Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt XI GC 551/19

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniosła przeciwko pozwanej (...) Spółce akcyjnej w S. pozew o zapłatę kwoty 1264,51 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kosztami procesu, z tytułu pokrycia pełnych kosztów najmu pojazdu.

Pozwany nie uznał roszczenia, wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 25 maja 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki O. o nr rej. (...), stanowiący własność M. G.. Sprawca szkody posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w pozwanym (...) Spółce akcyjnej w S..

W wyniku wypadku samochód poszkodowanej nie nadawał się do jazdy.

Poszkodowana zgłosiła szkodę pozwanemu, a ten e-mailem poinformował ją m.in. o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 26 maja 2018 r. k. 53-54.

- akta szkody, płyta CD k. 91.

Poszkodowana nie posiadała innego pojazdu, którym mogłaby zastąpić uszkodzony samochód. Po zdarzeniu skontaktowała się z powódką, celem powierzenia jej przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. Powódka wystąpiła z propozycją zorganizowania poszkodowanej najmu pojazdu zastępczego, z czego poszkodowana skorzystała. Następnego dnia skontaktował się z poszkodowaną ubezpieczyciel sprawcy szkody z ofertą zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, poszkodowana odmówiła wobec korzystana już z pojazdu zastępczego od powódki, przy czym poszkodowanej nie interesowała stawka najmu zaproponowana przez pozwana czy stawki najmu innych firm.

W dniu 28 maja 2018 r. poszkodowana zawarła z pozwaną ugodę, wobec czego wypłacono na rzecz poszkodowanej kwotę 9800 zł tytułem szkody całkowitej.

Dowód:

- zeznania świadka M. G. k. 144-145.

- ugoda, akta szkody, płyta CD k. 91.

W dniu 29 maja 2018 r. poszkodowana zawarła z (...) spółką akcyjną (poprzednio o firmie (...) Spółka akcyjna) umowę najmu pojazdu zastępczego marki T. (...), za stawkę czynszu 183,27 zł brutto dziennie (170 zł netto).

Dowód:

- umowa najmu, k. 38-40.

- protokół odbioru z dnia 29 maja 2018 r. k. 37.

- oświadczenie z dnia 28 maja 2018 r. k. 41.

Poszkodowana w dniu 11 czerwca 2018 r. zakończyła najem pojazdu zastępczego. Łącznie najmowała pojazd zastępczy przez 13 dni, a wartość zobowiązania z tytułu najmu pojazdu zastępczego wyniosła 2382,51 zł.

W tym samym dniu poszkodowana zawarła z powódką umowę przejęcia długu i cesji wierzytelności. Na jej podstawie powódka zobowiązała się przejąć zobowiązania poszkodowanej związane z najmem pojazdu zastępczego należne wynajmującemu (...) spółce akcyjnej. Na przejęcie długu spółka wynajmująca pojazd zastępczy wyraziła pisemną zgodę. W zamian za przejęcie zobowiązania poszkodowana przeniosła na powódkę wierzytelność przysługującą jej od pozwanego z tytułu odszkodowania za uszkodzenie pojazdu w dniu 25 maja 2018 r., w związku z koniecznością najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- protokół odbioru, k. 37.

- faktura VAT z dnia 11 czerwca 2018 r. k. 33.

- umowa z dnia 11 czerwca 2018 r. k. 34-36.

- porozumienie z dnia 7 listopada 2018 r. k. 27, 32.

- faktura VAT z dnia 7 listopada 2018 r. k. 29.

Wiadomością e-mail z dnia 9 listopada 2018 r. powódka dokonała zgłoszenia nabytej wierzytelności, doręczając pozwanej fakturę VAT.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 9 listopada 2018 r. k. 30.

Decyzją z dnia 12 listopada 2018 r. pozwana przyznała odszkodowanie tytułem najmu pojazdy zastępczego w wysokości 1118 zł brutto, uznając za zasadny okres 13 dni najmu, tj. od 29 maja 2018 r. do 11 czerwca 2018 r., przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 86 zł brutto.

