Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI GC 1723/19

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w S. wniosła przeciwko pozwanemu (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 1423 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 11 maja 2019 r do dnia zapłaty, tytułem pełnych kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 30 października 2019 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty zaskarżając nakaz w całości wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, podnosząc m.in. złożenie skutecznej oferty najmu pojazdu zastępczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 marca 2019 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku czego uszkodzony został pojazd marki M. (...) nr rej. (...) (klasy D) należący do A. K.. Pojazd poszkodowanej został odholowany z miejsca kolizji na parking strzeżony powódki. Sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym (...) spółką akcyjną w W..

Bezsporne.

Poszkodowana na czas procesu likwidacji szkody dnia 8 marca 2019 r. wynajęła od powódki pojazd zastępczy marki F. nr rej. (...) (klasy D) w rozliczeniu bezgotówkowym. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, strony ustaliły czynsz najmu na kwotę 200 zł plus podatek VAT.

Powódka w imieniu poszkodowanej dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy. W trakcie rozmowy telefonicznej, zgłaszający szkodę poinformował pozwaną, że poszkodowana korzysta już z pojazdu zastępczego przy stawce 200 zł netto. Przedstawiciel pozwanej poinformował pracownika powódki, że akceptowalna stawka najmu wynosi 137 zł brutto, z możliwością jej weryfikacji. Nadto przekazał informacje o możliwości najmie pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracującej z pozwaną, za wskazaną stawkę. Poinformowano, że w tym celu należy skontaktować się z wypożyczalnią, a najem miał być nieodpłatny. Konsultant zapewnił, że gwarantem warunków najmu jest pozwany, zaś poszkodowana ponosiłaby jedynie koszt paliwa. Pracownik pozwanej wyjaśnił, że wszelkie dokumenty związane z najem doręczane są poszkodowanemu w chwili dostarczenia pojazdu zastępczego, a w razie gdyby wówczas warunku nie odpowiadały poszkodowanemu, nie poniesie kosztów związanych z podstawieniem pojazdu.

Dowód:

- umowa najmu k.16-17;

- oświadczenie k. 21;

- ogólne warunki najmu samochodu k. 18;

- druk zgłoszenia szkody k. 42-43

- nagranie zgłoszenia szkody, płyta CD k. 25.

Również wiadomością e-mail z dnia 11 marca 2019 r. pozwany poinformował powódkę o możliwości zorganizowania nieodpłatnego najmu pojazdu zastępczego.

Wiadomością e-mail z dnia 13 marca 2019 r. pozwany przesłał powódce dodatkowe informacje dotyczące oferty najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- pismo z dnia 11 marca 2019 r. k. 37-41;

- wiadomość e-mail z dnia 11 marca 2019 r. k. 37

- informacja o warunkach najmu k. 45-46;

- wiadomość e-mail z dnia 13 marca 2019 r. k. 44.

Poszkodowana zwróciła pojazd powódce w dniu 28 marca 2019 roku.

Powódka wystawiła poszkodowanej fakturę VAT nr (...) z dnia 28 marca 2019 roku na kwotę 5596,50 zł za najem pojazdu zastępczego przez 21 dni przy stawce 200 zł netto za dobę (łącznie 5166 zł brutto) i usługę parkowania uszkodzonego pojazdu przez okres 14 dni przy stawce 25 zł netto za dobę (łącznie koszt usługi parkingowej wyniósł 430,50 zł brutto).

Dowód:

- faktura (...) r. k. 15;

- umowa z wypożyczalnią k. 62-64;

- (...) k. 65;

- zeznania świadka A. K. k. 69.

W dniu 28 marca 2019 r. poszkodowana A. K. zawarła z powódką umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelała na rzecz powódki wierzytelność przysługującą jej z tytułu zdarzenia z dnia 7 marca 2019 r. w stosunku do pozwanego, w szczególności z tytułu usług parkowania pojazdu uszkodzonego i najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- umowa cesji z dnia 28 marca 2019 r. k. 14.

W piśmie z dnia 10 kwietnia 2019 roku powódka poinformowała pozwaną o umowie cesji wierzytelności zawartej z poszkodowaną i wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 5166 zł tytułem kosztów najmu samochodu zastępczego i kwoty 430,50 zł z tytułu usługi parkingowej.

