Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 200/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2020 roku.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia Katarzyna Powalska

Sędziowie Barbara Bojakowska

Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2020 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko Polskiemu Biuru (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 13 marca 2020 roku, sygn. akt I C 730/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego Polskiego Biura (...) w W. na rzecz powoda A. M. 450 ( czterysta pięćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 200/20

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 marca 2020 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z powództwa A. M. zasądził od pozwanego Polskiego Biura (...) w W. na rzecz powoda 1.500,32 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 26 lutego 2019 roku do dnia zapłaty oraz 977,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

W wyniku kolizji drogowej z dnia 23 września 2016 roku uszkodzeniu uległ stanowiący własność M. M. samochód osobowy marki F. o numerze rejestracyjnym (...). Sprawca kolizji kierował pojazdem ubezpieczonym w zagranicznym zakładzie (...) SA, którego korespondentem prowadzącym likwidację szkody była (...) SA (...) w W.. W dniu zdarzenia dokonano zgłoszenia zaistniałej szkody u korespondenta, a przygotowany następnie kosztorys naprawy oraz kalkulacja wyliczenia szkody opiewały na 900,00 zł. Pismem z dnia 07 października 2016 roku poinformowano M. M., że szkoda w pojeździe jest całkowita i 13 października 2019 roku przekazano poszkodowanemu ustaloną wyżej wartość odszkodowania. W dniu 27 września 2016 roku M. M. wynajął u powoda pojazd zastępczy marki H. (...) za stawką dobową 100,00 zł na okres od 27 września 2016 roku do 19 października 2016 roku. Koszty najmu pojazdu zastępczego wyniosły 2.200,00 zł plus kwota 150,00 złotych z tytuł podstawienia i odstawienia pojazdu. W dniu 19 października 2016 roku M. M. zawarł z powodem umowę cesji, mocą której przeniósł na powoda roszczenie o zapłatę kwoty 2.350,00 zł z tytułu najmu pojazdu marki H. (...). Następnie 18 listopada 2019 roku M. M. zawarł z powodem umowę cesji, mocą której dokonał przelewu wierzytelności przysługującej jemu wobec pozwanego Polskiego Biura (...) w W.. W toku postępowania likwidacyjnego korespondent uznał odpowiedzialność ubezpieczyciela i wypłacił między innymi na rzecz poszkodowanego część odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego za okres 11 dni tj. od dnia 27 września 2016 roku do 07 października 2016 roku plus jeden dzień organizacyjny tj. do 08 października 2016 roku, w łącznej wysokości 1.060,40 zł. Pojazd zastępczy był poszkodowanemu potrzeby do codziennego funkcjonowania, szczególnie po odniesionych w trakcie kolizji obrażeniach. Nie dysponował żadnym innym pojazdem. szkoda powstała nie z jego winy, a nie posiadał środków na zakup nowego pojazdu.

Powództwo, w ocenie Sądu I instancji, okazało się zasadne. Legitymację procesową bierną w przedmiotowej sprawie ma Polskie Biuro (...) w W.. Zgodnie bowiem z treścią art. 123 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze (...), ostatecznie w niniejszej sprawie pozwane Polskie Biuro (...) w W. odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami narodowymi Regulaminu Wewnętrznego. W tej sytuacji strona powodowa zasadnie złożyła w dniu 09 września 2019 roku wniosek o wezwanie Polskiego Biura (...) do udziału w sprawie w miejsce dotychczasowego pozwanego. Postanowieniem z dnia 27 września 2019 roku Sąd wezwał w charakterze pozwanego wymienione Biuro, a dotychczasowy pozwany wyraził zgodę na zmianę strony pozwanej. Zdaniem Sądu I instancji powód w należyty sposób wykazał swoją legitymację czynną do działania w niniejszym procesie, przedstawiając umowę cesji zawartą z M. M., z której wynika, iż przedmiotem przelewu była wierzytelności przysługującej poszkodowanym od (...) z tytułu najmu pojazdu H. (...) potwierdzonego faktura Vat (...).

Co do podniesionego zarzutu przedawnienia roszczenia, sąd pierwszej instancji przywołując treść art. 442 1§1 k.c. przyjął, iż roszczenie zgłoszone w przedmiotowej sprawie ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Poszkodowany o okoliczności, iż to Polskie Biuro (...) w W. obowiązane jest do naprawienia szkody powstałej w wyniku kolizji dnia 23 września 2016 roku dowiedział się najwcześniej z treści pisma z dnia 08 listopada 2016 roku otrzymanego od (...) SA. Skutki zaś opisane w treści art. 198 k.p.c. w stosunku do (...) powstały w chwili złożenia w tutejszym Sądzie wniosku o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego, który to wniosek został nadany w dniu 09 września 2019 roku, a zatem przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia.

Sąd rejonowy uznał, że odpowiedzialność strony pozwanej obejmuje także wydatki za najem pojazdu zastępczego i miejsca parkingowego do przechowywania wraku jako celowe i ekonomicznie uzasadnione, a obowiązkiem poszkodowanego było podjęcie działań zmierzających do minimalizowania tych kosztów . Przedział czasowy rozpoczął się w dniu zniszczenia samochodu i trwał jeszcze przez pięć dni od dnia wypłaty odszkodowania. W sytuacji bowiem kiedy C. wypłaciła odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w dniu 14 października 2016 roku uzasadnionym było korzystanie z pojazdu zastępczego przez okres uwzględniający właśnie wypłatę tego odszkodowania plus pięć dni na znalezienie nowego pojazdu. Stworzyło to bowiem poszkodowanemu obiektywną możliwość odtworzenia możliwości korzystania z rzeczy poprzez zakup innego pojazdu mechanicznego, czyli skuteczne wyeliminowanie negatywnych następstw czynu niedozwolonego. Poszkodowany w przypadku szkody całkowitej, nie ma obowiązku angażowania prywatnych środków finansowych na zakup nowego auta. Tym samym, w świetle powyższych ustaleń, Sąd przyjął, że powodowi należy się odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w dochodzonej pozwem wysokości. Sąd zaakceptował również stawkę dzienną wskazaną na załączonych do akt sprawy fakturach, uznając, iż przyjęte przez powoda koszty najmu pojazdu tej samej klasy co pojazd poszkodowanego są zgodne z tymi występującymi w 2016 roku na lokalnym rynku. Szczególnie, iż stawka ta nie była kwestionowana. Również koszty podstawienia samochodu zdaniem Sądu pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z poniesioną szkodą. W zakresie kosztów sądowych Sąd orzekł w pkt. 2 wyroku w oparciu o treść art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku w ustawowym terminie wywiódł pełnomocnik pozwanego Polskiego Biura (...) w W., który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił mu naruszenie:

a)  ) przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

- art. 61 § 1 KC poprzez niezastosowanie i przyjęcie, iż momentem skutecznego złożenia oświadczenia woli (...) jest chwila nadania wniosku o wezwanie do udziału w sprawie charakterze pozwanego, podczas gdy zgodnie z obowiązującym stanem prawnym w systemie prawa cywilnego obowiązuje „teoria doręczenia", zgodnie z którym (...) dopiero z chwilą doręczenia mu przez Sąd odpisu pozwu i ww. wniosku powoda o wezwanie do udziału w sprawie charakterze pozwanego, w dniu 4 października 2019 r.;

- art. 442 1 § 1 KC poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia powoda wobec (...), podczas gdy całościowe zestawienie przepisów dotyczących przedawnienia roszczeń, tj. art. 117 § 1 KC, art. 819 § 1 i 4 KC uzasadniają przedawnienia roszczeń powoda wobec pozwanego w stanie faktycznym niniejszej sprawy.

b) przepisów prawa procesowego. a mianowicie:

- art. 194 § 1 KPC w zw. z art. 198 KPC poprzez ich niezastosowanie, co spowodowało brak formalnego wezwania (...) do udziału w sprawie w ten sposób, iż pozwanemu Biuru nie doręczono postanowienia, wydanego w trybie art. 194 § 1 KPC na rozprawie, co w konsekwencji nie mogło wywołać zamierzonych ustawą skutków procesowych, bowiem nie doszło do skutecznego doręczenia pozwu oraz skutków opisanych w art. 198 KPC, w tym w szczególności co do daty wymagalności roszczenia powoda wobec (...);

- art. 233 § 1 KPC poprzez niewłaściwe zastosowanie i przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i doświadczenia życiowego oraz niezgodność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i przyjęcie, że roszczenie powoda w dniu 26 lutego 2019 r. w odniesieniu do kwoty 1.500,32 zł, było wymagalne wobec (...), podczas gdy z treści uzasadnienia wyroku wynika, iż postanowieniem z dnia 27 września 2019 r. Sąd wezwał w charakterze pozwanego (...) i dopiero od tej daty jakiekolwiek roszczenia mogą być wymagalne.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz jako konsekwencja ww. pkt II a) i b) rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych. Nadto pozwany wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji pozwanej jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od skarżącego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez stronę powodową podlegała oddaleniu wobec niezasadności zarzutów w niej wywiedzionych. Sąd drugiej instancji przyjął za własne poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne stwierdzając, że znajdują umocowanie w prawidłowo ocenionym materiale dowodowym, jak również podzielił w całej rozciągłości wnioski Sądu pierwszej instancji, jako wywiedzione z tych ustaleń w sposób logiczny, przy prawidłowym uwzględnieniu porządku prawnego oraz zasad doświadczenia życiowego.

Pełnomocnik pozwanej w swej apelacji podniósł zarówno zarzuty naruszenia prawa materialnego, jak i prawa procesowego. Przypomnieć w tym miejscu należy, że prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Powyższe rodzi konieczność rozpoznania w pierwszym rzędzie, zarzutów naruszenia prawa procesowego, zmierzających do zakwestionowania stanu faktycznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r. II CKN 18/97 - OSNC 1997/8/112).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów prawa procesowego, to za całkowicie bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Powołany przepis dotyczy oceny dowodów przez Sąd i stanowi, że ten ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W orzecznictwie wskazano, iż jego naruszenie może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny albo, że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Jednocześnie przyjęto, że prawidłowe postawienie tego zarzutu wymaga wskazania przez skarżącego konkretnych zasad lub przepisów, które naruszył Sąd przy ocenie poszczególnych, określonych dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, LEX nr 174215; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 roku, III CK 245/04, LEX nr 174185). Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. może być zatem skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszy zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Nie ma racji skarżący wskazując, iż roszczenie powoda wobec skarżącego Polskiego Biura (...) w W. było wymagalne dopiero od dnia wydania postanowienia przez Sąd, mocą którego wezwał w charakterze pozwanego (...) to jest dnia 27 września 2019 r., skoro powód wezwał do odpowiedzialności za szkodę niewłaściwy podmiot i skorygował ten błąd składając wniosek o dopozwanie w trybie art. 194 § 1 k.p.c.

Nietrafny okazał się również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 194 § 1 k.p.c. w zw. z art. 198 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, co spowodowało brak formalnego wezwania (...) do udziału w sprawie w ten sposób, iż pozwanemu Biuru nie doręczono postanowienia, wydanego w trybie art. 194 § 1 k.p.c. Z informacji zawartej w systemie komputerowym Sędzia 2 do którego dostęp mają również strony postępowania wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że postanowienie z dnia 27 września 2019 r. o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Polskiego Biura (...) w W. wysłane w dniu 01 października 2019 r. zostało skarżącemu doręczone w dniu 03 października 2019 r., co potwierdził własnoręcznie pracownik pozwanego A. K.. Koreluje to ze stanowiskiem (...) zawartym w piśmie z dnia 22.10.2019 r. ( data wpływu), w ramach którego podmiot ten wdał się w spór co do istoty sprawy, powołując się na doręczenie korespondencji z sądu 4.10.2019 r. W świetle powyższego nie sposób mówić o naruszeniu powołanych przepisów prawa procesowego.

Niezasadne okazały się również podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia norm prawa materialnego. Zarzuty te sprowadzają się do uznania, że w niniejszej sprawie doszło do przedawnienia roszczenia powoda wobec Polskiego Biura (...) w W., albowiem zgodnie z teorią doręczenia dopiero z chwilą doręczenia przez Sąd pozwanemu odpisu pozwu i wniosku powoda o wezwanie do udziału w sprawie doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia, co sprawiło, że roszczenie A. M. uległo przedawnieniu. Tymczasem zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie jednoznacznie przyjmuje się, iż w przypadku, gdy powód żąda dopozwania, jego skutki powstają już z chwilą zgłoszenia przez powoda takiego wniosku ( utożsamianego z wniesieniem pozwu), co w niniejszej sprawie miało miejsce w dniu 09 września 2017 r., a nie z chwilą doręczenia pozwanemu przez Sąd odpisu pozwu i ww. wniosku powoda o wezwanie do udziału w sprawie charakterze pozwanego, co w niniejszej sprawie miało miejsce w dniu 4 października 2019 (tak m. in. Henryk Pietrzkowski w Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych wydanie 6, str. 204, Przemysław Telenga w Kodeks postępowania cywilnego Komentarz wyd. V pod red. Andrzeja Jakubeckiego Lex Wolters Kluwer Polska 2012, Henryk Pietrzkowski w Przegląd Sądowy 2002/10/19 Przekształcenia podmiotowe w procesie cywilnym. Teza nr 10 34952/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1980 r. II CR 131/80, OSNCP 1980, nr 11, poz. 223). Przyjmując inną, korzystniejszą dla skarżącego wersję zdarzeń, zakładając iż dopiero wydanie postanowienia o wezwaniu do udziału w sprawie w charakterze pozwanej przerywa bieg terminów przedawnienia, to i tak pozostaje to bez znaczenia dla faktycznego biegu terminu przedawnienia roszczenia poszkodowanego wywołanego analizowaną w toku postępowania I-instancyjnego szkodą. Zgodnie z art. 442 1 § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Zdarzenie ubezpieczeniowe miało miejsce w dniu 23 września 2016 roku. Szkoda zmaterializowała się natomiast w dniu kiedy poszkodowany zakończył najem pojazdu zastępczego u powoda, czyli w dniu 19 października 2016 roku tj. dzień wystawienia rachunku za najem pojazdu zastępczego. Wtedy też poszkodowany rozpoznał wysokość szkody i dopiero mógł wezwać (...) do zapłaty kwoty odszkodowania. Sąd postanowienie o wezwaniu do udziału w sprawie Polskiego Biura (...) w W. w charakterze pozwanego wydał natomiast już w dniu 27 września 2019 roku, a zatem w tym czasie nie upłynął jeszcze 3 letni termin przedawnienia od dnia zmaterializowania się szkody na majątku poszkodowanego. Data wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego w tej sytuacji nie decydowała o rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia. Analizując rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia należy mieć również na uwadze, że poszkodowany o osobie obowiązanej do naprawienia szkody tj. o pozwanym Polskim Biurze (...), mógł dowiedzieć się najwcześniej z treści pisma z dnia 8 listopada 2016 roku otrzymanego od (...) SA. Jest to podobnie jak wcześniejsze twierdzenia powoda decydujące dla rozpoznania rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia oznaczonego w art. 442 1 § 1 k.c. W świetle powyższego przyjąć należało, że w każdym z powołanych przypadków należy dojść do przekonania, że zarzut przedawnienia podniesiony w przedmiotowej sprawie przez pozwane (...) Biuro (...) nie zasługiwał na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego określono w oparciu o treść §2 pkt 3 w związku z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 265).