Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 9 maja 2019 r. znak (...) Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. z dnia 27 marca 2019 r. znak (...) o odmowie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w związku z uprzednią (dokonaną w dniu 14 kwietnia 2009r.) kwalifikacją A. B. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-O. Uzasadniając zajęte stanowisko organ wskazał, iż adresatka orzeczenia w związku z trwałym naruszeniem sprawności organizmu wymaga jedynie częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnie od wieku, płci, czynników społecznych oraz kulturowych, nie zaś warunkującej znaczny stopień niepełnosprawności stałej lub długotrwałej opieki czy pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Nadto organ wskazał, iż nie stwierdził zmiany stanu zdrowia, która uzasadniałaby przyznanie wyższego stopnia niepełnosprawności.

A. B. wniosła odwołanie od powyższego orzeczenia domagając się zaliczenia do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności z powołaniem się na stanowisko lekarza leczącego o groźbie całkowitej utraty wzroku z powodu krótkowzroczności i jaskry. Wskazała, iż w funkcjonowaniu jest zależna od pomocy członków rodziny.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie wskazując, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane zgodnie ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy przytoczył treść przepisów o orzekaniu o niepełnosprawności i przedstawił argumentację analogiczną do zaprezentowanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. B., urodzona (...), posiadająca wykształcenie podstawowe jest rencistką. W przeszłości pracowała w rolnictwie.

Dowód: ocena zawodowa z dnia 09.05.2019r. k. 48-48v. akt organu

Już we wczesnym dzieciństwie rozpoznano u A. B. wadę wzroku w postaci wysokiej krótkowzroczności. Obecnie jest to: 15 dioptrii do dali i około 12 dioptrii do czytania.

Kilka lat temu rozpoznano u A. B. jaskrę. W 2017r. miała wykonany zabieg irydektomii laserowej oka prawego i lewego, następnie zabieg laserowy ALT na obu oczach. Obecnie stosuje trzy preparaty przeciwjaskrowę równocześnie, a ciśnienie w gałkach ocznych jest dobre. Nie została skierowana do operacji przeciwjaskrowej i do operacji zaćmy ze względu na złe wyniki pola widzenia.

Dowód: dokumentacja medyczna k. 15-18, 32-39, 88-103 akt sprawy oraz k. 1-3, 5, 9, 30-35, 43-45 akt organu

Badający na potrzeby orzekania o stopniu niepełnosprawności członkowie składu Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G., w dniu 27 marca 2019r. uznali, iż A. B. jest osobą bardzo słabowidzącą, wymagającą pomocy w poruszaniu się poza miejscem zamieszkania, przy czytaniu, przy pracach domowych wymagających rozróżniania szczegółów. Ocena ta została potwierdzona przez członków składu orzekającego Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. w dniu 9 maja 2019r.

Dowód: ocena zawodowa z dnia 27.03.2019r. k. 23 akt organu , ocena zawodowa z dnia 09.05.2019r. k. 48-48v. akt organu

W dniu 7 sierpnia 2019 r. w badaniu okulistycznym stwierdzono u A. B.: gałki oczne osadzone, ustawione i ruchome prawidłowo; aparat ochronny oczu anatomicznie i funkcjonalnie prawidłowy. Ostrość wzroku do dali: OP - 0,1 w korekcji własnej, OL - 0,08 w korekcji własnej. Ostrość wzroku do bliży: OP i OL D-2,5 w korekcji własnej. Autorefraktometr: OP -17,5Dsph// -0,75Dcyl ax 178 OL -18,0Dsph// -0,75Dcyl ax 20. Przednie odcinki OP i OL - spojówki podsuszone, sfałdowane w kątach zewnętrznych i od dołu. Rogówki i przezroczyste. Irydotomie obwodowe obu tęczówek na 11.00 i 1.00. Komory przednie płytkie,płyn klarowny. Mętnienie soczewek symetryczne, średni stopień zaawansowania. Dno oczu OP i OL - tarcze nerwów wzrokowych duże, szare, w poziomie dna, ze stożkami krótkowzrocznymi. Naczynia wyprostowane, wąskie, ściany zmienione miażdżycowo. Plamki bez refleksu, z drobnymi zmianami degeneracyjnymi. Siatkówki rozrzedzone, szczególnie w biegunach tylnych, bez zmian zwyrodnieniowych. Ciśnienie wewnątrzgałkowe OP 18 mmHg, OL 17 mmHg.

Pole widzenia (z badania z 30 maja 2019r.) kinetyczne - OP zwężone koncentrycznie do zwężone od góry i dołu do 15°, od nosa i skroni do 30°.

Ostrość wzroku lepszego oka badanej wynosi 0,1, natomiast pole widzenia lepszego oka jest ograniczone koncentrycznie do 30°.

Dowód: opinia biegłej sądowej z zakresu chorób oczu D. P. (1) k. 19-20, k. 51, k. 117

Stan układu wzrokowego A. B. w postaci krótkowzroczności wysokiej degeneracyjnej oraz jaskry prostej powoduje niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym na stałe. Stopień ten wynika zarówno z całkowitej niezdolności do pracy, jak i z konieczności czasowej pomocy osób trzecich w pełnieniu ról społecznych.

Dowód: opinia biegłej sądowej z zakresu chorób oczu D. P. (1) k. 19-20, k.51, k. 117

A. B. od około 20 lat jest leczona, jedynie ambulatoryjnie, z powodu nadciśnienia tętniczego. Występuje u niej mała stenoza aortalna oraz mała torbiel wątroby. Prowadzi diagnostykę w związku z podejrzeniem marskości wątroby.

Dowód: dokumentacja medyczna k. 32-36,54-61,67-77

Schorzenia w postaci wady serca oraz nadciśnienia tętniczego ograniczają funkcje organizmu A. B. w niewielkim stopniu, jedynie w zakresie wydolności fizycznej. Wada serca podlega jedynie obserwacji, a nadciśnienie tętnicze jest dobrze kontrolowane. Schorzenie wątroby wymaga dalszej obserwacji oraz pogłębienia diagnostyki. Schorzenia te powodują lekki stopień niepełnosprawności.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chorób wewnętrznych G. K. k. 53 i k 85

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione. Analiza zebranego materiału dowodowego nie dała bowiem podstaw do uznania za błędną oceny stopnia niepełnosprawności odwołującego się dokonanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2020.426 j.t.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne. (art. 4 ust. 3 ustawy).

Szczegółowe zasady orzekania o niepełnosprawności, w tym standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w wydanym w oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 6c ust. 9 ustawy rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U.2018.2027 j.t.) I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnosząca odwołanie jest osobą niepełnosprawną z przyczyn wzrokowych. Spornym natomiast pozostawał stopień jej niepełnosprawności. A. B. kwestionowała bowiem zaliczenie jej przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wskazując, iż jej stan zdrowia skutkuje stopniem znacznym.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dał podstaw do podzielenia stanowiska odwołującej się, a co za tym idzie do zmiany zaskarżonego orzeczenia zgodnie z jej żądaniem.

Z opinii biegłej sądowej z zakresu chorób oczu D. P. (1) wynika, iż A. B. cierpi na krótkowzroczność wysoką degeneracyjną oraz jaskrę prostą. Biegła wskazała, iż ze względów medycznych, zgodnie z zasadami orzeczniczymi kryteriami okulistycznymi, decydującymi o ustaleniu stopnia niepełnosprawności są ostrość wzroku oraz pole widzenia. Biegła, po badaniu odwołującej się, wskazała, iż A. B. nie spełnia kryterium koncentrycznego zwężenia pola widzenia poniżej 20°, które pozwalałoby na kwalifikację do znacznego stopnia niepełnosprawności. Ostrość wzroku lepszego oka badanej wynosi 0,1, natomiast pole widzenia lepszego oka jest ograniczone koncentrycznie do 30°.

Opinia biegłej jest jasna, pełna i spójna, a jej wnioski w sposób logiczny i przekonujący umotywowane. Biegła szczegółowo opisała stan narządu wzroku badanej istniejący w dacie badania, postawiła rozpoznania korespondujące z odnotowanymi w dokumentacji medycznej odwołującej się oraz wyjaśniła, dlaczego nie znajduje podstaw do uznania badanej za niepełnosprawną w stopniu znacznym z powodu dysfunkcji narządu wzroku. Wszystko powyższe, przy uwzględnieniu nadto, iż biegła to wysokiej klasy fachowiec o wieloletnim doświadczeniu zawodowym, wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalności odpowiedniej do schorzeń odwołującej się podlegających ocenie, nakazywało uznać jej opinię za rzetelną i wiarygodną, a w konsekwencji podzielić zawarte w niej wnioski nie znajdując żadnych podstaw do ich kwestionowania. Przedłożona przez odwołującą się dodatkowa dokumentacja medyczna nie wpłynęła na zmianę stanowiska biegłej, przeciwnie – biegła podkreśliła, iż jej zapisy potwierdzają postawione przez nią wnioski. Sąd nie znalazł podstaw do przeprowadzenia dowodu z ustnej opinii biegłej D. P., o co wnioskowała odwołująca się, jako że sporządzone przez nią opinie były kompletne i nie zawierały żadnych niejasności.

Przy kwalifikowaniu do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez: choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni ( § 32 ust. 1 pkt 4 rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U.2018.2027 j.t.). Stan narządu wzroku A. B. skutkuje jej całkowitą niezdolnością do pracy, jak i koniecznością czasowej pomocy osób trzecich w pełnieniu ról społecznych, co odpowiada kwalifikacji do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Ustawodawca definiując znaczny stopień niepełnosprawności, obok przesłanek naruszonego stanu zdrowia, przyjął również wymóg stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji w celu pełnienia ról społecznych. Samo schorzenie, choćby z punktu medycznego w sposób istotny wpływające na organizm i ograniczające funkcjonowanie danej osoby w pewnych sferach nie jest wystarczające do przyjęcia, iż co do tej osoby można mówić o całkowitej zależności od otoczenia polegającej na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia), konieczności udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależności od otoczenia wymagającej wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3 ww. rozporządzenia). Stopień naruszenia sprawności narządu wzroku, zgodnie z przywołanym kryteriami niepełnosprawności, musiałby mieć więc bardzo wysokie nasilenie i być na poziomie prowadzącym do niemożności samodzielnej egzystencji. Brak jednak podstaw do przyjęcia, iż schorzenie ubezpieczonej prowadzi do takiego stanu. Biegła D. P., badając odwołującą się i analizując jej dokumentację medyczną, nie stwierdziła, aby natężenie schorzenia narządu wzroku skutkowało u A. B. zależnością od otoczenia. Ocena biegłej koresponduje z oceną funkcjonowania odwołującej się dokonaną przez organ.

W niniejszej sprawie wypowiedział się również biegły z zakresu chorób wewnętrznych G. K.. Rozpoznając u odwołującej się schorzenia internistyczne i kardiologiczne o nikłym nasileniu, nieograniczające istotnie funkcjonowania odwołującej się, postawił wniosek o kwalifikacji do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Uznając opinię za jasną i rzetelną, przy braku zarzutów od stron, Sąd uznał ją za miarodajny dowód w sprawie.

Jak już wskazano, ustawodawca wiąże znaczny stopień niepełnosprawności z koniecznością stałej lub długotrwałej opieki w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Konieczność opieki, o jakiej mowa, oznacza zaś całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności). Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zawiera dodatkowo definicję niezdolności do samodzielnej egzystencji warunkującej zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności. Zgodnie z art. 4 ust. 4 tej ustawy niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. Dla przyjęcia niezdolności do samodzielnej egzystencji konieczne jest stwierdzenie, że niepełnosprawny wymaga zarówno pielęgnacji czyli zapewnienia możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. jak i pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego. Wskazane przesłanki muszą występować łącznie (por. wyroki Sądów Apelacyjnych: w Białymstoku z dnia 18 lutego 2014r. III AUa 211/13, LEX nr 1437853 i w Łodzi z dnia 29 października 2013r. III AUa 230/13, LEX 1400349).

Tym samym brak było podstaw do zakwalifikowania A. B. do znacznego stopnia niepełnosprawności z uwagi na schorzenia narządu wzroku, jak i schorzenia kardiologiczne oraz internistyczne.

Mając na uwadze powyższe sąd nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia w zakresie stopnia niepełnosprawności i na podstawie art. 477 (14) § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)