Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2019r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2019r. w K.

sprawy z powództwa R. R. (1) (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę i o ustalenie

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powódki R. R. (1) kwotę 13.525,69zł (trzynaście tysięcy pięćset dwadzieścia pięć złotych 69/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 12.500,00zł (dwanaście tysięcy pięćset złotych 00/100) od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 80,69zł (osiemdziesiąt złotych 69/100) od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 945,00zł (dziewięćset czterdzieści pięć złotych 00/100) od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. kwotę:

- 676,61zł (sześćset siedemdziesiąt sześć złotych 61/100) tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu,

- 239,19zł (dwieście trzydzieści dziewięć złotych 19/100) tytułem części nieuiszczonych wydatków,

4.  nie obciąża w całości powódki kosztami procesu.

Sygn. akt I C 4760/18

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2018r. powódka R. R. (2) skierowała do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. kwoty 30.500,00zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z dnia 30 listopada 2016r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty, kwoty 297,07zł tytułem poniesionych kosztów leczenia powypadkowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty i kwoty 2.565,00zł tytułem poniesionych kosztów opieki powypadkowej, a także ustalenia odpowiedzialności na przyszłość pozwanego oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 30 listopada 2016r. wykonywała prace zlecone na terenie zakładu produkcyjnego w K.. Zlecone prace polegały na odbiorze z taśmy produkcyjnej wtryskarki produktu gotowego, jego kontroli wizualnej pod względem jakościowym oraz pakowaniu produktu w kartony, które układane były na paletach. Prace wykonywane były przez powódkę przy dwóch taśmach produkcyjnych wtryskarek, które ustawione były po przeciwnych stronach drogi transportowej przeznaczonej zarówno dla ruchu pieszych, jak i urządzeń transportu bliskiego, jak wózki widłowe. Podczas przechodzenia, aby dostać się do drugiej wtryskarki powódkę uderzył wózek widłowy wskutek niezachowania szczególnej ostrożności podczas poruszania się po drodze transportowej przez operatora wózka widłowego.

Zakład pracy powódki był w dacie zdarzenia ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

W następstwie zdarzenia zdiagnozowano u powódki dwupoziomowe złamanie trzonu kości piszczelowej prawej z przemieszczeniem, złamanie trzonu kości strzałkowej prawej w ½ długości, złamanie kości sześciennej prawej bez przemieszczenia oraz ogólne potłuczenia i posiniaczenia w obrębie całego ciała.

Powódka w związku ze zdarzeniem była hospitalizowana w Oddziale Urazowo – Ortopedycznym Szpitala (...) w K.. Powódka w wyniku doznanych obrażeń była hospitalizowana do dnia 6 grudnia 2016r.

Powódka kontynuowała leczenie w poradni ortopedycznej.

Powódka w dniu 29 maja 2017r. została poddana ponownej hospitalizacji celem dynamizacji zespolenia śródszpikowego kości piszczelowej prawej.

Orzeczeniem lekarza orzecznika Z. (...) powódka została uznana za niezdolną do pracy, przyznano jej również świadczenie rehabilitacyjne.

Powódka nadal odczuwa skutki zdarzenia zwłaszcza w obrębie nogi i stopy prawej, a także bóle głowy i problemy z poruszaniem się, porusza się o kulach i przyjmuje leki przeciwbólowe.

Powódka poddała się ocenie lekarza ortopedy, który stwierdził uszczerbek na zdrowiu w rozmiarze 15%. Taką wartość ustalono również w postępowaniu przed organem rentowym, gdzie przyznano powódce jednorazowe odszkodowanie w wysokości 12.810,00zł.

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego. W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego przyznał powódce zadośćuczynienie pieniężne w wysokości 10.000,00zł, kwotę 189,78zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, kwotę 32,76zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu oraz kwotę 1.080,00zł tytułem zwrotu kosztów opieki, przy zastosowaniu 60% przyczynienia się powódki do powstania i skutków zdarzenia.

Powódka neguje ustaloną przez ubezpieczyciela wielkość przyczynienia się wskazując, iż nie przekracza ona w niniejszej sprawie 10%.

Powódka oznaczyła łączną kwotową wartość zadośćuczynienia, które ma zrekompensować jej cierpienia fizyczne i psychiczne w wysokości 45.000zł i przy uwzględnieniu stopnia przyczynienia się jej do zaistnienia szkody na organizmie w rozmiarze 10% domaga się kwoty 30.500,00zł, która stanowi różnicę kwoty 45.000,00zł i dotychczas przyznanego zadośćuczynienia pomniejszoną o wskaźnik 10%.

Te same reguły powódka wzięła po uwagę przy oszacowaniu wartości odszkodowania majątkowego.

W ocenie powódki tak ukształtowane w postępowaniu likwidacyjnym kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania są rażąco zaniżone.

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2018r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 4760/18 zwolnił w całości powódkę od kosztów sądowych.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut nieudowodnienia przez powódkę istnienia związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a rodzajem, charakterem i rozmiarem doznanego uszczerbku na zdrowiu, w tym cierpień fizycznych i psychicznych, a także wysokości szkody na mieniu i poniesionych kosztów. Ponadto pozwany podniósł zarzut przyczynienia się powódki do zaistnienia zdarzenia i powstania szkody materialnej i niematerialnej w rozmiarze 60%.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany wskazał, iż kwota wypłacona powódce w toku postępowania likwidacyjnego tytułem zadośćuczynienia jest adekwatna do rozmiaru doznanej przez niego krzywdy, natomiast przyznane odszkodowanie rekompensuje uszczerbek w majątku powódki.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powódkę (...) Sp. z o.o. z/s we W. łączyła umowa zlecenia z dnia 14 listopada 2016r., w ramach której powódka zobowiązała się na rzecz w/w za wynagrodzeniem do pakowania, selekcji i montażu wyrobów z plastiku pod AGD.

Powódka przed rozpoczęciem pracy została przeszkolona z zasad BHP, została poddana również instruktażowi ogólnemu i odbyła instruktaż stanowiskowy.

W miejscu pracy powódki odbywał się ruch pojazdów – wózków jezdniowych o napędzie elektrycznym.

W dniu 30 listopada 2016r. powódka R. R. (2) wykonywała prace zlecone na terenie zakładu produkcyjnego w/w w K.. Zlecone prace polegały na odbiorze z taśmy produkcyjnej wtryskarki produktu gotowego, jego kontroli wizualnej pod względem jakościowym oraz pakowaniu produktu w kartony, które układane były na paletach. Prace wykonywane były przez powódkę przy dwóch taśmach produkcyjnych wtryskarek. Wtryskarki ustawione były po przeciwnych stronach drogi transportowej. Droga transportowa przeznaczona jest do ruchu zarówno pieszych jak i urządzeń transportu bliskiego (wózki widłowe akumulatorowe, ręczne wózki do palet). Powódka chciała przejść na drugą stronę drogi aby dojść do drugiej wtryskarki, przy której również wykonywała pracę. Wózek widłowy poruszał się z prędkością ok 3 – 4 km/h, do 5 km/h, a operator wózka widłowego akumulatorowego Ł. D. poruszał się drogą transportową bez ładunku w kierunku biur z prędkością dozwoloną. W pewnej chwili z za ustawionej palety z kartonami na drogę transportową wyszła nagle powódka. Operator wózka widłowego nie zdążył zatrzymać pojazdu i uderzył w powódkę.

Towar magazynowany był w sposób prawidłowy. Wysokość magazynowanego towaru w kartonach wynosiła 168cm i nie znajdowała się na drodze transportowej.

Przyczynami wypadku były niezachowanie szczególnej ostrożności i nagłego wtargnięcia w obszar poruszania się wózków widłowych przez powódkę, niezachowanie szczególnej ostrożności podczas poruszania się po drodze transportowej przez operatora wózka widłowego akumulatorowego, niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności przez powódkę.

W opisywanym przedsiębiorstwie brak było opracowanej szczegółowej instrukcji transportu wewnętrznego uwzględniającej specyfikę zakładu i zastosowanego transportu, przy wejściu na halę produkcyjną i magazynową brak było oznakowanych dopuszczalnych prędkości dla wózków oraz informacji o wspólnym poruszaniu się pieszych i wózków widłowych po drogach komunikacyjnych.

(karta wypadku k. 9-10, umowa zlecenia k. 11, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 86, instrukcja k. 121-122, dokumentacja PIP k. 125-155, zeznania świadka W. Ł. k. 92v-93, zeznania świadka Ł. D. k. 93-93v, częściowo przesłuchanie powódki R. R. (1) k. 92-92v, 166v)

W związku z obrażeniami, które powódka doznała w związku ze zdarzenie w okresie o dnia 30 listopada 2016r. do dnia 6 grudnia 2016r. powódka była hospitalizowana w Oddziale Urazowo – Ortopedycznym w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K..

U powódki w wyniki wypadku przy pracy rozpoznano dwupoziomowe złamanie trzonu kości piszczelowej prawej, złamanie trzonu kości strzałkowej prawej, złamanie kości sześciennej prawej bez przemieszczenia.

U powódki w dniu 1 grudnia 2016r. zastosowano leczenie operacyjne zespolenia złamania gwoździem śródszpikowym ryglowanym statycznie.

Powódce zlecono m.in. poruszanie się przy pomocy kul.

Powódka wymagała pomocy osób trzecich przy czynnościach higienicznych i innych życia codziennego.

Powódkę skierowano również do poradni specjalistycznych. Powódka kontynuowała leczenie w poradni ortopedycznej oraz zażywała środki farmakologiczne.

W okresie od dnia 27 maja 2019r. do dnia 29 maja 2019r. powódka była ponownie przyjęty do opisanej wyżej jednostki medycznej, gdzie zastosowano dynamizację zespolenia wewnętrznego podudzia prawego.

Powódka posiada blizny pourazowe i pooperacyjne.

W chwili obecnej powódka odczuwa dyskomfort powypadkowy.

( karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 12, 34, historia choroby k. 13, 20- zdjęcia k. 14-16, zdjęcia rtg k. 17-19, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 86, przesłuchanie powódki R. R. (1) k. 92-92v, 166v)

Powódka po wypadku korzystała z zasiłku chorobowego. Orzeczeniem Lekarza Orzecznika Z. (...) z dnia 12 czerwca 2017r. nr akt R. (...)/(...) ustalono, iż powódka jest niezdolna do pracy i przyznano jej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 6 miesięcy, natomiast orzeczeniem z dnia 19 września 2018r. nr akt (...) ustalono u powódki 15% stały uszczerbek na zdrowiu spowodowany skutkami wypadku przy pracy w dniu 30 listopada 2016r.

Powódka w okresie od dnia 23 kwietnia 2018r. do dnia 16 maja 2018r. przebyła rehabilitację leczniczą.

Decyzją Z. (...) z dnia 4 października 2018r. znak (...) przyznano powódce jednorazowe odszkodowanie w wysokości 12.810,00zł.

( orzeczenie k. 35, 40, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 36, informacja k. 37, karta pomiarowa narządu ruchu k. 38-39, decyzja k. 41, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 86)

W wyniku wypadku przy pracy powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznym rozmiarze 15%.

Powódka po zdarzeniu wymagała korzystania z pomocy osób trzecich.

( opinia ortopedyczna k. 98-101)

Powódka, w wyniku zdarzenia, poza szkodą na osobie poniosła również wydatki z tytułu kosztów leczenia, dojazdów dla placówek medycznych oraz opieki osób trzecich odpowiednio w wysokości 540,94zł, 96,12zł i 4.050,00zł.

