Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 17 sierpnia 2015 r. W. B. wniósł o ustalenie, czy pozwana (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. prawidłowo różnicuje stawki opłat eksploatacyjnych w zależności od lokalu mieszkalnego oraz lokalu użytkowego. Powód wniósł również o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że jest właścicielem lokalu użytkowego numer (...) położonego w W. przy ul. (...), którym to budynkiem administruje (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...). Wskazał, że od momentu nabycia powyższego lokalu, co miało miejsce w 2005 roku, uiszcza wyższe stawki za opłaty eksploatacyjne, w tym za ochronę budynku, niż właściciele mieszczących się w nim lokali mieszkalnych, które to zróżnicowanie nie zostało przez pozwaną uzasadnione w podejmowanych przez nią uchwałach w tym przedmiocie i ma charakter całkowicie dowolny. Z uzasadnienia pozwu wynika również, że pełnomocnik W. B. wystosował do pozwanej pismo z dnia 15 lipca 2015 roku, w którym zwrócił się do niej o przedstawienie ponownych wyliczeń opłat eksploatacyjnych oraz opłat za usługi ochroniarskie za lokal powoda oraz lokale mieszkalne, a ponadto zażądał zwrotu nadpłaconych i nienależnych spółdzielni kwot z ostatnich trzech lat zgodnie z art. 405 k.c. w zw. z art. 118 k.c. W odpowiedzi na powyższe pozwana wskazała zaś, że wysokość czynszu ma bezpośredni związek z przeznaczeniem lokalu powoda. Zdaniem W. B., wystąpienie z przedmiotowym powództwem o ustalenie jest jedyną drogą rozwiązania istniejącego od kilku lat sporu między stronami. Wskazał on również, że w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki powództwa o ustalenie określone w art. 189 k.p.c., w tym posiadanie przezeń interesu prawnego w ustaleniu słuszności różnicowania stawek opłat przez pozwaną, podnosząc, że jednym z celów tego rodzaju powództwa jest ochrona praw podmiotowych, które są lub mogą być naruszone. Powołując się na poglądy wyrażone w orzecznictwie, powód stwierdził także, że zwiększenie obciążeń z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną w stosunku do właścicieli lokali użytkowych musi być uzasadnione większymi kosztami ponoszonymi na tą nieruchomość w związku z funkcjonowaniem lokali użytkowych i musi pozostawać w proporcji do wskazanych kosztów, a nadto, że uchwała zwiększająca tego rodzaju koszty musi dotyczyć indywidualnie oznaczonych lokali użytkowych i znajdować uzasadnienie w okolicznościach dotyczących danego lokalu, których to wymogów pozwana spółdzielnia nie spełniła. (pozew k. 1-4).

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o obciążenie powoda kosztami procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, że powód nie posiada interesu prawnego w niniejszej sprawie, gdyż domaga się w istocie ustalenia faktów a nie prawa. Ponadto podniosła, że, jak wynika ze skierowanego do pozwanej pisma jego pełnomocnika, w którym domagał się na podstawie art. 405 k.c. zwrotu nadpłaconych, jego zdaniem, kwot oraz z punktu 5 części pozwu zatytułowanej stan faktyczny, powód dąży do uzyskania części uiszczonych spółdzielni opłat. Pozwana zaprzeczyłaby też jakoby między stronami istniał spór, stwierdzając, że W. B. wnosi opłaty eksploatacyjne w wysokości ustalonej przez spółdzielnię i nigdy nie zgłaszał zastrzeżeń w tym względzie. Z ostrożności procesowej w uzasadnieniu pozwu wskazano, że podstawę prawną do zastosowania wobec powoda współczynnika zwyżki opłat eksploatacyjnych odnoszącego się do lokali użytkowych stanowi § 26 ust. 4 Statutu Spółdzielni. Stwierdzono, że wysokość przedmiotowego współczynnika dostosowana jest do stopnia uciążliwości działalności prowadzonej w danym lokalu. W przypadku powoda wynosi on 1,5, co wynika z faktu prowadzenia przezeń działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży hurtowej, co wiąże się ze zwiększonym ruchem pojazdów o większych gabarytach, które wywierają większy nacisk na krawężniki i chodniki, narażając je na szybsze zużycie. Podniesiono również, że pojazdy dostawcze spowodowały uszkodzenia gresu na podeście i dolnej części pochylni. Wysokość współczynnika uzasadnia też, zdaniem pozwanej to, że na użytek lokalu powoda wykonano furtkę w balustradzie. Za bezpodstawny uważa ona również podniesiony w pozwie zarzut, że kalkulacja opłat nie jest rzeczowa, zrozumiała i wyczerpująca. (odpowiedź na pozew k. 55-57).

W trakcie rozprawy w dniu 13 stycznia 2016 roku pełnomocnik powoda podniósł, że powództwo o ustalenie stanowi pierwszy etap postępowania, oraz, że nie jest powiedziane, iż powód nie wniesie następnie pozwu o zasądzenie zwrotu niezasadnie, w jego ocenie, uiszczonych opłat. Wskazał również, że ustalenie opłat eksploatacyjnych na tak wysokim poziomie nie jest zasadne, a w statucie nie jest wyjaśniona w sposób szczegółowy kwestia różnicowania opłat eksploatacyjnych na osoby będące i nie będące członkami spółdzielni. (protokół rozprawy k. 80v).

Pełnomocnik pozwanej podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. (protokół rozprawy k. 80-80v).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Od 2005 roku W. B. jest właścicielem lokalu użytkowego numer (...) położonego w W. przy ul. (...), w którym prowadzi działalność gospodarczą polegającą głównie na sprzedaży hurtowej. Budynkiem, w którym mieści się wskazany lokal administruje (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...). Opłaty eksploatacyjne należne za lokale użytkowe znajdujące się w zasobie spółdzielni są zgodnie z jej wyliczeniem wyższe niż za lokale mieszkalne położone w tym samym budynku z uwagi na stosowanie wobec tych pierwszych współczynnika zwyżki, wynoszącego w przypadku lokalu powoda 1,5. Powód uiszczał powyższe opłaty w wysokości naliczonej przez pozwaną. (okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 20 lipca 2015 roku, doręczonym pozwanej 21 lipca 2015 roku, pełnomocnik W. B. zwrócił się do spółdzielni o przedstawienie ponownych wyliczeń opłat eksploatacyjnych oraz opłat za usługi ochroniarskie a także równoważnych wyliczeń za lokale mieszkalne oraz o zwrot powodowi nadpłaconych i nienależnych jej kwot z ostatnich trzech lat zgodnie z art. 405 k.c. w zw. z art. 118 k.c. (dowód: kserokopia pisma pełnomocnika powoda k. 20-22 wraz z kserokopią dowodu doręczenia k. 19).

W odpowiedzi na powyższe pozwana odmówiła dokonania ponownych wyliczeń wskazanych opłat, stwierdzając, że różnice kosztowe wynikają ze statutu i innych wewnętrznych przepisów spółdzielni. (dowód: kserokopia pisma pozwanej k. 23).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wskazanych kserokopii dokumentów, które Sąd w całości uznał za wiarygodne, gdyż ich rzetelność i prawdziwość nie były przez strony kwestionowane, a Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej. Powyższe kserokopie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym, zaś pozwana nie żądała złożenia oryginałów. Do zrekonstruowania stanu faktycznego sprawy Sąd nie wykorzystał natomiast pozostałych przedłożonych przez strony dokumentów ani kserokopii dokumentów, ani też zdjęć dołączonych przez pozwaną do odpowiedzi na pozew, ponieważ nie dotyczyły one okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

Większość okoliczności faktycznych była w niniejszej sprawie bezsporna, bowiem albo zostały przez strony wprost przyznane, albo też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie art. 230 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania W. B. stanowi art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny w rozumieniu powyższego przepisu stanowi obiektywna potrzeba uzyskania ochrony prawnej, występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej, gdy istnieje niepewność co do przysługującego powodowi prawa bądź stosunku prawnego, którego jest on stroną bądź w niektórych przypadkach nawet osoba trzecią wobec danego stosunku. Zachodzi on, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Powód nie posiada natomiast interesu prawnego, jeśli przysługuje mu w danej sytuacji dalej idące roszczenie o świadczenie czy ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, nawet w drodze orzeczenia o charakterze deklaratoryjnym (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2010 roku, IV CSK 459/09, LexisNexis nr 2447032, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2015 roku, III CSK 372/14, LEX nr 1745578 i wyrok Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 27 lutego 2015 roku, I ACa 842/14, LEX nr 1679905). W taki wypadku ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa stanowi przesłankę wskazanego rozstrzygnięcia.

Ponadto wskazać należy, że przepis art. 189 k.p.c. zezwala na poczynienie ustalenia jedynie co do prawa lub stosunku prawnego, a nie faktu, nawet jeśli fakt ten ma doniosłość prawną. W razie gdy żądanie nie dotyczy ustalenia (istnienia albo nieistnienia) prawa lub stosunku prawnego, powództwo podlega oddaleniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2010 roku, II PK 167/09, LexPolonica nr 3870756 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 31 marca 2015 roku, V ACa 712/14, LEX nr 1668597).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że W. B. nie miał interesu prawnego w ustaleniu, czy (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. prawidłowo różnicuje stawki opłat eksploatacyjnych w zależności od lokalu mieszkalnego oraz lokalu użytkowego. Mimo że stoi on na stanowisku, iż wysokość tego rodzaju opłat należnych za jego lokal użytkowy została w sposób nieuzasadniony zawyżona, to uiszcza on je w kwotach określonych przez pozwaną. W związku z tym przysługuje mu roszczenie (procesowe) o zwrot przez spółdzielnię nienależnie, jego zdaniem, wpłaconych sum, w którym to postępowaniu zostanie zbadana również zasadność różnicowania przez pozwaną opłat za poszczególne lokale. To, że cel wytoczenia przez powoda niniejszego powództwa stanowi w rzeczywistości uzyskanie swoistego przesądu dla późniejszego procesu o zapłatę, dowodu, który mógłby zostać w jego trakcie wykorzystany, wynika z faktu, że w skierowanym do pozwanej piśmie domagał się on zwrotu nadpłaconych przez niego w okresie ostatnich trzech lat kwot z tytułu opłat eksploatacyjnych. Zostało to także potwierdzone przez pełnomocnika powoda w trakcie rozprawy, podczas której podniósł on, że powództwo o ustalenie stanowi pierwszy etap postępowania, oraz, że nie jest powiedziane, iż powód nie wniesie następnie pozwu o zasądzenie zwrotu niezasadnie uiszczonych opłat.

W wypadku gdy powód jasno definiuje cel, który chce osiągnąć w procesie (określając go np. jako uzyskanie odszkodowania) przez ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c. istnienia stosunku prawnego lub prawa, sąd nie może uznać, że inne względy (korzyści) możliwe do osiągnięcia przez żądane ustalenie są ważniejsze i inaczej określić cel (np. uzyskanie odszkodowania), który strona chce osiągnąć w drodze ustalenia. Nie ma przy tym znaczenia, czy ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa jest konieczne (stanowi przesłankę) do zaspokojenia roszczenia o zasądzenie (np. o odszkodowanie). To powinno być bowiem rozstrzygnięte w procesie o zasądzenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 roku, I PK 213/14, LEX nr 1789929).

Ponadto za niezasadnością niniejszego powództwa przemawia również to, że W. B. domagał się ustalenia nie prawa lub stosunku prawnego, ale okoliczności o charakterze faktycznym. Wprawdzie dopuszczalne jest ustalenie faktu mającego charakter prawotwórczy, jeżeli w istocie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego, jakim jest przykładowo postanowienie umowne określonej treści (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1998 roku, III CKN 563/97, LexisNexis nr 1852372), jednakże z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Powód wystąpił bowiem o ustalenie prawidłowości bądź nieprawidłowości postępowania spółdzielni w zakresie różnicowania stawek opłat eksploatacyjnych, nie wskazując przy tym, jaka, jego zdaniem, jest właściwa wysokość kwot należnych z tytułu opłat za jego lokal. Żądanie pozwu zostało sformułowane na tyle ogólnie, że jego uwzględnienie nie mogłoby doprowadzić do ustalenia treści łączącego strony stosunku prawnego.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, i z uwagi na fakt, że powód sprawę niniejszą przegrał, zasądził od niego na rzecz pozwanej kwotę 1217 zł. Na sumę tę złożyła się kwota 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, której wysokość wynika z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku poz. 490 z późn. zm), które zgodnie z dyspozycją przepisu przejściowego § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804) znajduje zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, oraz kwota 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od złożenia pełnomocnictwa, której wysokość wynika z pkt IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 roku, poz. 783 z późn. zm.).

Wobec powyższego, orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. Powoda