywa uprawnienie do żądania zapłacenia weksla, pod warunkiem jednak że wypełni go zgodnie w porozumieniem i zasadami prawa wekslowego. Taki weksel zatem nie ma charakteru abstrakcyjnego i jest ściśle związany z umową zawartą pomiędzy wystawcą a remitentem. Weksel in blanco ma charakter kauzalny a jego stworzenie oparte jest na podstawie umowy pozawekslowej zawierającej warunki, pod którymi weksel ten może stać się wekslem zupełnym. Wypełnienie weksla in blanco jest zgodne z porozumieniem wekslowym gdy dokona go osoba uprawniona i jeżeli treść weksla odpowiada umowie zawartej między podpisanym na wekslu a osobą, której weksel został wręczony. Upoważnienie do wypełnienia weksla może zostać udzielone w sposób wyraźny lub dorozumiany. Dla przyjęcia ważności zobowiązania wekslowego z weksla in blanco przyjąć należy obowiązek istnienia ważnego zobowiązania wekslowego.

W ocenie Sądu I instancji charakter weksla in blanco miał zasadnicze znaczenie dla oceny zasadności żądania powoda. Powód powoływał się bowiem na istnienie umowy w zakresie uprawnienia do wypełnienia weksla, pozwana zaś kwestionowała uprawnienie powoda, podnosząc że należność wynikającą z umowy leżącej u podstaw wystawienia weksla została uregulowana, a kwota, na którą weksel został wypełniony nie odpowiada treści zobowiązania. Sąd Rejonowy podniósł, iż w postępowaniu, w którym powód przedstawił wypełniony weksel in blanco jeżeli dłużnik twierdzi, że wypełnienie nastąpiło niezgodnie z umową, na nim spoczywa w tym zakresie ciężar dowodu, przy czym dłużnik może korzystać z wszelkich środków dowodowych przewidzianych w kpc. Zdaniem Sądu I instancji pozwani zdołali wykazać, iż żądanie powoda jest niezasadne co do kwoty 7.096,18 zł i w tym zakresie powództwo zostało oddalone. Ustalając wysokość sumy wekslowej Sąd Rejonowy oprał się na opinii biegłej za zakresu księgowości. Opinia ta nie była kwestionowana przez żadną ze stron co do swojej rzetelności i profesjonalizmu. W ocenie Sadu I instancji była ona kompleksowa i w sposób przejrzysty przedstawiała schemat rozliczeń pomiędzy stronami. Zgodnie z opinią należność wynikająca z faktur przedstawionych przez powoda z uwzględnieniem faktur korygujących wniosła 5.724,72 zł, zaś odsetki wyniosły 364,08 zł, co razem stanowi kwotę 6.088,80 zł zasądzoną w punkcie 2 wyroku.

Żądanie zapłaty odsetek ustawowych od dnia płatności weksla tj. od dnia 16 czerwca 2009 roku zostało uwzględnione, ponieważ od tego dnia pozwani pozostawali w zwłoce ze spełnieniem świadczenia.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 kpc stosunkowo je rozdzielając.

Powyższy wyrok w zakresie oddalającym powództwo co do kwoty 7.096,18 zł. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej naliczanymi od tej kwoty od dnia 16 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty oraz w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu zaskarżyła powódka zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, co miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy: art. 233 k.p.c. poprzez nierozważnie całego materiału dowodowego w sprawie i dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego; art. 278 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym uznaniu, iż brak złożenia lub ewentualne złożenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji księgowej powódki po terminie określonym w art. 495 § 3 k.p.c. uniemożliwia ustalenie stanu faktycznego w oparciu o opinię uzupełniającą biegłego sporządzoną na podstawie dokumentacji księgowej powódki, z której to opinii dowód został przez Sąd dopuszczony i przeprowadzony; art. 495 § 3 k.p.c. poprzez błędne uznanie, iż jakiekolwiek wnioski dowodowe zgłoszone zostały przez powódkę z naruszeniem powyższego przepisu; art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, iż pozwani zdołali wykazać, iż żądanie powoda jest niezasadne co do kwoty 7.096,18 zł; art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w sposób umożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia; art. 100 k.p.c. poprzez jego zastosowanie oraz art. 98 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie pomimo tego, że istnieją podstawy do zasądzenia kosztów procesu od pozwanej na rzecz powódki zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w zakresie w jakim zostało ono oddalone i zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwani wnieśli o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Skarżący słusznie zarzuca naruszanie art. 495 § 3 k.p.c. poprzez błędne uznanie, iż wnioski dowodowe zgłoszone zostały przez powódkę z naruszeniem powyższego przepisu.

Sam Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał, że w piśmie będącym odpowiedzią na zarzuty powód wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na podstawie ksiąg rachunkowych powoda. Pismo to zostało wniesione w terminie określonym w art. 495 § 3 k.p.c.

Nie można zgodzić się z Sądem Rejonowym, że skoro powód nie złożył do akt sprawy swoich ksiąg rachunkowych w terminie tygodnia od daty doręczenia zarzutów od nakazu zapłaty dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej nastąpiło po terminie określonym w tym przepisie. Dowód z opinii jest innym dowodem niż dowód z dokumentów. Wynika to z samej systematyki kodeksu postępowania cywilnego. Dokumenty uregulowane są w Oddziale 2 Rozdziału II (Postępowanie dowodowe), natomiast opinia biegłych w Oddziale 4. W tej sprawie Sąd Rejonowy nie dopuszczał wogóle dowodu z dokumentu – ksiąg rachunkowych powoda, lecz jedynie dowód z opinii biegłej, którą biegła sporządziła na podstawie ksiąg rachunkowych powoda. Ponieważ strona pozwana nie wnosiła wniosku o złożenie tych ksiąg do akt sprawy ani Sąd z urzędu nie dokonał takiego zarządzenia, wystarczające było, że biegła zapoznała się z tymi księgami w siedzibie powoda.

W związku z tym Sąd Rejonowy powinien wziąć pod uwagę także uzupełniająca opinię biegłej.

Zgodnie z ta opinią suma zobowiązań pozwanych wobec powoda wynosiła na dzień wystawienia weksla 12.347,46zł., natomiast odsetki – 911,98 zł. Biegła w opinii uzupełniającej wyjaśniła skąd wzięła się różnica pomiędzy wyliczeniem w pierwszej opinii a opinią uzupełniającą. Analiza pełnej dokumentacji powoda pozwoliła na wskazanie, iż saldo zostało omyłkowo ponownie pomniejszone o faktury korygujące, co dało zaniżona wartość roszczenia o kwotę 6.622,74 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego opinia uzupełniająca jest pełnowartościowym materiałem dowodowym. W jednoznaczny sposób przedstawia wyliczenia zobowiązań pozwanych wobec powoda, a także odnosi się do poprzedniej opinii.

W związku z powyższym powód udowodnił w tym postępowaniu, że wypełnił weksel zgodnie z zawartym porozumieniem. A więc zasadny jest zarzut powoda, że Sąd Rejonowy nieprawidłowo uznał, że pozwani zdołali wykazać, iż żądanie powoda jest niezasadne co do kwoty 7.096,18 zł

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie ar. 386 § 1 k.p.c. zmienił zakażonym wyrok i w całości utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z dnia 30 września 2009r. wydany przez Sąd Rejonowy (...) w Warszawie II Wydział Cywilny w sprawie II Nc 3943/09 (art. 496 k.p.c.).

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.