Dowód:

- pismo powódki z dnia 10 kwietnia 2019 r. k. 19;

Decyzją z dnia 7 maja 2019 r. pozwana na podstawie opisanej wyżej faktury VAT nr (...) z dnia 28 marca 2019 roku przyznała poszkodowanej odszkodowanie w łącznej kwocie 3743,50 zł, uznając za uzasadniony cały okres najmu, przy stawce zastosowanej przez powódkę – 200 zł netto dla 3 dni najmu w okresie od 8- 11 marca 2019 r., w pozostałym zakresie przy zweryfikowanej dobowej stawce do kwoty 137 zł brutto/doba, uznając również za uzasadniony koszt parkowania uszkodzonego pojazdu w całości tj. co do kwoty 430,50 zł.

Dowód:

- decyzja A. z dnia 7 maja 2019 r. k. 20.

Wynajmowany pojazd marki F. (...) należy do tej samej klasy lecz innej grupy aut w porównaniu z uszkodzonym samochodem M. (...).

Z przeprowadzonej analizy ofert dotyczących najmu samochodów osobowych wynika, że stawki dla jednej doby przy 21 dniowym okresie najmu pojazdu odpowiadającego zarówno klasie samochodu wynajmowanego, jak i uszkodzonego na rynku lokalnym w okresie zaistnienia szkody przy bezgotówkowym rozliczeniu kosztów z uwzględnieniem zawarcia umowy na czas nieokreślony, pełnego ubezpieczenia OC i AC oraz braku kaucji, wynosiły od 170,00 zł do 260,00 zł netto (brutto od 209,10 zł do 319,80 zł), średnio 216,43 zł netto (brutto 266,21 zł).

Dowód:

- opinia biegłego sądowego R. S. k. 72-77.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Spór dotyczył wyłącznie uzasadnionej stawki najmu, w tym uchybienia przez poszkodowanego obowiązkowi minimalizacji szkody.

Poza oczywistym obowiązkiem ubezpieczyciela pełnego naprawienia szkody, istnieje jednak również obowiązek wierzyciela (poszkodowanego w sprawie) zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Kwestia ta była przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17. Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej i najkorzystniejszej. Sąd zdaje sobie przy tym sprawę, że często propozycja najmu jest tak zawoalowana, że niedostrzegalna w natłoku informacji, bywa że jest iluzoryczna, a eksponowany koszt najmu nie zawiera w sobie wszystkich istotnych dla poszkodowanego elementów lub wiąże się z różnymi niedogodnościami, tyle że nie ma podstaw z góry zakładania takiej sytuacji. Poszkodowany powinien dać chociaż minimalną szansę ubezpieczycielowi, który ponosi koszty najmu, działania w tym zakresie. Wyprzedzając ewentualne zarzuty o braku przedstawienia do weryfikacji umowy najmu ubezpieczyciela, to jest on nietrafny, ponieważ najważniejszy element tj. bezpłatność został wskazany, co oznacza literalnie brak konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat i angażowania jakichkolwiek środków, także w celu zabezpieczenia umowy. Analizowanie dostępnych przez internet regulaminów wypożyczalni samochodowych złożonych przez powodów jest w tym układzie bezcelowe, ponieważ wskazany e-mail zawiera indywidualną ofertę.

W rozpoznawanej sprawie zarówno w rozmowie telefonicznej jak i na adres powódki, po raz pierwszy w dniu 11 marca 2019 r. przesłano wiadomość dotyczącą możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego z podaniem stawek najmu. Podkreślona została nieodpłatność tej usługi i pokrycie „wszystkich kosztów” oraz podano dane kontaktowe dla skorzystania z oferty.

