Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 638/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Małgorzata Nowicka-Midziak

Protokolant:

Małgorzata Wilkońska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2018 r. w G.

sprawy z powództwa D. P.

przeciwko W. O., K. B., M. S. (1) (poprzednio S.), E. W., B. S., M. R., I. K., I. O., I. G., A. Z., B. D., I. N.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  oddala powództwo

2.  nie obciąża powódki kosztami procesu.

Sygn. akt I C 638/18

UZASADNIENIE

Powódka D. P. wniosła pozew przeciwko K. B., M. S. (2), E. W., B. S., M. R., I. K., I. O., I. G., W. O., A. Z. oraz B. D. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie punktu III. wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016 roku zaopatrzonego klauzulą wykonalności, a nakazującego ściągnięcie od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwoty 6.924,20 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, w tym kwoty 6.600 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu. Powódka wniosła także o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

(pozew – k. 3-7)

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa w całości wobec braku legitymacji biernej pozwanych w niniejszej sprawie, a także o zasądzenie od powódki na rzecz każdego z pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew – k. 85-87)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W punkcie III. wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016 roku w sprawie o sygn. akt I C 803/14 nakazano ściągnąć od powódki D. P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 6.924,20 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

(okoliczności bezsporne)

Powódka D. P. ma 51 lat. Osiąga stały miesięczny dochód w wysokości 2.400 zł netto oraz kwotę około 200-540 zł tytułem nadgodzin. Otrzymuje dietę Radnej Miasta G. w wysokości 1.740 zł. Leczy się na tarczycę. Koszt zakupu leków wynosi około 300-400 zł. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem. Wspólnie spłacają pożyczkę z miesięczną ratą w wysokości 1.240 zł. Na ich utrzymaniu pozostaje 22-letni syn, który studiuje, nie mieszka z nimi. Posiadają mieszkanie o powierzchni 47m 2 oraz dom. Pozostałe miesięczne wydatki pozwanej to: ubezpieczenie – 493 zł, energia elektryczna – 300-400 zł, gaz – 300-400 zł (latem), 1.400-2000 zł (zimą), paliwo – 300-400 zł.

(dowód: przesłuchanie pozwanej – k. 125v., płyta CD – k. 128)

Sąd zważył, co następuje;

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy, Sąd nie doszukał się żadnych podstaw do kwestionowania zeznań powódki D. P. w zakresie jej sytuacji rodzinnej, materialnej i zdrowotnej. W ocenie Sądu jej zeznania były szczere, spójne i nie budziły żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Treść prawomocnego zaskarżonego tytułu wykonawczego pozostawała poza sporem.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście (pkt 1), po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne (pkt 2), małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść (pkt 3).

Powództwo z przepisu art. 840 k.p.c., jako środek merytorycznej obrony dłużnika, pozwala na zakwestionowanie wykonalności tytułu wykonawczego w drodze badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tym tytułem i w konsekwencji musi być oparte na przyczynach materialnoprawnych wymienionych w punktach 1 – 3 przytoczonego powyżej przepisu.

Na wstępie podnieść trzeba, iż w niniejszej sprawie pozwany zgłosił zarzut braku legitymacji procesowej biernej.

Legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Legitymację bierną należy wiązać z osobą pozwanego w procesie. Jednocześnie uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego.

W realiach niniejszej sprawy i zastałego układu faktycznego, przed merytorycznym rozstrzygnięciem zasadności zgłoszonego powództwa, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć kwestię posiadania przez pozwanych legitymacji biernej. Kwestia ta ma dla przedmiotowej sprawy istotne znaczenie, warunkujące jej dalszą merytoryczną analizę.

Wskazać w tym miejscu należy, że powództwo przeciwegzekucyjne pochodzić będzie zawsze od dłużnika (powód) i zawsze skierowane będzie przeciwko wierzycielowi (pozwany). Wobec tego brak powyższych przymiotów po którejkolwiek ze stron postępowania skutkować będzie oddaleniem powództwa.

Wierzycielem jest podmiot, na rzecz którego wydany został tytuł wykonawczy oraz podmiot z wniosku, którego prowadzona jest egzekucja. Natomiast w punkcie III. wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016 roku w sprawie o sygn. akt I C 803/14 wierzycielem jest Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Gdańsku, nie zaś pozwani w niniejszej sprawie. Skutkiem pozwania osób nieuprawnionych jest oddalenie powództwa.

Wobec powyższego, uznając, że pozwani nie posiadają legitymacji biernej do występowania w niniejszym procesie, Sąd w punkcie I. wyroku oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania powódki kosztami procesu. Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa. W ocenie Sądu poniesienie przez powódkę kosztów procesu pogorszyłoby znacząco jej nienajlepszą sytuację materialną. Sąd kierował się również charakterem niniejszej sprawy, faktem, że powódka występowała w procesie bez fachowej pomocy prawnej, a wniesienie pozwu przeciwko osobom nie będącym wierzycielami, świadczy o jej nieznajomości prawa i nieporadności.

W tych okolicznościach – zdaniem Sądu – sytuacja majątkowa powódki oraz charakter sprawy w pełni uzasadniają skorzystanie z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c.