Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2020 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 17 stycznia 2020 r., znak: (...)

w sprawie: A. P.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę pomostową

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu A. P. prawo do emerytury pomostowej od dnia (...)

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 949/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 stycznia 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., po rozpoznaniu wniosku A. P. z dnia 2 stycznia 2020 roku, odmówił mu przyznania prawa do emerytury pomostowej, twierdząc, że nie udowodnił on okresu pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat,
a przed dniem 1 stycznia 1999 roku nie wykonywał prac w ww. warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy uwzględnił staż pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze w wymiarze 10 lat, 4 miesięcy i 10 dni, w tym okresy: 1.06.2009 r. – 30.08.2014 r., 1.10.2014 r. – 16.02.2015 r., 2.03.2015 r. – 31.12.2019 r. (z wyłączeniem okresów nieskładkowych). Natomiast nie zaliczył następujących okresów: 2.03.1981 r. – 31.10.1986 r., 1.04.1988 r. – 31.12.1994 r. z uwagi na nieścisłości zawarte w przedłożonych świadectwach wykonywania prac w szczególnych warunkach, 14.05.2007 r. – 31.12.2008 r. i 1.01.2009 r. – 31.05.2009 r. z uwagi na zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczony A. P., zaskarżając ją w całości. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podkreślił, że wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez ponad 22 lata, w tym również przed dniem 1 stycznia 1999 roku. Wniósł o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów: 2.03.1981 r. – 31.10.1986 r. oraz 1.04.1988 r. – 31.12.1994 r. w Zakładach (...) (...)w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyższej 3,5 tony marki S. (...). Dodał, że ww. okresach pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując przewozy wszystkich wyrobów papierniczych produkowanych przez ww. Zakłady, w tym wywóz makulatury i odpadów poprodukcyjnych do papierni, przewóz paczek z książkami na stacje kolejowe pod załadunek, przewóz książek do hurtowni, odbiór papieru ze statków w porcie w G. i ich przywóz do B.. W ocenie odwołującego była o ciężka praca wymagająca wysiłku fizycznego. Stwierdził też, że kwestia ewentualnych braków formalnych w świadectwach pracy nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Dlatego też odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej od miesiąca złożenia wniosku oraz o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w treści zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. P. urodził się w dniu (...). Zdobył zawód kierowcy – mechanika. Uprawnienia do kierowania pojazdami o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony odwołujący uzyskał w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej w 1980 roku.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 2 stycznia 2020 roku ubezpieczony wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. w wnioskiem o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej.

/dowód: wniosek o emeryturę pomostową, k. 1 – 2 v. akt ZUS/

Ubezpieczony w okresie od dnia 1 września 1974 roku do dnia
28 lutego 1981 roku pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku ucznia w zawodzie mechanika – kierowcy i mechanika. W okresie od dnia 24 października 1980 roku do dnia 28 lutego 1981 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W okresie od dnia 2 marca 1981 roku do dnia 31 stycznia 1997 roku ubezpieczony był zatrudniony w Zakładach (...) (...)w B. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 1 lipca 2003 roku do dnia 30 września 2003 roku pracował w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 14 maja 2007 roku do dnia 31 maja 2009 roku odwołujący był zatrudniony w przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy autobusu w niepełnym wymiarze czasu pracy (0,875 etatu).

Następnie od dnia 1 czerwca 2009 roku do dnia 31 maja 2013 roku, od dnia 1 czerwca 2013 roku do dnia 30 sierpnia 2014 roku, od dnia
1 października 2014 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku i od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 6 września 2018 roku pracował w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na stanowisku kierowcy autobusu w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 7 września 2018 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku odwołujący był zatrudniony w przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy autobusu w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z dniem 31 grudnia 2019 roku ostatni stosunek pracy uległ rozwiązaniu na mocy porozumienia stron.

