Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód S. B. , reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego – matkę K. B., wniósł o zasądzenie od pozwanej M. K. kwoty 50 000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lipca 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że wskutek nienależycie świadczonych przez pozwaną usług medycznych naruszono jego dobra osobiste i narażono go na cierpienia fizyczne oraz psychiczne. Powód podniósł, że urodził się (...) z 9 punktami w skali A. w 1minucie życia i 10 punktami w 3 minucie życia. W dniu 26 lutego 2013 r. - 4 dni po zakończeniu hospitalizacji związanej z nieropnym zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych, pozwana wykonała u niego szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i H. szczepionką skojarzoną P.. Następnie, w ciągu kolejnych 2 tygodni wykonano trzy szczepienia (E. B., P. 13 i (...)), co było wbrew obowiązującym standardom, zgodnie z którymi wznowienie szczepień po ciężkich zakażeniach powinno nastąpić po 30 dniach od zakończenia leczenia. Powód podkreślił, że otrzymał 4 szczepionki w okresie rekonwalescencji organizmu, przy czym w krótkim okresie po przyjęciu dawki szczepionki zapadał na różnego rodzaju infekcje, zatem lekarz kwalifikujący go do szczepienia powinien rozważyć kwestię wpływu szczepień na jego stan zdrowia i podjąć decyzję o czasowym odroczeniu szczepień, nie narażając go na pogorszenie stanu zdrowia, kolejne antybiotykoterapie i hospitalizacje. Powód dodał, że po szczepieniu przeciwko ospie wietrznej nastąpił u niego niepożądany odczyn poszczepienny w postaci rozsianego liszajca zakaźnego i zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu zwalczeniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lekarz powinien zgłosić ten fakt do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. W ocenie powoda, świadczenia medyczne uzyskane od pozwanej nie były zgodne z aktualną wiedzą medyczną i należytą starannością, co naraziło go na cierpienia fizyczne i psychiczne.

Pozwana M. K. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Pozwana przyznała, że świadczyła małoletniemu powodowi świadczeń medycznych, były one jednak zgodne z aktualną wiedzą medyczną, z należytą starannością i w warunkach odpowiadającym wymaganiom prawnym. Podniosła, że udzielała matce powoda szczegółowych informacji o jego stanie zdrowia, była dyspozycyjna ze względu na zespół cech dysmorficznych i opóźniony rozwój ruchowy (uwarunkowany i potwierdzony obecnie rzadką chorobą genetyczną). Ponadto, szczepienia u powoda wykonywane były zgodnie z kalendarzem, wyłącznie w okresach bez objawów infekcji, po przeprowadzeniu bezpośrednich badań lekarskich kwalifikacyjnych i z zachowaniem dozwolonych odstępów czasowych. Pozwana dodała, że po żadnym ze szczepień nie wystąpił niepożądany odczyn poszczepienny ( (...)), nie zaobserwowano nawet nasilonych fizjologicznych reakcji poszczepiennych, zaś wysypka po szczepieniu na ospę wietrzną miała charakter zakaźny i ustąpiła pod wypływem zastosowanego leczenia. Pozwana podkreśliła, że powód został zaszczepiony zgodnie z rekomendacją Zakaźnego Szpitala (...) we W., gdzie nie wskazano na konieczność 30 – dniowego odroczenia terminu, a dziecko w dniu szczepienia było zdrowe, bez objawów infekcji, w stanie ogólnym dobrym. W ocenie pozwanej, małoletni nie tylko nie zaznał przez nią krzywdy, ale wielokrotnie doświadczył wiele dobrego dzięki jej trosce.

Interwenient uboczny po stronie pozwanej - Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W opinii interwenienta, powództwo jest niezasadne co do zasady i wysokości, brak jest nadto podstaw do przypisania pozwanej odpowiedzialności za zgłoszoną przez powoda szkodę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. B. urodził się w dniu (...) jako dziecko zdrowe, otrzymując 9 punktów w skali A. w 1 min. życia i 10 punktów w 3 minucie. Powodowi wykonano podstawowe badania i za zgodą matki zaszczepiono przeciwko gruźlicy (...) i (...) (E. B.). W stanie dobrym został wypisany do domu w dniu 3 stycznia 2013 r.

Dowód:

- karta noworodka – k. 9

- karta informacyjna noworodka – k. 10

- karta przesiewowego badania słuchu – k. 11

- zgoda na wykonanie szczepienia (...) i (...) – k. 12

- zaświadczenie o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym – k. 13

- indywidualna karta zleceń lekarskich – k. 14

- indywidualna karta pielęgnowania noworodka – k. 15

- indywidualna karta zabiegów pielęgniarskich u noworodka – k. 16

- książeczka zdrowia dziecka – k. 23 – 28

Opiekę pediatryczną nad powodem sprawowała pozwana, która m. in. wykonywała badania profilaktyczne w okresie niemowlęcym i stwierdzała, czy stan zdrowia powoda umożliwia przeprowadzenie szczepień.

Okoliczności bezsporne

Około 3 tygodnie po wyjściu ze szpitala, powód dostał wysokiej gorączki. W dniach 26 – 30 stycznia 2013 r. przebywał na Oddziale dziecięcym w (...) Sp. z o.o. w B. z powodu podejrzenia infekcji wirusowej.

Od 31 stycznia do 22 lutego 2013 r. powód przebywał na Oddziale Zakaźnym w (...) Publicznym Szpitalu (...) we W. z powodu nieropnego zapalenia opon mózgowych (choroba ta nie figuruje wśród (...) zarejestrowanych po szczepieniu E. B.).

U powoda rozpoznano również anemię nieokreśloną, cechy dymorficzne w zakresie twarzy i czaszki, wady stóp i dłoni oraz szmer skurczowy nad sercem. Został wypisanym do domu w stanie ogólnym dobrym, z zaleceniem ponownej hospitalizacji za więcej niż 2 tygodnie, konsultacji genetycznej za 3 – 6 m- cy, kontroli neurologicznej, rehabilitacji metodą V., systematycznej opieki pediatrycznej, podawania witamin D, K, leczenia anemii, szczepienia acelularną szczepionką przeciw krztuścowi, poszerzenia kalendarza (...) o szczepienia przeciwko pneumokokom, meningokokom i po ukończeniu 12 m – ca życia przeciwko ospie wietrznej. Szczepienia zalecono rozpocząć tydzień po wypisie ze szpitala.

Dowód:

- karty leczenia szpitalnego – k. 17 – 19

- przesłuchanie przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda – k. 139

- opinia uzupełniająca biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 189

W dniu 26 lutego 2013 r. powodowi podano pierwsze dawki szczepionek (...), H. oraz (...) (P.), w dniu 5 marca 2013 r. drugą dawkę (...) (E. B.) oraz zaszczepiono go przeciwko pneumokokom ( (...)), natomiast w dniu 12 marca 2013 r. otrzymał szczepienie przeciwko meningokokom ((...)).

W okresie rekonwalescencji po hospitalizacji brak jest przeciwwskazań do szczepień, dodatkowo stan zdrowia powoda nie dawał podstaw do ich odroczenia. Odstępy czasu pomiędzy trzema szczepieniami były przemyślane, celowe i prawidłowe, obliczone w sposób odpowiedzialny i biorący pod uwagę możliwość wystąpienia (...) oraz współzależności między szczepionkami. Odstępy nie były krótsze niż zalecane przez (...).

Dowód:

- książeczka szczepień – k. 36

- karta uodpornienia – k. 117

- opinia biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 150 verte – 162

Pozwana zawsze informowała matki, jakie odczyny poszczepienne mogą u dzieci wystąpić. Tak też było każdorazowo w przypadku matki małoletniego powoda.

Dowód:

zeznania świadka A. L. – k.112

zeznania pozwanej – k.113 verte – 114

W dniu 21 marca 2013 r. powód zgłosił się na badanie kontrolne do szpitala we W., gdzie przebywał 2 dni. Przy wypisie zalecono ponowną kontrolę w dniu 11 kwietnia 2013 r., konsultację genetyczną, neurologiczną, rehabilitację metodą V., systematyczną opiekę pediatryczną oraz szczepienia acelularną szczepionką przeciw krztuścowi, poszerzenie kalendarza (...) o szczepienia przeciwko pneumokokom, meningokokom i po ukończeniu 12 m – ca życia przeciwko ospie wietrznej.

Dowód: karta leczenia szpitalnego – k. 20

W dniu 23 kwietnia 2013 r. powodowi podano drugie dawki szczepionek (...) i H. oraz pierwszą dawkę polio (...), w dniu 28 maja 2013 r. zaszczepiono go przeciwko pneumokokom ( (...)), w dniu 8 sierpnia 2013 r. podano trzecie dawki (...) i H., zaś w dniu 13 sierpnia 2013 r. trzecią dawkę (...).

Dowód:

- książeczka szczepień – k. 36 - 37

- karta uodpornienia – k. 117

W dniu 27 i 28 sierpnia 2013 r. powód odbył konsultację lekarską w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej im. M. O. w S. w związku z utrzymującą się gorączką. Lekarz przyjmujący stwierdził zaczerwienie gardła, podropiały nos, serce i płuca osłuchowo bez zmian. Zalecono zażywanie P..

Dowód: historia choroby – k. 96 verte

W dniu 17 października 2013 r. powód został zaszczepiony przeciwko ospie wietrznej (V.). Szczepionka ta charakteryzuje się dużym bezpieczeństwem, a większość (...) ma charakter miejscowy (ból, obrzęk, zaczerwienie w miejscu wkłucia), odczyny uogólnione są łagodne i mijają w ciągu 2 dni (stany podgorączkowe, uczucie zmęczenia, ból głowy, złe samopoczucie). Szczepienie to nie zwiększa ryzyka wystąpienia ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia, stwardnienia rozsianego czy zespołu (...). Wysypka, pleśniawki, łupież oraz bóle mięśni i stawów (powikłania wymieniane na jednym z portali internetowych) są niezmiernie rzadkie, a nawet kazuistyczne.

Dowód:

- książeczka szczepień – k. 36

- karta uodpornienia – k. 117

- opinia biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 162 verte

- opinia uzupełniająca biegłej A. Z. – k. 189

W dniach 21 – 25 października 2013 r. powód przebywał na Oddziale (...) Sp. z o. o. z powodu liszajca zakaźnego rozsianego. Przy przyjęciu do szpitala nie miał gorączki. w trakcie hospitalizacji rozpoznano u niego również wadę stóp szpotawych. W epikryzie karty informacyjnej leczenia szpitalnego wskazano, że w dniu 17 października 2013 r. na górnej wardze nastąpił wykwit opryszczki, w tym samym dniu został zaszczepiony przeciwko ospie. Gorączkował przez 2 dni, w kolejnych dniach na skórze twarzy pojawiły się zmiany liszajcowe.

Powód został wypisany do domu w stanie poprawy z zaleceniem kąpieli (...) oraz leczeniem miejscowym.

Liszajec zakaźny jest chorobą wywołaną przez bakterie, najczęściej Gronkowca złocistego, leczy się go antybiotykami, zaś jego uogólnienie następuje w wyniku zaniedbań higienicznych. Zakażenie ma przeważnie charakter zewnątrzpochodny, poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami bądź wewnątrzpochodny - z błon śluzowych jamy nosowo – gardłowej innych osób. Liszajec nie stanowi odczynu poszczepiennego, dlatego nie ma potrzeby zgłaszania go do sanepidu. Odczyn poszczepienny objawia się podwyższoną temperaturą, bólami w miejscu zaszczepienia i rzadko zaburzeniami neurologicznymi.

Dowód:

- karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 41

- zeznania świadka M. S. – k. 111 verte – 112

- opinia biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 162

W dniach 21 i 26 listopada 2013 r. pozwana udzielała powodowi konsultacji medycznych, w trakcie których stwierdziła zapalenie zatok i zaleciła m. in. antybiotykoterapię oraz zażywanie środków na odporność.

Dowód: historia choroby – k. 97

W dniu 11 grudnia 2013 r. lekarz rodzinny zdiagnozował u powoda zapalenie oskrzeli i zalecił antybiotyk V.. W dniach 17 grudnia 2013 r. i 3 stycznia 2014 r. powód odbył kolejne konsultacje w związku z utrzymującym się kaszlem i katarem. Po trzeciej wizycie pozwana ponownie zaleciła powodowi antybiotyk.

Dowód: historia choroby – k. 102 verte

W dniach 20 stycznia 2014 r., 30 stycznia 2014 r. i 6 lutego 2014 r. powód ponownie odbył konsultacje u pozwanej, w trakcie których stwierdzono u niego zapalenie górnych dróg oddechowych, a następnie początek zapalenia oskrzeli.

Dowód: historia choroby – k. 103

W dniu 22 maja 2014 r. powód udał się do pozwanej z powodu kaszlu, kataru i podwyższonej temperatury. Pozwana stwierdziła zapalenie oskrzeli i tchawicy, zalecając m. in. antybiotykoterapię. W dniu 4 lipca 2014 r., w trakcie wizyty lekarskiej, pozwana rozpoznała u powoda zapalenie krtani i oskrzeli i zaleciła zażywanie antybiotyku. W dniu 10 lipca 2014 r. potwierdziła utrzymujące się zapalenie oskrzeli, następnie w dniu 29 lipca 2014 r. ponownie zdiagnozowała zapalenie krtani, zaś w dniu 9 września 2014 r. zapalenie oskrzeli i przewlekły kaszel.

Dowód: historia choroby – k. 97 verte – 99

W dniu 17 czerwca 2014 r. powód został zaszczepiony przeciwko odrze, śwince, różyczce (1. dawka - (...)), a w dniu 12 sierpnia 2014 r. podano mu czwartą dawkę szczepionki (...), trzecią dawkę polio (...) i czwartą dawkę H..

Dowód:

- książeczka szczepień – k. 37

- karta uodpornienia – k. 117

W dniach 9 – 14 września 2014 r. powód przebywał na Oddziale (...) Sp. z o.o. z powodu nieżytowego zapalenia oskrzeli w przebiegu astmy wczesno – dziecięcej. Rozpoznano u niego również opóźnienie rozwoju psycho – ruchowego.

Dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 42

W dniu 18 września 2014 r., w trakcie wizyty lekarskiej, pozwana zdiagnozowała u powoda wysypkę na całym ciele alergiczną z nadkażeniem świerzbowcem.

Dowód: historia choroby – k. 104

W dniach 18 – 20 listopada 2014 r. powód przebywał na Oddziale Pediatrii w Wojewódzkim Szpitalu (...) we W. Ośrodku (...) z powodu nieokreślonej dychawicy oskrzelowej, nieokreślonego zapalenia skóry i braku oczekiwanego prawidłowego rozwoju fizycznego.

Dowód: karta informacyjna – k. 43 – 44

W dniu 18 grudnia 2014 r. powód odbył konsultację lekarską u pozwanej w związku z alergicznym zapaleniem skóry.

