Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Sławomir Splitt

Protokolant: Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2019 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji Mienia Wojskowego w W.

przeciwko W. C., A. C., R. C. i J. C.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powoda - Gminy M. G.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanym W. C., A. C., R. C. i J. C., aby opróżnili, opuścili i wydali powodowi – Agencji Mienia Wojskowego lokal mieszkalny oznaczony nr (...) położony w G. przy ulicy (...);

II.  orzeka, że pozwanym W. C., A. C., R. C. i J. C. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

III.  wstrzymuje wykonanie wyroku w zakresie punktu I do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

IV.  zasądza solidarnie od pozwanych W. C. i A. C. na rzecz powoda Agencji Mienia Wojskowego w W. kwotę 257,00 złotych (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  zasądza solidarnie od pozwanych W. C. i A. C. na rzecz interwenienta ubocznego Gminy M. G. kwotę 280,00 złotych (dwieście osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  odstępuje od obciążania pozwanych kosztami opłaty sądowej, od uiszczenia której powódka była zwolniona;

VII.  odstępuje od obciążenia pozwanych R. C. i J. C. kosztami procesu – w zakresie nie objętym odstąpieniem z punktu VI wyroku.

Sygn. akt I C 1211/18

UZASADNIENIE

Powódka Agencja Mienia Wojskowego z siedzibą w W. wniosła o nakazanie pozwanym W. C., A. C., R. C. oraz J. C. opuszczenia, opróżnienia i wydania powódce lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), orzeczenie o uprawnieniu pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego i zasądzenie od nich na rzecz powódki kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że przedmiotowy lokal został przydzielony decyzją z dnia 18 lutego 2013 roku W. C. z prawem stałego zamieszkiwania pozostałych pozwanych. Z dniem 3 czerwca 2015 roku pozwany został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy wskutek upływu czasu określonego w kontrakcie, nie nabywając uprawnień do wojskowego zaopatrzenia emerytalno-rentowego. W związku z tym pozwany zobowiązany był do opróżnienia lokalu wraz z pozostałymi pozwanymi w terminie 30 dni od powyższej daty, czego nie uczynił. Powódka wezwała pozwanych do opuszczenia, opróżnienia i przekazania lokalu. Wezwanie zostało odebrane dnia 26 lutego 2018 roku. Pozwany wnosił o wydłużenie terminu do wydania lokalu, jednak powódka nie wyraziła na to zgody i ponownie wzywała pozwanych do opuszczenia i opróżnienia lokalu, co okazało się bezskuteczne. Powódka wskazała, że pozwany powoływał się na niepełnosprawność jego syna R. C. – również pozwanego.

(pozew – k. 3-6)

Pismem z dnia 12 grudnia 2018 roku interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego oraz zasądzenie kosztów procesu.

(interwencja uboczna – k. 39)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z dnia 18 lutego 2013 roku Dyrektor Oddziału (...) Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w G. przyznano pozwanemu W. C. prawo do zakwaterowania w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w budynku przy ul. (...) w G. na czas pełnienia służby w G..

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o decyzję z dnia 18.02.2013r. – k. 12-13v.)

Rozkazem personalnym nr 37 z dnia 21 maja 2015 roku pozwany R. C. z dniem 3 czerwca 2015 roku został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: rozkaz z dnia 21.05.2015r. – k. 15)

Pismem z dnia 20 lutego 2018 roku pozwany W. C. został wezwany, aby wraz ze wszystkimi wspólnie zamieszkałymi osobami opuścił, opróżnił i przekazał powódce zajmowany lokal. Wezwanie zostało odebrane dnia 26 lutego 2018 roku.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: wezwanie z dnia 20.02.2018r. – k. 16-16v. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 17-17v.)

Pozwany W. C. zwracał się do powódki o przedłużenie czasu do opuszczenia lokalu. Powódka odmówiła i ponownie wzywała pozwanego W. C. do opuszczenia wraz z pozostałymi osobami zajmowanego lokalu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: pismo z dnia 05.03.2018r. – k. 18,pismo z dnia 13.05.2018r. – k. 19-19v. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 20, pismo z dnia 05.04.2018r. – k. 21, pismo z dnia 29.08.2018r. – k. 23-23v. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 24-24v., pisom – k. 25, pismo z dnia 09.10.2018r. – k. 26)

Pozwany W. C. ma 43 lata. Otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości około 1.800 zł netto. Odbywa studia w systemie zaocznym i szkolenia celem powrotu do czynnej służby wojskowej. W związku ze szkoleniem otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3.000 zł. Czesne za studia wynosi 2.200 zł za semestr.

(dowód: zeznania pozwanego W. C. – k. 52v.-53, płyta CD )

Pozwana A. C. ma 41 lat. Jest nauczycielką i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3.000 zł netto.

(dowód: zeznania pozwanej A. C. – k. 53, płyta CD)

Pozwani W. C. i A. C. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Posiadają na utrzymaniu dwoje małoletnich synów: R. C. (17 lat) i J. C. (12 lat).

Na miesięczne wydatki obciążające ich gospodarstwo domowe składają się: należności czynszowo-eksploatacyjne (latem około 1.000 zł, zimą około 1.200 zł), opłata za zużycie energii elektrycznej (150-200 zł), opłata za użytkowanie garażu (117 zł), koszty telefonów oraz telewizji, kredyt (870 zł). Pozwani otrzymują świadczenie „500+” na jednego z małoletnich pozwanych.

Pozwany W. C. jest współwłaścicielem nieruchomości gruntowej – działki budowlanej położonej w K. o powierzchni około 1.300 m2. Pozwani posiadają dwa samochody osobowe (roczniki: 2004, 2015), a także oszczędności w kwocie 5.000 zł. Pozwany W. C. po odejściu ze służby wojskowej otrzymał odprawę w wysokości 20.000 zł.

(dowód: zeznania pozwanego W. C. – k. 52v.-53, płyta CD – k. .........., zeznania pozwanej A. C. – k. 53, płyta CD – k. .........)

Pozwany R. C. posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.

(orzeczenie z dnia 11.07.2017r. – k. 27)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową oraz wezwane do tego organy i instytucje oraz na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanych W. C. i A. C.. Wskazane powyżej dowody z dokumentów nie budzą wątpliwości co do swej prawdziwości oraz wiarygodności i brak było podstaw do odmowy im wiary i mocy dowodowej. Podobnie w przypadku zeznań pozwanych Sąd nie doszukał się żadnych okoliczności, które wzbudzałyby wątpliwości co do ich wiarygodności i zgodności z prawdą. Wręcz przeciwnie, w ocenie Sądu, zeznania pozwanych były szczere, spójne, a nadto nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

Przechodząc do rozważań merytorycznych podnieść należy, że sporny lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w G. znajduje się w zasobach Agencji Mienia Wojskowego (poprzednio Wojskowej Agencji Mieszkaniowej), toteż w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1995r., Nr 86, poz. 433 ze zm.). Jednocześnie z uwagi na treść art. 1a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz.U.2014.150) nie znajdą zastosowania przepisy tej ustawy.

Podstawę prawną żądania wydania przedmiotowego lokalu mieszkalnego stanowić będą przepisy art. 41 ust. 1 pkt 7 oraz ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą.

Jak stanowi art. 41 ust. 1 pkt 5 żołnierz zawodowy wraz z osobami wspólnie z nim zamieszkującymi jest obowiązany opróżnić lokal mieszkalny, miejsce w internacie albo kwaterze internatowej, jeżeli został zwolniony z zawodowej służby wojskowej.

Natomiast stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy żołnierz zawodowy, który utracił prawo do zakwaterowania, jest obowiązany opróżnić lokal mieszkalny, miejsce w internacie albo kwaterze internatowej wraz z osobami wspólnie z nim zamieszkującymi, w terminie 30 dni od dnia utraty prawa do zakwaterowania.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że pozwanym nie przysługuje aktualnie żaden tytuł prawny do przedmiotowego lokalu.

Rozkazem personalnym nr 37 z dnia 21 maja 2015 roku pozwany W. C. z dniem 3 czerwca 2015 roku został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy.

Wobec tego od dnia 4 lipca 2015 roku rozpoczął się 30-dniowy termin na wykonanie przez pozwanych dyspozycji wynikającej z art. 41 ust. 2 ustawy, tj. wydania, opróżnienia i opuszczenia lokalu. Pozwani nie zastosowali się do tej dyspozycji, w związku z czym stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy dyrektor oddziału regionalnego wezwał pozwanych do opróżnienia lokalu mieszkalnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania, co nastąpiło dnia 20 lutego 2018 roku. Wezwanie zostało odebrane dnia 26 lutego 2018 roku.

Pomimo upływu powyższego terminu, pozwani nadal zamieszkują przedmiotowy lokal.

W ocenie Sądu nie sposób uznać, aby żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną. Istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej bardzo wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego wypadku. Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (por. wyrok SN z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94, LEX nr 82293). Oczywiście z możliwości jaką stwarza art. 5 k.c. można korzystać w zupełnie wyjątkowych wypadkach i z niezwykłą ostrożnością, gdyż oddalenie powództwa windykacyjnego oznacza odmówienie ochrony prawu własności. Nie sposób natomiast a priori przyjmować, że stosowanie art. 5 k.c. przy powództwie windykacyjnym jest niedopuszczalne. Nie można bowiem przewidzieć wszystkich sytuacji faktycznych i uwarunkowań prawnych jakie mogą wystąpić w określonej sprawie, które spowodują, że w konkretnych okolicznościach danej sprawy zastosowanie art. 5 k.c. będzie wyjątkowo dopuszczalne (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 3 listopada 2010 r., I ACa 578/10 LEX nr 756672). Sąd Najwyższy również dopuszcza w wyjątkowych wypadkach możliwość oddalenia powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. (por. orzeczenie z dn. 10 grudnia 1993 r. I CRN 200/93, LEX nr 1671643). Niemniej – zdaniem Sądu orzekającego – brak jest jakichkolwiek podstaw, aby sytuację pozwanych uznać za szczególną czy wyjątkową, co prowadziłoby do oddalenia powództwa jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwani posiadają stały dochód pozwalający im na zaspokojenie podstawowych potrzeb egzystencjonalnych, nie są w podeszłym wieku, nie są obłożnie chorzy i posiadają zdolność do pracy.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, iż skoro pozwanym nie przysługuje uprawnienie do władania rzeczą, żądanie powódki nakazania pozwanym opuszczenia przedmiotowego lokalu i wydania go powódce, zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. art. 41 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1995r., Nr 86, poz. 433 ze zm.) orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku.

W myśl art. 45 ust. 3 ustawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 133 t.j.) do opróżnienia lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwatery internatowej przez:

1)  kobietę w ciąży,

2)  małoletniego,

3)  osobę niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnioną,

4)  obłożnie chorego - osobę, która dysponuje dokumentem urzędowym lub zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym stan zdrowia, w którym chory bez narażenia życia lub zdrowia nie może prowadzić normalnej egzystencji, a w szczególności nie jest zdolny do podjęcia żadnej pracy, wydanym nie wcześniej niż miesiąc przed wykonywaniem przymusowego wykwaterowania,

5)  emeryta i rencistę

- wraz z osobami wspólnie z nimi zamieszkującymi, nie wydaje się decyzji o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwaterze internatowej. W takim przypadku dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego, orzeczenie o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, o wezwanie do udziału w postępowaniu gminy oraz zasądzenie odszkodowania.

Zważywszy, iż dwójka pozwanych R. C. (ur. (...)) oraz J. C. (ur. (...)) są osobami małoletnimi, a nadto pozwany R. C. jest osobą niepełnosprawną, na mocy powyższego przepisu (pkt 2 i 3) Sąd był zobligowany do ustalenia wszystkim pozwanym prawa do lokalu socjalnego. Jak bowiem podnosi się w judykaturze stosowanie przewidzianego w art. 45 ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej trybu przymusowego wykwaterowania jest wyłączone również w stosunku do osób sprawujących nad małoletnim władzę rodzicielską (opiekę) i wspólnie z nim zamieszkałych (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia z dnia 21 marca 2007r., (...) SA/Wa (...), Legalis nr 89526).

Wobec powyższego, skoro pozwani spełniają przesłankę o jakiej mowa w art. 45 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy, to Sąd zobowiązany był do ustalenia im uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego (punkt II. wyroku) i nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (punkt III. wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł w punktach IV.-VII. wyroku.

Zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 105 § 2 k.p.c. w zw. § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) uznając, że pozwani przegrali proces w całości, zasądził solidarnie od pozwanych W. C. i A. C. na rzecz:

-

powódki Agencji Mienia Wojskowego całość poniesionych przez nią kosztów procesu w kwocie 257 zł, na co składały się: wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (240 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) – punkt IV. wyroku.

-

interwenienta pobocznego Gminy M. G. całość poniesionych przez nią kosztów procesu w kwocie 280 zł, na co składały się: opłata za interwencję (40 zł), wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (240 zł) – punkt V. wyroku.

W punkcie VI. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania pozwanych kosztami opłaty sądowej, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa.

Sąd miał na uwadze, że pozwani W. C. oraz A. C. posiadają na utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci, z czego jedno z nich jest niepełnosprawne.

W tych okolicznościach – zdaniem Sądu – sytuacja osobista, zdrowotna i majątkowa pozwanych w pełni uzasadnia skorzystanie z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c.

Natomiast w punkcie VII. wyroku odstąpiono od obciążania pozwanych R. C. i J. C. kosztami procesu również na podstawie art. 102 k.p.c., albowiem względy słuszności przemawiają za tym, aby nie obciążać małoletnich pozwanych kosztami procesu.