/dowód: świadectwo pracy, k. 5 – 6 akt ZUS; świadectwo pracy, k. 7 – 7 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 8 – 8 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 9 – 9 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 10 – 10 v. akt ZUS; świadectwo pracy,
k. 11 – 11 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 12 – 12 v. akt; świadectwo pracy, k. 4 – 4 v. akt kapitałowych ZUS/

W Zakładach (...) (...)w B. w okresach od dnia 2 marca 1981 roku do dnia 31 października 1986 roku i od dnia 1 kwietnia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku odwołujący pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki S. (...) z naczepą, a w okresie od dnia 1 listopada 1986 roku do dnia 31 marca 1988 roku – był kierowcą samochodu marki R., niebędącego pojazdem ciężarowym. Do obowiązków ubezpieczonego na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego należało wykonywanie przewozów książek, papieru czy makulatury. Łącznie w ww. Zakładach było pięciu kierowców samochodów ciężarowych. Każdy kierowca miał przyporządkowany samochód i każdy z nich oprócz obsługi pojazdu zajmował się też załadunkiem i rozładunkiem pojazdu. Pracę tę ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Innej pracy nie wykonywał. Nie miał dłuższych przerw w zatrudnieniu. Jego bezpośrednim przełożonym był M. M., a w latach 1982 – 1984 C. G.. W Zakładach nie było dodatków za pracę w szczególnych warunkach.

Jednym z kierowców zatrudnionych w ww. Zakładach na tym samym stanowisku pracy, na którym pracował odwołujący był R. D., który otrzymał od pracodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach i na tej podstawie zostało mu przyznane prawo do wcześniejszej emerytury. To samo dotyczy E. P., który pracując na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, otrzymał od pracodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach i pobiera wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach przyznaną mu sądownie.

/dowód: zeznania świadka M. M., k. 38 akt; zeznania świadka R. D., k. 39 akt; zeznania świadka E. P., k. 39 – 40 akt; zeznania odwołującego A. P., k. 40 akt; akta osobowe odwołującego A. P., załącznik do akt/

Ogólny staż pracy ubezpieczonego wynosi 35 lat, 7 miesięcy i 17 dni, w tym okresy składkowe w wymiarze 34 lat, 11 miesięcy i 22 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 7 miesięcy i 25 dni.

/okoliczności bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym w aktach organu rentowego i w aktach osobowych odwołującego A. P. z okresu pracy w Zakładach (...) (...)w B., których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były też kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił również na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie świadków w osobach: M. M., R. D., E. P. oraz odwołującego A. P. na okoliczność charakteru pracy odwołującego w Zakładach (...) (...)w B. w latach 1981 – 1994. Zeznania te Sąd uznał za wiarygodne w całości, albowiem były one szczere, logiczne i korespondowały wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy uznał,
iż odwołanie A. P. od zaskarżonej decyzji jest zasadne.

Stosownie do treści art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku
o emeryturach pomostowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1924) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5 – 12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej
60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu
art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Przepis art. 49 cytowanej ustawy określa zaś wyjątek od warunków ustalenia prawa do emerytury pomostowej określonych w art. 4. Stanowi bowiem, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1.  po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2.  spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3.  w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach,
o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Zgodnie z dyspozycją art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 3 ustawy prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W niniejszej sprawie bezsporne pozostawało to, że odwołujący A. P. po dniu 1 stycznia 2009 roku wykonywał prace o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, tj. prace kierowcy autobusu w transporcie publicznym (punkt 8 załącznika numer 2 do ustawy o emeryturach pomostowych). Sporna była natomiast kwestia możliwości zakwalifikowania pracy ubezpieczonego na stanowisku kierowcy pojazdu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Zakładach (...) (...)w B. w okresie od dnia 2 marca 1981 roku do dnia 31 października 1986 roku i od dnia 1 kwietnia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku jako pracy w szczególnych warunkach bądź pracy o szczególnym charakterze, jak również wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w tych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999 roku. Organ rentowy do stażu pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze uwzględnił okres pracy ubezpieczonego w wymiarze 10 lat, 4 miesięcy i 10 dni, tj. od dnia 1 czerwca 2009 roku do dnia 30 sierpnia 2014 roku, od dnia
1 października 2014 roku do dnia 16 lutego 2015 roku i od dnia 2 marca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzi do wniosku, że uwzględniony przez organ rentowy staż pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze należy uzupełnić o dalsze okresy, a dokładniej o okresy od dnia 2 marca 1981 roku do dnia
31 października 1986 roku i od dnia 1 kwietnia 1988 roku do dnia
31 grudnia 1994 roku. Ubezpieczony pracował wówczas w Zakładach (...) (...)w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyższej 3,5 tony marki S. (...)z naczepą. Do jego obowiązków należało wykonywanie przewozów książek, papieru, makulatury. Dokonywał też załadunku i rozładunku tych towarów na bądź z samochodu, który obsługiwał. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Innej pracy nie wykonywał. Nie miał dłuższych przerw w zatrudnieniu.