Dowód: historia choroby – k. 101

W trakcie dalszego leczenia specjalistycznego stwierdzono u powoda padaczkę, autyzm oraz problemy metaboliczne. W dokumentacji medycznej wskazano, że rozwój ruchowy powoda przebiegał z opóźnieniem, był rehabilitowany od 1 miesiąca życia, jego matka obserwowała kilka razy w ciągu tygodnia wyłączenia świadomości. Podawane przez matkę częste i nawracające infekcje mogące świadczyć o obniżonej odporności nie należą do obrazu zespołu aberracji chromosomowej.

Dowód:

- karta informacyjna z leczenia szpitalnego – k. 45 - 46

- informacje dla lekarza kierującego – k. 48, 53

- karta informacyjna – k. 49 – 50

- sprawozdanie z badania metodą aCGH nr (...) – k. 51 – 52

- karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 54 - 56

Przed każdym szczepieniem matka powoda była informowana o ewentualnych niepożądanych skutkach, nigdy nie wnosiła zastrzeżeń.

Szczepienia są zwyczajowo odraczane u osób z umiarkowaną lub ciężką infekcją, należy jednak je wznowić niezwłocznie po ustąpieniu objawów chorobowych. Sama antybiotykoterapia nie jest przeciwwskazaniem do szczepień. Jeśli specjalistyczna jednostka kliniczna zaleciła rozpoczęcie szczepień w ciągu tygodnia od wypisu z oddziału, a lekarz kwalifikujący od szczepień nie widzi przeciwwskazań, należy je rozpocząć jak najszybciej. Z uwagi na przebyte nieropne zapalenie opon mózgowych, konieczne były dalsze szczepienia, aby zapobiec innym chorobom np. odrze czy sepsie, zwłaszcza, gdy planowany jest pobyt na oddziale zakaźnym, co szczególnie naraża na infekcje.

Każde szczepienie powoda poprzedzone było wnikliwym badaniem przez pozwaną, stosowano szczepionki skojarzone (acelularne), które zmniejszają ryzyko wystąpienia (...). Powód był szczepiony tylko wówczas, gdy nie było przeciwwskazań zdrowotnych. Matka powoda nigdy nie zgłaszała żadnych uwag co do stanu dziecka po zaszczepieniu, występowania odczynów poszczepiennych ani innych negatywnych następstw szczepień. Nigdy też nie wskazywała przed zaszczepieniem, by u powoda występowały jakiekolwiek objawy infekcji. W miejscu ukłucia powoda nigdy nie występowały żadne odczyny. Pomiędzy szczepieniami zostały zachowane właściwe odstępy, pozwalające na ewentualne ustalenie przyczyny (...).

Zdarzało się, że Sanepid zgłaszał, iż daną partię szczepionek należy wycofać, ale nie miało to miejsca w przypadku szczepionek stosowanych u powoda.

Dowód:

- zeznania świadka A. L. – k. 112

- zeznania świadka E. P. – k. 113

- zeznania pozwanej – k. 113 verte – 114

- opinia biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 156 - 163

Sposób postępowania pozwanej w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych był prawidłowy, pozwana dochowała należytej staranności, a czynności medyczne prowadzone wobec powoda wykonywane były zgodnie z zasadami wiedzy medycznej. Jedyna nieprawidłowość dotyczyła prowadzenia dokumentacji medycznej – odnotowano brak zgody na szczepienie opiekuna prawnego na piśmie.

Nie istnieje związek przyczynowy między szczepieniami a nawracającymi infekcjami u powoda, brak jest również związku przyczynowego pomiędzy zmianami skórnymi – rozsianym liszajcem zakaźnym a szczepieniem przeciwko ospie wietrznej. Stan ogólny powoda wynika z występowania u niego choroby genetycznie uwarunkowanej – zespołu mikrodelecji, który jest zespołem wad wrodzonych i charakteryzuje się m. in. opóźnieniem rozwoju psychoruchowego, niepełnosprawnością intelektualną, cechami dymorficznymi twarzo – czaszki czy szybkimi zmianami nastroju. Zaburzenia te nie mają związku ze szczepieniami, lecz są wynikiem choroby genetycznie uwarunkowanej.

Dowód:

- opinia biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1) – k. 150 verte – 162

- opinie uzupełniające biegłej A. Z. – k. 191, 207

W pierwszych latach życia powód mieszkał w S. w małym lokalu w przybudówce wraz z rodzicami, ciotką i babką. Przy wejściu do mieszkania czuć było zapach tytoniu, a w środku dym z tzw. kozy, którą opalano mieszkanie. W mieszkaniu było chłodno. Powód był zaniedbany, nosił podarte ubrania. Pielęgniarka środowiskowa, przy okazji wizyt domowych u babki powoda, przywoziła ze sobą środki czystości dla powoda.

Matka powoda nie miała środków na rehabilitację, dlatego na prośbę pozwanej i pielęgniarki pediatrycznej, po przejściu zapalenia opon mózgowych przez powoda, fizjoterapeutka podjęła się jego bezpłatnej rehabilitacji. Początkowo matka uczęszczała na rehabilitację regularnie, z czasem nie przychodziła, ale usprawiedliwiała swoją nieobecność, potem nie stawiała się bez usprawiedliwienia, chociaż powód wymagał rehabilitacji i dzięki niej robił postępy.