( faktury k. 49-56, oświadczenie k. 57, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 86)

W momencie zdarzenia przedsiębiorstwo zatrudniające powódkę (...) Sp. z o.o. z/s we W. posiadało zawartą z pozwanym Towarzystwem (...) S.A. z/s w W. umowę odpowiedzialności cywilnej potwierdzoną polisą nr (...).

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody na osobie i mieniu w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego, przy ustaleniu 15% wielkości uszczerbku na zdrowiu i 60% stopnia przyczynienia się powódki do powstania zdarzenia i jego skutków na jej osobie i mieniu, decyzją z dnia 27 grudnia 2017r. przyznał powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 10.000,00zł, tytułem kosztów leczenia kwotę 189,78zł, tytułem kosztów dojazdów kwotę 32,76zł i tytułem kosztów opieki 1.080,00zł. Łącznie wypłacono powódce kwotę 11.302,54zł.

(orzeczenie lekarskie OC k. 42-43, decyzja k. 44-48, polisa k. 74-78, OWU k. 79-83, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 86)

Sąd odmówił częściowo wiarygodności przesłuchaniu powódki R. R. (1), tj. w zakresie jej wypowiedzi, gdzie w/w podaje, że upewniła się, że może przejść do drugiej maszyny oraz że pojazd poruszał się z nadmierną prędkością albowiem pozostaje to w opozycji do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, zeznań świadka Ł. D. i dokumentarnego materiału dowodowego, w szczególności w postaci dokumentacji z kontroli P. (...).

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego ortopedę albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Stosownie do treści art. 435 kc prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Opisana w cyt. powyżej przepisie odpowiedzialność jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, która oparta jest na założeniu, że sam ruch przedsiębiorstwa stwarza zwiększone ryzyko dla otoczenia, niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody.

Odpowiedzialność taką uchylają jedynie okoliczności egzoneracyjne. Zobowiązany może się uwolnić od odpowiedzialności wyłącznie przez wykazanie, że szkoda powstała na skutek: siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego, wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą w/w nie ponosi odpowiedzialności.

Wina poszkodowanego zachodzi wówczas, gdy można mu postawić zarzut niedokładania należytej staranności wymaganej od osoby rozważnej w konkretnych okolicznościach. Wyłącza ona odpowiedzialność, gdy jako jedyna, w świetle wskazań nauki i doświadczenia życiowego, jest na tyle poważna, że może być uwzględniana, pochłaniając przy tym inne poboczne okoliczności.

Odpowiedzialność posiadacza przedsiębiorstwa wykluczona jest także w sytuacji wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą ten nie ponosi odpowiedzialności. Wyłączenie odpowiedzialności z tytułu ryzyka z art. 435 § 1 kc następuje nie tylko wówczas, gdy szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, lecz także wtedy, gdy szkoda jest wyłącznie następstwem zawinionych działań (zaniechań) poszkodowanego i osoby trzeciej - tak SN w wyroku z dnia 3 czerwca 1977r. w sprawie o sygn. akt IV CR 185/77, opubl. L., oraz w wyroku z dnia 12 marca 2009r. w sprawie o sygn. akt V CSK 352/08, opubl. L..

Dla przypisania odpowiedzialności posiadacza przedsiębiorstwa, którego odpowiedzialność konstruowana jest na zasadzie ryzyka, zbędne jest rozważanie, czy można mu przypisać zawinienie lub bezprawne zaniedbania.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2019.381 – j.t.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (...). Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast na podstawie art. 805 § 2 pkt 2 kc świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Na podstawie art. 829 § 1 pkt 2 kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Szkoda niemajątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności – por. wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w L. (...)z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. L. (...) nr (...).

Sąd uwzględnił w oparciu o treść art. 362 kc przyczynienie się powódki do zaistnienia przedmiotowego zdarzenia, którego następstwem był uszczerbek na jej zdrowiu i szkoda majątkowa, co stanowiło podstawę do obniżenia zadośćuczynienia i odszkodowania należnego bezpośrednio poszkodowanej, przy przyjęciu, że zakres tego przyczynienia w realiach niniejszej sprawy wynosi 50%.