Wykazy prac w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze wskazane w ustawie o emeryturach pomostowych nie przewidują możliwości zakwalifikowania pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jako pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze. Taka możliwość została natomiast przewidziana w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), będącym rozporządzeniem wykonawczym do ustawy dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1383). W wykazie A załącznika do tego rozporządzenia w Dziale VIII w punkcie 2 jako prace w szczególnych warunkach wymieniono prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów. Praca ubezpieczonego A. P. w spornych okresach niewątpliwie kwalifikuje się jako praca w szczególnych warunkach w rozumieniu ww. rozporządzenia i podlega uwzględnieniu do stażu pracy.

Już tylko na marginesie należy wskazać, że zaliczenie okresu zatrudnienia ubezpieczonego A. P. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony do prac w szczególnych warunkach, jest uzasadnione również tym, że okres pracy świadków R. D. i E. P. zatrudnionych w Zakładach (...) na tożsamych stanowiskach pracy i wykonujący taką samą pracę, w takim samym wymiarze i takich samych warunkach szkodliwych jak odwołujący, został im zaliczony do prac w szczególnych warunkach i w związku z tym nabyli on prawo do wcześniejszej emerytury. W tym stanie rzeczy w sprzeczności z zasadami sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa pozostawałoby pozbawienie tej możliwości odwołującego A. P..

Konkludując, ubezpieczony A. P. wykazał staż pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze w wymiarze ponad 15 lat oraz że wykonywał pracę w szczególnych warunkach przed dniem
1 stycznia 1999 roku. Spełnienie pozostałych przesłanek wskazanych w treści art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych nie było kwestionowane przez organ rentowy. Dlatego też, zaskarżona decyzja podlegała weryfikacji w kształcie przyjętym w wyroku poprzez przyznanie ubezpieczonemu A. P. prawa do emerytury pomostowej od dnia (...)roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek o przyznanie emerytury pomostowej.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Ponadto zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, sąd zobowiązany jest do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia odpowiedzialnością organu rentownego za nieprzyznanie odwołującemu A. P. prawa do emerytury pomostowej. Istotne w tej kwestii jest to, że organ rentowy na etapie postępowania administracyjnego z uwagi na ograniczenia dowodowe nie miał możliwości prawidłowego ustalenia okresu wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze. Wykazało to dopiero postępowanie dowodowe przed Sądem, a w szczególności dokumenty zgromadzone w aktach osobowych odwołującego oraz zeznania odwołującego i świadków. Wobec tego Sąd uznał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając powyższe na uwadze, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS a contrario, należało postanowić jak w punkcie 2 sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Natomiast art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach.

Uszczegółowienie tej normy stanowi zaś przepis § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265),
w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołania, zgodnie z którym opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2 – 4. Zgodnie z treścią § 9 ust. 2 rozporządzenia stawki minimalne wynoszą 180 złotych w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego. Skoro zatem odwołanie A. P. od zaskarżonej decyzji zostało uwzględnione, organ rentowy jako strona przegrywająca spór jest zobowiązany do zwrotu poniesionych przez odwołującego kosztów zastępstwa procesowego w sprawie. Nakład pracy pełnomocnika i jego istotny udział w wyjaśnieniu kwestii spornych uzasadniał dwukrotne podwyższenie minimalnej stawki wynagrodzenia, tj. do kwoty 360 złotych.

Mając na względzie powyższe, na podstawie cytowanych przepisów, należało postanowić jak w punkcie 3 sentencji.

Sędzia Ewa Milczarek

Sygn. akt VI 949/20