Dowód:

- zeznania świadka A. L. – k. 112 verte

- zeznania świadka M. M. – k. 112 verte – 113

- zeznania świadka E. P. – k. 113

Pismem z dnia 29 sierpnia 2014 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności we W. zawiadomił Ośrodek Pomocy (...) w S. o podejrzeniu stosowania przemocy wobec powoda.

Dowód: pismo Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności we W. z 29.08.2014 r. – k. 106

Pismem z dnia 12 czerwca 2018 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia, której pozwana nie uiściła.

Okoliczności bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawała okoliczność, że pozwana będąca lekarzem pediatrą sprawowała nad powodem opiekę medyczną, wykonywała badania profilaktyczne w okresie niemowlęcym.

Spór dotyczył tego, czy świadczenia medyczne udzielane mu przez pozwaną były właściwe i czy spowodowały uszczerbek na jego zdrowiu, czy tez doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Małoletni podnosił, że pozwana kwalifikowała go do szczepień wbrew obowiązującym standardom (tj. bez zachowania stosownego odstępu pomiędzy szczepieniami oraz w okresach rekonwalescencji organizmu), przez co zapadał często na różne infekcje i wymagał antybiotykoterapii oraz hospitalizacji. Wskazał, że pozwana nie informowała należycie jego matki o negatywnych konsekwencjach wykonywanych szczepień, zaś w wyniku zaszczepienia przeciwko ospie wietrznej wystąpił u niego niepożądany odczyn poszczepienny w postaci rozsianego liszajca zakaźnego. W ocenie powoda, swoim zachowaniem pozwana naruszyła przepisy art. 17 ust. 2 i art.21 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008 Nr 234 poz. 1570 ze zm.) oraz art. 6 ust. 1 i art.8 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52 poz. 417).

Celem ustalenia postępowanie pozwanej w związku z udzielanymi powodowi świadczeniami zdrowotnymi było prawidłowe, zgodne z aktualną wiedzą medyczną i standardami, a co wymagało wiadomości specjalnych, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu pediatrii, neonatologii oraz zakażeń Wirusem C Zapalenia Wątroby A. Z. (1). Opinia została sporządzona w oparciu o wywiad lekarski, bezpośrednie badanie powoda oraz dokumentację medyczną. W ocenie Sądu, zarówno opinia główna, jak i dwie opinie uzupełniające są rzetelne, fachowe, spójne, logiczne i na wysokim poziomie merytorycznym. Biegła w sposób precyzyjny i kategoryczny odniosła się do spornych kwestii, uzasadniając obszernie swoje stanowisko, zaś wnioski płynące ze sporządzonej opinii, w istocie przeczą w całości twierdzeniom zawartym w pozwie.

Dokonując analizy przeprowadzonych w sprawie dowodów - opinii biegłej sądowej, dokumentacji medycznej, zeznań świadków oraz przesłuchania stron, Sąd ustalił, że powód po raz pierwszy zapadł na infekcję wirusową około 3 tygodnie po opuszczeniu szpitala, w którym się urodził. Pod koniec stycznia 2013 r. przebywał na Oddziale Dziecięcym w (...) Sp. z o.o. w B., a następnie na Oddziale Zakaźnym w (...) Publicznym Szpitalu (...) we W. z powodu nieropnego zapalenia opon mózgowych.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda zeznała, że choroba ta była następstwem zaszczepienia w dniu 30 grudnia 2012 r., zaś bezpośrednio po szczepieniu powód miał gorączkę, która utrzymywała się 3 dni. Wymaga podkreślenia, że zgodnie z ustaleniami biegłej sądowej, zapalenie opon mózgowych nie figuruje wśród zarejestrowanych niepożądanych odczynów poszczepiennych szczepionką przeciwko (...) – E. B.. Ponadto, szczepionkę podano powodowi w szpitalu w dniu 30 grudnia 2012 r., zatem objawy gorączki powinny mieć miejsce już w szpitalu. Co najistotniejsze, nawet jeśli w wyniku zaszczepienia u powoda pojawiłyby się negatywne skutki zdrowotne, nie sposób uznać, by to pozwana ponosiła odpowiedzialność, skoro nie zalecała wykonania tego szczepienia, a co uszło uwadze przedstawicielki ustawowej.

