Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 252/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejowego w O. z dnia 17 grudnia 2019 roku, w sprawie (...)

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji

☒

zmiana poprzez uniewinnienie oskarżonego od trzech z zarzucanych mu czynów i orzeczenie w miejsce kary pozbawienia wolności kary roku ograniczenia wolności, ewentualnie – kary 6 miesięcy pozbawienia wolności za pozostałe trzy czyny.

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/ obrazy prawa materialnego poprzez przypisanie znamion przestępstwa czynom, które nie są przestępstwami

2/ naruszenie prawa do obrony poprzez:

- uniemożliwienie oskarżonemu zapoznania się z aktami sprawy przed posiedzeniem wyznaczonym dla rozpoznania wniosku złożonego na podstawie art. 335 kpk oraz nierozpoznanie wniosków dowodowych;

3/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że w wyniku działań oskarżonego powstała szkoda i w konsekwencji bezpodstawne orzeczenie obowiązku naprawienia szkody;

4/ naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 335 kpk poprzez nieuwzględnienie faktu, że oskarżony cofnął, co najmniej w pewnym zakresie, swoje oświadczenie woli, stanowiące podstawę uzgodnień, o których mowa w tym przepisie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rozważenie zarzutów apelacyjnych wymaga przeprowadzenia wnikliwej analizy faktów poprzedzających posiedzenie wyznaczone w celu rozpoznania wniosku uzgodnionego z prokuratorem. Fakty te są istotne, albowiem jest oczywistym, że oskarżony ma prawo do wycofania swojego oświadczenia woli. In concreto stwierdzić należy, o czym w dalszej części uzasadnienia, że na skutek uniemożliwienia oskarżonemu przygotowania się do obrony, poprzez nieudostępnienie mu do analizy kwestionowanych później dowodów, nie dostrzeżono prób modyfikacji wniosku, uniemożliwiając ostatecznie złożenie oświadczenia woli cofającego zgodę na skazanie bez przeprowadzenia rozprawy w terminie wyznaczonego posiedzenia, jakkolwiek oświadczenie to złożone zostało osiem siedem dni wcześniej, było konkretne i jednoznaczne. Ponieważ oskarżony wyraźnie sygnalizował konieczność zapoznania się z materiałem dowodowym wnosząc o niewydawanie wyroku nim to nastąpi inaczej też należy postrzegać jego kategoryczne oświadczenie, że w posiedzeniu uczestniczyć nie chce. Oświadczenie to warunkowane bowiem było możliwością podjęcia obrony w znaczeniu materialnym. Sąd nie zauważył też niestety, że prokurator nie dochował obowiązku wynikającego z art. 335 § 2a kpk, a więc nie pouczono oskarżonego o konsekwencjach wynikających z treści art. 447 § 5. Pouczenie to dotyczy zarówno uzgodnienia dokonywanego przy samoistnym wniosku o skazanie bez rozprawy (art. 335 § 1), jak i wniosku kierowanego łącznie z aktem oskarżenia. Pouczenie takie spoczywa też na sądzie rozpoznającym wniosek, jednakże jest w istotnym zakresie ograniczone (obecność oskarżonego na posiedzeniu).

Stąd też w zaistniałej sytuacji należało dopuścić możliwość postawienia przez oskarżonego całej gamy zarzutów z art. 438 kpk mimo, że istotny zakres tych zarzutów nie mógł podlegać ocenie merytorycznej z uwagi na nieprzeprowadzenie postępowania jurysdykcyjnego. Decydujące znaczenie miało jednak skuteczne, jakkolwiek częściowe, wycofanie przez oskarżonego zgody na procedowanie w trybie art. 335 § 2 kpk.

W konkretnym przypadku oskarżony kategorycznie stwierdził, że w posiedzeniu sądu nie chce brać udziału (k. 469 verte), jednakże równie jednoznacznie, razem z wnioskiem o wyznaczenie obrońcy z urzędu sformułował wniosek o udostępnienie mu akt sprawy, na odwrocie którego pojawił się wniosek o przesłanie do analizy wydanej w trakcie postępowania opinii sądowo psychiatrycznej, której treści nie znał. Posiedzenie wyznaczono na dzień 17 grudnia 2019 roku. Przedmiotowy wniosek oskarżonego dotarł do sądu w dniu 25 listopada 2029 roku (k. 469). Razem z wyznaczeniem oskarżonemu obrońcy z urzędy wydane zostało zarządzenie o przesłanie mu akt sprawy. Nie został natomiast rozpoznany wniosek o przesłanie opinii biegłych lekarzy psychiatrów, co zdaje się wynika z oczywistego faktu, że skoro opinia jest w aktach sprawy, a akta te miały być oskarżonemu przesłane, przeto nie ma powodów by dodatkowo sporządzać kopię tego dokumentu, nie dość na tym – wzywając oskarżonego do opłaty. Akta sprawy nie zostały jednakże oskarżonemu udostępnione, albowiem odesłano je z Aresztu Śledczego w O. w związku z przetransportowaniem oskarżonego do Aresztu Śledczego w G.. Informacja ta dotarła do Sądu Rejonowego w O. w dniu 2 grudnia 2019 roku, zaś następnego dnia wydane zostało zarządzenie by akt oskarżonemu do Aresztu Śledczego w G. nie przesyłać – „z uwagi na termin posiedzenia”. Zauważyć wypada, że po tym jak oskarżony został przetransportowany do G., poinformował on sąd o powyższej okoliczności pismem sygnowanym datą 27 listopada 2019 roku, które dotarło do sądu dzień po wydaniu przez sędziego zarządzenia o zaniechaniu przesyłania akt. W piśmie tym wyraźnie zaznaczył, że informacja o przetransportowaniu ma ścisły związek z jego wcześniejszym wnioskiem o udostępnienie akt oraz umożliwienie przeprowadzenia analizy opinii sądowo – psychiatrycznej (k. 474). Oskarżony ponowił wniosek o przesłanie akt w piśmie z dnia 1 grudnia 2019 roku, które zostało doręczone do siedziby sądu osiem dni przed wyznaczonym terminem posiedzenia. Wyraźnie przy tym zaznaczył, że chce się zapoznać się z treścią materiału dowodowego przed rozpoznaniem jego wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej (k. 476). W dniu 12 grudnia 2019 roku dotarł do sądu kolejny wniosek oskarżonego, który nie widząc potrzeby ustanawiania mu obrońcy z urzędu stwierdził równocześnie, że ustalony z prokuratorem wymiar kary akceptuje, jednakże przed rozpoznaniem sprawy chce by rozpoznano jego wnioski o nadesłanie akt wraz z opinią psychiatryczną. Wówczas to wydane zostało zarządzenie o poinformowaniu oskarżonego o konieczności uiszczenia opłaty od kopii opinii sądowo –psychiatrycznej oraz przesłaniu mu akt po posiedzeniu, na którym ostatecznie został wydany wyrok. Oskarżony tymczasem konsekwentnie wnioskował by mógł zapoznać się z aktami i opinią psychiatrów przed posiedzeniem w dniu 17 grudnia 2019 roku. Przed posiedzeniem, to jest w dniu 10 grudnia 2019 roku oskarżony nadał w areszcie wniosek o odroczenie posiedzenia manifestując po raz kolejny potrzebę zapoznania się z materiałem dowodowym, w tym również w związku z koniecznością modyfikacji wniosku w zakresie obowiązku naprawienia szkody. Wniosek ten dotarł do sądu dopiero po ośmiu dniach, to jest w dniu 18 grudnia 2019 roku – dzień po wydaniu wyroku.

W apelacji oskarżony zakwestionował ustalenia faktyczne, ocenił jako bezzasadne przypisanie mu jako przestępczych czynów, które nie wyczerpują znamion przestępstwa. Krytycznie odniósł się też do treści opinii sądowo – psychiatrycznej, podważając m.in. by opracowana ona była przez dwóch biegłych lekarzy psychiatrów, jak też orzeczenia o karze, środkach karnych.

Analiza powyższych okoliczności pozwala na kilka istotnych uwag, przekładających się ostatecznie na wniosek o naruszeniu prawa do obrony oskarżonego w stopniu, uniemożliwiającym mu ostatecznie cofnięcie oświadczenia woli będącego podstawą uzgodnień poczynionych w trybie przewidzianym w art. 335 § 2 kpk. Na długo przed posiedzeniem sądu oskarżony jednoznacznie wyrażał potrzebę ponownej analizy dowodów oraz opinii sądowo – psychiatrycznej, treści której nie znał. Czynił to później wielokrotnie. Gdyby nie pozostawał w areszcie bez wątpienia nie byłoby żadnych ograniczeń by mógł do wyznaczonego terminu posiedzenia przeanalizować dowody i złożyć oświadczenie woli o cofnięciu zgody na konsensualne zakończenie postępowania, czemu dał wyraz już osiem dni przed posiedzeniem. Sąd tymczasem, widząc obowiązek udostępnienia oskarżonemu akt, li tylko z powodu zbliżającego się terminu posiedzenia, ostatecznie obowiązku tego nie dochował.

Przedmiotem unormowania zamieszczonego w art. 335 § 2a kpk jest obowiązek pouczenia oskarżonego o ograniczeniach w zakresie podnoszeniu zarzutów określonych w art. 447 § 5, które są związane z zaskarżeniem m.in. wyroku wydanego w następstwie uwzględnienia wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy, przewidzianego w art. 335 § 1 lub § 2 i polegają na wykluczeniu możliwości oparcia apelacji od takiego wyroku na zarzutach błędu w ustaleniach faktycznych lub rażącej niewspółmierności kary, jeżeli odnoszą się do treści porozumienia, które legło u podstaw uwzględnienia wskazanego wniosku. Brak pouczenia o treści art. 447 § 5 nie może skutkować ujemnymi konsekwencjami dla oskarżonego (art. 16 § 1), co w praktyce wymaga przyjęcia, że w opisanej sytuacji objęte obowiązkiem pouczenia ograniczenie uregulowane w wymienionym przepisie nie działa, a oskarżony może skutecznie wnieść apelację, opierając ją na każdej z podstaw wymienionych w art. 438. W konkretnym układzie faktów poprzedzających wydanie zaskarżonego wyroku zasadnym jest wniosek, że oskarżony co prawda nie widział potrzeby udziału w posiedzeniu sądu, to jednak wyraźnie uzależniał to od zagwarantowania mu możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym, sugerując potrzebę modyfikacji wniosku, a ostatecznie wycofując swoje oświadczenie woli. Sąd tymczasem, z niewiadomych powodów wniosków oskarżonego nie rozpoznał, czego skutkiem była zupełnie niezrozumiała decyzja o przesłaniu mu akt po wydaniu wyroku. Naruszenie prawa do obrony było oczywiste, rozpoznanie sprawy na posiedzeniu wyznaczonym w dniu 17 grudnia 2019 roku niedopuszczalne, a w konsekwencji zaskarżony wyrok należało uchylić przekazując sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. Sprawa winna być rozpoznana na zasadach ogólnych, zgodnie z dyspozycją art. 343 § 7 kpk.

Odnoszenie się do zarzutów z pkt 1 i 3 jest przedwczesne, albowiem wyrok zapadł na posiedzeniu, w trybie przewidzianym w art. 335 kpk. Trzeba jednakże zauważyć, że uznanie, że oskarżony wycofał swoje oświadczenie woli powoduje, że nie ma aktualnie podstaw do procedowania w tym trybie.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku zgodnie z postulatem apelacji.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wycofanie przez oskarżonego zgody na skazanie bez rozprawy skutkuje rozpoznaniem sprawy na zasadach ogólnych. Dlatego nie była możliwa jakakolwiek modyfikacja zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Brak podstaw do rozpoznania wniosku, o którym mowa w art. 335 § 2 kpk na posiedzeniu.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 kpk) w związku z niemożnością uwzględnienia wniosku, o którym mowa w art. 335 § 2 kpk.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Ponieważ oskarżony korzystał w postępowaniu odwoławczym z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, przeto zasądzono na rzecz tego obrońcy opłatę w kwocie 420 zł i kwotę 96,60 zł tytułem podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 618 § 1 pkt 11 kpk oraz § 4 ust, 1, 2 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1715 z 2016 roku).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

OSKARŻONY B. B.;

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 17 czerwca 2020 roku, w sprawie (...);

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana