Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. O. prawa do przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że w wyniku dokonanego przeliczenia wartość kapitału początkowego nie uległa zmianie. Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 12 lipca 1976 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku jako pracy w warunkach szczególnych, ponieważ świadectwo pracy nie zawiera informacji, w jakim okresie na danym stanowisku wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

(decyzja – k. 10 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W odwołaniu od w/w decyzji J. O. wskazał, że w dniu 12 lipca 1976 roku podjął zatrudnienie jako elektryk – automatyk w (...) S.A. i do jego obowiązków należało utrzymanie ruchu maszyn produkcyjnych w następujących wydziałach produkcyjnych:

1.  Kotłownia węglowa – utrzymanie ruchu:

a.  Rusztów węglowych – naprawa napędów i sterowania elektrycznego;

b.  Pomp wody;

2.  Laboratorium Kotłowni – naprawa i konserwacja urządzeń laboratorium

3.  Oświetlenie terenowe sterowane z fotorezystora umiejscowionego na kominie kotłowni na wysokości około 25 metrów nad ziemią:

a.  Wymiana elementu na kominie;

b.  Naprawa układu sterowania elektrycznego oświetlenia terenowego;

4.  Bocznica kolejowa – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego gąsiennicowej ładowarki węgla;

5.  Pralnia zakładkowa – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego pralnic i innych urządzeń;

6.  T. Odpadkowa – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego ciągu trzepiącego;

7.  Introligatornia – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego m.in.:

a.  Linotypów;

b.  Gilotyn do papieru;

8.  Oddział Przygotowawczy Przędzalni (...) – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego:

a.  Klejarka O.;

b.  S. O.;

c.  Parownik O.;

d.  Urządzenia laboratorium;

9.  Oddział Mechaniczny naprawa urządzeń sterowania elektrycznego m.in.:

a.  Obrabiarki;

b.  Tokarki;

c.  Gilotyny;

d.  Zgniatarki;

e.  Giętarki;

f.  Zgrzewarki;

10.  Wydział Przędzalni ”Ł.” – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego m.in.:

a.  Ciągi Trzepiące;

b.  Zgrzeblarki;

c.  B.;

d.  R.;

e.  Przewijarki;

f.  N.;

g.  Przędzarki;

11.  Kotłownia (...) – naprawa urządzeń sterowania elektrycznego;

12.  Wykańczalnia Tkanin (1996 r. – 2003 r. Mistrz Warsztatu (...)) – Dozór, Nadzór i współpraca przy wykonywaniu prac utrzymania ruchu elektrycznego w następujących oddziałach:

a.  S.;

b.  Farbiarnia;

c.  Suszarnia;

d.  B.;

e.  Kuchnia farb (przygotowanie barwników do tkanin);

f.  A. – ładowanie akumulatorów;

13.  Centrala telefoniczna – dozór, nadzór i współpraca przy usuwaniu awarii sieci telefonicznej.

(odwołanie – k. 3- 3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organu rentowego wniósł o jego oddalenie, przytaczając tożsamą argumentację, co w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4 – 4 verte)

Na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku wnioskodawca poparł odwołanie, zaś organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

(stanowiska stron na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku e-protokół (...):25:42 – 00:26:48 k. 67)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. O. urodził się w dniu (...).

(bezsporne)

Wnioskodawca z zawodu jest technikiem elektroniki.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku e-protokół (...):03:51 – 00:15:05 k. 66 verte w związku z e-protokół z dnia 12 lutego 2020 roku 00:01:51 – 00:14:10 k. 40 verte, świadectwo – k. 2 część A akt osobowych załączonych do akt sprawy )

Okres pracy ubezpieczonego kształtował się w następujący sposób:

- w okresie od dnia 2 września 1974 roku do dnia 7 lipca 1976 roku był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł. na stanowisku elektromontera;

- w okresie od dnia 12 lipca 1976 roku do dnia 20 grudnia 2000 roku w (...) Spółce Akcyjnej w P. na stanowisku elektromontera i mistrza,

- w okresie od dnia 1 marca 1991 roku do dnia 31 lipca 1991 roku, od dnia 1 września 1991 roku do dnia 30 września 1991 roku, od dnia 1 stycznia 1992 roku do dnia 30 czerwca 1993 roku pracował natomiast w Miejskim Ośrodku (...) w P. na stanowisku specjalisty do spraw obsługi i konserwacji urządzeń elektroakustycznych.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku e-protokół (...):03:51 – 00:15:05 k. 66 verte w związku z e-protokół z dnia 12 lutego 2020 roku 00:01:51 – 00:14:10 k. 40 verte, pismo – k. 52, umowa o pracę – k. 5, k. 7 – 11, k. 22, k. 39 część B załączonych do sprawy akt osobowych, świadectwo pracy – k. 3- 3 verte, k. 4, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu- k. 5- 5 verte, k. 6 – 6 verte część C załączonych do sprawy akt osobowych, )

W okresie zatrudnienia w (...) Spółce Akcyjnej w P. skarżący do 1996 roku pracował jako automatyk – elektromonter, a następnie został mistrzem warsztatu elektrycznego przędzalni (...) i warsztatu automatyków wykańczalni tkalni. Zajmował się naprawą urządzeń automatyki sterowania i naprawą urządzeń elektronicznych. Wnioskodawca zajmował się naprawą urządzeń sterujących, automatyki i elektroniki. Prace wykonywał na zewnątrz i wewnątrz budynków, na bocznicy kolejowej, na pralni zakładowej, trzepialni odpadkowej. Wnioskodawca zajmował się również wykonywaniem czynności w centrali telefonicznej – przekaźnikowej. Jako mistrz wykonywał dotychczasową pracę oraz nadzorował pracę warsztatu elektrycznego Przędzalni (...) i warsztatu automatyki wykańczalni tkanin. Do jego obowiązków jako mistrza należało także nadzorowanie pracy elektryków oraz utrzymanie w ruchu wszystkich maszyn i urządzeń w zakresie elektrycznym. Wnioskodawca miał swoje pomieszczenie w budynku wykańczalni i stamtąd dokonywał nadzoru pracowników.

( zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku e-protokół (...):03:51 – 00:15:05 k. 66 verte w związku z e-protokół z dnia 12 lutego 2020 roku 00:01:51 – 00:34:28 k. 40 verte- 41, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu
12 lutego 2020 roku e-protokół (...):36:55- 00:50:16 k. 41- 41 verte, zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 12 lutego 2020 roku e-protokół (...):51:25- 01:00:48 k. 41 verte )

Odwołujący w spornym okresie zatrudnienia nie wykonywał żadnych czynności związanych z przesyłaniem energii elektrycznej ani jej wytwarzaniem.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 29 lipca 2020 roku e-protokół (...):15:05 – 00:22:50 k. 66 verte – 67)

Wnioskodawca uzyskał:

- zaświadczenie kwalifikacyjne D i E za okres od dnia 25 czerwca 1996 roku do dnia 25 czerwca 2001 roku dotyczące spełnienia wymagań kwalifikacyjnych do pracy w gospodarce energetycznej oraz dozoru urządzeń i instalacji elektroenergetycznych: sieci elektroenergetycznych, urządzeń prostownikowych, elektrycznych urządzeń napędowych, urządzeń oświetlenia energetycznego, aparatury kontrolno – pomiarowej, bez prac montażowych i kontrolno- pomiarowych,

- świadectwo kwalifikacyjne E za okres od dnia 27 października 2016 roku do dnia
26 października 2021 roku uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji.

( zaświadczenia – k. 53- 54 verte, świadectwo kwalifikacyjne – k. 57 – 57 verte)

W świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 24 maja 2004 roku (...) Spółka Akcyjna w P. wskazała, że wnioskodawca był zatrudniony w powyższym zakładzie w okresie od dnia 12 lipca 1976 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku oraz od dnia 21 grudnia 2000 roku do dnia 15 kwietnia 2003 roku i w okresie od dnia 12 lipca 1976 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej na stanowisku elektromontera wymienionym w wykazie A w dziale nr II poz. nr 1 pkt 9 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 29 z dnia 6 sierpnia 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego oraz prace przy dozorze inżynieryjno – technicznym na stanowisku mistrza wymienionym w wykazie A w dziale nr XIV poz. Nr 24 w/w załącznika.

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 9 załączonych do sprawy akt organu rentowego )

Decyzją z dnia 23 sierpnia 2001 r. organ rentowy ustalił wartość kapitału początkowego J. O.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od dnia 1 stycznia 1989 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosił 108,23 %. Do ustalenia kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości 23 lat, 9 miesięcy oraz nieskładkowe w ilości 6 miesięcy. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 131.722,25 zł.

(decyzja – k. 13-14, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 15 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca złożył wniosek emeryturę w dniu 8 kwietnia 2019 roku.

(wniosek – k. 1-3 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2019 r. organ rentowy z urzędu ponownie przeliczył kapitał początkowy i ustalił jego wartość na dzień 01.01.1999 r. na 132.150,70 zł.

