Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska

Protokolant:

st. sekretarz sądowy Paulina Jarczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 310/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 27 grudnia 2019 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 97/19.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na nieprawidłowej ocenie dokonanej przez Sąd w zakresie stopnia społecznej szkodliwości czynu z art. 284 § 1 kk, a polegającego na tym, że oskarżona w okresie od dnia 5 stycznia 2018 roku do dnia 1 maja 2018 roku w miejscowości M., woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przywłaszczyła kwotę 18.000,00 złotych ze sprzedaży bydła w postaci 4 krów, 1 buhaja i 1 cielaka stanowiących jej współwłasność z mężem M. J., co skutkowało niezasadnym umorzeniem postępowania karnego prowadzonego wobec E. J. na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 w zw. z art. 1 § 2 kpk poprzez przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji znikomego stopnia społecznej szkodliwości, podczas gdy prawidłowa, zgodna z zasadami wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego wnioskowania, analiza materiału dowodowego, zamiaru sprawcy, wagi naruszonych dóbr prawem chronionych, rozmiaru grożącej i wyrządzonej szkody, a także okoliczności popełnienia zarzucanego występku w postaci wartości przywłaszczonego mienia, dysponowania m. in. dwojgiem zwierząt urodzonych po dacie rozdzielności majątkowej, wykorzystania nadarzającej się sposobności polegającej na pozbawienia wolności pokrzywdzonego oraz braku działania w kierunku zwrotu choć części przywłaszczonych pieniędzy pokrzywdzonemu prowadzi do wniosku, że szkodliwość społeczna czynu zarzucanemu oskarżonej była większa niż znikoma.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut prokuratora okazał się bezzasadny.

Tytułem wstępu nadmienić należy, iż stosownie do treści art. 17 § 1 pkt 3 kpk nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Społeczna szkodliwość to tzw. materialna treść przestępstwa. Oznacza ona społeczną rację penalizacji określonych zachowań, przy czym jest kategorią stopniowalną, a jej znikomość prowadzi do zniesienia przestępności czynu i obliguje do umorzenia wszczętego postępowania. Z zasady nullum crimen sine periculo sociali wynika bowiem, że przestępstwem powinien być czyn społecznie szkodliwy. Ocena stopnia społecznej szkodliwości jest wypadkową przesłanek przedmiotowych i podmiotowych, wymienionych w art. 115 § 2 kk. Ocena stopnia społecznej szkodliwości konkretnego zachowania powinna być oceną całościową, uwzględniającą okoliczności wymienione w art. 115 § 2 k.k., nie zaś sumą, czy pochodną ocen cząstkowych takiej czy innej «ujemności» tkwiącej w poszczególnych okolicznościach i dlatego też, jeżeli w art. 1 § 2 k.k. mówi się o znikomej społecznej szkodliwości czynu, to wymóg znikomości dotyczy społecznej szkodliwości ocenianej kompleksowo, nie zaś jej poszczególnych faktorów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2009 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt WA 1/09). Szczególnym zadaniem Sędziów jest ocena społecznej szkodliwości przestępstwa w ramach przyjmowanej kwalifikacji prawnej, by czyny błahe zostały odróżnione od poważnych, a każdy z nich został odpowiednio ukarany (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2019 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt VI KA 3/19 ). Jednocześnie stwierdzając znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu, organ procesowy przyjmuje na siebie obowiązek wskazania przyczyn i przekonywającego uzasadnienia powodów decydujących o zasadności braku wszczęcia lub umorzenia wszczętego postępowania karnego.

Powracając na grunt przedmiotowej sprawy, w pierwszej kolejności stwierdzić winno się, iż Sąd Rejonowy, dokonując oceny stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonej czynu, uwzględnił wszystkie okoliczności, które w tej sprawie pozostawały istotne dla przedmiotowej oceny – czemu dał wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, gdzie uczynił zadość swej powinności i kompleksowo odniósł do motywacji przemawiającej za takim, a nie innym rozstrzygnięciem. I tak jak w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w toku niniejszego postępowania, nie budziły wątpliwości okoliczności popełnienia przez E. J. czynu z art. 284 § 1 kk, tak również – wbrew odmiennym przekonaniom apelującego – skutecznie wykazano, iż społeczna szkodliwość przypisanego jej czynu uzasadniała konieczność umorzenia względem niej postępowania karnego.

Wszak - jak zauważył Sąd meriti w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia ferując takowe rozstrzygnięcie - oskarżona wprawdzie przywłaszczyła kwotę 18.000,00 złotych pochodzącą ze sprzedaży bydła stanowiącego współwłasność jej i M. J., samodzielnie decydując o wydatkowaniu tejże kwoty, jednakże na uwzględnienie zasługuje okoliczność, na jaki cel większość z tej kwoty została przez nią spożytkowana. Jak wynika z przedłożonych przez E. J. FV i paragonów, ta przeznaczyła 13.600,00 złotych na remont domu należącego do majątku wspólnego oraz zakup opału. Nie mniej znamienny dla ustalenia stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonej czynu jest fakt, iż pokrzywdzony w listopadzie 2017 został zatrzymany przez Policję i doprowadzony do Zakładu Karnego w S. celem odbycia kary pozbawienia wolności i pozostawił tym samym zwierzęta pod opieką oskarżonej i ich wspólnego syna, nakładając na nich jednocześnie ciężary fizyczne i finansowe związane z utrzymaniem bydła. Oskarżona zdając sobie sprawę z trudności wynikających z połączenia wykonywanej w systemie zmianowym pracy zawodowej z opieką nad zwierzętami, udała się do Zakładu Karnego aby podjąć próbę porozumienia się z pokrzywdzonym co do rzecznego bydła – co nie doszło do skutku ze względu na opór M. J., który nawet w późniejszym czasie nie ustosunkował się do nadesłanego do niego przez byłą małżonkę pisma. W ocenie Instancji Odwoławczej, nie powinna zatem budzić wątpliwości chęć oskarżonej do porozumienia się z pokrzywdzonym w kwestii ewentualnej sprzedaży bydła i jej zaangażowanie w sprawę, przejawiające się chociażby poprzez kilkukrotne próby kontaktu z prezentującym ignorancką postawę byłym mężem. Słuszna jest zatem konkluzja Sądu pierwszej instancji wyrażająca się w przekonaniu, iż oskarżona dokonała wszystkich niezbędnych czynności, aby uzyskać stanowisko męża co do tego co ma zrobić z krowami, pomimo, iż ten przebywając w Zakładzie Karnym nie wykazywał żadnego zainteresowania losem zwierząt. Co więcej, oskarżona decydując się wreszcie na sprzedaż żywego inwentarza, uprzednio zwróciła się Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, aby upewnić się o legalności zamierzonych działań. Wobec wykazania, iż E. J. uzyskała na piśmie jednoznaczną informację, iż jako współwłaściciela może sprzedać – i to bez zgody Sądu - rzeczone bydło pomimo rozdzielności majątkowej z byłym mężem, dywagacje skarżącego co do rzekomej świadomości oskarżonej o konieczności uzyskania takowej zgody przez pokrzywdzonego oraz w przypadku jej braku możliwości wyjścia na drogę powództwa cywilnego uznać należało za oczywiście chybione. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż w realiach niniejszej sprawy była to decyzja w zupełności usprawiedliwiona. Wreszcie, jeszcze raz podkreślić należy, iż pieniądze ze sprzedaży przedmiotowego bydła w znacznej części przeznaczone zostały na majątek wspólny oskarżonej i pokrzywdzonego, w związku z czym nie sposób uznać, aby nastąpiło przysporzenie jedynie po stronie oskarżonej.

Puentując stwierdzić należy, iż wszystkie przywołane powyżej okoliczności słusznie doprowadziły Sąd Rejonowy do przekonania, iż stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonej był znikomy, co obligowało tenże Sąd do wydania rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania karnego. Bacząc na całość powyższych wywodów uznać należy, iż w wywiedzionej apelacji oskarżyciel publiczny nie podniósł żadnych racjonalnych argumentów, które mogłyby skutecznie obalić tę tezę, koncentrując się chociażby na problematyce rzeczy, ich pożytków i części składowych, gdy tymczasem okoliczności te mają drugorzędne znaczenie dla ustalenia stopnia społecznej szkodliwości czynu stanowiącego przedmiot niniejszego postępowania. Czyniąc niniejsze pisemne motywy wyroku kompleksowymi w sposób zwięzły dodać wypada, iż zdaniem Instancji Odwoławczej dalsze przekonania oskarżyciela publicznego zawarte w uzasadnieniu apelacji sprowadzały się w zasadzie do wyeksponowania bezprawności działań oskarżonej, która w jego ocenie zamiast dopuścić się sprzedaży bydła i dysponowania uzyskaną za nie sumą pieniędzy, winna najpierw zwrócić się na drogę powództwa cywilnego. Jednakowoż, w tym miejscu należy zasygnalizować skarżącemu, by ten nie tracił z pola widzenia faktu, iż warunkiem badania społecznej szkodliwości czynu jest stwierdzenie jego bezprawności, a zatem argument, że zachowanie to jest bezprawne, w żaden sposób nie może świadczyć o naruszeniu art. 115 § 2 kk (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2013 roku wydane w sprawie o sygnaturze akt II KK 155/13).

Wniosek

Wniosek prokuratora o uchylenie orzeczenia Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez tenże Sąd.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności podniesionego zarzutu, na uwzględnienie nie zasłużył wniosek apelacyjny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 27 grudnia 2019 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 97/19.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec bezzasadności wywiedzionego środka zaskarżenia i przy jednoczesnym braku przesłanek z art. 440 kpk, zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

III.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk.

W toku postępowania oskarżona była reprezentowana przez obrońcę z wyboru, wobec czego zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz E. J. 840 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu związanych z jej udziałem w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS