Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 347/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 29 stycznia 2020 roku sygn. akt IX K 1955/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

E. N.

stan zdrowia oskarżonego

kseroko-pia książki zdrowia osadzo- nego

k.322

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.1.1

kserokopia książki zdrowia osadzonego

obecny stan zdrowia oskarżonego nie ma znaczenia dla ustalenia faktów, nie mógł też spowodować obniżenia kary

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

rażąca niewspółmierność i surowość kary 4 lat pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu poprzez przecenienie znaczenia ustalonych przez Sąd okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego takich jak uprzednia karalność oskarżonego - w tym za przestępstwa podobne, wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów - przy jednoczesnym nieuwzględnieniu okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, takich jak przyznanie się do popełnienia zarzucanych czynów, przeproszenie pokrzywdzonych, jak również okoliczności, iż rola oskarżonego w popełnieniu czynów była mało znacząca w porównaniu do innych nieustalonych współdziałających sprawców

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że występuje wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo (por. wyroki SN: z 22.10.2007 r., SNO 75/07, LEX nr 569073; z 26.06.2006 r., SNO 28/06, LEX nr 568924; z 30.06.2009 r., WA 19/09, OSNwSK 2009, poz. 1255; z 11.04.1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985/7–8, poz. 60). Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należało, że kara 4 lat pozbawienia wolności jest adekwatna do popełnionych przez oskarżonego przestępstw, ich znacznej społecznej szkodliwości, wysokiego stopnia zawinienia oskarżonego i tylko taki jej wymiar spełni cele w zakresie oddziaływania na sprawcę i wzbudzi pożądane społecznie przekonanie o nieopłacalności popełniania oszustw na tzw. policjanta na szkodę osób starszych, obok dzieci, najbardziej potrzebujących ochrony.

W apelacji obrońca próbuje wykazać, że Sąd Rejonowy zbyt małą wagę przyłożył do okoliczności dla oskarżonego korzystnych. Według skarżącego Sąd I instancji przecenił okoliczności przemawiające na niekorzyść oskarżonego (uprzednia karalność oskarżonego i wysoki stopień społecznej szkodliwości przestępstw), a nie uwzględnił przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanych mu czynów, przeproszenia pokrzywdzonych oraz mało znaczącą, w porównaniu do innych nieustalonych współdziałających sprawców, rolę E. N.. Z powyższym nie sposób się zgodzić. W ocenie Sądu odwoławczego to skarżący przecenia okoliczności dla oskarżonego korzystne albo wbrew faktom próbuje niektórym z nich nadać takie znaczenie. Prawdą jest, że oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanych mu przestępstw. Nie można jednak pominąć, że w przypadku drugiego zdarzenia został zatrzymany na gorącym uczynku - wpadł w zasadzkę zastawioną przez funkcjonariuszy Policji, zaś co do pierwszego z czynów został rozpoznany przez pokrzywdzoną na tablicy poglądowej ze zdjęciami. Stąd nie można z przyznania się oskarżonego do winy czynić nadzwyczajnej okoliczności. E. N. przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i odmówił złożenia wyjaśnień oraz odpowiedzi na pytania. Oczywiście, nieuprawnione byłoby zarzucanie oskarżonemu, że skorzystał jako podejrzany a później oskarżony ze swoich uprawnień i nie chciał współpracować z policją, ale nie da się pominąć tego co wydarzyło się bezpośrednio po zatrzymaniu. Oskarżony skutecznie uniemożliwił zatrzymanie pozostałych sprawców. Po tym jak policjanci pozwolili mu odebrać połączenie telefoniczne od wspólnika, podczas którego miał potwierdzić odebranie przesyłki, oskarżony ostrzegł rozmówcę mówiąc "mam ogon", "muszę uciekać". Nie sposób przyjąć zatem po stronie oskarżonego chęci wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. Jednocześnie takie zachowanie oskarżonego opisane przez funkcjonariuszy Policji świadczy o tym, że nie został zmanipulowany przez inne osoby i był świadomym członkiem współdziałających ze sobą przestępców. Zasadnie pisze Sąd Rejonowy, że tłumaczenie oskarżonego, iż nie miał wpływu na swoje czyny jest sprzeczne ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego.

Nie ma racji obrońca, że rola oskarżonego w popełnieniu przestępstw była mało znacząca. Jeśli osoby realizujące przestępcze zachowanie ze sobą współdziałały, a w okolicznościach sprawy jest to oczywiste, to ustaliły taki a nie inny podział ról. Zachowanie oskarżonego wiązało się z największym ryzykiem. Pozostałe osoby nie miały przecież bezpośredniego kontaktu z pokrzywdzonymi. Jednocześnie bez udziału osoby odbierającej pieniądze przestępcze zachowanie nie mogłoby się zakończyć sukcesem. Dlatego uznać należało, że obrońca w sposób nieuprawniony bagatelizuje udział oskarżonego.

Co się zaś tyczy przeproszenia pokrzywdzonych to i ten argument nie przekonuje. Przeprosiny oskarżonego pojawiły się dopiero w głosach stron. Nie zostały przyjęte przez pokrzywdzonych (k.257v.). Wątpliwa zatem jest szczerość tych wypowiedzi oskarżonego. Pokrzywdzona W. J., która została oszukana na 10.000 złotych oświadczyła, że chce pieniędzy a nie przeprosin. Oskarżony szkody nie naprawił nawet w części, chociaż deklarował przed zastosowaniem tymczasowego aresztowania, że mógłby pożyczyć 5000 złotych na poręczenie majątkowe. O jego możliwościach finansowych świadczy też korzystanie z pomocy prawnej adwokata z wyboru.

Kierując się zatem przede wszystkim bardzo wysokim stopniem społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego oraz tak samo wysokim stopniem zawinienia oskarżonego, uznać należało karę 4 lat pozbawienia wolności za dokonane i usiłowane oszustwo, na szkodę starszych osób, z celowym wykorzystaniem ich wieku i naiwności, za karę sprawiedliwą. Oskarżony był uprzednio wiele razy karany, w tym za przestępstwa podobne. Odbywał też karę pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy mógł orzec karę od 6 miesięcy do 12 lat pozbawienia wolności (art.91 § 1 kk). Orzeczenie jej w niższym wymiarze świadczy o tym, że uwzględnił w należytym stopniu okoliczności, które rzeczywiście świadczą na korzyść oskarżonego i nadał im właściwą miarę.

Zwrócić trzeba też uwagę na nagminność tego rodzaju przestępstw. Nie ma tygodnia, by środki masowego przekazu nie informowały o kolejnych oszustwach na starszych ludziach na tzw. wnuczka czy policjanta. Nagminność danego rodzaju przestępstw nie jest okolicznością obciążającą oskarżonego, ale musi być uwzględniona w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Społeczeństwo powinno otrzymać czytelny sygnał, że sprawcy tego rodzaju przestępstw będą traktowani surowo. Dlatego wzgląd na społeczne oddziaływanie kary oraz jej wpływ na sprawcę, który musi zrozumieć nieopłacalność swojego zachowania, by w przyszłości nie popełnić znowu przestępstwa, przemawiają również za utrzymaniem kary pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd I instancji.

Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, na wniosek pokrzywdzonej, jest rozstrzygnięciem oczywistym, którego zasadność i wysokość nie budzi wątpliwości.

Wniosek

zmiana zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w łagodniejszym wymiarze

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutu spowodowała nieuwzględnienie wniosku apelacji o obniżenie kary pozbawienia wolności.

1 OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1 ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1 5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygnięcie o winie i karze

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wina nie była kwestionowana. Nie stwierdzono podstaw do wyjścia poza granice zaskarżenia i podniesione zarzuty. Powody utrzymania rozstrzygnięcia o karze zostały szczegółowo przytoczone powyżej w L.p. 3.1.

0.1 5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 2

oskarżonego zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa; oskarżony jest pozbawiony wolności od 9 października 2019 roku, przed osadzeniem utrzymywał się z prac dorywczych, deklaruje, że nie ma dochodów ani majątku, z kary 4 lat pozbawienia wolności ma do odbycia jeszcze ponad 3 lata

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana