Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 25-05-2017 r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Nawrocki

Protokolant: sekretarz Błażej Zieliński

po rozpoznaniu w dniu 11-05-2017 r. w Koninie

sprawy z powództwa J. R. (1) i P. R.

przeciwko (...) SA w Ł.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) SA w Ł. na rzecz powoda J. R. (1) kwotę 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30.01.2016r. do dnia zapłaty.

2.  Zasądza od pozwanego (...) SA w Ł. na rzecz powódki P. R. kwotę 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30.01.2016r. do dnia zapłaty.

3.  Oddala powództwa w pozostałej części.

4.  Znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

Andrzej Nawrocki

Sygn. akt I C 362/16

UZASADNIENIE

Powód J. R. (1) i powódka P. R. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) SA w Ł. kwot po 85.000 zł, tytułem zadośćuczynienia po śmierci matki U. R. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30.01.2016r oraz kwot po 20.000 zł, tytułem stosownego odszkodowania z powodu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej po śmierci najbliższego członka rodziny wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30.01.2016r., jak również zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu powodowie wywodzili, iż w 3.04.2006r. doszło do wypadku komunikacyjnego w wyniku którego śmierć poniosła matka powodów U. R., a sprawca szkody w chwili wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową z tytułu odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Nadto powodowie wskazali, iż w procesie likwidacji szkody pozwany przyznał na rzecz powodów kwoty po 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę po śmierci matki. Powodowie wskazali również, iż śmierć matki jest dla powodów ogromną tragedią oraz niepowetowaną stratą i między powodami a zmarła istniała silna więź rodzinna i emocjonalna, przy czym w pamięci powodów zmarła zapisała się jako dobra matka, kochająca, uczynna, służąca radą, troskliwa i oddana rodzinie, stanowiąca oparcie dla niej. Powodowie także wskazali, iż znaczne pogorszenie sytuacji życiowej obejmuje nie tylko zakres świadczeń materialnych, ale także pomoc w wychowaniu dzieci i niezbędnej dla nich ze strony rodzica opieki, czego przez jego śmierć zostały pozbawione, a co z kolei rzutuje na sytuację życiową drugiego z rodziców. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej dziecka polega zwłaszcza na utracie świadczeń ze strony rodzica, braku jej pomocy i opieki. Powodowie wskazali, iż odsetki ustawowe dla kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania liczone są od dnia następującego po 30 dniu od zgłoszenia roszczenia pozwanemu, uwzględniając termin ustawowy na likwidację szkody oraz 7 dni na doręczenie pozwanemu korespondencji (k.2-8).

Pozwany (...) SA w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Pozwany przyznał, iż przyjął odpowiedzialność z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i z tego tytułu wypłacił powodom świadczenie w kwocie 15.000 zł tytułem zadośćuczynią. Nadto pozwany wskazał, iż decyzją z dnia 11.04.2008r. pozwany wypłacił powodom kwoty po 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej, a od dnia 4.04.2006r. pozwany wypłacał powodom tytułem renty alimentacyjnej świadczenia w kwocie po 200 zł miesięcznie. W ocenie pozwanego żądanie dopłaty zadośćuczynienia w kwocie po 85.000 zł oraz dopłaty odszkodowania w kwocie po 20.000 zł z powodu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej jest nieuzasadnione i wygórowane. Pozwany wskazał, iż z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że powodowie są osobami dorosłymi, z odpowiednim doświadczeniem życiowym, od dawna usamodzielnionymi. Nadto pozwany wskazał, iż z uwagi na charakter roszczenia uzasadnione jest aby odsetki od ustalonej kwoty świadczeń zasądzone były od dnia wyrokowania (k.61-63).

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany (...) SA w Ł. zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, dotyczącą samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...) – polisa nr (...), która to umowa obowiązywała w dniu 3.04.2006r. (bezsporne).

W dniu 3.04.2006r. w K. doszło do wypadku drogowego, którego sprawca P. G., kierując samochodem osobowym marki M. (...) o nr rej. (...), nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu kierującej samochodem marki O. (...) o nr rej. (...) U. R. i uderzył w prawy bok pojazdu O. (...), który następnie uderzył lewym bokiem w słup latarni ulicznej, w następstwie czego śmierć poniosła kierująca samochodem O. (...) U. R. (bezsporne).

Sąd Rejonowy w K. prawomocnym wyrokiem z dnia 11.05.2007r. sygn. akt II K (...) uznał P. G. za winnego tego, że w dniu 3.04.2006r. w K. na skrzyżowaniu ulicy (...) z Al. (...), kierując samochodem osobowym marki M. (...) o nr rej. (...) bez wymaganych uprawnień, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że wyjeżdżając z ulicy (...) nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu kierującej samochodem marki O. (...) o nr rej. (...) U. R., jadącej ul. (...). (...) w kierunku ul. (...), w wyniku czego uderzył w prawy bok pojazdu O. (...), który następnie uderzył lewym bokiem w słup latarni ulicznej, w następstwie czego śmierć poniosła kierująca samochodem O. (...) U. R., tj. popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za przestępstwo to wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzekł zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu drogowym na okres 7 lat (dowód: k.33-37).

U. R. w momencie śmierci miała 33 lata i wraz z mężem J. R. (2) oraz dziećmi – powodami mieszkała w miejscowości K. przy ul. (...). U. R. przed śmiercią pracowała w sklepie jako sprzedawca i otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1.200 – 1.300 zł miesięcznie. Natomiast J. R. (2) pracował jako kierowca w transporcie międzynarodowym i otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 1.500 – 2.000 zł miesięcznie. Po śmierci U. R. siostra J. E. C. przez rok czasu raz w tygodniu przejeżdżała do powodów, a A. K. wraz z mężem przez 2 miesiące byli u powodów prawie codziennie, a później raz w tygodniu (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, A. K. k.83, K. K. k.83v, J. R. (2) k.83v-84).

Powódka P. R. w momencie śmierci matki miała 14 lat i była uczennicą w I klasie gimnazjum, przy czym powódka była także pasażerem samochodu marki O. (...) o nr rej. (...), którym kierowała U. R.. Po wypadku powódka P. R. otrzymała zastrzyk uspokajający, a później została odwieziona do domu. Powódka po śmierci matki była zamknięta w sobie i nie mogła spać, gdyż wszystko się jej przypominało i taka sytuacja mogła trwać do 3 miesięcy. Powódka niecały tydzień po wypadku rozpoczęła psychoterapię indywidualną, przy czym spotkania z psychologiem początkowo odbywały się co 2 tygodnie, a później co miesiąc i ta psychoterapia trwała prze okres ponad 1 rok po wypadku. Powódka także przez okres około 6 miesięcy po wypadku przyjmowała leki uspokajające (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, A. K. k.83, K. K. k.83v, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powódki P. R. k.89-90).

Powódka P. R. po tygodniu czasu wróciła do szkoły i naukę w gimnazjum kontynuowała przez kolejne 2 lata, przy czym powódka, przy czym powódka ukończyła szkołę bez problemów i jej wyniki w nauce były takie same jak przed wypadkiem. Powódka później kontynuowała naukę w I Liceum Ogólnokształcącym w K., gdzie nauka trwała przez 3 lata i wówczas także powódka otrzymywała promocje bez problemów. Następnie powódka P. R. studiowała na studiach dziennych na (...) w P. i także wówczas powódka nie miała problemów w nauce. W sierpniu 2016r. powódka ukończyła studia, uzyskując tytuł magistra geografii i powódka pracuje jako nauczycielka przyrody i geografii w szkole podstawowej i gimnazjum. Powódka obecnie jest w związku i ma partnera życiowego. Powódka nadal nie pogodziła się ze śmiercią matki i nadal odczuwa jej brak oraz to, że nie może się przytulić do matki i jej powiedzieć o swoich sprawach (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, A. K. k.83, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powódki P. R. k.89-90).

Powód J. R. (1) w momencie śmierci matki miał 12 lat i był uczniem VI klasy szkoły podstawowej. Powód o śmierci matki dowiedział się po powrocie do domu i początkowo powód nie chciał w to uwierzyć. Następnie powód zaczął płakać i wtedy powód otrzymał leki uspokajające, przy czym leki uspokajające powód przyjmował jedynie do czasu pogrzebu matki. Powód J. R. (1) także po wypadku rozpoczął psychoterapię indywidualną, przy czym spotkania z psychologiem początkowo odbywały się co 2 tygodnie, a później co miesiąc i ta psychoterapia trwała prze okres 2 – 3 miesięcy po wypadku (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, K. K. k.83v, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powoda J. R. (1) k. 90).

Powód J. R. (1) wrócił do szkoły i naukę w szkole podstawowej ukończył bez problemów. Powód kontynuował naukę w gimnazjum, gdzie nauka trwała 3 lat i wówczas także powód uzyskiwał promocje bez problemów. Następnie powód J. R. (1) kontynuował naukę w Technikum Informatycznym w K., gdzie nauka trwała 4 lata i także wtedy powód uczył się oraz uzyskiwał promocje bez problemów. Powód J. R. (1) ukończył naukę w wieku 19 lat i od tego czasu powód pracuje, przy czym obecnie powód pracuje jako klejarz szyb autobusów. Powód nadal nie pogodził się ze śmiercią matki i nadal odczuwa jej brak, gdyż jak ma problemy, to nie ma z kim porozmawiać (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powoda J. R. (1) k. 90).

Sytuacja w rodzinie powodów po śmierci U. R. uległa pogorszeniu, gdyż J. R. (2) po śmierci żony był załamany i zrezygnował z pracy, aby zajmować się dziećmi – powodami, a następnie przez 5 lat był zarejestrowany jako bezrobotny. W 2007r. lub 2008r. J. R. (2) miał wylew i od tego czasu jest on częściowo niezdolny do pracy i otrzymuje rentę w kwocie 880 zł netto miesięcznie (dowód: zeznania świadków A. K. k.83, K. K. k.83v, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powódki P. R. k.89-90).

Powodowie po śmierci matki odwiedzali grób matki co 2-3 dzień, natomiast obecnie powodowie odwiedzają grób matki raz w tygodniu. Powodowie codziennie wspominają matkę oraz do chwili obecnej przechowują pamiątki po zmarłej matce – zdjęcia, maskotki, biżuterię, pozytywki, figurki z porcelany, a powódka nadal przechowuje ulubioną sukienkę matki (dowód: zeznania świadków E. C. k.82v-83, A. K. k.83, K. K. k.83v, J. R. (2) k.83v-84 oraz zeznania powódki P. R. k.89-90 i powoda J. R. (1) k. 90).

Powódkę P. R. łączyły z matką U. R. pozytywne więzi emocjonalne o dużej sile, które oparte były na wzajemnej miłości, zrozumieniu, szacunku i wspieraniu siebie. Śmierć matki wywołała u powódki reakcję żałoby niepowikłaną, przy czym występowały u powódki także zaburzenia emocjonalne w postaci reakcji lękowej związane z uczestnictwem w wypadku. Wskutek wypadku w dniu 3.04.2006r. powódka P. R. doznała zaburzeń emocjonalnych w postaci ostrej reakcji stresowej oraz niepowikłanej reakcji żałoby, która trwała około roku, przy czym zaburzenia te nie wywołały trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powódki (dowód: opinia biegłego sądowego lekarza psychiatry M. R. k.98-101).

Powoda J. R. (1) łączyły z matką U. R. więzi emocjonalne o dużej sile i śmierć matki wywołała u powoda reakcję żałoby, poczucie straty i krzywdy. Reakcja żałoby nie miała charakteru patologicznego i nie wystąpiły znaczące zaburzenia funkcjonowania szkolnego, powód bowiem nie miał obniżenia wyników w nauce, stopniowo wdrożył się w obowiązki wynikające z zastąpienia zmarłej matki w pracach domowych, a pozostali członkowie rodziny stworzyli poczucie bezpieczeństwa i zaspokajali podstawowe potrzeby powoda. W związku z tym u powoda J. R. (1) nie wystąpił trwały, bądź długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym w związku ze śmiercią matki (dowód: opinia biegłego sądowego lekarza psychiatry M. R. k.102-104).

Pozwany (...) SA w Ł., na podstawie decyzji z dnia 11.04.2008r. wypłacił powodom kwoty po 30.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powodów po śmierci matki U. R.. Nadto pozwany, po śmierci matki, od dnia 4.04.2006r. wypłacał powodom rentę alimentacyjną w kwocie po 200 zł miesięcznie na rzecz każdego z powodów (dowód: zeznania świadka J. R. (2) k.83v-84).

Powodowie P. R. i J. R. (1) w piśmie z dnia 23.12.2015r. zwrócili się do pozwanego wypłatę kwot po 90.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych powodów po śmierci matki U. R. oraz kwot po 30.000 zł tytułem stosownego odszkodowania po śmierci matki U. R. na podstawie art. 446 § 3 k.c. (dowód: k.30-31,56). Pozwany decyzją z dnia 16.02.2016r. przyznał powodom kwoty po 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci U. R. z art. 448 k.c. (dowód: k.38).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań powódki P. R. (k.89-90) i zeznań powoda J. R. (1) (k. 90), zeznań świadków E. C. (k.82v-83), K. K. (k.83v), częściowo zeznań świadków A. K. (k.83) i J. R. (2) (k.83v-84) opinii biegłego sądowego lekarza psychiatry M. R. (k.98-104) oraz dokumentów: kserokopii dowodów osobistych powodów (k.15,42), kserokopii odpisów aktów USC (k.16,43,46), kserokopii zaświadczenia o zameldowaniu (k.17,45), zdjęć (k.18-27,47-51), kserokopii pisma z dnia 22.06.2006r. (k.28), kserokopii decyzji T. z dnia 12.07.2006r. (k.29), kserokopii zgłoszenia szkody z dnia 23.12.2015r. (k.30-31,56), kserokopii wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 11.05.2007r. sygn. akt II K (...) (k.33-37,39-41), kserokopii decyzji pozwanego z dnia 16.02.2016r. (k.38), kserokopii badania USG jamy brzusznej powódki z dnia 10.04.2006r. (k.52), kserokopii dokumentacji medycznej powódki (k.53-55), jak również dokumentów znajdujących się w aktach szkody pozwanego nr (...).

Sąd dał wiarę w całości zeznaniom powódki P. R. i powoda J. R. (1) oraz zeznaniom świadków E. C. i K. K., gdyż zeznania te są jasne, logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają oraz znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka A. K. w części dotyczącej okoliczności, iż powód J. R. (1) po śmierci matki nie ukończył szkoły w terminie, gdyż zeznania te w tej części są sprzeczne z zeznaniami powoda J. R. (1) oraz świadka J. R. (2). Natomiast w pozostałej części Sąd dał wiarę zeznaniom tego świadka, gdyż znajdują one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. R. (2) w części dotyczącej okoliczności do kiedy powódka P. R. kontynuowała psychoterapię oraz do kiedy przyjmowała leki uspokajające, gdyż zeznania te w tej części są sprzeczne z zeznaniami powódki P. R.. Natomiast w pozostałej części Sąd dał wiarę zeznaniom tego świadka, gdyż znajdują one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Wartość dowodowa dokumentów zgromadzonych w sprawie nie budziła zdaniem Sądu wątpliwości i nie była przez strony kwestionowana.

W ocenie Sądu opinie biegłego sądowego psychiatry M. R. sporządzone na okoliczności związane ze stanem zdrowia powodów były jasne i logiczne, a ich wnioski należycie wyczerpująco uzasadnione.

Sąd zważył, co następuje:

Powodowie J. R. (1) i P. R. roszczenia swoje wywodzą z art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie natomiast z obowiązującym w dniu wypadku art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (Dz. U. z 2013 r. poz. 392 j.t.), z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, przy czym z art. 36 ust. 1 powyższej ustawy wynika, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Natomiast z art. 448 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Należy przy tym zauważyć, iż przedstawione w art. 23 k.c. wyliczenie dóbr osobistych ma charakter przykładowy i spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14.12.2007 r., sygn. akt I ACa 1137/07, POSAG 2008/1/50; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010 r. sygn. akt IV CSK 307/09 OSNC – ZD 2010/3/91; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22.10.2010 r., sygn. III CZP 76/10 Lex nr 604152; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2011 r., sygn. I CSK 621/10, Lex nr 848128; uchwałę Sądu Najwyższego z 13.07.2011 r., sygn. III CZP 32/11 OSNC 2012/1/10; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2012 r., sygn. III CZP 67/12 OSNC 2013/4/45; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2012 r., sygn. III CZP 93/12 OSNC 2013/7-8/84).

Nadto zgodnie z art. 446 § 3 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – a zwłaszcza z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 11.05.2007r. sygn. akt II K (...) w sposób bezsporny wynika, że P. G. w dniu 3.04.2006r. w K. na skrzyżowaniu ulicy (...) z Al. (...), kierując samochodem osobowym marki M. (...) o nr rej. (...) bez wymaganych uprawnień, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że wyjeżdżając z ulicy (...) nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu kierującej samochodem marki O. (...) o nr rej. (...) U. R., jadącej ul. (...). (...) w kierunku ul. (...), w wyniku czego uderzył w prawy bok pojazdu O. (...), który następnie uderzył lewym bokiem w słup latarni ulicznej, w następstwie czego śmierć poniosła kierująca samochodem O. (...) U. R., tj. popełnił przestępstwo z art. 177 § 1 i 2 kk.

Oznacza to, że skoro winę za spowodowanie tego wypadku ponosi P. G., to pozwany zgodnie z obowiązującym w dniu wypadku art. 822 k.c. oraz 34 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. i art. 448 k.c. oraz art. 446 § 3 k.c. jest – co do zasady – zobowiązany do wypłaty powodom stosownego zadośćuczynienia i odszkodowania.

Powodowie J. R. (1) i P. R. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w Ł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30.01.2016r.:

A. kwot po 85.000 zł tytułem zadośćuczynienia na rzecz każdego z powodów,

B. kwot po 20.000 zł tytułem odszkodowania na rzecz każdego z powodów.

Ad. A. Jak już wcześniej wskazano, z art. 448 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Oznacza to, iż zasądzenie zadośćuczynienia ma charakter fakultatywny i od oceny Sądu, opartej na analizie okoliczności konkretnej sprawy, zależy przyznanie pokrzywdzonemu ochrony w tej formie.

Należy przy tym zauważyć, że podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest funkcja kompensacyjna. Zadośćuczynienie ma wynagrodzić doznaną krzywdę, przy czym należy uwzględnić wszystkie aspekty tej krzywdy. Wobec tego zadośćuczynienie pieniężne, nie będące odszkodowaniem, powinno mieć odczuwalną dla powoda wartość majątkową i wysokość zadośćuczynienia nie może mieć charakteru symbolicznego. Przy określaniu wysokości tego świadczenia trzeba mieć na względzie okoliczności konkretnej sprawy, w tym rozmiar krzywdy oraz indywidualne cechy pokrzywdzonego i jego zdolności powrotu do równowagi psychicznej po upływie określonego czasu, a także brać pod uwagę uzupełniająco wysokość stopy życiowej społeczeństwa.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że spowodowanie śmierci U. R. naruszyło dobra osobiste powodów. Więź pomiędzy rodzicami i dziećmi jest jedną z najsilniejszych więzi międzyludzkich, a rozerwanie tej więzi przez spowodowanie śmierci stanowi naruszenie dóbr osobistych powoda.

Powódka P. R. w momencie śmierci matki miała 14 lat i była także pasażerem samochodu marki O. (...) o nr rej. (...), którym kierowała U. R.. Po wypadku powódka P. R. otrzymała zastrzyk uspokajający, a później została odwieziona do domu. Powódka po śmierci matki była zamknięta w sobie i nie mogła spać, gdyż wszystko się jej przypominało i taka sytuacja mogła trwać do 3 miesięcy. Powódka niecały tydzień po wypadku rozpoczęła psychoterapię indywidualną, przy czym spotkania z psychologiem początkowo odbywały się co 2 tygodnie, a później co miesiąc i ta psychoterapia trwała prze okres ponad 1 rok po wypadku. Powódka także przez okres około 6 miesięcy po wypadku przyjmowała leki uspokajające. Powódka P. R. po tygodniu czasu wróciła do szkoły i naukę kontynuowała bez problemów, ostatecznie kończąc studia na (...) i w sierpniu 2016r. uzyskując tytuł magistra geografii. Powódka obecnie pracuje jako nauczycielka przyrody i geografii w szkole podstawowej i gimnazjum, jest w związku i ma partnera życiowego. Powódka nadal nie pogodziła się ze śmiercią matki i nadal odczuwa jej brak oraz to, że nie może się przytulić do matki i jej powiedzieć o swoich sprawach.

Powód J. R. (1) w momencie śmierci matki miał 12 lat i o śmierci matki dowiedział się po powrocie do domu i początkowo powód nie chciał w to uwierzyć. Następnie powód zaczął płakać i wtedy powód otrzymał leki uspokajające, przy czym leki uspokajające powód przyjmował jedynie do czasu pogrzebu matki. Powód J. R. (1) także po wypadku rozpoczął psychoterapię indywidualną, przy czym spotkania z psychologiem początkowo odbywały się co 2 tygodnie, a później co miesiąc i ta psychoterapia trwała prze okres 2 – 3 miesięcy po wypadku. Powód J. R. (1) po śmierci matki wrócił do szkoły i naukę kontynuował bez problemów, ostatecznie kończąc naukę w Technikum Informatycznym w K.. Od czasu zakończenia nauki powód pracuje, przy czym obecnie powód pracuje jako klejarz szyb autobusów. Powód nadal nie pogodził się ze śmiercią matki i nadal odczuwa jej brak.

Powodowie po śmierci matki odwiedzali grób matki co 2-3 dzień, natomiast obecnie powodowie odwiedzają grób matki raz w tygodniu. Powodowie codziennie wspominają matkę oraz do chwili obecnej przechowują pamiątki po zmarłej matce – zdjęcia, maskotki, biżuterię, pozytywki, figurki z porcelany, a powódka nadal przechowuje ulubioną sukienkę matki.

Powódkę P. R. łączyły z matką U. R. pozytywne więzi emocjonalne o dużej sile, które oparte były na wzajemnej miłości, zrozumieniu, szacunku i wspieraniu siebie. Wskutek wypadku w dniu 3.04.2006r. powódka P. R. doznała zaburzeń emocjonalnych w postaci ostrej reakcji stresowej oraz niepowikłanej reakcji żałoby, która trwała około roku, przy czym zaburzenia te nie wywołały trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powódki.

Powoda J. R. (1) łączyły z matką U. R. więzi emocjonalne o dużej sile i śmierć matki wywołała u powoda reakcję żałoby, poczucie straty i krzywdy, przy czym reakcja żałoby nie miała charakteru patologicznego i nie wystąpiły znaczące zaburzenia funkcjonowania szkolnego. Powód także stopniowo wdrożył się w obowiązki wynikające z zastąpienia zmarłej matki w pracach domowych, a pozostali członkowie rodziny stworzyli poczucie bezpieczeństwa i zaspokajali podstawowe potrzeby powoda. W związku z tym u powoda J. R. (1) nie wystąpił trwały, bądź długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym w związku ze śmiercią matki.

Mając na względzie powyższe okoliczności, należy zdaniem Sądu uznać, iż roszczenia powodów P. R. i J. R. (1) dotyczące zadośćuczynienia po śmierci matki U. R. są uzasadnione co do kwot po 65.000 zł, przy czym mając na uwadze fakt, iż pozwany wypłacił już powodom z tego tytułu kwoty po 15.000 zł, należne powodom kwoty winny wynieść po 50.000 zł. Natomiast roszczenia powodów z tego tytułu w pozostałym zakresie należy uznać za wygórowane i bezzasadne.

W świetle okoliczności niniejszej sprawy należy zdaniem Sądu uznać, iż roszczenie powodów jest także uzasadnione co do zasądzenia zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30.01.2016r. (por. art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 817 § 1 i 2 k.c.). Powodowie P. R. i J. R. (1) w piśmie z dnia 23.12.2015r. zwrócili się do pozwanego wypłatę kwot po 90.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych powodów po śmierci matki U. R.. Pozwany decyzją z dnia 16.02.2016r. przyznał powodom kwoty po 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci U. R..

