Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 maja 2020r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg (spr.)

Sędziowie: SA Paweł Rygiel

SO (del.) Izabella Dyka

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2020 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. w G.

przeciwko: (...) S.A. w K.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na pkt II postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2019r., sygn. akt IX GC 1106/19 w przedmiocie kosztów procesu

postanawia:

I.  oddalić zażalenie;

II.  zasądzić od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSA Paweł Rygiel SSA Sławomir Jamróg SSO (del.) Izabella Dyka

Sygn. akt I AGz 82/20

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2019r. , sygn. akt IX GC 1106/19 Sąd Okręgowy w Krakowie uchylił nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 3 października 2019 roku, sygn. akt(...) co do kwoty 50.000,00 złotych oraz odsetek od tej kwoty należnych po dniu 27 września 2019 roku (tiret 1) i w tym zakresie postępowanie umorzył (pkt I) oraz zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w K. na rzecz strony powodowej (...) S.A. w G. kwotę 20.369,81 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd pierwszej instancji odwołał się do art. 98§1 i 3 k.p.c. i wskazał, że strona pozwana spełnia świadczenie dopiero w toku procesu. Świadczenie to było wymagalne na dzień złożenia pozwu. To pozwana więc winna być traktowana jako strona przegrywająca sprawę. Nie reagowała ona na trzy pisemne wezwania do zapłaty, dodatkowo nie spłaciła całej dłużnej kwoty jednorazowo, ale czyniła to częściami, w tym również po doręczeniu nakazu zapłaty, jak też nie zapłaciła odsetek za opóźnienie ze spełnieniem świadczenia. Sąd uznał, że storna powodowa jako wierzyciel wytaczający powództwo, otrzymując częściową zapłatę nie miała obowiązku natychmiastowego cofnięcia w tej części pozwu, gdyż nie ma on wiedzy, co do intencji dłużnika, w szczególności czy kwestionuje on pozostałą część roszczenia, roszczenia odsetkowe i koszty procesu. Pozwana nie informowała też strony powodowej o dokonanej płatności. Uzasadniało to zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów procesu. Nie było podstaw do uznania, że strona powodowa nie dała podstaw do wytoczenia powództwa, skoro strona pozwana nie dotrzymała postanowień umowy w zakresie terminów wymagalności dochodzonych roszczeń. Na zasądzoną kwotę składały się : zwrot opłaty sądowej od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego ustalone na zasadzie § 2 pkt 7 w zw. z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. DZ.U. 2018 r., poz. 265), zwrot opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Ponadto uwzględniono w oparciu o art. 745 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. zwrot kosztów postępowania zabezpieczającego, ma które złożyły się wydatki w kwocie 8340,31 zł i koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zabezpieczającym ustalone na podstawie § 8 ust.1 pkt 7 w zw. z § 20 w zw. z § 2 pkt. 7 powołanego powyżej rozporządzenia.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu wniosła strona pozwana, domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie wniosku o zwrot kosztów procesu i postępowania zabezpieczającego, a ponadto wniosła o zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania zażaleniowego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:

1) art. 98 k.p.c. w zw. a art. 316 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie polegające na zasądzeniu od pozwanego kosztów procesu, które na czas orzekania były w całości uregulowane,

2) art. 98 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na uznaniu, że powód jest stroną wygrywającą spór w przedmiocie zarzutów od nakazu zapłaty do kwoty 50. 000 złotych, jak również, że koszty poniesione przez pozwanego w związku z wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty nie stanowiły kosztów celowych do obrony praw pozwanego.

3) art. 745 § 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że powód dochował

terminu do złożenia wniosku o zasądzenie kosztów postępowania zabezpieczającego.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o oddalenie środka odwoławczego i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg. norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, że umorzenie postępowania na skutek cofnięcia pozwu , wobec spełnienia świadczenia przez pozwanego w toku postępowania, oznacza przegraną strony pozwanej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. II CZ 208/11, LEX nr 1214570). Konsekwencją spełnienia świadczenia w toku postępowania jest więc odejście od regulacji z art. 203 § 3 k.p.c. i zasądzenie kosztów procesu na podstawie art. 98 k.p.c. – w tym wypadku od przegrywającej pozwanego. Niewątpliwie koszty jakie poniosła strona powodowa w związku z wniesieniem sprawy do sądu miały charakter celowy. Sąd Apelacyjny nie podziela ponadto zarzutu, że strona powodowa powinna ponieść koszty wynikające z konieczności wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty. Zwrócić bowiem należy uwagę, że wpłata częściowa kwoty 50.000zł nastąpiła w dniu 27 września 2019r. , a wiec tylko na 6 dni przed wydaniem nakazu zapłaty. Oczywiste jest, że w dużej spółce kapitałowej odnotowanie operacji na rachunku i zaksięgowanie wpłaty nie oznacza jednoczesnego rozliczenia, tym bardziej, że jak słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy wpłata nie stanowiła pełnego zaspokojenia i dług dotyczył także należności ubocznych. Rozliczenia księgowe uwzględniające zasady zaliczania z art. 451 k.c. wymagają pewnego czasu, szczególnie jeżeli wierzyciel prowadzi szeroką działalność gospodarczą, wiążąca się z dużą ilością rozliczeń. W tym kontekście trudno więc przyjąć, że strona powodowa mogła złożyć pismo o cofnięciu pozwu jeszcze przed upływem termin do zaskarżenia nakazu zapłaty. Nie było więc także podstaw do zastosowania art. 103§1 k.p.c., tym bardziej, że (...) S.A. w K. nie zawiadomił pełnomocnika strony powodowej, że dokonał wpłaty na poczet dochodzonej wierzytelności.

Nakaz zapłaty stanowił tytuł zabezpieczenia, a zakres postępowania zabezpieczającego ograniczał się jedynie do części wierzytelności, która nie została na tamtym etapie zaspokojona. Koszty więc tego wykonania zabezpieczenia, w tym: opłata komornicza, koszty korespondencji oraz wynagrodzenie pełnomocnika miały charakter celowy. O kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (art. 745§1 k.p.c.). Norma ta nie reguluje jednak sytuacji, w której to nakaz zapłaty stanowił tylko tytuł zabezpieczenia. W orzecznictwie uznawano, że w sytuacji gdy koszty zabezpieczenia powstały po wydaniu przez sąd nakazu zapłaty jako orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie należy stosować w drodze analogii art. 745 § 2 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2002 r. II CKN 639/00 LEX nr 55247, czy też uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2012 r. III CZP 70/12 OSNC 2013/4/46). W konsekwencji przyjmowano, że roszczenie o kosztach nie może być dochodzone ani w procesie odszkodowawczym na podstawie art. 746 k.p.c., ani w jakimkolwiek innym postępowaniu. Należy jednak zauważyć, że orzecznictwo to dotyczyło sytuacji, w których koszty zabezpieczenia powstały po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty. Nie ma zaś uzasadnionych podstaw, by wyłączyć stosowanie ogólnych reguł z art.109 § 1 k.p.c., odnoszącego się do określenia terminu do zgłoszenia kosztów postępowania w sprawie, która nie została jeszcze prawomocnie zakończona. Sąd Apelacyjny w tym składzie podziela stanowisko, że postępowanie zabezpieczające nie ma samoistnego charakteru, lecz pozostaje w związku z merytorycznym postępowaniem w sprawie. Dlatego też o kosztach postępowania zabezpieczającego, w tym kosztach wykonania zabezpieczenia, orzeka się dopiero w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie. Nieprawomocny nakaz zapłaty, od którego wniesiono zarzuty nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie o jakim mowa w art. 745§1 k.p.c. i wniosek o zasądzenie kosztów zabezpieczenia jako elementu kosztów postępowania mógł zostać złożony aż do zamknięcia rozprawy, skoro postępowanie nadal się toczyło na skutek wniesienia zarzutów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 października 2012 r. V ACa 657/12 LEX nr 1294750 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2006 r. III CZP 69/06 OSNC 2007/7-8/121).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397§3 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. i art. 397 § 3 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

SSA Paweł Rygiel SSA Sławomir Jamróg SSO (del.) Izabella Dyka