Przyczynienie się w ujęciu art. 362 kc oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanej a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość po stronie poszkodowanej podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania. Ocena stopnia przyczynienia uwzględnia wiek i doświadczenie stron oraz ciążące na nich obowiązki, a także stopień świadomości poszkodowanej.

W świetle ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, w szczególności przy uwzględnieniu warunków i infrastruktury miejsca zdarzenia, a także mając na względzie okoliczności osobiste dotyczące powódki i zaniechania po jej stronie zachowania szczególnej ostrożności i zasad bezpieczeństwa w miejscu pracy, zaistniały podstawy do przyjęcia przyczynienia się powódki prowadzących do zmniejszenia na podstawie art. 362 kc obowiązku naprawienia szkody z powodu niedołożenia staranności przez powódkę.

Jak już wskazano dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę niematerialną warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między krzywdą a zdarzeniem ją wyrządzającym albowiem rolą oraz istotą związku przyczynowego jako przesłanki roszczenia o zadośćuczynienie jest ocena, czy doznana szkoda niemajątkowa może być normalnym skutkiem zdarzenia szkodzącego, przy czym stopień natężenia doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość ujemnych przeżyć, a także ich intensywność, stanowi tylko przesłankę określającą wysokość zadośćuczynienia, a nie przesłankę zasadności samego roszczenia z tego tytułu, przy przyjęciu, że treść art. 445 § 1 kc oraz art. 448 kc stanowi lex specialis w stosunku do art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Ł. (...)z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1184/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 175/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w G. (...) z dnia 12 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 8/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. wK. (...) z dnia 12 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1193/13, opubl. L. (...) nr(...).

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...)z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w G. (...) z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. L. (...) nr (...)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powódki szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącymi u niej schorzeniami samoistnym bądź też innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powódki schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w wysokości 12.500,00zł, których rozmiar oszacowano przy określonych przez biegłego ortopedę rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych i psychicznych powódki, a także procentowej wartości uszczerbku na zdrowiu powódki z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu urazów ortopedycznych na poziomie 15%, nie jest rażąco niska i nadmiernie wygórowana.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

Odszkodowanie wypłacone powódce w ramach postępowania szkodowego w rozmiarze 10,000,00zł i z tytułu zabezpieczenia społecznego w wysokości 12.810,00zł Sąd wziął pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, co nie jest jednak jednoznaczne z mechanicznym zmniejszeniem sumy zadośćuczynienia o kwotę tego odszkodowania, a jego wysokość oceniana łącznie przedstawia realną, ekonomicznie odczuwalną wartość.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winna ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony, przy czym rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl.L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

W szczególności należy mieć na względzie sposób oznaczenia przez powódkę wielkości kwoty pieniężnej mającej rekompensować jej uszczerbek na zdrowiu, przy uwzględnieniu przyjętego przez Sąd stopnia przyczynienia się na poziomie 50% i braku podwyższenia wartości roszczenia z tytułu zadośćuczynienia. W ocenie Sądu wyraźne wskazanie przez powódkę, że jej szkodę niemajątkową zniweczy zapłata kwoty pieniężnej w wysokości 45.000,00zł powoduje, że Sąd jest związany treścią tego żądania w rozumieniu art. 321 § 1 kpc.

Wyrażony w art. 321 § 1 kpc zakaz orzekania ponad żądanie jest przejawem zasad dyspozycyjności i kontradyktoryjności. Oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzić świadczenia innego, niż to, którego zażądała powódka, nie może też zasądzić więcej niż żądała powódka, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powódkę. Zakaz orzekania ponad żądanie odnosi się bądź do samego żądania, bądź do jego podstawy faktycznej. Jego hipoteza odnosi się do żądania w rozumieniu art. 187 § 1 kpc, a w myśl tego unormowania obligatoryjną treść każdego pozwu stanowi dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie. Sąd nie może więc uwzględnić roszczenia powódki na innej podstawie niż podstawa faktyczna powoływana przez powódkę w pozwie i w toku postępowania. Powódka może przedstawić nowe uzasadnienie faktyczne i prawne swojego żądania w toku postępowania, jeżeli jednak tego nie uczyni, pozostaje aktualne uzasadnienie faktyczne żądania przedstawione w pozwie. – por. wyrok SN z dnia 7 grudnia 2017r. w sprawie o sygn. akt II CSK 87/17, opubl. L., wyrok SN z dnia 19 stycznia 2016r. w sprawie o sygn. akt I PK 16/15, opubl. L..

