Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1004/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z dnia 23 września 2019r - sygn. akt II K 961/18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Naruszenie przepisów postepowania :

- art. 6 kpk w w zw. z art. 16 § 2 kpk polegające na braku pouczenia przez Sąd I instancji po otwarciu przewodu sądowego w sposób zrozumiały dla oskarżonego o przysługującym mu prawie do wyznaczenia obrońcy z urzędu,

- art. 79 § 4 kpk polegające na rozpoznaniu sprawy bez obrońcy wyznaczonego z urzędu i przyjęciu, że udział takiego obrońcy nie jest konieczny , a wydana opinia biegłych psychiatrów to uzasadnia, przy czy zachodziły inne uzasadnione okoliczności przemawiające, aby oskarżony miał obrońcę wyznaczonego z urzędu, co w konsekwencji doprowadziło do uniemożliwienia realizacji prawa do obrony.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Merytoryczne odnoszenie się do tych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Merytoryczne odnoszenie się do tych wniosków na gruncie powyższych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia innego uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

3.2.

Obraza przepisów postepowania mająca wpływ na treść wyroku, i tak :

-art. 424 § 1 kpk polegająca na nie odniesieniu się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do istotnych kwestii mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a mianowicie przeprowadzenia dowodu z przesłuchania z urzędu w charakterze pokrzywdzonego K. B. (2) na okoliczność jego sytuacji majątkowej i bytowej, co było określone przez Sąd I instancji na posiedzeniu głównym, jako ,,potrzeba uniknięcia'' tegoż przesłuchania bez wskazania przesłanek takiej decyzji, co miało wpływ na treść wyroku,

- art. 182 § 1 kpk poprzez uznanie, że światkowi B. W. jako osobie najbliższej skarżącemu przysługuje prawo do odmowy zeznań na okoliczność sytuacji majątkowej i bytowej pokrzywdzonego K. B. (2), co miało wpływ na treść wyroku

- art. 7 kpk w zw. z art. 2 § 1 pkt. 1 i § 2 kpk, art. 391 § 1 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie całego materiału dowodowego, sprzeczną z logiką oraz wskazaniami wiedzy i doświadczania życiowego, co skutkowało wyciągnięciem wniosków błędnych i sprzecznych ze sobą wzajemnie i z zebranym materiałem dowodowym, w tym zeznań świadka A. B., które różniły się diametralnie na poszczególnych etapach postępowania - zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i przed Sądem I instancji, gdyż zeznania świadka były częściowo sprzeczne z logiką i wskazaniami doświadczenia życiowego, dlatego powinny być oceniane z szczególną ostrożnością, co miało wpływ na treść wyroku,

- art. 97 kpk w zw z art. 4 kpk polegająca na rezygnacji przez Sąd I instancji ze zbadania okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia w szczególności tego, czy oskarżony wykonywał w inkryminowanym zarzutem czasokresie faktycznie prace dorywcze, jakie osiągał dochody oraz czy stan jego zdrowia umożliwiał mu wykonywanie takich prac zarobkowych, a nadto w jakim czasokresie przebywał faktycznie w Niemczech, jaka była jego sytuacja bytowa i majątkowa, które to okoliczności miały istotny wpływ na ustalenie możliwości wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego w inkryminowanym zarzutem okresie czasu, co miało wpływ na treść wyroku,

- art. 201 kpk poprzez dopuszczenie dowodu z opinii sądowo - psychiatrycznej sporządzonej przez biegłych powołanych przez Sąd I instancji z urzędu, która to opinia jest sprzeczna w swojej treści, co do okoliczności tam opisanych, a nadto sprzeczna z opinią biegłego sądowego sporządzoną w lipcu 2015 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Merytoryczne odnoszenie się do tych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Merytoryczne odnoszenie się do tych wniosków na gruncie powyższych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia innego uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

3.3.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ na treść orzeczenia :

- poprzez nieprawidłowe ustalenie na podstawie stanu faktycznego i dowodowego w sprawie, że oskarżony dopuścił się w inkryminowanym czasokresie zarzuconego mu czynu uchylania się od łożenia rad alimentacyjnych i tym samym narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych pokrzywdzonemu K. B. (2) z winy umyślnej i w sposób uporczywy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Merytoryczne odnoszenie się do tych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Merytoryczne odnoszenie się do tych wniosków na gruncie powyższych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia innego uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

3.4.

Obraza prawa materialnego, a mianowicie art. 4 § 1 kk poprzez naruszenie reguł intertemporalnych albowiem przepis pozwala rozwiązać kolizję wynikające z różnic uregulowań prawnych zawartych w różnych ustawach obowiązujących w chwili popełnienia czynu oraz w okresach póżniejszych

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Merytoryczne odnoszenie się do tych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Merytoryczne odnoszenie się do tych wniosków na gruncie powyższych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia innego uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

3.5.

Obraza prawa materialnego, a mianowicie art. 209 § 1a kk w zw. z art. 209 § 1 kk poprzez nie dokonanie przez Sąd I instancji wskazań, jakie konkretne zachowanie oskarżonego zostało uznane za przestępne oraz na podstawie jakich dowodów, nadto nie dokonanie żadnych procesowych ustaleń, czy oskarżony w inkryminowanym zarzutem okresie czasu miał realne możliwości wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego względem pokrzywdzonego, co miało wpływ na treść wyroku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Merytoryczne odnoszenie się do tych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Merytoryczne odnoszenie się do tych wniosków na gruncie powyższych zarzutów uznano w oparciu o art. 436 kpk za przedwczesne wobec stwierdzenia innego uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, o czym niżej.

1 OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd Rejonowy stwierdzając wystąpienie uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności oskarżonego tempore criminis oraz uzasadnione wątpliwości co do zdolności K. B. (1) do udziału w postępowaniu oraz prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny, a następnie dopuszczając dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów na wspomniane okoliczności, zaniechał równoczesnego ustanowienia wymienionemu obrońcy z urzędu, choć obrona była stosownie do uregulowania art. 79 § 4 kpk - obligatoryjna. Potem zaś uzyskawszy opinię wskazującą na pełną poczytalność oskarżonego tempore criminis oraz zdolność do udziału w postępowaniu karnym i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny, zaniechał wydania postanowienia o uznaniu, że udział obrońcy w sprawie nie jest obowiązkowy.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powyższe zaniechanie stanowiło uchybienie procesowe o postaci bezwzględnej przyczyny odwoławczej w sensie art. 439 § 1 pkt. 10 kpk, powodujące konieczność uchylenia wyroku w całości i przekazania sprawy do rozpoznania ponownego niezależnie od kierunku zaskarżenia oraz treści podniesionych zarzutów.

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Niezależnie od wszystkich innych zgłoszonych w apelacji zarzutów zaskarżony wyrok nie mógł nie ostać, albowiem w toku postępowania przed Sądem I instancji doszło do uchybienia procesowego mającego postać bezwzględnej przyczyny odwoławczej w rozumieniu art. 439 § 1 kpk w zw. z art. 79 § 1 pkt. 3 i 4 oraz § 4 kpk. Oskarżonemu nie wyznaczono bowiem obrońcy z urzędu w sytuacji, gdy obrona była obowiązkowa, a ponadto w żadnym momencie postępowania nie doszło do orzeczenia, iż udział obrońcy obligatoryjny nie jest.

K. B. (1) na pierwszym terminie rozprawy w dniu 15 października 2018r, po tym jak odebrano od niego wyjaśnienia ,,przypomniał sobie'', że leczy się w poradni zdrowia psychicznego. W takiej sytuacji Sąd Rejonowy słusznie uznając wystąpienie uzasadnionej wątpliwości, co do poczytalności oskarżonego tempore criminis, jak również uzasadnionej wątpliwości, czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny - w rozumieniu art. 79 § 1 pkt. 3 i 4 kpk - zasadnie dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów na wspomniane wyżej okoliczności.

W omówionych warunkach, z uwagi na stwierdzenie wątpliwości, o których mowa wyżej, aktualna stała się przesłanka obrony obowiązkowej, stosownie do powołanego wyżej przepisu. W obliczu braku ustanowienia przez K. B. (1) obrońcy z wyboru potrzeba było równocześnie z dopuszczeniem wspomnianego dowodu z opinii biegłych wyznaczyć wymienionemu obrońcę z urzędu. Z niezrozumiałych przyczyn nie uczyniono jednak tego, a Sąd I instancji ,,poprzestał na oczekiwaniu'' , jaki będzie wynik badań psychiatrycznych i jakie stanowisko w materii poczytalności oskarżonego zajmą biegli. Uzyskawszy opinię wskazującą na pełną poczytalność K. B. (1) tempore criminis oraz tempore procedendi Sąd Rejonowy poprowadził postępowanie w dalszym ciągu i po zamknięciu przewodu sądowego wydał zaskarżony wyrok.

Tymczasem w przedziale czasowym od momentu powzięcia wątpliwości, co do poczytalności oskarżonego obrona - jak już wspomniano - miała charakter obowiązkowy. Wątpliwość dotyczyła bowiem tak stanu poczytalności K. B. (1) w okresie objętym zarzutem aktu oskarżenia, jak i udziału w postępowaniu karnym oraz prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny. Treść opinii biegłych sama w sobie nie powodowała natomiast uchylenia obligatoryjnego charakteru obrony.

Oskarżony - o czym była już mowa - winien był posiadać obrońcę z urzędu, a jedynie w obliczu treści opinii Sąd zobowiązany był orzec, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy. Wówczas nastąpić powinno zwolnienie obrońcy z jego obowiązków { przez Prezesa Sądu lub Sąd } , chyba że zachodziły inne jeszcze okoliczności przemawiające za dysponowanie przez oskarżonego obrońcą wyznaczonym z urzędu.

Dopiero stosowne orzeczenie Sądu powoduje, że obrona traci obowiązkowy charakter wobec treści opinii biegłych. W braku zapadnięcia takiego orzeczenia obronę należy traktować w dalszym ciągu jako obligatoryjną i to nawet w przypadku stwierdzenia pełnej poczytalności oskarżonego tempore criminis oraz pełnych zdolności tempore procedendi. W rozpatrywanej sprawie Sąd I instancji podobnego postanowienia nigdy nie wydał. Obrona nadal pozostawała zatem obowiązkowa, zaś K. B. (1) obrońcy nie posiadał.

W omówionych kwestiach ustawodawca przewidział na gruncie art. 79 § 4 kpk daleko posunięty formalizm, którego niedopełnienie powoduje takie skótki jak przedstawiono to wyżęj

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Omówione uchybienie pociąga za sobą konieczność uchylenia wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, niezależnie od kierunku zaskarżenia i wszelkich innych zarzutów. Obowiązujące przepisy zakładają bowiem, że jest to uchybienie tak doniosłe, iż nie ma konieczności badania , czy i ewentualnie w jakim stopniu wpłynęło ono w sensie realnym na treść zapadłego wyroku.

Uchylenie wyroku na powyższej podstawie skutkuje również uznanie za przedwczesne merytoryczne odnoszenie się do wszelkich pozostałych zarzutów zaprezentowanych w apelacji. Zezwala na to przepis art. 436 kpk.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd I instancji zobowiązany zostaje w pierwszej kolejności do rozstrzygnięcia w trybie art. 79 § 4 kpk problematyki obligatoryjnego charakteru obrony K. B. (1). Tylko w sytuacji uznania, że istnieją inne w sensie wspomnianego przepisu przyczyny posiadania przez oskarżonego obrońcy z urzędu dokona jego wyznaczania.

Następnie po podjęciu wspomnianych rozstrzygnięć przeprowadzi postępowanie dowodowe e całości i na nowo, rozważając wnioski dowodowe oskarżonego, po czym trafnie zadecyduje w przedmiocie sprawstwa i winy K. B. (1).

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1PODPIS

Sędzia Arkadiusz Łata

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skazanie oskarżonego za przestępstwo z art. 209 § 1 a kk w zw. z art. 209 § 1 kk

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana