Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 16 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

Protokolant: sekr. Sąd. Renata Filip

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2020 r. w (...) na rozprawie

sprawy z powództwa M. A. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...)

przeciwko J. Z. (1)

o świadczenia dochodzone od pracowników na podstawie przepisów prawa cywilnego

orzeka:

I zasądza od pozwanego J. Z. (1) na rzecz powoda M. A. (1) kwotę 143,85 złotych ( sto czterdzieści trzy 85/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26.11.2019r. do dnia zapłaty,

II w pozostałym zakresie oddala powództwo,

III nie obciąża pozwanego kosztami procesu na rzecz powoda.

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

Sygn. akt IV P Pm 18/20

UZASADNIENIE

Powód M. A. (1) prowadzący działalność gospodarczą wniósł o zasądzenie od pozwanego J. Z. (1) na swoją rzecz kwoty 3366,23 złotych wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu opóźnienia od dnia 26 listopada 2019r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podał, że pozwany- J. Z. (1), którego w ówczesnym okresie zatrudniał, znajdując się na terenie Anglii, w miejscowości D. na ulicy (...) nieprawidłowo zaparkował (...) o nr rej (...), wobec czego powód jako właściciel pojazdu został ukarany mandatem na kwotę 70 funtów. W tym samym okresie, tj. 01 listopada 2019 roku we Francji, w okolicach miejscowości H. de R. pozwany wjechał na nieutwardzoną wąską drogę, na której ugrzązł. Wobec zaistniałej sytuacji niezbędna była pomoc holownika, który wyciągnął ciężarówkę z błota. Usługa holowania wyniosła 2340 euro. W związku z tym, że pozwany odmówił zwrotu należności, w pierwszej kolejności powód wezwał pozwanego do spełnienia świadczenia, a następnie skierował do pozwanego oświadczenie o potrąceniu swojej wierzytelności z tytułu opłaty za holownik i mandat z wierzytelnością pozwanego z tytułu diet i ryczałtów noclegowych.

W odpowiedzi na pozew J. Z. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasadzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego.

W ocenie pozwanego, powód nie był zobowiązany do zapłaty mandatu, który J. Z. (1) otrzymał za parkowanie poza parkingiem strzeżonym. Jednakże ze względów słuszności dokonał dobrowolnie opłaty. Sam postój w tym miejscu był związany z możliwością przekroczenia czasu pracy i związaną z tym koniecznością przerwania jazdy. Według pozwanego mandat nie dotyczył nieprawidłowego zaparkowania pojazdu w miejscu niedozwolonym. Odnosząc się natomiast do kwestii wyciągnięcia samochodu z błota, pozwany podniósł, że pracodawca nie omawiał z nim zagrożeń, jakie mogą pojawić się w trakcie podróży służbowej na terenie UE, co więcej wskazał, iż powód dopuścił go do pracy bez przeszkolenia BHP, jak i szkolenia stanowiskowego, zatem w ocenie J. Z. (1) to pracodawca winien ponosić odpowiedzialność za wynikłą szkodę. Pozwany podkreślił, że zjazd z drogi głównej spowodowany był koniecznością uzupełnienia płynu ad blue, który w ramach obniżenia kosztów kierowcy sami uzupełniają w czasie trasy. Brak oznakowania oraz późna pora były konsekwencją zjechania ciągnika siodłowego w trawę, uniemożliwiając dalsze manewrowanie. J. Z. (1) podniósł również, że brak szpadla w samochodzie uniemożliwiał mu odkopanie koła i wymianę nawierzchni na twardszy grunt. W ocenie strony pozwanej wydatki poniesione na pomoc drogową w celu wyciągnięcie samochodu ciężarowego były zbędne, bowiem należało poszukiwać bardziej optymalnych rozwiązań m.in. należało skorzystać z pomocy rolnika, który wyciągnął by pojazd za znacznie niższą cenę. Zdaniem pozwanego potrącenie diet i ryczałtów było bezpodstawne i bezzasadne, dlatego rozwiązał z pracodawcą umowę o pracę. Ponadto pozwany wskazał, iż jego zdaniem tłumaczenie dokumentów, nie jest związane z roszczeniami pozwu i próba obciążenia go kosztami tłumaczenie nie znajduje uzasadnienia.

Sąd ustalił, co następuje:

M. A. (1) prowadzi działalność gospodarczą, polegającą na transporcie międzynarodowym. Pozwany J. Z. (1) był pracownikiem powoda.

Strony zawarły umowę o pracę, początkowo na okres próbny, a następnie na czas określony do dnia 01 maja 2022 roku.

J. Z. (1), jako kierowca pracował od 2007 roku, zaś jako kierowca międzynarodowy od 2017 roku, w tym kierowca doręczyciel i kurier. Od maja 2017r. pracuje jako kierowca międzynarodowy – kierowca busa 10 EP na trasach europejskich. W styczniu 2012r. zrobił kurs prawa jazdy C i E, a we wrześniu 2018r. Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej organizowane przez (...) w O.. Świadectwo kwalifikacji dotyczyło bloku programowego C1, C1+E, C i C+ E.

W dniu 02.05.2019r. pozwany w związku z rozpoczęciem pracy u powoda oświadczył na piśmie, że zapoznał się z treścią regulaminów pracy, wynagrodzenia i informacji o warunkach zatrudnienia, przepisach i zasadach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W tej samej dacie oświadczył, że zapoznał się z ocena ryzyka zawodowego na stanowisku kierowca kategorii C i zobowiązał się do przestrzegania warunków i wskazań zawartych w ocenie ryzyka zawodowego.

(dowód: akta osobowe- cz.A- prawo jazdy, karta kierowcy, CV, świadectwo kwalifikacji zawodowej z dnia 05.09.2018r., kwestionariusz osobowy k.a2-a2v, cz.B- umowa o pracę k. b11, oświadczenie z 02.05.2019r. k. b10, b7, karta szkolenia wstępnego bhp k. b6).

W dniu 16 sierpnia 2019 r., podczas jednego z kursów międzynarodowych, w miejscowości C. na naczepie pojazdu prowadzonego przez pozwanego służby emigracyjne Wielkiej Brytanii znalazły emigrantów. J. Z. (1) został zatrzymany celem wyjaśnienia sprawy. Procedury związane z wyjaśnieniem zdarzenia spowodowały, że po dojechaniu do D. skończył mu się czas pracy. Po przepłynięciu promem do w miejscowości D. pozwany zamiast zjechać na parking znajdujący się w samym porcie zaparkował ciężarówkę w mieście na bocznej drodze. Za nieprawidłowe parkowanie w miejscu niedozwolonym dla ciężarówek pozwany został ukarany mandatem. Mandat został dostarczony do siedziby powoda przez pozwanego. M. A. za pośrednictwem pracownicy ustalił ze służbami brytyjskimi potrzebę niezwłocznego uregulowania płatności. W dniu 19.10.2019r. dokonano przelewu na kwotę 363,85 zł. J. Z. (1) bywał w miejscowości D. wcześniej, znał położenie parkingu portowego, na którym miały prawo parkować samochody ciężarowe.

Kierowcy udający się w trasę posiadają kartę pracodawcy służącą do pokrywania niezbędnych wydatków w tym np. opłat za parking.

(dowód: kopia mandatu k. 9 oryginał-akta osobowe; potwierdzenie przelewu k. 10, zeznania K. H. (1) k 93v 00:13:15-00:47:29, przesłuchanie M. A. 00:11:50-00:52:59, J. Z. 00:51:53-01:34:15, 01:41:58-01:43:42)

Pracodawca pozwanego w ramach oszczędności wyposażał udających się w trasę kierowców ciężarówek w dodatek do paliwa uszlachetniający spaliny- ad bluea. Podczas kolejnego wyjazdu, w dniu 31.10. 2019 r., we Francji w okolicach miejscowości H. de R. pozwany, chcąc wlać dodatek uszlachetniający zjechał z trasy. Kierowca wjechał na drogę prowadzącą do parkingu przy restauracji. Po uzupełnieniu dodatku zamiast skręcić w prawo i wyjechać tą samą drogą na trasę, którą się poruszał, skręcił w lewo i pojechał dalej drogą dojazdową. Zgodnie z systemem (...) po kilku kilometrach miał być z tej strony wjazd na główną trasę.