(decyzja – k. 22-23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 4 kwietnia 2019 roku tj. od daty osiągnięcia wieku 65 lat. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem ich waloryzacji. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 217720,05 zł;

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi – 531284,23 zł;

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem ich waloryzacji wynosi 92965,18 złotych

- średnie dalsze trwanie życia- 217,10 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wynosi – 3878,26 zł

Obliczenie wysokości emerytury: ( (...),05 + (...),23 + (...),18) / 217,10 = 3878,26 zł.

Jednocześnie wskazano, że organ rentowy odmówił przyznania rekompensaty na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, gdyż wnioskodawca za okres zatrudnienia od 12 lipca 1976 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku nie przedstawił świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(decyzja – k. 5-6 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 1 lipca 2019 roku skarżący złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno- rentowego, załączając świadectwo pracy w warunkach szczególnych w warunkach szczególnych z dnia 24 maja 2004 roku wystawione przez (...) Spółkę Akcyjną w P..

(wniosek – k. 7 – 7 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 24 lipca 2019 r. organ rentowy odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, ponieważ przedłożone dowody nie powodują zmiany wartości kapitału początkowego.

(decyzja – k. 28 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją odmówiono wnioskodawcy prawa do przeliczenia emerytury.

(decyzja – k. . 10 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, aktach osobowych oraz na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz świadków: J. S., J. K., którzy w spornym okresie pracowali razem z ubezpieczonym i mają w związku z tym wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez odwołującego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje oddaleniem odwołania.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz.U. z 2019r. Nr 1924) określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Stosownie do treści art. 2 ust. 5 w/w ustawy, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 analizowanej ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat. Z kolei zgodnie z ust. 2 powoływanego przepisu, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 23 ust. 1 wspomnianej ustawy stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego,
o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 23 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

W związku z powyższym wskazać należy, iż prawo do rekompensaty, zgodnie ze wskazaną wyżej ustawą, mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 roku Nr 53) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym bezsporne było, że odwołujący nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym
w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. W ocenie Sądu wnioskodawca nie spełnia jednak warunku posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia oraz dopuścił dowód z przesłuchania skarżącego oraz zeznań świadków.

Organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy do zatrudnienia w szczególnych warunkach okresu od dnia 12 lipca 1976 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku
w (...) S.A. na stanowisku automatyka – elektromontera i mistrza warsztatu elektrycznego, ponieważ świadectwo nie zawiera informacji, w jakim okresie na danym stanowisku wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca w spornym okresie był zatrudniony w (...) Spółce Akcyjnej w P. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: automatyka – elektromontera i mistrza warsztatu elektrycznego.

W/w pracodawca w dniu 24 maja 2004 r. wystawił świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że wnioskodawca w okresie od 12 lipca 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej oraz pełnił dozór inżynieryjno – techniczny. Skarżący był zatrudniony na stanowiskach: elektromontera wymienionym w wykazie A w dziale nr II poz. nr 1 pkt 9 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 29 z dnia 6 sierpnia 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego oraz na stanowisku mistrza wymienionym w wykazie A w dziale nr XIV poz. Nr 24 w/w załącznika.

Treść wykazu A do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych wymienione w dziale II wykazu, są pracami w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalona jest wykładnia w odniesieniu do przepisu z wykazu A, dział II do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r.

(...) to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. Wówczas wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różne roboty elektryczne nienależące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie roboty elektryczne, lecz tylko o wskazane w dziale II prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Branżowy charakter pracy w energetyce ma zatem znaczenie decydujące. Pojęcie pracy w szczególnych warunkach w energetyce należy rozumieć ściśle, zresztą taka wykładnia jest właściwa do prac w szczególnych warunkach z wykazu A do rozporządzenia. Innymi słowy praca w szczególnych warunkach w energetyce nie obejmuje wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych lub ektroenergetycznych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09 i z 17 kwietnia 2014 r., I UK 384/13).

Nie wystarcza wykonywanie prac przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, jeśli nie są związane i nie wynikają z podstawowej działalności jaką jest wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej. Odnosi się to również do robót elektroenergetycznych. Praca w szczególnych warunkach w energetyce nie obejmuje wszelkich prac wykonywanych przez elektromonterów i elektryków zatrudnionych w innych przedsiębiorstwach (wyrok z 15 września 2014 r., II UK 301/14).

Za prace w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu (branży) i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanymi z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające (przetwarzające) energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające (dostarczające) tę energię do odbiorców. Umieszczenie w dziale II wykazu A (na takich samych, równych zasadach) prac montażowych, remontowych i eksploatacyjnych oznacza, iż każdy z tych rodzajów prac musi charakteryzować się narażeniem na ekspozycję takich samych czynników szkodliwych oraz takim samym stopniem owej ekspozycji (wyrok z 24 czerwca 2015 r., I UK 359/14).

Za prace w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanych z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające tę energię do odbiorców (wyrok z 16 czerwca 2017 r., III UK 281/16).

Wykładnię powyższą potwierdza jedno z ostatnich orzeczeń w odniesieniu do elektromontera w cementowni (wyrok z 6 marca 2018 r., II UK 714/16; zob. także wyroki z 27 czerwca 2018 r., II UK 714/16 i z 18 lipca 2018 r., III UK 101/17).

Na tle tej wykładni uprawnione jest stwierdzenie, że wnioskodawca nie pracował w energetyce przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej.

Spójnik "oraz" w dziale II, wykazu A oznacza koniunkcję, a zatem zatrudnienie przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych to również prace w energetyce. Zatrudnionym w energetyce nie jest zatem ten, kto jest elektromonterem w zakładzie branży budowlanej, bo jego praca nie polega na wytarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej ani stale (dzień po dniu) i w pełnym wymiarze pracy przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. W sprawie nie ustalono takiego stanu faktycznego. W zakładach produkcyjnych (budowalnych, przemysłowych) znajdowała się sieć i urządzenia elektryczne, cieplne, co nie znaczy, że ich montaż, remont i eksploatacja składa się na pracę w energetyce. Czym innym jest sieć elektryczna i urządzenia elektroenergetyczne w zakładzie produkcyjnym (przemysłowym) budownictwa i czym innym jest sieć elektryczna i takie urządzenia w energetyce. Praca elektromontera w takim zakładzie nie polega wszak na stałym montażu i remoncie tych urządzeń. Montaż i remont takich urządzeń w zakładzie produkcyjnym nie są wykonywane codziennie (raczej raz na jakiś czas). Z natury urządzenia tego rodzaju w zakładzie produkcyjnym są stałe i trwałe. Pozostaje ich eksploatacja, lecz nie jest to eksploatacja urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych w energetyce.

Konsekwentnie, skoro zatrudniający pracodawca nie należał do energetyki, to traci na znaczeniu praca wnioskodawcy jako elektromontera i mistrza.

W tym miejscu podkreślić należy, ze świadectwo pracy w szczególnych warunkach oraz świadectwo pracy mają jedynie charakter dokumentu prywatnego, zatem zdaniem Sądu samo ich posiadanie organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Traktuje się je jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r. sygn. III AUa 3113/08, opubl. LEX nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 r. sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach 2007 r., Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 r. sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. 2008 r., Nr 4, str. 60).

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pomimo, iż wnioskodawca został zatrudniony na stanowiskach elektromontera- mistrza i w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazane było, iż wykonywał prace między innymi przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej to faktycznie w spornym okresie zatrudnienia, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę, która w swej istocie nie zawierała w sobie w/w elementów wspólnych i charakterystycznych dla tego typu prac. Odwołujący zajmował się naprawą i konserwacją urządzeń znajdujących się w zakładzie pod względem elektrycznym i dotyczącym automatyki. Powołani w sprawie świadkowie zgodnie zeznali, że jako mistrz wykańczalni jego zakres obowiązków nie uległ drastycznym zmianom. Nowym elementem było nadzorowanie pracy innych elektryków. Znamiennym dla niniejszego postępowania faktem były zeznania wnioskodawcy, który wskazał, iż w toku zatrudnienia nie zajmował się wykonywaniem prac przy przesyłaniu energii elektrycznej czy przy jej wytwarzaniu.

W ocenie Sądu czynności wykonywanych przez wnioskodawcę nie można zakwalifikować do prac wymienionych w wykazie A dział II do rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983 roku, gdyż prace polegające na naprawie urządzeń znajdujących się w zakładzie: sterujących, automatyki czy elektroniki oraz utrzymywaniu ich w ruchu w zakresie elektrycznym nie należą do tego typu kategorii, tym bardziej, zatem nie można uznać ubezpieczonemu okresu pracy na stanowisku mistrza do pracy w warunkach szczególnych (wykaz A. X. poz.24 rozporządzenia), w którym to nadzorował wykonywanie takich prac przez innych pracowników.

Biorąc pod uwagę wszystkie przytoczone okoliczności, stwierdzić należy, że wnioskodawca ze względu na niewykazanie, wymaganego ustawowo, 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie nabył prawa do rekompensaty.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

z/odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji