Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ko 150/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2020 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w III Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący sędzia SO Tomasz Olszewski

Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Mazurkiewicz

w obecności prokuratora Jacka Kujawskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2020r.

sprawy z wniosku pełnomocnika Z. R.

w przedmiocie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przez Z. R. wynikłą z pełnienia czynnej służby wojskowej, do której odbycia został powołany za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

orzeka

1.  na podstawie art.8a ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego z dnia 23 lutego 1991r. (t.j. z 25 października 2018 r. Dz. U. z 2018 r. poz. 2099) zasądza od Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim na rzecz Z. R. kwotę 30.000 (trzydzieści tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, wynikłą z pełnienia czynnej służby wojskowej, do której odbycia został powołany za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w okresie od dnia 8 listopada 1982r. do dnia 3 lutego 1983r., wraz z ustawowymi odsetkami licząc od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku;

2.  oddala wniosek w pozostałej części;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy Z. R. kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100, w tym 55,20 zł tytułem VAT) zł tytułem zwrotu kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru;

4.  ustala, że koszty sądowe postępowania ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz (...)

Sygnatura akt

(...)

WNIOSKODAWCA

Z. R.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

-----------------------

----------------------------------

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

559.795,87 zł

Odsetki ustawowe od dnia uprawomocnienia się wyroku

3.

Inne

1.

--------------------------------------------------------------------

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

- wnioskodawca przed powołaniem na trzymiesięczne szkolenia wojskowe w związku z wykonaniem zarządzenia S. Generalnego Wojska Polskiego nr (...) z dnia 26 października 1982r. w okresie poprzedzającym wprowadzenie stanu wojennego oraz w późniejszym czasie był członkiem (...) i w ramach jej struktur prowadził działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

- w związku z tą działalnością został powołany do odbycia trzymiesięcznego szkolenia wojskowego rezerwy w Jednostce Wojskowej nr (...) w C.. Termin stawienia się Z. R. w jednostce wyznaczono na dzień 8 listopada (...).

- w związku z odbywaniem tych szkoleń Z. R. przebywał we wspomnianej jednostce łącznie 87 dni tj. od dnia 8 listopada 1982r. do dnia 3 lutego 1982r.

- celem powołania żołnierzy rezerwy do odbycia szkoleń wojskowych była potrzeba izolowania „elementów reakcyjnych”, w szczególności członków ówczesnej opozycji na czas spodziewanych przez komunistyczne władze protestów związanych z pierwszą rocznicą wprowadzenia stanu wojennego.

- Z. R. wraz z pozostałymi uczestnikami szkoleń został skoszarowany w drewnianym baraku przeznaczonym dla kilkunastu osób. Spano na drewnianych lub metalowych pryczach piętrowych. Barak był ogrzewany przy pomocy metalowego piecyka na węgiel, a w związku z tym, że szkolenia miały miejsce w okresie jesienno – zimowym, miejsce to pozostawało permanentnie niedograne. Po tygodniu skończył się zapas węgla, co powodowało, że żołnierze na własną rękę pozyskiwali opał z pobliskiego lasu.

- członkowie oddziału, w którym przebywał Z. R. korzystali z łaźni oddalonej od miejsca zakwaterowania o 100 m, która wyposażona była wyłącznie w zimną wodę.

- Z. R. w okresie pobytu w C. nie miał możliwości kontaktu z rodziną, ani w formie bezpośredniej, ani listownej, bądź telefonicznej. Pierwszy list wnioskodawca otrzymał po Bożym Narodzeniu. Nie miał możliwości opuszczenia miejsca zakwaterowania.

- wnioskodawca wraz z pozostałymi rezerwistami odizolowany był od innych żołnierzy stacjonujących w tej samej jednostce.

- Z. R. w ramach „szkoleń” miał obowiązek kopania transzei, rowów, które następnie trzeba było zakopywać, uczestniczenia w biegach nocnych.

- w trakcie szkoleń dwa razy w tygodniu przeprowadzane były pogadanki polityczne, które służyły próbie indoktrynacji politycznej rezerwistów. Z. R. był dwukrotnie przesłuchiwany przez funkcjonariuszy SB.

- w czasie odbywania szkoleń wojskowych Z. R. miał (...) lata, był zdrowym i sprawnym mężczyzną, był żonatym ojcem (...) dziecka. W trakcie pobytu w C. nie przechodził żadnej choroby.

- po powrocie do domu wnioskodawcy zdarzało się lunatykować, w związku z czym zgłosił się do psychologa.