Dowód:

- decyzja, k. 31,28, 51-52.

Uszkodzony w zdarzeniu z dnia 25 maja 2018 r. pojazd marki O. (...) nr rej. (...) należy do segmentu C, samochodów kompaktowych. Powódka wynajęła poszkodowanej pojazd zastępczy marki T. (...) nr rej. (...), należący do niższego segmentu ”B”.

Stawki za wynajem pojazdów z segmentu (...), jak faktycznie wynajęty poszkodowanej samochód zastępczy marki T. (...) w II kwartale 2018 r., na (...) rynku lokalnym w okresie ponad 5-15 dni, gdyż taki był faktyczny i bezsporny czas jego trwania, w opcji bez limitu kilometrów przebiegu dobowego i przy zniesionym udziale własnym w szkodach zawierały się w przedziale od 105 zł do 164 zł netto/doba, średnio 136 zł netto/doba.

Zastosowana przez powódkę stawka 183,27 zł brutto, czyli 170 zł netto była wyższa od stawek stosowanych ówcześnie na lokalnym rynku przy wynajmie pojazdów podobnych do wynajętego T. (...).

Stawki na rynku (...) za wynajem pojazdu zastępczego w klasie pojazdów odpowiadających marce uszkodzonego pojazdu marki O. (...), czyli pojazdu z segmentu C przy założeniu wynajmu na okres 5-15 dni, gdyż taki był faktyczny i bezsporny czas trwania najmu, także przy uwzględnieniu zniesienia udziału własnego w szkodach oraz bez limitu przebiegu w II kwartale 2018 r. zawierały si w przedziale 143-224 zł netto/doba, średnio 186 zł netto/doba.

Dowód:

- opinia biegłego, k. 149-161.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Niespornym jest, iż sprawcę szkody i pozwaną łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zgodna z treścią przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Przepis art. 4 powyższej ustawy wskazuje, iż ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Stosownie do treści art. 13 ust. 2 ustawy w obowiązkowych ubezpieczeniach OC odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. Natomiast w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 22 ust 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W sprawie nie sporna była odpowiedzialność pozwanej, konieczność najmu pojazdu zastępczego i okres najmu.

Spór dotyczył wyłącznie uzasadnionej stawki najmu i uchybie przez poszkodowaną obowiązkowi minimalizacji szkody, tj. skuteczności oferty najmu złożonej przez pozwaną poszkodowanej.

Badając z urzędu legitymację procesową czynną uznano, że została ona wykazana i wynikała, z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanemu została przelana na rzecz powoda.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Nie budzi również żadnych wątpliwości, że poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty najmu pojazdu zastępczego. Tym niemniej ustawodawca nałożył na poszkodowanego obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Kwestia ta była i jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17. Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Sąd zdaje sobie przy tym sprawę, że często propozycja najmu jest tak skonstruowana, że niedostrzegalna w natłoku informacji, niekiedy jest iluzoryczna, a eksponowany koszt najmu nie zawiera w sobie wszystkich istotnych dla poszkodowanego elementów lub wiąże się z różnymi niedogodnościami, tyle że nie ma podstaw z góry zakładania takiej sytuacji. Poszkodowana powinna dać chociaż minimalną szansę ubezpieczycielowi, który ponosi koszty najmu, działania w tym zakresie. Wyprzedzając ewentualne zarzuty o braku przedstawienia do weryfikacji umowy najmu ubezpieczyciela, to jest on nietrafny, ponieważ najważniejszy element tj. brak konieczności ponoszenia kosztów i „pokrycie wszelkich kosztów”, został wskazany, co oznacza literalnie brak konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat i angażowania jakichkolwiek środków, także w celu zabezpieczenia umowy. Analizowanie regulaminów wypożyczalni samochodowych jest bezcelowe, ponieważ wskazany e-mail zawierał indywidualną ofertę.

W rozpoznawanej sprawie na adres mailowy poszkodowanej, a następnie również telefonicznie w dniu 29 maja 2018r. – co zostało przez nią potwierdzone w toku zeznań - przesłano wiadomość i poinformowano o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego z podaniem stawki najmu. Podkreślona została nieodpłatność tej usługi, podano dane kontaktowe dla skorzystania z oferty. Tym samym były to wszystkie niezbędne dla poszkodowanej dane – oferta na tym etapie była wystarczająco konkretna. Skorzystanie z oferty lub chociażby jej weryfikacja nie nastręczały żadnych kłopotów. Poszkodowana w ogóle nie skorzystała z tej możliwości, a powód nie wykazał jakiejkolwiek uzasadnionej przyczyny takiego postępowania. Poszkodowana w toku zeznań również nie wskazał żadnej rzeczywistej przyczyny, dla której nie skorzystał z oferty pozwanego. Stwierdziła wręcz, że nawet „nie zawracała sobie tym głowy”.

Złożona telefonicznie przez pozwanego oferta, potwierdzona informacją mailową była na tyle konkretna, zawierająca niezbędne informacje i indywidualna, że nie było uzasadnione odwoływanie się do regulaminów i treści umów łączących pozwaną z wypożyczalniami. Pierwszeństwo trzeba dać warunkom konkretnej oferty, a ta była dla poszkodowanego korzystana. Nie ma przy tym znaczenia czy stawka oferowana przez pozwanego była rynkowa. Zdaniem sądu teoretycznie możliwe byłoby również niemalże „bezkosztowe” oferowanie pojazdu zastępczego przez pozwanego, np. gdyby posiadała własną flotę pojazdów i chciała użyczyć własny pojazd poszkodowanej. Wówczas poszkodowana w związku z obowiązkiem współdziałania i minimalizacji szkody, również powinien taką ofertę przyjąć, w braku uzasadnionych przeciwwskazań.

Zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 361 k.c. oraz 363 k.c. ciężar dowodu wysokości szkody spoczywa na poszkodowanym. W niniejszej sprawie obowiązkiem wykazania wysokości szkody był obciążony powód. Na powyższą okoliczność zgłoszony został dowód z faktury VAT i umowy najmu. W kontekście jednak przedstawienia przez pozwanego poszkodowanemu skutecznej oferty najmu i niewykazania uzasadnionych podstaw do nieskorzystania z tej oferty, opinia biegłego sądowego nie miała zasadniczego znaczenia w sprawie. Jednakże nawet w tym kontekście stawka najmu okazała się wygórowana. Trzeba bowiem podkreślić, że skoro poszkodowana wyraziła zgodę na najem pojazdu niższej klasy niż uszkodzony, to brak było jakichkolwiek podstaw do stosowana przy takim najmie stawek nieadekwatnych do rzeczywiście najmowanej pojazdu, lecz stawek dla pojazdu klasy wyższej. Tym samym zdaniem sądu stawka za najem pojazdu zastępczego nie mieściła się w granicach stawek rynkowych przy pojazdach klasy B, a maksymalnie mogłaby wynieść 164 zł netto.

W ocenie sądu na podstawie zebranego materiału dowodowego stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do uznania oferty złożonej przez pozwanego jako mniej korzystnej od oferty powódki, która zakładała najem przy wyższych stawkach niż oferta pozwanej.

Mając powyższe na uwadze, wobec skutecznego złożenia oferty poszkodowanej oraz naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, powództwo oddaleniu w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Pozwana w toku postępowania reprezentowana była przez pracownika, ponosząc przy tym jedynie koszt notarialnie uwierzytelnionego pełnomocnictwa w kwocie 7,38 zł o czym orzeczono w pkt II wyroku.

W punkcie III Sąd zarządził zwrot niewykorzystanej części zaliczki uiszczonej przez powoda. Powód uiścili zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 1000 zł. Koszty pracy biegłego wyniósł 905,28 zł, wypłata wynagrodzenia biegłego nastąpiła z zaliczki powoda. Wobec powyższego pozwanej należało zwrócić niewykorzystaną część zaliczki w kwocie 94,72 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)