Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)

Sędziowie: SA Władysława Prusator-Kałużna

SO del. Stanisław Stankiewicz

Protokolant: Edyta Katarzyna Radziwońska

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy H. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 24 maja 2012 r. sygn. akt IV U 404/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 755/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 2 stycznia 2012 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił H. P. przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W ocenie organu rentowego H. P. nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15 –letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Związku (...) od dnia 1 lipca 1986 roku do dnia 31 maja 1991 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) w O. od dnia 1 sierpnia 1984 roku do dnia 30 czerwca 1986 roku.

H. P. w odwołaniu od powyższej decyzji wniósł o zaliczenie mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Związku (...) od dnia 1 lipca 1986 roku do dnia 31 maja 1991 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) w O. od dnia 1 sierpnia 1984 roku do dnia 30 czerwca 1986 roku, zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania wyrokiem z dnia 24 maja 2012 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że H. P. urodził się w dniu (...) Na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił okres zatrudnienia wynoszący łącznie 35 lat, 4 miesiące i 13 dni, w tym okres pracy w warunkach szczególnych w wysokości 8 lat, 1 miesiąca i 26 dni. Sąd Okręgowy ustalił, że H. P. od dnia 30 sierpnia 1971 roku do dnia 31 maja 1977 roku był zatrudniony w(...). Od początku zatrudnienia do czasu powołania do służby wojskowej tj. do dnia 25 kwietnia 1971 roku pracował na stanowisku montera kadłubów okrętowych. Zasadniczą służbę wojskową wnioskodawca odbył w okresie od dnia 26 kwietnia 1972 roku do dnia 3 maja 1974 roku. W terminie 30 dni od zakończenia służby wojskowej, H. P. zgłosił się do biura przyjęć (...) i poinformował przełożonego o braku możliwości podjęcia pracy z uwagi na chorobę ojca i konieczność pracy w prowadzonym przez niego gospodarstwie rolnym. Na początku czerwca 1974 roku wnioskodawca złożył (...)podanie o przyjęcie do pracy, a w lipcu zwrócił się z prośbą o zaliczenie do ciągłości pracy okresu odbywania służby wojskowej. Do podania dołączył zaświadczenie lekarskie stwierdzające niezdolność ojca do pracy w gospodarstwie rolnym. Fakt świadczenia przez H. P. pracy w gospodarstwie rolnym ojca został potwierdzony przez sołtysa (...). W świetle przedstawionych dokumentów, pracodawca uznał, że wnioskodawca usprawiedliwił przekroczenie terminu do zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej, a tym samym zachował ciągłość pracy. Wnioskodawca podjął pracę w (...) na stanowisku montera kadłubów okrętowych w dniu 19 lipca 10974 roku, następnie zaś w okresie od dnia 16 listopada 1976 roku do dnia 31 maja 1977 roku pracował na stanowisku spawacza. W okresie od dnia 10 do dnia 31 sierpnia 1977 roku H. P. pracował na stanowisku spawacza w Przedsiębiorstwie (...) w G.. W lipcu 1984 roku wnioskodawca złożył podanie o przyjęcie do pracy na stanowisku kierowcy samochodu osobowego (...) w Przedsiębiorstwie (...) w O.. Pracodawca wyraził zgodę na zatrudnienie wnioskodawcy w takim charakterze od dnia 1 sierpnia 1984 roku, czyniąc na podaniu adnotację „praca na samochodzie N.”. Wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...) w O. do dnia 30 czerwca 1986 roku, zajmując w tym okresie stanowisko kierowcy samochodu N. oraz kierowcy autobusu. Zdarzało się też, że wnioskodawca kierował samochodami ciężarowymi. Do głównych obowiązków H. P. na tym stanowisku należało przywiezienie i odwiezienie pracowników do pracy. W przypadku zawiezienia pracowników na budowę, H. P. nie wracał do siedziby zakładu pracy, lecz czekał na pracowników, zajmując się w tym czasie przeglądem autobusu. W dniu 1 lipca 1986 roku wnioskodawca podjął pracę w (...) Związku (...) w O. na stanowisku kierowcy samochodu. Od początku zatrudnienia do dnia 30 listopada 1986 roku kierował samochodem marki R., choć zdarzało się, że kierował także samochodami marki A., Ż. i S.. Z dniem 1 grudnia 1986 roku powierzono mu obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego (...). Na takim stanowisku H. P. pracował do dnia 31 maja 1991 roku. W razie potrzeby wnioskodawca wykonywał również obowiązki kierowcy autobusu, wożąc pracowników na wycieczki, imprezy sportowe, grzybobranie i imprezy integracyjne. Z dniem 1 czerwca 1991 roku powierzono wnioskodawcy obowiązki magazyniera – kierowcy, następnie magazyniera, a od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 29 października 2001 roku obowiązki sprzedawcy. Sąd Okręgowy, oceniając charakter pracy wnioskodawcy na poszczególnych stanowiskach, wskazał, że możnaby H. P. zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych oprócz okresu 8 lat, 1 miesiąca i 26 dni zaliczonych przez organ rentowy, także okres służby wojskowej w wymiarze 2 lat i 7 miesięcy oraz okres zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1986 roku do dnia 31 maja 1991 roku w (...) Związku (...) w O.. Odnośnie zaliczenia okresu służby wojskowej Sąd Okręgowy wskazał, że skoro (...) uznała, że przekroczenie 30-dniowego terminu powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej nastąpiło z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy, to konsekwencją powyższego stanu rzeczy jest konieczność zaliczenia H. P. okresu tej służby do stażu pracy w warunkach szczególnych. W tym zakresie Sąd Okręgowy powołał się na przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony PRL (Dz. U Nr 44, poz. 220 ze zm.) oraz stanowisko Sądu Najwyższego. Odnośnie pracy w (...) Związku (...) w O., Sąd Okręgowy wskazał, że mając na uwadze zeznania świadków W. F., K. B., Z. Z. i Z. S., należało uznać, iż wnioskodawca do maja 1991 roku pracował jako kierowca. Relacje współpracujących z wnioskodawcą świadków w zestawieniu z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych nie pozwalają natomiast na przyjęcie, że H. P. był kierowcą samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony od początku zatrudnienia w (...) Związku (...) w O.. Okoliczności tej nie podważył fakt sporadycznego kierowania takim pojazdem przed dniem 1 grudnia 1986 roku, bowiem dla uznania pracy za pracę w warunkach szczególnych wymagane jest, by ta praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zaliczenia okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w O.. Wnioskodawca rozpoczął prace w tym zakładzie na stanowisku kierowcy samochodu poniżej 3,5 tony. W ocenie Sądu I instancji brak było natomiast dowodów pozwalających uznać, że w tym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku kierowcy autobusu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadków L. D. i F. P., jednakże w zestawieniu z danymi wynikającymi z akt osobowych stwierdził, że zeznania te nie są wystarczające dla uznania okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w O. za okres pracy w warunkach szczególnych. Mając na uwadze powyższe, po zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów odbywania służby wojskowej w wymiarze 2 lat i 7 miesięcy oraz pracy w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy do stażu uznanego już przez organ rentowy w wysokości 8 lat, 1 miesiąca i 26 dni, wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wysokości 14 lat, 8 miesięcy i 3 dni. Stąd też Sąd I instancji uznał, że H. P. nadal nie spełnił warunku legitymowania się wymaganym co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

H. P. zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu, że;

1.  ubezpieczony wykonywał prace w (...)w O. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (...) od dnia 1 grudnia 1986 roku, podczas gdy w rzeczywistości pracę na tym stanowisku wykonywał co najmniej od dnia 1 sierpnia 1986 roku,

2.  okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w G. od dnia 10 do dnia 31 sierpnia 1977 roku na stanowisku spawacza nie podlega zaliczeniu jako praca w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze.

Mając na uwadze powyższe, H. P. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie mu prawa do emerytury od dnia 2 stycznia 2012 roku ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski. Sąd Apelacyjny w całości aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy przyjmuje za swoje.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie była możliwość zaliczenia H. P. do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Związku (...) w O. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w G., co warunkowało przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mając na uwadze zakres zaskarżenia, ostatecznie sporne było zaliczenie wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych jedynie okresów zatrudnienia w charakterze spawacza od dnia 10 do dnia 31 sierpnia 1977 roku oraz w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego od dnia 1 sierpnia 1986 roku do dnia 30 listopada 1986 roku.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że warunkiem zaliczenia danego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Ustalanie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ze względu na wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy, w przypadkach określonych w obowiązujących wykazach prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), nie budzi kontrowersji i każdorazowo odnosi się do ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Odnosząc się do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w G. należy wskazać, że w aktach osobowych znajduje się angaż na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego od dnia 1 grudnia 1986 roku. Z tego dokumentu wynika zatem, że dopiero z tą data H. P. rozpoczął pracę w takim charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w okresie wcześniejszym tj. od dnia 1 sierpnia 1986 roku do dnia 30 listopada 1986 roku, zdaniem Sądu Apelacyjnego, wnioskodawca wykonywał nie tylko obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego, ale także i innych samochodów znajdujących się w dyspozycji zakładu pracy w tym samochodu A. i Ż. o ładowności poniżej 3,5 tony. Z zeznań świadków W. F., A. Z., K. B. i Z. S. wynikało, że w okresie wskazanym w apelacji, H. P. jeździł samochodem marki (...), ale także innymi samochodami, w zależności od potrzeby pracodawcy. Także H. P. w swoich wyjaśnieniach potwierdził, że na początku zatrudnienia jeździł samochodem N. i w zasadzie nie przestał jeździć N., jak była taka potrzeba pracodawcy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób zatem uznać, że H. P. w okresie od dnia 1 sierpnia 1986 roku do dnia 30 listopada 1986 roku stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace wymienione w dziale VIII załącznika A zatytułowanym prace w transporcie i łączności pkt 2 prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Stąd też w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił materiał dowodowy zgromadzony w sprawie.

Odnosząc się natomiast do okresu pracy H. P. w charakterze spawacza od dnia 10 do dnia 31 sierpnia 1977 roku, to biorąc pod uwagę długość tego okresu (21 dni) nie było celowe przeprowadzenie postępowania dowodowego w celu weryfikacji świadectwa pracy znajdującego się w aktach dotyczących kapitału początkowego. Ponieważ Sąd Okręgowy uznał, że H. P. pracował w warunkach szczególnych łącznie przez okres 14 lat, 8 miesięcy i 3 dni, to ewentualne doliczenie okresu pracy w charakterze spawacza, w dalszym ciągu nie powodowałoby legitymowania się wnioskodawcy wymaganym co najmie 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, uznając apelację za bezzasadną, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku (art. 385 kpc).