Zeznania wnioskodawcy

Zeznania wnioskodawcy

dokument

Oględziny książeczki wojskowej

Oględziny książeczki wojskowej

Zeznania wnioskodawcy

fakt znany z urzędu

Zeznania wnioskodawcy

Publikacja:

„Wojskowe obozy internowania w Polsce w latach 1982 – 1983”, M. D.

Zeznania Z. R.

k. 102 - 103

k. 102 – 103

15 - 16

k. 101

k. 101

k. 102 – 103

k. 102 - 103

k. 102 - 103

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

----------------------------------------------------------------------------

-------------

---------------

ło ich doskonalenie ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Zeznania wnioskodawcy,

Dowody z dokumentów przedstawionych przez pełnomocnika wnioskodawcy

Wszystkie dowody przeprowadzone na rozprawie, a wnioskowane przez pełnomocnika Z. R. sąd uznał za wiarygodne.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------

-----------------------------------------------------------------------------------

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

-------------------

-------------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

Art.8a ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149 ze zmianami)

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Inne

3.

---------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

--------------------------------------------

----------------------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna 30.000 zł

Odsetki

Ustawowe, od dnia uprawomocnienia się wyroku.

1.

Zadośćuczynienie przyznane wnioskodawcy odpowiada stopniowi cierpień i krzywd, jakie doświadczył on w związku z pobytem w jednostce wojskowej w C.. Poza kwestią jest, że wnioskodawca, oraz kilkudziesięciu jego towarzyszy niedoli doświadczyli formy bezwzględnej represji ze strony ówczesnego aparatu władzy. Celem ich zgrupowania w ramach trzymiesięcznych szkoleń nie było doskonalenie zdolności bojowych, lecz programowa izolacja połączona z mniej lub bardziej wyrafinowanymi formami szykan wynikających z ich działalności antysystemowej. W związku z tym sąd dostrzega, że źródłem krzywdy, jaką doświadczył Z. R. były z jednej strony – celowe i konsekwentnie realizowane przez dowództwo jednostki działania zmierzające do złamania patriotycznego ducha rezerwistów (izolowanie od innych żołnierzy, wyczerpujące i pozbawione jakiegokolwiek sensu zadania i prace, przesłuchania prowadzone przez funkcjonariuszy bezpieki, werbalne szykany, fatalne warunki sanitarno-bytowe, w jakich wnioskodawca przebywał, brak możliwości kontaktu z rodziną, obawa, której źródłem była niepewność co do czasu zakończenia szkoleń), z drugiej jednak - miarkując wysokość zadośćuczynienia, sąd miał obowiązek uwzględnić wszystkie okoliczności, które miały wpływ na rozmiar i rodzaj cierpień, jakie przypadły w udziale Z. R., w szczególności zaś to, że:

- wnioskodawca był w tym czasie osobą młodą, w pełni sił, zdrową i gotową do ponoszenia nawet znacznych obciążeń fizycznych,

- szkolenia wojskowe, pomimo ekstremalnych warunków, w jakich się odbywały, nie wywołały u wnioskodawcy żadnych skutków w sferze jego zdrowia,

- obiektywny fakt, że służbę wojskową przyszło mu odbywać w okresie stanu wojennego połączonego z głęboką recesją gospodarczą, skutkującą deficytem wszelkich dóbr (może poza octem i musztardą), co sprawiało, że odbywanie służby wojskowej w tamtym czasie połączone było z ponadprzeciętnymi niedogodnościami w sferze socjalnym, żywieniowym i bytowym o ogólnym, powszechnym charakterze.

Inne

3.

-----------------------

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zgodnie z art.13 ustawy postepowanie w przedmiocie zadośćuczynienia jest wolne od kosztów sądowych.

Na wniosek pełnomocnika wnioskodawcy sąd przyznał Z. R. kwotę 295,20 zł tytułem zwrotu kosztów związanych z ustanoweniem pełnomocnika z wyboru. Podstawą prawną rozstrzygnięcia był 11 punkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018r., poz. 265).

Sąd nie uwzględnił w tym zakresie wniosku pełnomocnika o zasądzenie kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej, bowiem nie podzielił stanowiska, by niniejszą sprawę cechowały wysoki stopień szczegółowości i zawiłości. Przeciwnie. Zarówno ustalenia faktyczne, jaki podstawa prawna żądania nie nastręczały jakichkolwiek trudności, czego potwierdzeniem jest fakt, że sprawa zakończyła się na pierwszym terminie rozprawy, materiał dowodowy ograniczony został do dowodów z dokumentów zeznań jednego świadka był od początku bezsporny i niekwestionowany przez żadną ze stron.

PODPIS