Powódka była również uprawniona do żądania zwrotu wydatków z tytułu kosztów leczenia i rehabilitacji oraz dojazdów do placówek medycznych.

Świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych. Przepis art. 444 § 1 kc nie nakłada na poszkodowanego obowiązku wykazywania, iż nie mógł skorzystać z państwowej służby zdrowia. (por. uchwała SN z dnia 19 maja 2016r. w sprawie o sygn. akt III CZP 63/15, opubl. B. (...) 2016 nr(...)).

W myśl art. 444 § 1 kc odszkodowanie obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Celem odszkodowania w ramach art. 444 § 1 kc jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, a jeśli jego przywrócenie nie jest możliwe, zastąpienie stanu dawnego stanem, w którym poszkodowanemu zostaną zapewnione warunki życiowe zbliżone do tych, jakie miał przed wyrządzeniem mu uszczerbku.

Ogranicza się jednak rozmiary obowiązku pokrycia „wszelkich kosztów” wymaganiem, aby ich żądanie było konieczne i celowe. Osoba, która doznała uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku ma zatem prawo domagać się w ramach naprawienia szkody, pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. Ponadto pojęcie „wszelkie koszty”, o których mowa w art. 444 § 1 kc oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić.

Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania. Muszą to być jednakże koszty, które pozostają w związku przyczynowym z likwidacją skutków uszkodzenia ciała. Koszty te należy oceniać wg kryteriów obiektywnych w zakresie potrzeb poszkodowanego. Nie mogą to być koszty, które przekraczają te potrzeby. Realność szkody wyraża się w tym, że przyznanie odszkodowania nie uzasadnia sama utrata zdrowia i ewentualność poniesienia wydatków, ale rzeczywiste zwiększenie potrzeb powstałe w następstwie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Przesłanką uwzględnienia żądania, o którym mowa w art. 444 § 1 kc jest wyłącznie wykazanie przez poszkodowanego, że suma której zwrotu domaga się od zobowiązanego do naprawienia szkody jest sumą potrzebną na koszty restytucji pełnej sprawności.

Powódka była też uprawniona do żądania zwrotu wydatków z tytułu opieki osób trzecich.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane zdarzeniem, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki (por. art. 361 § 2 kc i art. 363 § 2 kc).

Zasada pełnego odszkodowania ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, w granicach normalnego związku przyczynowego.

Jeżeli powódka wymaga opieki wobec uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku, a koszty jej są możliwe do ustalenia, pozwany jest zobowiązany do pokrywania szkody z tego tytułu nawet wówczas gdy świadczenia te są (bądź mogą być) wykonywane przez osoby najbliższe. Opieka świadczona przez te osoby ma bowiem także realny wymiar ekonomiczny i jest następstwem zdarzenia, za które odpowiada pozwany.

Wskazać trzeba, że wydatki powódki w zakresie pomocy osób trzecich winny być mierzone rzeczywistą wartością świadczeń opiekuńczych koniecznych z uwagi na następstwa wypadku a nie wysokością wydatków ponoszonych na ten cel przez poszkodowaną. Wystarcza więc udowodnienie konieczności takich wydatków w wyniku doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki.

W zaprezentowanych warunkach koszty poniesione przez powódkę były celowe i konieczne, realne oraz obiektywne i pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z zdarzeniem powodującym niepełnosprawność powódki, przy czym były to koszty, które powódka faktycznie poniosła i które obejmują jedynie sam koszt świadczonej opieki przez opiekuna na rzecz powoda.