Zdarzenie miało miejsce w godzinach wieczornych, około 21. Pozwany wyjeżdżając z parkingu w lewo poruszał się przez jakiś czas (około 50 metrów) drogą asfaltową, a następnie, gdy skończył się asfalt, przez około 1-2 km jechał drogą gruntową. Pozwany po około 200-300 m zorientował się, że jedzie drogą gruntową. Samochód był częściowo załadowany towarem. W pewnym momencie pojawił się mostek, który pozwany próbował przejechać. Mostek był niewielki i usytuowany prostopadle do drogi. Tylnymi kołami naczepy zaczepił o betonową konstrukcję przy mostku. Wówczas zaczął wycofywać się w stronę, z której przyjechał. Jednakże z uwagi na grząski grunt naczepa zjechała z drogi i samochód zakopał się. J. Z. (1) skontaktował się z K. H. (1) – kierownikiem transportu zatrudnionym u powoda informując o sytuacji. Poinformował K. H., że rano uda się do pobliskich rolników z prośbą o pomoc w wyciągnięciu samochodu. Następnego dnia na miejsce zdarzenia przyszedł rolnik, z którego żoną pozwany rozmawiał o pomocy. Nadjechał jednak również holownik. Po krótkiej rozmowie kierowcy holownika z rolnikiem, ten ostatni odjechał. Samochód ( ciągnik z naczepą) został wyciągnięty przez holownik. W związku z zaistniałą sytuacją pozwany dzwonił w dniu 01.11.2019r. do K. H. informując go o przebiegu zdarzeń. Następnie poprosił o przelanie na kartę służbową pieniędzy celem zapłacenia za holownik. K. H. skontaktował się w tej sprawie z powodem, który natychmiast przelał żądaną kwotę tj 2340 Euro.

Z racji terminowych rozładunków, K. H. (1)- kierownik transportu zobowiązał J. Z. (1) do poruszania się we Francji autostradami.

(dowód: faktura wraz z tłumaczeniem k.11-13, wydruk sms k. 14; zeznania K. H. (1) k. 93v-94v 00:13:15 do 00:47:29, przesłuchanie M. A. 00:11:50-00:52:59, J. Z. 00:51:53-01:34:15, 01:41:58-01:43:42, zdjęcia k.88-92)

Pismami z 15 listopada 2019 r. wezwano pozwanego do zapłaty kosztów mandatu w wysokości 363,85 zł oraz holowania w wysokości 9972,38 zł wyznaczając termin 7 dni na uregulowanie należności. Pozwany odebrał pismo w dniu 18.11.2019r. Powód oświadczeniem z dnia 02 grudnia 2019r. dokonał potrącenia wierzytelności przysługujących pozwanemu z tytułu diety i ryczałtów noclegowych z wierzytelnościami przysługującymi powodowi z tytułu kosztów mandatu oraz holowania.

Pismem z dnia 02.12.2019r., doręczonym pozwanemu w dniu 04.12.2019r., M. A. (3) dokonał potrącenie wierzytelności przysługującej J. Z. (1) z tytułu diet i ryczałtów noclegowych w kwocie 6970 zł z wzajemnymi przysługującymi powodowi wierzytelnościami w łącznej kwocie 10336,23 zł, na którą składają się koszty wyciągnięcia z błota samochodu w dniu 01.11.2019r. oraz zwrot kosztów mandatu za niewłaściwe parkowanie w dniu 16.08.2019r.

(dowód: wezwania wraz potwierdzeniem nadania k. 16-21, oświadczenie o potrąceniu wraz z potwierdzeniem nadania k.22-24, wezwanie do zapłaty k 25-27)

Sąd zważył, co następuje:

Powód w niniejszej sprawie dochodził zapłaty od pozwanego kwoty 3366,23 zł tytułem odszkodowania w związku z nienależytym wykonaniem obowiązków przez pozwanego- pracownika, ewentualnie na podstawie art. 405 kc tj w oparciu o przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia.

Sąd dokonując ustaleń w niniejszej sprawie oparł się o całość zgromadzonego materiału dowodowego tj dokumentów, zeznań świadka (...) H. oraz dowodu z przesłuchania stron. Należy podkreślić, iż przeprowadzone dowody, co do zasady, nie są ze sobą sprzeczne, natomiast wzajemnie się uzupełniają dając możliwość dokonania stosownych ustaleń. Warto odnotować, że rozbieżności pomiędzy stronami wiążą się z odmienną interpretacją zaistniałych faktów oraz ukierunkowaniem uwagi stron na różne elementy stanu faktycznego. Należy także podkreślić, że wysokość wykazanych w toku postępowania kwot z tytułu mandatu oraz użycia holownika nie była przez strony kwestionowane.

Jak wskazano, strona powodowa dochodzi kwoty 3366,23 zł w związku z uiszczeniem mandatu wystawionego w D. w dniu 16.08.2019r. oraz kosztów użycia holownika w celu wyciągnięcia zakopanego pojazdu na terenie Francji.

Zgodnie z art. 114 kp pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach rozdziału I dział V kodeksu pracy. Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda (art.115 kp). Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody ( art. 116 kp). Jednocześnie art. 119 kp przewiduje ograniczenie w wysokości dochodzonego odszkodowania wskazując, iż odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Nie mniej jednak, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości ( art. 122 kp).

Z przytoczonych przepisów jednoznacznie wynika, że na pracodawcy spoczywa obowiązek wykazania zarówno nieprawidłowego zachowania pracownika ( niewykonanie lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych), szkody ( tj uszczerbku w dobrach prawnie chronionych poszkodowanego) oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pracownika a szkodą. Szkodą jest uszczerbek w dobrach i interesach mających wartość majątkową. Co istotne „odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy oparta jest na zasadzie winy. Do przyjęcia odpowiedzialności pracownika wystarczająca jest już wina nieumyślna. Przy winie nieumyślnej sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, albo też nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć. (…) [zob. G. Bieniek (aktualizacja), w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, s. 388 i n.; por. wyr. z 16.5.2018 r., II PK 88/17, Legalis]. Pracownik ponosi odpowiedzialność w razie istnienia choćby lekkiego niedbalstwa ( culpa levissima). Dla stosunków pracy typowe jest przy tym wyrządzenie szkody z winy nieumyślnej, które jest zazwyczaj skutkiem braku należytej staranności pracownika w wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Wina umyślna natomiast istnieje wówczas, gdy sprawca chce wyrządzić szkodę w mieniu pracodawcy i celowo do tego zmierza (zamiar bezpośredni) lub gdy mając świadomość szkodliwych skutków swojego działania i przewidując ich nastąpienie, godzi się na nie, choć nie zmierza bezpośrednio do wyrządzenia szkody (zamiar ewentualny). Umyślne wyrządzenie szkody ma zatem miejsce wtedy, gdy pracownik objął następstwa swojego działania zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. W związku z tym umyślne niedopełnienie obowiązku nie musi być uznane za równoznaczne z umyślnym wyrządzeniem szkody, zwłaszcza jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że wyrządzenie szkody nie było objęte zamiarem sprawcy. Dla przyjęcia bowiem umyślności wyrządzenia szkody konieczne jest takie działanie, którego skutek jest także objęty zamiarem sprawcy (zob. uzasadnienie wyr. SN z 9.3.2010 r., I PK 195/09, OSNP 2011, Nr 17–18, poz. 227, i powołane tam orzecznictwo).” (Art. 114 KP red. Sobczyk 2020, wyd. 5/Korus, Legalis)

Natomiast art. 405 kc wskazuje, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. „(…) tradycyjnie przyjmuje się, że zobowiązanie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia powstaje w razie spełnienia następujących przesłanek: wzbogacenia, zubożenia, związku między wzbogaceniem i zubożeniem oraz braku podstawy prawnej wzbogacenia (np. A. Ohanowicz (w:) System..., t. 3, cz. 1, red. Z. Radwański, s. 478; E. Łętowska, Bezpodstawne..., s. 63, 65; K. Mularski (w:) Kodeks..., t. 1, red. M. Gutowski, 2016, komentarz do art. 405, nb 6; w orzecznictwie np. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r., III CKN 542/98, LEX nr 52734; wyrok SN z dnia 13 czerwca 2001 r., II CKN 507/00, OSP 2002, z. 1, poz. 3, z glosą M. Nazara oraz glosą M. Pyziak-Szafnickiej, OSP 2002, z. 11, poz. 140; wyrok SN z dnia 19 lutego 2002 r., IV CKN 786/00, LEX nr 54363; wyrok SN z dnia 22 września 2005 r., IV CK 91/05, LEX nr 187116; wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 152/07, LEX nr 465613; wyrok SN z dnia 18 listopada 2009 r., II CSK 242/09, OSNC-ZD 2010, nr C, poz. 74; wyrok SN z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 71/09, IC 2011, nr 5, s. 34 i 41; wyrok SN z dnia 16 stycznia 2014 r., IV CSK 203/13, LEX nr 1436007; wyrok SN z dnia 21 maja 2014 r., II CSK 52/14, Glosa 2015, nr 3, s. 41, z glosą P. Księżaka; wyrok SN z dnia 10 października 2014 r., III CSK 266/13, OSNC-ZD 2016, nr A, poz. 5; wyrok SN z dnia 6 listopada 2015 r., II CSK 870/14, LEX nr 1929081; wyrok SN z dnia 21 kwietnia 2016 r., III CSK 245/15, LEX nr 2077542, z omówieniem M. Bączyka, Przegląd orzecznictwa, M.Pr.Bank. 2017, nr 2, s. 48). W nowszej doktrynie można jednak również spotkać stanowisko eliminujące zubożenie (i związek między zubożeniem a wzbogaceniem) jako konieczną przesłankę roszczenia z art. 405 i n. (P. Księżak (w:) Kodeks cywilny..., t. 3A, red. K. Osajda, 2017, kom. do art. 405, pkt 66 i n., por. jednak pkt 69.1). Zgoda istnieje co do tego, że podstawową przesłanką powstania zobowiązania z bezpodstawnego wzbogacenia jest uzyskanie korzyści majątkowej. Pojęcie uzyskania korzyści majątkowej – określane również przez ustawodawcę mianem „wzbogacenia" (por. tytuł V, art. 409) – jest rozumiane szeroko. Musi jednak chodzić o korzyść, która ma charakter majątkowy (A. Ohanowicz (w:) System..., t. 3, cz. 1, red. Z. Radwański, s. 479; P. Mostowik (w:) System..., t. 6, red. A. Olejniczak, 2014, s. 256; P. Księżak (w:) Kodeks cywilny..., t. 3A, red. K. Osajda, 2017, kom. do art. 405, pkt 74 i n.; K. Mularski (w:) Kodeks..., t. 1, red. M. Gutowski, 2016, komentarz do art. 405, nb 11).Korzyścią majątkową jest przede wszystkim zwiększenie aktywów – nabycie prawa majątkowego: własności (także sumy pieniężnej) (…) (A. Ohanowicz (w:) A. Ohanowicz, J. Górski, Zarys prawa zobowiązań, Warszawa 1970, s. 110) lub wierzytelności. Korzyścią majątkową jest ponadto zmniejszenie szeroko rozumianych obciążeń majątku wzbogaconego: uwolnienie od długu (A. Ohanowicz (w:) A. Ohanowicz, J. Górski, Zarys..., s. 119–120; wyrok SN z dnia 11 stycznia 1973 r., II CR 648/72, OSNCP 1973, nr 11, poz. 200, z glosą W. Serdy, OSPiKA 1974, z. 12, poz. 255, oraz z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa, NP 1975, nr 7–8, s. 1048), przy czym może chodzić także o uwolnienie od długu publicznoprawnego (zob. wyrok z dnia 7 marca 2013 r., IV CSK 442/12, OSNC 2013, nr 11, poz. 129, z glosą E. Prejs, Glosa 2015, nr 4, s. 106(…)” ( Roman Trzaskowski, Komentarz do art.405 Kodeksu cywilnego, stan prawny 2017.12.01, Lex).

Powyższe rozważania prawne pozwalają na dokonanie analizy prawnej ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Zdaniem Sądu, wydarzenia, które stanowiły podstawę dochodzonych roszczeń winny być ocenione na podstawie różnych norm prawnych.

W zakresie żądania zwrotu kosztów mandatu za nieprawidłowe parkowanie na terenie D., w ocenie Sądu, podstawą roszczenia winny być przepisy art. 405 kc w zw. z art. 300 kp. Przedmiotowy mandat został wystawiony w związku z nieprawidłowym zachowaniem pozwanego jako kierowcy polegającym na zaparkowaniu prowadzonego przez niego pojazdu w miejscu niedozwolonym. Bez wątpienia, to pozwany dopuścił się przedmiotowego wykroczenia. W odpowiedzi na pozew oraz podczas przesłuchania stał na stanowisku, że powód został przekonany przez K. H. i dobrowolnie zapłacił mandat chociaż nie był do tego zobowiązany. Jednocześnie powód, w toku przesłuchania, wskazał dlaczego zdecydował się uiścić należność za mandat. Obawiał się ewentualnego zablokowania pojazdu w razie jego ponownego zatrzymania. Sam pozwany nie zaprzeczał, że mandat otrzymał, a pracodawca powinien poinformować właściwe służby o osobie kierowcy, którego zachowanie spowodowało jego wystawienie. W ocenie Sądu, za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12.05.2011r. ( II PK 277/10) należy wskazać, iż bezpodstawne wzbogacenie jako podstawa odpowiedzialności pracownika wobec pracodawcy nie jest wykluczone, gdy pracodawca zapłacił nałożony na pracownika mandat za wykroczenie przeciwko przepisom o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. Wskazano „Mogą wystąpić sytuacje, które nie są uregulowane w prawie pracy i wymagają odpowiedzialności pracownika ( art. 405 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Właśnie w tej sprawie nie spełnia się pracownicza odpowiedzialność materialna (oparta na art. 114, art. 124 albo art. 122 k.p.). Stwierdzono wszak, że szkoda nie wystąpiła w mieniu pracodawcy. Odpowiedzialność materialna pracownika nie zamyka wszelkiej odpowiedzialności odszkodowawczej pracownika, jednak w tej sprawie Sądy w ogóle nie stwierdziły odpowiedzialności odszkodowawczej, lecz tylko bezpodstawne wzbogacenie(…) W sprawie też nie ustalono i skarga nie zarzuca, iżby zapłata mandatu była oparta na umowie (porozumieniu) stron, co ewentualnie inaczej pozwalałoby oceniać odpowiedzialność skarżącego. Ustalona kauza zapłaty przez powoda mandatu pozwanego, to nie ukaranie pracownika, lecz wola odzyskania zatrzymanego samochodu. Źródłem orzeczonego zobowiązania nie była szkoda pracodawcy, lecz korzyść pozwanego wynikająca ze zwolnienia go z długu publicznego. Skarżący nie twierdzi, że ryzyko pracodawcy obejmuje zapłatę mandatów nakładanych na zatrudnianych kierowców za wykroczenia przeciwko powszechnym przepisom o bezpieczeństwie ruchu drogowym. Pracodawca w takiej sytuacji nie jest dłużnikiem ani współdłużnikiem. Innymi słowy, pozwany sam był odpowiedzialny, za nieprowadzenie pojazdu w czasie tzw. "urlopówki" i nieprzestrzeganie pozostałych przepisów o bezpieczeństwie w ruchu pojazdów.”

Należy podkreślić, iż pozwany twierdził, że nie mógł zaparkować na terenie parkingu znajdującego się w porcie ponieważ nie posiadał na karcie pracowniczej stosownej ilości pieniędzy. Zarówno kierownik transportu u powoda- K. H. (1), jak i sam powód jednoznacznie i zgodnie stwierdzili podczas zeznań, że kierowcy dysponują odpowiednią kwotą na kartach celem opłacenia parkingów. Warto również podkreślić, że mało wiarygodne jest twierdzenie pozwanego o ewentualnym braku możliwości opłacenia parkingu skoro powód w krótkim czasie zaledwie kilku godzin był w stanie wyasygnować znaczną kwotę na opłacenie holownika we Francji w dniu wolnym od pracy. W związku z tym brak jest podstaw do przypisania ewentualnej odpowiedzialności pracodawcy za nieprawidłowe zaparkowanie pojazdu.

W związku z powyższym, zdaniem Sądu, podstawą dochodzenia roszczenia za opłacony przez pracodawcę mandat winny być przepisy art. 405 kc w zw. z art. 300 kp. Kwota zapłacona przez powoda celem uiszczenia zobowiązania pozwanego wyniosła 363,85 zł. Taką też kwotę pozwany winien zwrócić powodowi.

W zakresie roszczenia o zwrot kosztów użycia holownika, Sąd stanął na stanowisku, iż podstawą odpowiedzialności są w tym wypadku przepisy art. 114 kp i następne. Jak wskazano powyżej, niezbędne jest wykazanie przez pracodawcę w toku procesu trzech przesłanek odpowiedzialności pracowniczej: nienależytego zachowania pracownika, szkody i adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy dwoma pierwszymi elementami. Bez wątpienia do zdarzenia doszło w związku z wykonywaniem przez pozwanego obowiązków służbowych. Pozwany zjechał z drogi krajowej na drogę dojazdową prowadzącą na parking przydrożnej restauracji celem dolania płynu ad blue. Po wyjeździe z parkingu pozwany pojechał dalej drogą, którą dojechał do parkingu, kierując się nawigacją. Nie udał się w kierunku, z którego przyjechał. Po krótkim odcinku skończył się asfalt a droga stała się drogą gruntową. Nie mniej jednak J. Z. (1) dalej poruszał się tą drogą.

W ocenie Sądu, pozwanemu można przypisać w zakresie zdarzenia z 31.10.2019r. działanie w warunkach winy nieumyślnej. „Wina nieumyślna pracownika może polegać na lekkomyślności – gdy bezpodstawnie przypuszcza on, że uniknie wyrządzenia szkody – lub na niedbalstwie – gdy nie przewiduje wyrządzenia szkody, mimo że mógł i powinien przewidzieć nastąpienie tego skutku. Ocena bezpodstawności przypuszczenia co do uniknięcia wyrządzenia szkody oraz możliwości przewidzenia jej wyrządzenia jest dokonywana z uwzględnieniem indywidualnych cech pracownika. Obejmuje to w szczególności poziom jego wykształcenia, doświadczenia zawodowego, rozwoju umysłowego lub wieku. Zachowanie pracownika uznaje się za zawinione wówczas, gdy można mu postawić zarzut, że z uwagi na jego cechy indywidualne mógł – w konkretnych okolicznościach, w których wykonywał pracę – uniknąć wyrządzenia szkody.” ( Kazimierz Jaśkowski Komentarz aktualizowany do art.114 Kodeksu pracy, stan prawny 2020.05.10, Lex) W okolicznościach niniejszej sprawy, należy uznać, że wina pozwanego polegała na niedbalstwie. Pozwany bowiem, mógł i powinien był przewidzieć następstwa swojego zachowania. Wiedział, że jedzie samochodem ciężarowym z naczepą częściowo załadowaną. Miał świadomość ograniczeń jeżeli chodzi o manewrowanie takim pojazdem. Pomimo zaobserwowania coraz gorszej drogi posuwał się nią nadal. Przystąpił następnie do próby sforsowania małego mostku, którego gabaryty i usytuowanie znacznie ograniczały możliwość manewru. Należy także podkreślić doświadczenie zawodowe pozwanego jako kierowcy. W zawodzie tym pracuje już od września 2007r. jako kierowca doręczyciel i kurier. Od maja 2017r. pracował jako kierowca międzynarodowy – kierowca busa 10 EP na trasach europejskich. W styczniu 2012r. zrobił kurs prawa jazdy C i E, a we wrześniu 2018r. Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej organizowane przez (...) w O.. Świadectwo kwalifikacji dotyczyło bloku programowego C1, C1+E, C i C+ E. W dniu 02.05.2019r., w związku z podjęciem zatrudnienia u powoda, pozwany oświadczył także, że zapoznał się z treścią regulaminów pracy, wynagrodzenia i informacji o warunkach zatrudnienia, przepisach i zasadach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W tej samej dacie oświadczył, że zapoznał się z oceną ryzyka zawodowego na stanowisku kierowca kategorii C i zobowiązał się do przestrzegania warunków i wskazań zawartych w ocenie ryzyka zawodowego. Odbył również szkolenie wstępne w dziedzinie bhp w dniach 02-03.05.2019r. W związku z tym, pozwany nie może wskazywać na brak doświadczenia zawodowego oraz brak szkoleń przygotowujących go do pracy na powierzonym stanowisku, co miałoby uzasadniać brak jego odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie. Przede wszystkim uzyskał prawo jazdy upoważniające do prowadzenia samochodów ciężarowych, przeszedł szkolenia i uzyskał świadectwo kwalifikacji zawodowych. Legitymuje się wieloletnim doświadczeniem w charakterze kierowcy, w tym samochodów ciężarowych.

Dlatego też, w ocenie Sądu pracodawca wykazał przesłanki niezbędne do dochodzenia odszkodowania od pracownika na podstawie przepisów art. 114 kp i następnych ( por wyrok Sądu Okręgowego w (...) z dnia 28.10.2019r. w sprawie IV Pa 100/19). J. Z. (1) poruszał się samochodem ciężarowym z naczepą, wiedząc, że jedzie drogą gruntową nie zaniechał tego. Jednocześnie pomimo niekorzystnego usytuowania drogi w stosunku do niewielkiego mostu próbował przez niego przejechać. Następnie dokonał próby wycofania się w terenie, którego stanu nie znał. Jak podkreślono także powyżej pozwany jest kierowcą z wieloletnim doświadczeniem w tym zawodzie. Jednocześnie odpowiedzialność odszkodowawcza znajduje w tym wypadku ograniczenie przewidziane w art. 119 kc tj do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda. Odnośnie wysokości odszkodowania należy przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z 29.12.1075r. ( V PZP 13/75), którym uchwalono wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w przedmiocie materialnej odpowiedzialności pracowników wskazujący w tezie V, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 119 kp, ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, w granicach rzeczywistej straty zakładu pracy. Ograniczone jest ono do trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Wynagrodzenie pracownika ustala się na podstawie pobieranych przez niego zarobków w poszkodowanym zakładzie w dacie wyrządzenia szkody, według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Tym samym, wysokości odszkodowania z tytułu użycia holownika winna ograniczyć się do kwoty 6750 zł ( 2250 zł razy 3). Zgodnie z zaświadczeniem przedłożonym przez pracodawcę do akt sprawy wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda liczonego według powyższych zasad wynosi 2250 zł.

Należy także podkreślić, iż w myśl wyroku SN z 27.05.1999 r., I PKN 78/99, OSNAPiUS 2000/18, poz. 682, stosowanie art. 405 k.c. w zw. z art. 409 k.c. (czyli przepisów regulujących bezpodstawne wzbogacenie) nie może służyć obchodzeniu ograniczeń w zakresie pracowniczej odpowiedzialności materialnej wtedy, gdy bezpodstawne wzbogacenie się pracownika ma jednocześnie cechy zawinionego wyrządzenia szkody pracodawcy.

Przechodząc do analizy rozstrzygnięcia niniejszej sprawy należy wskazać, że jakkolwiek, co do zasady roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie, co zostało przedstawione powyżej, nie mniej jednak nie może być przyznane w wysokości wskazanej w pozwie. W pierwszej kolejności należy podkreślić, co wynika z dokumentów przedłożonych przy pozwie, iż łączna wartość dochodzonych od pozwanego roszczeń wynosiła 10 336, 23 zł. Składały się na nią: 363,85 zł tytułem mandatu oraz 9972,38 zł tytułem kosztów holownika. Z dokumentów wynika, iż powód uzyskał zaspokojenie do wysokości 6970 zł. W związku z tym, biorąc pod uwagę, iż w zakresie odszkodowania za koszt holownika wynosi ono kwotę 6750 zł, roszczenie to uległo zaspokojeniu w całości w ramach potrącenia kwoty 6970 zł. Różnica pomiędzy tymi kwotami to 220 zł. W związku z tym, należało dokonując wyliczeń przyjąć kwotę 220 zł na poczet dochodzonej wartości zapłaconego mandatu. Pozostała do zaspokojenia kwot 143,85 zł ( 363,85 zł -220 zł). Dlatego też, Sąd biorąc pod uwagę poczynione i przedstawione rozważania i analizę prawną zaistniałego stanu faktycznego, zasądził w punkcie I wyroku kwotę 143, 85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26.11.2019r. Data wymagalności wynika z daty doręczenia wezwania do uiszczenia należności w dniu 18.11.2019r. i zakreślonego terminu 7 dni na spełnienie roszczenia.

W pozostałym zakresie oddalono powództwo z przyczyn i na podstawie przepisów szczegółowo omówionych powyżej.

Na podstawie art. 100 kpc nie obciążono pozwanego kosztami na rzecz powoda, albowiem uległ stronie powodowej w niewielkim zakresie ( punkt III wyroku).

SSR G. Giżewska-Rozmus