Ad. B. Z art. 446 § 3 k.c. wynika, że sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie rzeczywistej możliwości uzyskania stabilnych warunków życiowych oraz ich realnego polepszenia, co należy oceniać obiektywnie w danych okolicznościach, nie kierując się jednak subiektywnymi odczuciami i przypuszczeniami osób najbliższych zmarłego. Oznacza to, że osiągane dochody przez zmarłego za jego życia wywierają wpływ na ocenę sytuacji życiowej najbliższych. Roszczenie z art. 446 § 3 k.c. ma wszakże charakter odszkodowawczy, więc nie można abstrahować od poniesienia przez najbliższych szkody, zwłaszcza majątkowej. Należy jednak zauważyć, że przed zmianą art. 446 k.c. szkoda, której można było domagać się z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej pojmowana była szeroko, tj. nie tylko jako szkoda polegająca na uszczupleniu warunków materialnych, ale też taka, której nie da się sprecyzować i określić w konkretnych wartościach pieniężnych. Po nowelizacji i dodaniu do art. 446 k.c. § 4 na uwzględnienie w ramach odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej winny mieć wpływ elementy szkody majątkowej, bowiem szeroko ujmowana szkoda niemajątkowa kompensowana jest w ramach zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 446 § 4 k.c.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż po śmierci U. R. niewątpliwie sytuacja życiowa w rodzinie powodów uległa znacznemu pogorszeniu, aczkolwiek nie w takim zakresie w jakim domagają się tego powodowie. U. R. przed śmiercią pracowała w sklepie jako sprzedawca i otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1.200 – 1.300 zł miesięcznie, a J. R. (2) – ojciec powodów pracował jako kierowca w transporcie międzynarodowym i otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 1.500 – 2.000 zł miesięcznie. Natomiast po śmierci żony J. R. (2) był załamany i zrezygnował z pracy, aby zajmować się dziećmi – powodami, a następnie przez 5 lat był zarejestrowany jako bezrobotny. W 2007r. lub 2008r. J. R. (2) miał wylew i od tego czasu jest on częściowo niezdolny do pracy i otrzymuje rentę w kwocie 880 zł netto miesięcznie. Równocześnie z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwany, na podstawie decyzji z dnia 11.04.2008r. wypłacił już powodom kwoty po 30.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powodów po śmierci matki U. R., a od dnia 4.04.2006r. wypłacał powodom rentę alimentacyjną w kwocie po 200 zł miesięcznie na rzecz każdego z powodów.

Mając na względzie powyższe okoliczności, należy zdaniem Sądu uznać, iż roszczenia powodów J. R. (1) i P. R. dotyczące odszkodowania z art. 446 § 3 k.c. po śmierci matki U. R. są uzasadnione co do kwot po 30.000 zł. Mając zatem na względzie fakt, iż w 2008 r. zostały wypłacone powodom kwoty po 30.000 zł tytułem odszkodowania z uwagi na znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów po śmierci matki, roszczenia powodów o zasądzenie dalszych kwot po 20.000 zł należy uznać za wygórowane i bezzasadne. Nadto należy zauważyć zdaniem Sądu, iż powodowie w toku procesu nie wykazali, aby nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej po śmierci matki w większym rozmiarze niż dotychczas przyznane im z tego tytułu kwoty po 30.000 zł (por. art. 6 kc i 232 kpc).

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego (...) S.A. w Ł. rzecz powodów P. R. i J. R. (1) kwoty po 50.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30.01.2016r. do dnia zapłaty (punkt 1 i 2 wyroku).

Natomiast roszczenia powodów P. R. i J. R. (1) w pozostałym zakresie, a dotyczące zadośćuczynienia przekraczającego zasądzone kwoty po 50.000 zł i odszkodowania w kwotach po 20.000 zł, zdaniem Sądu należy uznać za nieuzasadnione. Wobec tego, Sąd oddalił powództwa w tej części jak bezzasadne (punkt 3 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc między stronami te koszty, albowiem żądania powodów zostało częściowo uwzględnione, a nadto określenie należnej powodom sumy zależało od oceny Sądu (punkt 4 wyroku).

Andrzej Nawrocki