Niezależnie od powyższego poniesione przez powódkę wydatki rekompensowały jej rodzaj jej kalectwa i nie przekraczały potrzeby jego odtworzenia – por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008r. w sprawie o sygn. akt II CSK 425/07, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 15 października 2014r. w sprawie o sygn. akt V CSK 632/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel.w Ł. (...) z dnia 2 stycznia 2013r. w sprawie sygn. akt III APa 26/11, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. we W. (...)z dnia 25 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 356/13, opubl. L. (...) nr (...),wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 23 września 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 846/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 15 lutego 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 474/06, opubl.L. (...) nr(...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 17 czerwca 2014r. w sprawie sygn. akt I ACa 232/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 14 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 362/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. wL. (...) z dnia 25 września 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 331/13, opubl. L. (...) nr (...).

Niezasadne jest w ocenie Sądu żądanie powódki ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości.

Roszczenie o naprawienie szkody - jak każde roszczenie majątkowe - charakteryzuje się określoną trwałością w czasie, ograniczoną jedynie terminem przedawnienia (por. art. 117 § 1 kc). Ustalenie odpowiedzialności sprawcy za szkodę przyszłą z reguły ma zapobiec przedawnieniu roszczenia oraz ma na celu wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie trudności dowodowych mogących wystąpić z kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia.

Po wprowadzeniu w życie art. 442 ¹ kc powódka nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, ze względu na zawartą tam regulację, która eliminuje niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła, przy czym powódka w ramach istniejącego postępowania w żaden sposób nie wykazała, iż przy uwzględnieniu ujemnych następstw przedmiotowego zdarzenia może posiadać w przyszłości trudności dowodowe w ewentualnym przyszłym procesie, powodowanych upływem czasu między wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę a dochodzeniem jej naprawienia.

W przypadku wystąpienia „nowej” szkody pozostającej w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym poszkodowany będzie mógł w terminie 3 lat od powzięcia wiadomości o jej wystąpieniu dochodzić jej naprawienia na drodze sądowej (art. 442 ^{( 1)} § 1 i 3 kc), dlatego jeśli powódce przysługuje roszczenie o zasądzenie świadczenia, to brak jest interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość – por. wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 4 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1508/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 14 maja 2008r. w sprawie o sygn. akt I ACa 192/08, opubl. O. (...) (...).

Sąd miał również na względzie treść opinii sporządzonej przez biegłego ortopedę na potrzeby niniejszego postępowania, w szczególności wypowiedź tego specjalisty, co do możliwości wystąpienia w przyszłości negatywnych skutków w obszarze zdrowia powódki i ich rodzaju.

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Opóźnienie świadczenia odszkodowawczego następuje, jeżeli dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela i od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki. W razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. – por. wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 18 stycznia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1150/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 8 lutego 2012r. w sprawie o sygn. akt V CSK 57/11, opubl. L. (...) nr (...).

Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu – por. wyrok s.apel. w R. (...) z dnia 15 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 77/14, opubl. L. (...) nr (...).

Odsetki na podstawie art. 481 kc należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub art. 455 kc. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 kc albowiem orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, nie zaś konstytutywnego. W świetle art. 455 kc roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie kształtowana przez sąd. – por. wyrok s.apel. wR. (...) z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 203/13, opubl.L. (...) nr (...), wyrok s.apel.w L. (...) z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 807/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 9 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 459/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. we W. (...) z dnia 14 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 539/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 16 grudnia 2011r. w sprawie o sygn akt V CSK 38/11, opubl. L. (...)nr (...) por. wyrok s.apel. w P. (...)z dnia 27 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 494/13 L. (...)nr (...)

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

O kosztach procesu w związku z częściowym uwzględnieniem powództwa orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 - 3 kpc i art. 100 kpc oraz § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2019.785 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2019.1000 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.