Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

P. G. wniósł o zasądzenie od (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 1.280 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 8 kwietnia 2018 r. oraz kosztów postępowania, wskazując że wskutek kolizji drogowej, spowodowanej przez sprawcę posiadającego ubezpieczenie OC u pozwanej, uszkodzeniu uległ samochód M. K.. W związku z uszkodzeniem pojazdu poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy od 15 lutego 2018 r. do 2 marca 2018 roku, a zatem łączny okres najmu wyniósł 16 dni, co przy dobowej stawce najmu ustalonej w umowie na kwotę 220 zł oznacza należność z tytułu najmu na kwotę 3.520 zł, zaś pozwana przyznała odszkodowanie jedynie w wysokości 2.240 zł. Powód podkreślił, że wprawdzie pozwana poinformowała poszkodowanego o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego, niemniej nie przedstawiła w tym zakresie żadnych szczegółów na jego zapytanie.

W sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, wskazując że powód decydując się na najem pojazdu zastępczego w kwocie 220 zł za dobę celowo doprowadził do powstania szkody, albowiem miał on możliwość skorzystania z oferty bezpłatnego użyczenia pojazdu zastępczego, która została przedstawiona podczas telefonicznego zgłoszenia szkody. Pozwana poinformowała także poszkodowanego, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego od innego podmiotu stawka zostanie zweryfikowana do kwoty 140 zł. Zdaniem ubezpieczyciela działanie poszkodowanego było sprzeczne z obowiązkiem współdziałania w likwidacji szkody ze względu na wybór niekorzystnej oferty najmu samochodu zastępczego.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2019 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 287 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Rejonowy dokonał następujących ustaleń faktycznych:

Dnia 10 lutego 2018 roku doszło do kolizji, w której uszkodzeniu uległ samochód marki T. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność M. K.. Sprawca kolizji w dacie zdarzenia posiadał zawartą umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z pozwaną (...) spółką akcyjną z siedzibą w W..

Podczas zgłaszania szkody poszkodowany został poinformowany przez pracownika ubezpieczyciela o możliwości bezgotówkowego wynajęcia pojazdu zastępczego za jej pośrednictwem oraz o tym, że w przypadku samodzielnego wynajmu pojazdu zastępczego akceptowalna stawka dla pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego wynosi 140 zł netto, zaś w przypadku wynajmu pojazdu o klasie niższej, tj. klasie B - 85 zł, zaś C - 100 zł netto.

Poszkodowany M. K. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów. Uszkodzony pojazd był wynajmowany przez jego klienta, poszkodowany musiał podmienić klientowi samochód, jednakże wszystkie wynajmowane pojazdy zastępcze były wynajęte. M. K. oddał klientowi swój prywatny samochód celem kontynuowania najmu. Dlatego też wynajął pojazd zastępczy od powoda gdyż nie posiadł innego wolnego pojazdu.

W dniu 15 lutego 2018 roku M. K. zawarł z powodem P. G. umowę najmu pojazdu zastępczego marki A. (...) o nr rej. (...). W § 2 umowy strony uzgodniły, że wynajmujący oddaje najemcy pojazd wskazany w § 1 na okres od dnia 15 lutego 2018 roku do dnia zwrotu zatwierdzonego odrębnym dokumentem. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy strony ustaliły wynagrodzenie za każdą rozpoczętą dobę najmu bez limitu kilometrów na kwotę 220 zł. Pojazd został oddany poszkodowanemu do używania w dniu 15 lutego 2018 roku.

Pojazd zastępczy był wykorzystywany przez powoda do celów prywatnych, czasami do podwynajmów w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W dniu 2 marca 2018 roku nastąpił zwrot pojazdu zastępczego. Z tytułu najmu pojazdu powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.520 zł za 16 dni najmu przy stawce 220 zł za dobę. Poszkodowany skorzystał z opcji bezgotówkowego rozliczenia z wynajmującym.

Oględziny przedprawcze pojazdu odbyły się w dniu 14 lutego 2018 roku, zaś protokół z tych oględzin został doręczony warsztatowi w dniu 22 lutego 2018 roku. Części zostały zamówione w dniu 22 lutego 2018 roku, a zostały dostarczone w dniu 28 lutego 2018 roku. Rozpoczęcie naprawy pojazdu nastąpiło w dniu 28 lutego 2018 roku, a jej zakończenie w dniu 2 marca 2018 roku.

W dniu 2 marca 2018 roku powód P. G. zawarł z M. K. umowę cesji wierzytelności, przedmiotem której była wierzytelność przysługująca M. K. i dotycząca wynajmu pojazdu zastępczego przysługującą mu z tytułu szkody nr (...).01z dnia 10 lutego 2018 roku względem zakładu ubezpieczeń.

Pismem z dnia 3 marca 2018 roku powód wystąpił do pozwanej o zapłatę kwoty 3.520 zł tytułem rekompensaty kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego.

Decyzją z dnia 15 marca 2018 roku pozwana przyznała powodowi odszkodowanie w wysokości 2.240 zł za wynajem pojazdu zastępczego zgodnie z przedłożoną fakturą VAT nr (...). W uzasadnieniu pozwana wskazała, że uznała za zasadny pełny okres najmu od dnia 15 lutego 2018 roku do 2 marca 2018 roku przy zastosowaniu dobowej stawki najmu w wysokości 140 zł netto.

Pismem z dnia 19 marca 2018 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwaną do zapłaty dodatkowej kwoty 1.280 zł z tytułu poniesionych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Pozwana nie znalazła podstaw do zmiany stanowiska w sprawie.

Wynajmowany przez poszkodowanego pojazd marki A. (...) jest tej samej klasy, co uszkodzony samochód T. (...).

Dobowa stawka przy 16-dniowym okresie najmu pojazdu odpowiadającego klasie zarówno samochodu uszkodzonego jak i wynajmowanego, w okresie zaistnienia szko­dy na rynku lokalnym przy płatności gotówkowej z uwzględnieniem nielimitowanego przebiegu kilometrów, pełnego za­kresu ubezpieczenia, OC, AC i NW oraz zniesionego udziału własnego w szkodach kształtowała się w przedziale 140 zł - 220 zł netto (172,20 zł - 270,60 zł brutto), średnio netto 183,43 zł neto (225,62 zł brutto). Natomiast przy rozliczeniu bezgotówkowym kosztów najmu stawka wynosiła od 170 zł do 260 zł netto (od 209,10 zł do 319,80 zł brutto), przeciętne 216,43 zł netto (266,21 zł brutto).

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za nieuzasadnione. Podkreślił, że podstawę prawną powództwa stanowił art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 822 § 1 k.c. oraz art. 361 § 1 i art. 363 k.c. Sąd Rejonowy, po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej, stwierdził że określona w umowie najmu stawka za dobę wynajmu w wysokości 220 zł za dobę nieznacznie przewyższała średnią rynkową, jednakże mieściła się w przedziale stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmach pojazdów podobnych do uszkodzonego i nie była zawyżona. Niemniej pozwana proponowała poszkodowanemu zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego i wykazała, że stawka takiego najmu była znacznie niższa (140 zł ) niż stawka określona w umowie poszkodowanego z powodem (220 zł). Jednocześnie sąd I instancji zaznaczył, że mimo pełnej świadomości co do możliwości zorganizowania przez pozwaną bezgotówkowego najmu pojazdu zastępczego i wynikającej stąd stawki poszkodowany bez żadnych istotnych powodów zdecydował się na najem pojazdu zastępczego od powódki za stawkę ponad 30% wyższą. Nie skontaktował się nawet z pozwaną w celu wynajęcia pojazdu zastępczego, gdyż z góry uznał, że stawki zaproponowane przez ubezpieczyciela są atrakcyjne, lecz stanowczo zaniżone. Poszkodowany dodał, że w kwocie 140 zł netto za dobę oferuje swoim klientom najmniejsze samochody, dlatego też przyjął fikcyjność stawek oferowanych przez towarzystwo ubezpieczeń za samochód klasy pojazdu uszkodzonego. W ocenie Sądu Rejonowego takie postępowanie poszkodowanego, nie zasługuje na udzielenie ochrony. Co więcej, nie spróbował on skorzystać z usług ubezpieczyciela, a nadto wynajmował pojazd do własnych celów. Sąd Rejonowy o kosztach orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., stwierdzając że powód przegrał proces w całości i obowiązany jest do zwrotu pozwanej kwoty 270 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667) oraz opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

W apelacji od powyższego wyroku – zaskarżając orzeczenie w całości – powód zarzucił:

1. Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 363 k.c., poprzez jego błędna wykładnię pojęcia szkody i nieuzasadnioną odmowę rekompensaty powodowi doznanej przez niego szkody;

2. Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 354 §2 k.c. w zw. z art. 362 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że poszkodowana poprzez oczekiwanie na przyjęcie odpowiedzialności przez pozwaną nie dążyła do minimalizacji szkody;

3. Naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 §1 k.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i zaniechanie jego wszechstronnego rozważenia, w szczególności korespondencji mailowej dołączonej do pozwu, nagrania rozmowy załączonego do sprzeciwu od nakazu zapłaty, dowodu z zeznań świadka M. K., wyrażające się w błędnym przyjęciu, że:

- poszkodowany nie dążył do minimalizacji szkody;

- poszkodowany nie skontaktował się z pozwaną;

- poszkodowany z góry uznał, że: stawki proponowane przez ubezpieczyciela są zaniżone i wynajęcie pojazd za stawkę proponowaną przez pozwaną jest niemożliwe;

- poszkodowany wynajmował pojazd jedynie do celów prywatnych;

- poszkodowana zaproponowała poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego na warunkach tożsamych z ofertą powoda;

4. Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...), poprzez błędną wykładnię pojęcia „zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody" co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez sąd I instancji, że poszkodowany nie dążył do minimalizacji szkody;

5. Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 66 k.c. poprzez błędną wykładnię pojęcia oferty i uznanie, że informacja pozwanej o możliwości organizacji przez nią najmu pojazdu zastępczego stanowi ofertę.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się uzasadniona w całości, wobec czego konieczne stało się wydanie orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

Zasadny jest zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy dokonując oceny dowodów i dokonując ustaleń faktycznych pominął część materiału dowodowego, mianowicie treść wiadomości e-mail (k. 18), w której poszkodowany pyta ubezpieczyciela o warunki najmu, w szczególności, czy może podnajmować pojazd innym osobom, czy wynajmowany pojazd będzie miał limit kilometrów, czy trzeba będzie wpłacić kaucję. Pominięto też część zeznań świadka, w których wskazał on, że pozwana nie odpowiedziała na te pytania i dlatego poszkodowany zwrócił się o wynajem do powoda. Wreszcie pominięto wypowiedź świadka, że uszkodzony pojazd był to pojazd posiadany w ramach działalności gospodarczej, polegającej na wynajmie pojazdów. Pozostałe ustalenia Sądu Rejonowego są prawidłowe, Sąd Okręgowy podziela je i przyjmuje za własne. Jednak z tych pominiętych dowodów płynie wniosek – i takie dodatkowe ustalenie czyni Sąd Okręgowy - że poszkodowany chciał poznać warunki najmu pojazdu zastępczego w firmie współpracującej z ubezpieczycielem i że miał racjonalne powody, aby pytać o te kwestie, które poruszył w swoim mailu, wynajmowany pojazd miał bowiem być wykorzystany w ramach działalności gospodarczej, a więc udostępniony innej osobie. Ta wybiórcza ocena materiału dowodowego doprowadziła Sąd Rejonowy do nietrafnego wniosku, że wynajem pojazdu zastępczego u powoda oznaczał brak współpracy z ubezpieczycielem, podczas gdy to ubezpieczyciel nie odpowiedział na pytania istotne dla poszkodowanego i to stało się przyczyną wynajmu pojazdu zastępczego gdzie indziej. Skoro potrzeby poszkodowanego były usprawiedliwione i wynikały z charakteru prowadzonej działalności, to w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego wybór oferty powoda, gdy ubezpieczyciel nie poinformował, czy zapewni najem o określonych parametrach, nie może być poczytany za przyczynienie się do zwiększenia szkody. Jednocześnie w świetle opinii biegłego nie budzi wątpliwości, że stawki czynszu obowiązujące u powoda nie były stawkami rażąco odbiegającymi od rynkowych, a więc w myśl zasady pełnej kompensaty szkody (art. 361 § 2 k.c.) całość wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego powinna podlegać refundacji.

Dla porządku jedynie należy wskazać, że nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 66 k.c., jako że ubezpieczyciel nie będąc stroną przyszłej umowy najmu nie składa oferty w rozumieniu tego przepisu, lecz wyłącznie informuje o możliwości zawarcia umowy z podmiotem współpracującym. Nie zmienia to jednak faktu, że w sytuacji istnienia usprawiedliwionych potrzeb poszkodowanego co do warunków najmu ubezpieczyciel powinien je przedstawić. W niniejszej sprawie takie informacji zabrakło

Konkludując należy przyjąć, że dla wyrównania uszczerbku majątkowego powoda – jako cesjonariusza z tytułu szkody, za którą odpowiedzialność ponosi pozwana, konieczny jest zwrot kosztów poniesionych na najem pojazdu zastępczego. Przy niekwestionowanym zatem czasie wynajmu – 16 dni – i stawce 220 zł, która nie odbiega od cen rynkowych przy szczególnych potrzebach poszkodowanego, uzasadniony koszt najmu to 3.520 zł (220 zł x 16). Mając przy tym na względzie, że pozwana przyznała odszkodowanie w wysokości 2.240 zł., powodowi należy się 1.280 zł.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok – na podstawie 386 § 1 k.p.c. – i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę żądaną pozwem. Konsekwencją zmiany wyroku co do istoty była zmiana orzeczenia o kosztach. Powód wygrał w całości, a więc zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., winien odzyskać poniesione koszty sądowe, na które złożyła się opłata od pozwu wysokości 64 zł, a nadto wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata, ustalone zgodnie z § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie – (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), a nadto koszty poniesione na poczet opinii biegłego w wysokości 542,30 zł

Na koszty postępowania apelacyjnego – wobec uwzględnienia apelacji w całości – należne powodowi od pozwanej złożyła się kwota 64 zł tytułem opłaty od apelacji oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 135 zł, ustalone zgodnie z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie

M. Rzepiejewska A. Wójcik-Wojnowska A. Kądziołka

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)