Tym samym były to wszystkie niezbędne dla poszkodowanej dane – oferta na tym etapie była wystarczająco konkretna. Skorzystanie z oferty lub chociażby jej weryfikacja nie nastręczały żadnych kłopotów. Poszkodowana jednakże nie skorzystała z oferty pozwanej. Jak wynikało zaś z jej zeznań jedyną tego przyczyną były udzielone przez pracownika powódki informacje dotyczące oferty z limitem kilometrów oraz zakazu udostępniania pojazdu innym kierowcom. Zdaniem sądu taka przyczyna nie tylko nie była bliżej skonkretyzowana, lecz również w żaden sposób nie odnosi się do sytuacji poszkodowanego. To, że poszkodowana została błędnie poinformowana o ograniczeniach przez pracownika powódki, nie weryfikując tego we własnym zakresie, nie mogło być uznane za uzasadnioną przyczyny nieskorzystania z tańszej oferty. Jak bowiem wynikało z nagrania rozmowy, w rzeczywistości już 11 marca 2019 r, informowano powódkę o istotnych warunkach najmu, stawce oraz sposobie skorzystania z ewentualnej oferty. Pracownik powódki wnosił o nadesłanie szczególnych warunków najmu oraz wzorów umów, mimo zapewnień pracownika pozwanej o całkowitej nieodpłatności najmu oraz nadesłaniu oferty najmu zawierającej istotne dla poszkodowanej elementy. Finalnie pełnomocnik poszkodowanej otrzymał informację, że dokumenty będą udostępnione po podstawieniu pojazdu zastępczego, zaś w przypadku uznania zapisów umowy za niekorzystane, poszkodowana nie miała obowiązku odbioru auta zastępczego i nie byłaby obciążona kosztami podstawienia. Przedstawiciel powoda miał przekazać ww. informacje poszkodowanej, tym samym zaniechanie pełnomocnika poszkodowanej (którym był wówczas przedstawiciel powoda), muszą w równym stopniu obciążać samą poszkodowaną. Co więcej z przedłożonych informacji wynika, że pojazd nie miał limitu kilometrów oraz brak zakazu prowadzenia pojazdu przez dodatkowego kierowcę.

Dlatego też, to że stawka przyjęta przez powoda mieściła się w granicach stawek rynkowych ustalonych przez biegłego, nie miało w sprawie żadnego znaczenia, gdyż złożona poszkodowanej oferta, dedykowana była dla niej i zawierała niezbędne elementy. Nie było również uzasadnione odwoływanie się do regulaminów, skoro poszkodowana nie dała nawet szansy pozwanej na ich przedłożenie, a więc nie miała w ogóle zamiary skorzystać z propozycji. W konsekwencji zainteresowanie pełnomocnika poszkodowanej ofertą pozwanej było jedynie pozorne i nastawione na jej zdyskredytowanie.

Nie miało przy tym znaczenia czy stawka oferowana przez pozwanego była rynkowa. Zdaniem sądu teoretycznie możliwe byłoby również niemalże „bezkosztowe” oferowanie pojazdu zastępczego przez pozwanego, np. gdyby posiadał on własną flotę pojazdów i chciał użyczyć własny pojazd poszkodowanemu. Wówczas poszkodowany w związku z obowiązkiem współdziałania i minimalizacji szkody, również powinien taką ofertę przyjąć i nie narażać pozwanego na wyższe koszty.

Oczywiście więc co do zasady sprawca, a przez to i ubezpieczyciel, są zobowiązani do pokrycia pełnych, adekwatnych kosztów związanych ze szkodą. Jednakże ustawodawca postanowił nałożyć również na poszkodowanego obowiązek niepowiększania wysokości szkody i zapobiegania jej rozmiarowi. Skoro więc poszkodowana skorzystał z droższej oferty, mając możliwości wybrania równie dla niej korzystanej (pod względem rodzaju pojazdu, okresu najmu, braku konieczności ponoszenia kosztów) lecz tańszej, to niewątpliwie powiększyła szkodę i uchybiła temu obowiązkowi. Powód nie wykazał zaś, aby nie przyjęcie tańszej oferty pozwanej, był w jakikolwiek sposób działaniem uzasadnionym przez poszkodowaną. Nie ujawniły się żadne konkretne przesłanki dla których poszkodowana mogła zasadnie odmówić takiej propozycji.

Biorąc więc pod uwagę, że pozwana wypłaciła odszkodowanie w kwocie 3313 zł, uznając za uzasadniony cały okres najmu, przy stawce zastosowanej przez powódkę, a następnie nieznacznie niższej stawce, którą musiałby zapłacić gdyby poszkodowana skorzystała z oferty wypożyczalni współpracującej z pozwanym (137 zł brutto), powództwo podlegało oddaleniu w całości, o czym orzeczono w pkt I.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Powódka przegrała proces w całości i obowiązana jest do zwrotu pozwanemu celowych kosztów procesu (art. 98 k.p.c.), które stanowią kwotę 170 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalonych na podstawie § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018.265 j.t.) oraz 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W punkcie III wyroku Sąd zwrócił na rzecz powódki nadpłacone koszty sądowe w kwocie 360 zł, na podstawie art. 84 ust. 2 u.k.s.c., albowiem koszt sporządzonej w sprawie opinii nie spożytkował w całości uiszczonej przez powódkę zaliczki.

ZARZĄDZENIE

(...)

2. (...)

(...)