Powód został wypisany ze szpitala zakaźnego we W. w dniu 22 lutego 2013 r. z zaleceniem szczepienia acelularną szczepionką przeciw krztuścowi, poszerzenia kalendarza (...) o szczepienia przeciwko pneumokokom, meningokokom i po ukończeniu 12 m – ca życia przeciwko ospie wietrznej. Wskazano, by szczepienia rozpocząć tydzień po wypisie ze szpitala.
W dniu 26 lutego 2013 r. powód odbył wizytę lekarską u pozwanej, w trakcie której stwierdziła ona brak przeciwwskazań zdrowotnych do zaszczepienia przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, H. oraz poliomyelitis. 8 dni później powodowi podano drugą dawkę (...) (E. B.) i zaszczepiono go przeciwko pneumokokom ( (...)), natomiast tydzień później otrzymał szczepienie przeciwko meningokokom ((...)). Kolejne szczepienia miały miejsce 23 kwietnia 2013 r. (drugie dawki szczepionek (...) i H. oraz pierwsza dawkę polio (...)), 28 maja 2013 r. (przeciwko pneumokokom - (...)), 8 sierpnia 2013 r. (trzecie dawki (...) i H.) oraz 13 sierpnia 2013 r. (trzecia dawka (...)). Zwrócić należy uwagę, że w powyższym okresie u powoda nie występowały żadne infekcje, natomiast, jak wynika z opinii biegłej sądowej, w okresie rekonwalescencji po hospitalizacji brak jest przeciwwskazań do szczepień. Biegła podała nadto, że odstępy czasu pomiędzy szczepieniami były przemyślane, celowe i prawidłowe, obliczone w sposób odpowiedzialny i biorący pod uwagę możliwość wystąpienia (...) oraz współzależności między szczepionkami. Odstępy nie były krótsze niż zalecane przez (...).

Kolejne infekcje u powoda pojawiły się dopiero pod koniec sierpnia 2013 r., przy czym lekarz przyjmujący nie zalecił antybiotykoterapii, a jedynie zażywanie P..

W dniu 17 października 2013 r. powód został zaszczepiony przeciwko ospie wietrznej szczepionką V.. Jak wskazała biegła sądowa, szczepionka ta charakteryzuje się dużym bezpieczeństwem, a większość niepożądanych odczynów poszczepiennych ma charakter miejscowy (ból, obrzęk, zaczerwienie w miejscu wkłucia), odczyny uogólnione są łagodne i mijają w ciągu 2 dni (stany podgorączkowe, uczucie zmęczenia, ból głowy, złe samopoczucie). Szczepionka nie zwiększa ryzyka wystąpienia ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia, stwardnienia rozsianego czy zespołu (...), zaś powikłania wymieniane na jednym z portali internetowych w postaci wysypki, pleśniawek, łupieżu czy bóli mięśni i stawów są niezmiernie rzadkie, a nawet kazuistyczne.

W oparciu o powyższe, nie sposób uznać, by następstwem szczepienia przeciwko ospie był liszajec zakaźny rozsiany, którego zdiagnozowano u powoda w dniu 21 października 2013 r. Zarówno z opinii biegłej, jak i zeznań świadka M. S. wynika, że liszajec zakaźny jest chorobą wywołaną przez bakterie, najczęściej Gronkowca złocistego, leczy się go antybiotykami, zaś jego uogólnienie następuje w wyniku zaniedbań higienicznych. Zakażenie ma przeważnie charakter zewnątrzpochodny, poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami bądź wewnątrzpochodny - z błon śluzowych jamy nosowo – gardłowej innych osób. Liszajec nie stanowi niepożądanego odczynu poszczepiennego , który objawia się podwyższoną temperaturą, bólami w miejscu zaszczepienia i rzadko zaburzeniami neurologicznymi.

Kolejne szczepienie powoda miało miejsce 17 czerwca 2014 r. (przeciwko odrze, śwince, różyczce - 1. dawka - (...)), przy czym w okresie pomiędzy szczepieniami powód kilkakrotnie korzystał z porad lekarskich z powodu zapalenia zatok, zapalenia oskrzeli, tchawicy oraz przewlekłego kaszlu i kataru. W lipcu 2014 r. ponownie rozpoznano u niego powoda zapalenie krtani i oskrzeli, a lekarz rodzinny zalecił zażywanie antybiotyku.

Ostatnie szczepienie zalecone przez pozwaną wykonano 12 sierpnia 2014 r. (czwarta dawka szczepionki (...), trzecia dawka polio (...) i czwarta dawka H.). W dniu 3 września 2014 r. powodu udał się do lekarza m. in. z powodu trwającego od dwóch dni kataru. W dniach 9 – 14 września 2014 r. przebywał w szpitalu z powodu nieżytowego zapalenia oskrzeli w przebiegu astmy wczesno – dziecięcej, natomiast w dniach 18 – 20 listopada 2014 r. przebywał na Oddziale Pediatrii w Wojewódzkim Szpitalu (...) we W. Ośrodku (...) m. in. z powodu nieokreślonej dychawicy oskrzelowej i nieokreślonego zapalenia skóry.

Dokonując analizy kalendarza szczepień powoda i okresów, w jakich zapadał na poszczególne schorzenia, nie sposób uznać, by istniał jakikolwiek związek przyczynowy między szczepieniami a nawracającymi infekcjami. Dodatkowo, biegła sądowa wskazała, że brak jest związku przyczynowego pomiędzy zmianami skórnymi tj. rozsianym liszajcem zakaźnym a szczepieniem przeciwko ospie wietrznej. Stan ogólny powoda wynika z występowania u niego choroby genetycznie uwarunkowanej – zespołu mikrodelecji, który jest zespołem wad wrodzonych i charakteryzuje się m. in. opóźnieniem rozwoju psychoruchowego, niepełnosprawnością intelektualną, cechami dymorficznymi twarzo – czaszki czy szybkimi zmianami nastroju. Zaburzenia te, jak podała biegła, nie mają jednak związku ze szczepieniami, a są wynikiem choroby genetycznie uwarunkowanej.

