Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR A. Z.

Protokolant: sekr. sąd. M. M.

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2020 roku, w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. B.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt II C 704/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 5 października 2018 roku wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wniosła o zasądzenie od M. B. kwoty 1.365,61 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 października 2018 roku od kwoty 1.301,61 zł do dnia zapłaty, kosztów sądowych w kwocie 36 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony łączyła umowa z dnia 22 maja 2009 roku, a pozwana nie wywiązała się z warunków umowy, co skutkowało jej wypowiedzeniem. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: kwota 1.203,38 zł z tytułu niespłaconego kapitału, kwota 98,23 zł z tytułu odsetek karnych oraz kwota 64 zł z tytułu kosztów, opłat i prowizji.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k.4-7v., pismo k.14, pełnomocnictwo k.78, odpis z KRS k.85-94)

W dniu 16 stycznia 2019 roku Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin –Zachód w Lublinie VI Wydziału Cywilnego wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo w całości. Odpis nakazu zapłaty doręczono pozwanej w dniu 28 stycznia 2019 roku.

W dniu 6 lutego 2019 roku pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 16 stycznia 2019 roku. Zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, kwestionując powództwo co do zasady, jak i co do wysokości. Wniosła o oddalenie powództwa w całości.

(nakaz zapłaty k.8v.,dowód doręczenia k.9, sprzeciw od nakazu zapłaty k.9v.)

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2019 roku, wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu przez pozwaną, Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin –Zachód w Lublinie VI Wydziału Cywilnego przekazał sprawę tutejszemu Sądowi, jako sądowi właściwości ogólnej.

(postanowienie k.12)

Na rozprawie w dniu 15 września 2020 roku nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy k.98)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 maja 2009 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.) zawarła z M. B. umowę kredytu o korzystanie z karty kredytowej mBanku numer (...). Limit kredytu ustalono na 1.200 zł. Okres obowiązywania umowy wynosił 12 miesięcy i podlegał automatycznemu przedłużeniu o kolejne 12 miesięcy, przy zachowaniu dotychczasowej wysokości kwoty kredytu, pod warunkiem należytego wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków wynikających z umowy, „Regulaminu kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych mBanku” i Ramowej Umowy Kredytowej. Kredytobiorca był zobowiązany do spłaty kwoty nie mniejszej niż minimalna kwota spłaty podana w wyciągu rachunku karty kredytowej w terminie podanym na wyciągu z rachunku karty kredytowej.

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej w dacie zawarcia umowy 19% w stosunku rocznym.

W razie uchybienia przez kredytobiorcę postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty mBank był uprawniony do podjęcia działań upominawczych, a w przypadku ich podjęcia do obciążenia kredytobiorcy kosztami i opłatami z tytułu monitów telefonicznych, kosztami upomnień oraz kosztami wezwań do zapłaty, których wysokość określana jest w „Taryfie prowizji i opłat bankowych w mBanku”

W umowie nie wskazano przesłanek, terminu ani trybu wypowiedzenia umowy.

Natomiast, w umowie przewidziano, że w sprawach nieuregulowanych w umowie o kartę kredytową mBanku stosuje się postanowienia „Regulaminu kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych mBanku”, „Tabeli oprocentowania mBanku” oraz „Taryfy prowizji i opłat bankowych w mBanku”.

(dowód: umowa k.18-19v., harmonogram spłaty kredytu k.21-23, formularz informacyjny k.24-29, potwierdzenie zawarcia umowy kredytu k.36-41)

Pismem z dnia 28 marca 2018 roku (...) Spółka Akcyjna w W. wypowiedziała M. B. umowę V. C. R. z zachowaniem 2 miesięcznego terminu wypowiedzenia od dnia doręczenia pisma. W piśmie wskazano, że całkowita kwota zadłużenia na dzień sporządzenia pisma wynosi 1.264,54 zł, w tym kapitał w kwocie 1.203,38 zł i odsetki w kwocie 29,16 zł, opłaty i prowizje w kwocie 32 zł. Przesyłka zawierająca oświadczenie banku o wypowiedzeniu pozwanej wskazanej umowy została zawrócona po awizacji.

(dowód: wypowiedzenie k.15, kserokopia przesyłki k.18-19)

W dniu 2 października 2018 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych, w którym wskazano, że (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. przysługują wierzytelności względem M. B. z tytułu umowy z dnia 22 maja 2009 o korzystanie z karty kredytowej w łącznej wysokości 1.365,61 zł, w tym tytułem należności głównej kwota 1.203,38 zł, kwota 98,23 zł tytułem odsetek karnych oraz kwota 64 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji. Ponadto, wskazano, że od dnia 2 października 2018 roku naliczane są dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1.365,61 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k.20, pełnomocnictwo k.80-80 v.)

Dokonując ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia Sąd miał na względzie, iż załączony do pozwu wyciąg z ksiąg bankowych (k.20), w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących zasady postępowania dowodowego, stanowi jedynie dowód z dokumentu prywatnego, którego wartość dowodową określa art. 245 k.p.c. Stosownie do treści powołanego przepisu dokument prywatny stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. A zatem, wskazany dokument nie stanowi dowodu na okoliczność wysokości zobowiązania pozwanej, lecz jedynie na okoliczność, iż osoba na nim podpisana złożyła oświadczenie w nim zawarte.

Ustalając stan faktyczny, będący podstawą wyrokowania Sąd pominął w wydruki elektronicznego zestawienia operacji złożone do akt sprawy, albowiem dotyczy on rozliczenia zadłużenia pozwanej przy założeniu, że na skutek wypowiedzenia umowy kredytu pismem z dnia 28 marca 2018 roku cała kwota kredytu stała się natychmiast wymagalna i jako takie pozostają nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, o czym będzie mowa w toku rozważań prawnych. Ponadto, ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, jakie były minimalne kwoty spłaty kredytu oraz ich terminy wskazane w wyciągach z rachunku karty kredytowej, gdyż do akt sprawy nie złożono w ogóle takich wyciągów, co uniemożliwia Sądowi ocenę złożonego zestawienia operacji w zakresie prawidłowości zawartych w poszczególnych rubrykach przypisów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie (...) Spółka Akcyjna w W. wnosiła o zasądzenie od pozwanej kwoty 1.365 zł z tytułu umowy kredytu o korzystanie z karty kredytowej z dnia 22 maja 2009 roku, która została wypowiedziana wobec naruszenia przez pozwaną warunków jego spłaty.

Pozwana kwestionował powództwo, co do zasady jak i co do wysokości.

Zgodnie z art.69 ust.1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia spornej umowy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei, jak wynika z art.3 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia spornej umowy (tj. z dnia 26 września 2014 roku, Dz.U. z 2014 roku, poz. 1497), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt, w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.

Stosownie do przepisu art.75 ust.1 ustawy Prawo bankowe, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu bank może wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni (ust.2 art.75 Prawa bankowego).

Zgodnie z art.75c ust.1 ustawy Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (ust.2 art.75c Prawa bankowego).

Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu przez bank powoduje postawienie kredytu w stan wymagalności. Po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu, wraz z odsetkami i innymi kosztami (w tym prowizją), w dniu rozwiązania umowy (upływu terminu wypowiedzenia), jeśli kredyt został mu już wypłacony (por. np. W. P., „Prawo bankowe”). Po tej dacie bank może też skorzystać z przyjętych zabezpieczeń i przez wykonanie wynikających z nich uprawnień doprowadzić do zaspokojenia swojej wierzytelności. Jeśli kredytobiorca nie spłaci długu po upływie terminu wypowiedzenia, bank jest też uprawniony do dochodzenia roszczenia, w tym na drodze egzekucyjnej. Wypowiedzenie kredytu należy uznać za uprawnienia kształtujące, zmierza bowiem do rozwiązania stosunku prawnego. Oświadczenie o wypowiedzeniu, aby odnieść zamierzony skutek, musi dojść do adresata w taki sposób, aby mógł się z nim zapoznać ( art. 61 k.c.). Możliwość skorzystania przez bank z uprawnienia do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem oraz prawidłowość owego wypowiedzenia może podlegać kontroli sądu, zarówno w odrębnym postępowaniu o ustalenie ( art. 189 k.c.), jak i w sprawie z powództwa banku o zapłatę.

W złożonej do akt sprawy umowy kredytu o korzystanie z karty kredytowej z dnia 22 maja 2009 roku nie wskazano przesłanek, trybu ani terminu wypowiedzenia owej umowy. Wprawdzie, w umowie przewidziano, że w sprawach nieuregulowanych w umowie o kartę kredytową mBanku stosuje się postanowienia „Regulaminu kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych mBanku”, „Tabeli oprocentowania mBanku” oraz „Taryfy prowizji i opłat bankowych w mBanku”, jednakże strona powodowa nie przedłożyła do akt sprawy żadnego z tych dokumentów. W tej sytuacji, Sąd nie dysponował materiałem dowodowym pozwalającym na dokonanie oceny, czy w przedmiotowej sprawie zachodziły podstawy do wypowiedzenia przez (...) Spółkę Akcyjną w W. łączącej strony umowy kredytu o korzystanie z karty kredytowej, a także czy zastosowano właściwy tryb postępowania i termin wypowiedzenia umowy. Zaś pozwana kwestionowała powództwo co do zasady i wysokości. Zgodnie z umową kredytu o korzystanie z karty kredytowej, pozwana była zobowiązana do spłaty kwoty nie mniejszej niż minimalna kwota spłaty podana w wyciągu rachunku karty kredytowej w terminie podanym na wyciągu z rachunku karty kredytowej. Do akt sprawy nie złożono żadnych wyciągów z rachunku karty kredytowej (w tym za okres w którym dokonano wypowiedzenia umowy), nie sposób zatem ustalić, czy pozwana istotnie uchybiła postanowieniom umowy i w jakim zakresie, a w konsekwencji, czy zachodziły podstawy do wypowiedzenia umowy.

Ponadto, niezłożenie do akt sprawy „Taryfy prowizji i opłat bankowych w mBanku” oraz Regulaminu kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych mBanku”, nie pozwala na zweryfikowanie prawidłowości naliczenia dochodzonej pozwem kwoty 64 zł z tytułu opłat i prowizji oraz ustalenie czy i w jakiej sytuacji na pozwanej spoczywał obowiązek ponoszenia dodatkowych opłat umownych. Na uwagę zasługuje także okoliczność, iż w pozwie ani wyciągu z ksiąg bankowych nie wskazano, w jaki sposób kwota ta została wyliczona, ani jakie opłaty czy prowizje obejmuje.

Natomiast, zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia powyższych okoliczności spoczywał na stronie powodowej jako wywodzącej z nich skutki prawne.

W razie uchybienia przez kredytobiorcę postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty mBank był uprawniony do podjęcia działań upominawczych, a w przypadku ich podjęcia do obciążenia kredytobiorcy kosztami i opłatami z tytułu monitów telefonicznych, kosztami upomnień oraz kosztami wezwań do zapłaty.

Pismem z dnia 28 marca 2018 roku (...) Spółka Akcyjna w W. wypowiedział M. B. umowę o kredyt o korzystanie z karty kredytowej wskazując na 2- miesięczny termin wypowiedzenia od dnia doręczenia pisma.

Zważyć jednak należy, iż zakres obowiązków banku warunkujących możliwość skorzystania z instytucji wypowiedzenia umowy kredytu przewiduje art. 75c ust. 1 ustawy Prawo bankowe. Jak wynika z powołanego przepisu, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Ponadto, w wezwaniu do zapłaty bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Przepis art.75c ustawy Prawo bankowe został dodany ustawą z dnia 25 września 2015 roku o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1854) z dniem 27 listopada 2015 roku, a więc już po zawarciu przez strony spornej umowy kredytu. Jednakże, zgodnie z art.12 wskazanej ustawy nowelizującej, znajdował zastosowanie także do umów zawartych przed jego wejściem w życie, a banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, miały obowiązek dostosować swoją działalność do wymagań określonych w art.75c ustawy Prawo bankowe. W konsekwencji, wymogi przewidziane w przepisie art.75c ustawy Prawo bankowe dotyczące trybu wypowiedzenia umowy kredytu znajdowały zastosowanie także do łączącej strony umowy kredytu o korzystanie z karty kredytowej z dnia 22 maja 2009 roku.

Jak powszechnie przyjmuje się w doktrynie i orzecznictwie, powołany przepis art.75c Prawa bankowego ma charakter semidyspozytywny. Określa niezbędne minimum czynności ze strony banku konieczne dla skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, może jednak zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu, ale jedynie na korzyść kredytobiorcy np. przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu, wydłużenie terminu spłaty zadłużenia, wydłużenie postępowania związanego z wysyłaniem wezwań i upomnień (tak między innymi Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 6 czerwca 2019 roku, I ACa 1132/18, opubl. L., Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie I ACa 1609/17, Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie I Ca 180/18, Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 września 2016 roku, II CSK 750/15, opubl. L.).

Bank nie może bowiem swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu, jeśli nie wdrożył uprzednio tzw. działań upominawczych. Dokonanie wypowiedzenia umowy kredytowej nie może być bowiem czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy nawet jeśli istnieją podstawy do podjęcia takiego działania zgodnie z treścią umowy. Jest to bowiem najbardziej dotkliwa sankcja dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niej powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań (zob. T. Czech, „Obowiązki banku w razie opóźnienia kredytobiorcy ze spłatą kredytu”, Monitor Prawa Bankowego 2016 nr 12, str. 66-78; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 roku, II CSK 750/15, opubl. Legalis 1555664).

W przedmiotowej sprawie, (...) Spółka Akcyjna w W. jako podstawę faktyczną pozwu wskazała zaległości w spłacie kredytu przez pozwaną skutkujące wypowiedzeniem umowy, a pozwana kwestionowała powództwo co do zasady i wysokości. A zatem, rozważenia wymagało czy umowa kredytu została skutecznie wypowiedziana.

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności niniejszej sprawy, należy wskazać, że powódka reprezentowana w toku całego postępowania przez zawodowego pełnomocnika nie wykazała, aby dokonała wypowiedzenia łączącej strony umowy kredytu w sposób wymagany przez przepisy Prawa bankowego, w tym art. 75c ustawy Prawo bankowe. Ani z twierdzeń pozwu ani ze złożonych do akt sprawy dokumentów nie wynika, aby wypowiedzenie umowy dokonane pismem z dnia 28 marca 2018 roku było poprzedzone wezwaniem do zapłaty przewidzianym w art. 75c ustawy Prawo bankowe t.j. wezwaniem do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od otrzymania wezwania, z pouczeniem o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

W konsekwencji, nie sposób uznać, aby oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy kredytu zawarte w piśmie z dnia 28 marca 2018 roku było skuteczne i doprowadziło do rozwiązania stosunku umownego wynikającego z umowy kredytu o korzystanie z karty kredytowej zawartej w dniu 22 maja 2009 roku, a po stronie kredytobiorcy powstał obowiązek spłaty całego kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami. Powództwo podlegało zatem oddaleniu, jako przedwczesne.

Natomiast, jeśli strony nadal wiąże sporna umowa z dnia 22 maja 2009 roku, pozwana jest jedynie zobowiązana do spłaty kwoty nie mniejszej niż minimalna kwota spłaty podana w wyciągu rachunku karty kredytowej w terminie podanym na wyciągu z rachunku karty kredytowej. Zaoferowany przez pełnomocnika strony powodowej materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie wysokości zadłużenia pozwanej z tego tytułu w dacie wyrokowania, bowiem rozliczenie zadłużenia pozwanej znajdujące się w złożonych do akt dokumentach w postaci wydruków elektronicznego zestawienia operacji zostało dokonane przy założeniu, że na skutek wypowiedzenia umowy kredytu pismem z dnia 28 marca 2018 roku cała kwota kredytu stała się natychmiast wymagalna. Ponadto, podstawę faktyczną żądania pozwu stanowi wypowiedzenie umowy kredytu na skutek braku spłaty kredytu zgodnie z umową, skutkujące rozwiązaniem umowy kredytu i wymagalnością całego zobowiązania. Natomiast, zgodnie z art. 505 ⁴ § 1 k.p.c., w brzmieniu sprzed nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego obowiązującej od dnia 7 listopada 2019 roku, znajdującym w niniejszej sprawie zastosowanie poprzez z art.11 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), w postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa, w tym w zakresie podstawy faktycznej, jest niedopuszczalna.

Na marginesie, wskazać należy, iż wysokość zadłużenia pozwanej na dzień 26 kwietnia 2019 roku wynikająca z elektronicznego zestawienia operacji w zakresie kapitału i odsetek jest niższa niż wskazana w pozwie oraz wyciągu z ksiąg bankowych, a mimo tego nie miało miejsce cofnięcie powództwa w żadnej części.

Stosownie do treści art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela zaś stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76), że rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności jeżeli strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Mając na uwadze powyższe powództwo podlegało oddaleniu.

Pozwana nie poniosła kosztów procesu, brak było zatem podstaw do orzekania w tym przedmiocie.