Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 850/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Górecki

Sędziowie: SA Małgorzata Goldbeck-Malesińska

SA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga /spr./

Protokolant: st. sekr. sądowy Ewa Gadomska

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą

w W.

przeciwko J. L. i B. L.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego J. L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 30 października 2017 r. sygn. akt XII C 90/17

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża pozwanego kosztami zastępstwa procesowego powoda w postępowaniu apelacyjnym.

Małgorzata Goldbeck-Malesińska Piotr Górecki Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga

I A Ca 850/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 sierpnia 2016 r. powód, (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wniósł o zasądzenie od pozwanych: J. L. i B. W. kwoty 669.223,11 zł wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) SA stanowiącej każdorazowo czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 626.194,56 zł od dnia 11 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty z dnia 25 października 2016 r., sprostowanym postanowieniem z dnia 25 listopada 2016 r., Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k.22).

W ustawowym terminie pozwani złożył i zarzuty od ww. nakazu zapłaty domagając się jego uchylenia w całości i oddalenia powództwa (k.39). W uzasadnieniu pozwani podnieśli, że powód nie przedłożył umowy kredytowej, nie dokonał wypowiedzenia umowy ani nie podjął próby polubownego rozwiązania sporu.

Wyrokiem z dnia 30 października 2017 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu w pkt 1 utrzymał w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 25 października 2016 r. oraz w pkt 2 nie obciążył stron kosztami postępowania przewyższającymi kwotę kosztów wskazanych w nakazie zapłaty.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i wyprowadzone z tych ustaleń wnioski prawne.

W dniu 2 lipca 2013 r. pozwani zawarli z powodem umowę kredytu mieszkaniowego (...) W (...) nr (...) (zwana dalej Umową) na mocy której Bank postawił do dyspozycji kredytobiorców kwotę 644.000,00 zł na okres 308 miesięcy, z terminem zapadalności określonym na dzień 2 kwietnia 2039 r., natomiast pozwani zobowiązali się do terminowej spłaty zobowiązania.

Pozwani nie regulowali terminowo należności z tytułu rat kredytu. W tej sytuacji, Umowa została wypowiedziana przez bank pismem z dnia 19 kwietnia 2016 r.

W związku z powstałym zadłużeniem powód skierował do pozwanych wezwania do zapłaty należności. Wezwania zostały doręczone pozwanym w dniu 19 maja 2016 r.

Strony prowadziły korespondencję w sprawie restrukturyzacji zadłużenia. Do restrukturyzacji nie doszło.

W dniu 10 sierpnia 2016 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych w którym figuruje wymagalne zadłużenie pozwanych z tytułu Umowy, na które składają się: należność główna w wysokości 626.194,56 zł oraz odsetki za okres od 2 września 2015 r. do 10 sierpnia 2016 r. w wysokości 43.028,55 zł.

W dniu 20 marca 2017 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych w którym figuruje wymagalne zadłużenie pozwanych z tytułu Umowy, na które składają się: należność główna w wysokości 626.194,56 zł oraz odsetki umowne w wysokości 81.114,90 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji wskazał, że Podstawę zobowiązania pozwanych stanowiła umowa kredytu mieszkaniowego (...) W (...) nr (...) z dnia 2 lipca 2013 r. Z.-nie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1988ze zm. cyt. dalej jako Prawo bankowe) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zdaniem Sądu I instancji przedstawiony przez powoda materiał dowodowy był wystarczający, aby ustalić odpowiedzialność pozwanych w zakresie wierzytelności wskazanej w pozwie i to na podstawie art. 720§1 k.c. w związku z art. 366 k.c. i art. 359 § 1 i 21 k.c.

W przeważającej części okoliczności sprawy były pomiędzy stronami bezsporne.

Wprawdzie pozwani początkowo w zarzutach od nakazu zapłaty podnieśli iż powód nie przedłożył umowy kredytowej ani dokumentu wypowiedzenia, ostatecznie jednak na rozprawie dnia 7 września 2017 r. spór stron ograniczył się wyłącznie do zakwestionowania ilości i terminów wpłat dokonanych na poczet spłaty zadłużenia kredytowego. Zakwestionowanie to w ocenie Sądu Okręgowego było gołosłowne bowiem pozwani nie przedłożyli żadnych potwierdzeń rzekomych wpłat nie ujętych w historii operacji na koncie kredytowym z dnia 20 marca 2017 r. przedłożonej przez powoda.

Biorąc to pod uwagę Sąd Okręgowy uznał twierdzenia pozwanych za niewykazane, a w konsekwencji za w całości prawdziwe twierdzenia powoda zawarte w pozwie. Z tych przyczyn wydany nakaz zapłaty podlegał utrzymaniu w mocy w całości.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 496 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 105§2 k.p.c. stosownie do wyniku sprawy. Pozwani jako przegrywający sprawę w całości są obowiązani do zwrotu stronie powodowej kosztów procesu na które złożyła się opłata sądowa od pozwu w wysokości 7.828 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, tj. tak jak orzeczono w utrzymanym w mocy nakazie zapłaty z dnia 25 października 2016 r.

Od wyroku Sądu Okręgowego skutecznie apelację wniósł pozwany J. L. zaskarżając wyrok w całości. Wniósł on o jego uchylenie bądź przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że Sąd Okręgowy wydając wyrok nie uwzględnił większości jego zarzutów do wydanego nakazu zapłaty. Między innymi podkreślił brak umowy kredytowej jako głównego dowodu w sprawie oraz zakwestionował skuteczność wypowiedzenia umowy. Następnie zarzucił naruszenie art. 187 kpc podnosząc nieprzeprowadzenie mediacji przez powoda oraz wskazał na uchybienie Sądu Okręgowego polegającego na zaniechaniu działań zmierzających do polubownego zakończenia sporu przez strony.

Odpowiedź na apelację złożył powód wnosząc o oddalenie apelacji jako pozbawionej podstawy faktycznej, jak i prawnej. W odpowiedzi na apelację powód zwarł również wnioski o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, gdyż z uwagi na treść apelacji powoda w jego ocenie było to konieczne. Wskazał, że okoliczności, których przedłożone dokumenty dotyczą stały się sporne dopiero po złożeniu apelacji przez pozwanego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, przyjmując je za własne. W konsekwencji apelacja pozwanego okazała się bezzasadna w stopniu oczywistym.

Na wstępnie należy podkreślić, że powód uzyskał w sposób prawidłowy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w oparciu o art. 485 par. 3 kpc. Przedmiotowy przepis wskazuje, że sąd może wydać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty. Powód spełnił wszelkie warunki wynikające z powyższego przepisu przez co nie było podstaw do wzruszenia nakazu zapłaty. Z tego powodu, wbrew twierdzeniom pozwanego, nie było obowiązku po stronie powoda załączania wraz z pozwem umowy kredytowej oraz dokumentu potwierdzającego jej skuteczne wypowiedzenie, albowiem sam prawidłowo sporządzony wyciąg z ksiąg bankowych oraz dowód doręczenia wezwania do zapłaty są wystarczające do wydania nakazu zapłaty. Na marginesie warto podkreślić, że w momencie, kiedy pozwany wszedł z powodem w spór i na etapie postępowania apelacyjnego zakwestionował skuteczność wypowiedzenia umowy, powód przedłożył umowę kredytową oraz stosowny dokument, który w sposób niewątpliwy potwierdził skuteczność jej wypowiedzenia. Również powód przedłożył wraz z dokumentem wypowiedzenia dowód nadania przesyłki na adres pozwanych. Ponadto powód po wypowiedzeniu umowy przez bank podejmował próby restrukturyzacji kredytu, co świadczy o tym, że kontaktował się z bankiem i zdawał sobie sprawę ze swojej sytuacji. Z tych powodów nie można uznać za słuszne zarzuty pozwanego kwestionujące skuteczność wypowiedzenia umowy.

Jednocześnie podkreślić należy, że pozwani niejednokrotnie nie podejmowali prawidłowo kierowanej do nich korespondencji przez powoda. Jednakże dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej zawierającej oświadczenie woli stwarza domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się przez adresata z jego treścią. Oznacza to, że pozwany nie może powoływać się na nieskuteczność wypowiedzenia tylko dlatego, że nie podjął prawidłowo skierowanej do niego korespondencji.

Na uwzględnienie nie zasługuje podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia art. 187 kpc w zakresie niewyczerpania przez powoda możliwości rozwiązania sporu w drodze mediacji. Podkreślić należy, że art. 187 §1 pkt 3 nakłada obowiązek podania w pozwie informacji czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a jeżeli takich prób nie podjęto – wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Przepis ten ma na celu utrwalenie w społeczeństwie przekonania o tym, że skierowanie sprawy do sądu winno być poprzedzone zawsze próbą polubownego załatwienia sporu. W razie zaniechania takiej próby powód powinien (ma obowiązek) wyjaśnienia przyczyn ich niepodjęcia. Jednakże brak informacji o czynnościach powoda w podejmowaniu próby polubownego załatwienia sporu przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego nie stoi na przeszkodzie w nadaniu biegu pozwowi. Ponadto z okoliczności sprawy wynika, że pozwany niejednokrotnie przed wprowadzeniem sprawy na drogę sądową umożliwiał pozwanemu ugodowe załatwienie sprawy, o czym świadczy fakt zawarcia przez strony ugody w zakresie spłaty kredytu, zaś pozwany ostatecznie nie był w stanie dotrzymać jej warunków. Zatem nie można zarzucać powodowi niepodejmowania prób polubownego załatwienia sprawy. Nie można przy tym odmówić pozwanemu woli restrukturyzacji kredytu i mediacji z powodem. Jednakże próby te zakończyły się niepowodzeniem, co w konsekwencji doprowadziło do skierowania sprawy na drogę sądową.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c, apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 kpc z uwzględnieniem sytuacji majątkowej pozwanego. Zła kondycja materialna pozwanego w pełni uzasadnia odstąpienie od obciążanie go kosztami procesu na rzecz przeciwnika, bowiem jest tak dalece trudna, że praktycznie uniemożliwia mu poniesienie tych kosztów. Pozwany nie posiada żadnych oszczędności oraz nie osiąga dochodów. Ponadto posiada duże zadłużenie z tytułu umowy kredytu hipotecznego, które jest zabezpieczone hipoteką na posiadanej przez niego nieruchomości. Z tego powodu, mając na względzie zasady słuszności, nie został uwzględniony wniosek powoda o orzeczenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Małgorzata Goldbeck – Malesińska Piotr Górecki Małgorzata Mazurkiewicz - Talaga