Wymaga podkreślenia, że odroczenie szczepień, co do zasady ma miejsce u osób z umiarkowaną lub ciężką infekcją, należy jednak je wznowić niezwłocznie po ustąpieniu objawów chorobowych. W przypadku powoda, każde szczepienie poprzedzone było badaniem przez pozwaną, dodatkowo stosowano szczepionki acelularne (skojarzone), które zmniejszają ryzyko wystąpienia (...). W miejscu ukłucia powoda nigdy nie występowały żadne odczyny. Pomiędzy szczepieniami zostały zachowane właściwe odstępy, pozwalające na ewentualne ustalenie przyczyny (...). Zauważyć należy też, że biegła w opinii podniosła, że schematy zaproponowane przez (...) są jednak jedynie wskazówką do układania indywidulanych programów szczepień i w pewnym zakresie podlegają modyfikacji, w zależności od indywidulanych potrzeb, stanu układu immunologicznego pacjenta, zwiększonego ryzyka narażenia na zachorowanie na daną chorobę. W związku z tym, skoro powód miał być ponownie hospitalizowany po upływie dwóch tygodni od poprzedniego pobytu na Oddziale Zakaźnym SP Szpitala (...) we W., co wynika z karty leczenia szpitalnego z 22 lutego 2013 r., to niezbędne było podjęcie przez pozwana odpowiednich czynności celem wykonania szczepień zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z karty leczenia szpitalnego.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego nie wynika, by matka powoda zgłaszała jakiekolwiek uwagi co do stanu dziecka po zaszczepieniu, występowania odczynów poszczepiennych czy innych negatywnych następstw szczepień. Nigdy też nie wskazywała pozwanej w dniu szczepienia, by stan zdrowia powoda wymagał szczególnej z uwagi na infekcje czy inne zaobserwowane nieprawidłowości. Zgodnie z twierdzeniami biegłej sądowej, sama antybiotykoterapia nie była natomiast przeciwwskazaniem do szczepień. Jeśli zaś specjalistyczna jednostka kliniczna zaleciła rozpoczęcie szczepień w ciągu tygodnia od wypisu z oddziału, a lekarz kwalifikujący od szczepień nie widział przeciwwskazań, należało je rozpocząć jak najszybciej. W przypadku powoda zachowanie ciągłości szczepień było wskazane nie tylko z uwagi na przebyte nieropne zapalenie opon mózgowych, ale również celem uniknięcia zarażenia w trakcie kolejnych pobytów w szpitalu.

W ocenie Sądu, mając na uwadze powyższe ustalenia, brak jest podstaw do przypisania pozwanej naruszenia ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, które doprowadziłoby do naruszenia dóbr osobistych powoda. Natomiast subiektywne odczucia matki powoda, które leżą u podstaw zarzutów sformułowanych w pozwie, nie zostały niczym poparte, a przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że sposób udzielania świadczeń medycznych przez pozwaną był prawidłowy, zgodny ze sztuką i wiedzą medyczną. Zwrócić należy uwagę, że matka powoda nie odnosiła nawracających infekcji u powoda do warunków mieszkaniowych, w jakich powód żył. Wynika to jednoznacznie z zeznań M. M. (powód był lekko ubrany, a w mieszkaniu było zimno, było zadymione). Ponadto, przedstawicielka ustawowa powoda winna wziąć również pod uwagę fakt, że przebywanie powoda nieodpowiednio ubranego do otaczających go warunków mogło, jak powszechnie wiadomo, powodować infekcje dróg oddechowych.

Powód zarzucał, że pozwana nie informowała jego matki o negatywnych skutkach szczepień, przy czym z przesłuchania matki powoda wynika, że pozwana informowała ją o możliwości wystąpienia gorączki. O korzyściach i ewentualnych działaniach niepożądanych matka czytała także w Internecie. Ponadto, na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2019 r., przedstawicielka ustawowa powoda upatrywała związek stwierdzonej epilepsji i autyzmu z negatywnym następstwem szczepień, zarzucała niewykonanie badań krwi przed zaszczepieniem oraz konieczność zwrócenia przez pozwaną szczególnej uwagi na dziecko z powodu płaskiego, gotyckiego podniebienia, dłoni i stóp szpotawych. Wskazywała, że zapalenie opon mózgowych było następstwem szczepienia przeciwko żółtaczce szczepionką, która została wycofana z obrotu. Te okoliczności także nie zostały udowodnione.

Wymaga podkreślenia, że przy ocenie zasadności powództwa, Sąd miał nie tylko na uwadze opinie biegłej sądowej, ale również zeznania świadków powołanych przez stronę pozwaną. Zeznania A. L., M. M., E. P. i M. S. nie budzą żadnych zastrzeżeń pod kątem prawdziwości, są koherentne, logiczne i wraz z pozostałymi dowodami tworzą spójną całość. Świadkowie to osoby obce dla stron, w większości znające powoda, jego matkę oraz pozwaną, ale co istotne, wykonujące zawody medyczne, a zatem mające odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Zdaniem Sądu, świadkowie zeznawali w sposób obiektywny, bez przymusu, zgodnie z ich poczynionymi przez nich spostrzeżeniami.

Nie było również podstaw do odmowy wiarygodności zeznań pozwanej, wszak jej stanowisko jest spójne z zeznaniami świadków i znajduje odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej oraz opinii sporządzonej przez biegłą. Jak wyżej wskazano, pozwana wykonywała swój zawód zgodnie z aktualną wiedza medyczną i obowiązującymi standardami, zaś jakiekolwiek późniejsze powikłania występujące u powoda nie były wynikiem niewłaściwego leczenia czy przedwczesnej decyzji o zaszczepieniu.

Mimo, że biegła wskazała w opinii, iż w dokumentacji medycznej nie odnotowano, czy matka dziecka wyraziła zgodę na szczepienia. Wskazać jednak wypada, że z przeprowadzonych dowodów wynika, że pomimo tego braku, pozwana rozmawiała z przedstawicielką ustawową powoda o szczepieniach, a ta wyrażała zgodę. Nie mogło ujść uwadze Sądu, że matka powoda pojawiła się z nim w gabinecie pediatrycznym pozwanej po opuszczeniu kliniki, rozmawiała z pozwaną o szczepieniach w związku z zaleceniami wynikającymi z karty leczenia szpitalnego. Brak pisemnie wyrażonej zgody przez przedstawicielkę ustawową powoda nie stanowi jednak o zasadności powództwa.

Mając na względzie powyższe, nie sposób stwierdzić w oparciu o wynika postępowania dowodowego, by pozwana wbrew aktualnej wiedzy medycznej, naruszyła dobra osobiste powoda, zatem powództwo podlegało oddaleniu jako nieudowodnione w myśl art. 6 k.c.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu organizacji ochrony zdrowia, wszak pokrywa się on częściowo z zakresem opinii zleconej biegłej z zakresu pediatrii i chorób zakaźnych, zaś ustalenie okoliczności faktycznych w części dotyczącej właściwego informowania o stanie zdrowia powoda przez pozwaną, jak również korzyściach, ryzykach, przeciwwskazaniach i niepożądanych odczynach poszczepiennych poszczególnych szczepionek należy do sądu, nie zaś biegłego. Takie okoliczności podlegają wykazaniu dowodami osobowymi, bądź dokumentami. Zwrócić także należy uwagę, że biegły z zakresu organizacji ochrony zdrowia posiada wiedzę co do podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistycznej ambulatoryjnej i szpitalnej opieki zdrowotnej, ratownictwa medycznego, opieki uzdrowiskowej i stomatologicznej, nadzoru sanitarno – epidemiologicznego, świadczeń wysokospecjalistycznych, opieki długoterminowej. Zdaniem Sądu, w sprawie winni wypowiedzieć się specjaliści posiadający wiedzę z zakresu szczepień ochronnych i pediatrii, z tego względu Sąd wyznaczył biegłą pediatrę i neonatologa. Zauważyć należy, że zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r.w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych osoby, o których mowa w art. 17 ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, przeprowadzają obowiązkowe szczepienie ochronne, jeżeli:1)odbyły w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia lub uzyskały specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej, lub 2) posiadają co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych. 3. Na rozprawie w dniu 2 lipca 2020 r. pełnomocnik powoda wskazał, że teza dowodowa nie wybrzmiała w pełni w piśmie procesowym z 21 stycznia 2020 r. i wskazał, by dopuścić dowód z opinii biegłego z zakresu organizacji ochrony zdrowia również na okoliczność ustalenia działań niepożądanych poza opisanymi w ulotce leku, które wynikają z obecności substancji chemicznych występujących w strukturze substancji czynnej (szczepionki), o których na etapie produkcji nie wiadomo (nagranie rozprawy z dnia 2.07.2020 r. 00:04:02). Wniosek ten jest nie tylko spóźniony, ale i zupełnie chybiony, ponieważ nie sposób uznać, by za ujawnienie się niepożądanych działań szczepionki nie określonych w szczepionce odpowiadać miała pozwana, bowiem to nie pozwana była po pierwsze producentem szczepionki, po drugie nie ona dopuszczała szczepionkę do użycia. Ze względów powyższych Sąd oddalił więc wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu organizacji ochrony zdrowia.

Sad nie obciążył powoda kosztami procesu, choć powód przegrał go mając na względzie treść przepisu art.102 k.p.c. W ocenie Sądu zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek biorąc pod uwagę stan zdrowia powoda i jego sytuację życiową. Choć wiadomym jest, że powództwo w jego imieniu złożyła przedstawicielka ustawowa, to jednak abstrahując od sytuacji majątkowej, która dla zastosowania art.102 k.p.c. nie ma znaczenia, istotnym jest, by małoletni powód był leczony i rehabilitowany. Szereg występujących u niego schorzeń będących wynikiem wad wrodzonych nie pozwala Sądowi w związku z tym zasądzić kosztów procesu na rzecz pozwanej i interwenienta ubocznego.

Sąd nie obciążył małoletniego powoda na mocy art.113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kierując się również okolicznościami wskazanymi w akapicie powyżej.