Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lipca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz.646 ze zm.) w związku z art. 83 d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz.300 ze zm) uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku firmy Budownictwo (...) S.A. w Ł. złożonym w dniu 23 stycznia 2019 r. w sprawie kwoty, jaką można wyłączyć z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o § 2 ust.1 pkt. 18 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2017 r., poz.1949) pracownikom czasowo przeniesionym do wykonywania pracy poza stałe miejsce świadczenia zgodnie z art. 42 § 4 Kodeksu pracy. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z treści § 2 ust. 1 pkt. 18 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wynika, iż w sytuacji gdy pracodawca wypłaca, swoim pracownikom czasowo przeniesionym do wykonywania pracy w innej miejscowości dodatek za rozłąkę mający na celu zrekompensowanie faktu czasowego przebywania pracownika poza miejscowością zamieszkania z powodu świadczenia przez niego pracy poza siedzibą pracodawcy i zakładu głównego oraz strawne, to wartość tych świadczeń (w wysokości nie przekraczającej wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju) nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Maksymalna wysokość dodatku za rozłąkę, korzystająca z wyłączenia przewidzianego tym przepisem limitowana jest wysokością diety należnej w przypadku odbywania przez pracownika krajowej podróży służbowej. Aktualnie, zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 167) dieta w czasie podróży krajowej wynosi 30 zł za dobę podróży. Co do zasady, w sytuacji, gdy przedsiębiorca wypłaca dodatek za rozłąkę i strawne do wysokości diety należnej pracownikowi z tytułu podróży służbowej na terenie kraju, określonej w przepisach ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej to świadczenia te nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Nadwyżka poza określony limit stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Według organu rentowego należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie, strawne i dodatek za rozłąkę nie zostały zagwarantowane pracownikom wnioskodawcy na podstawie przepisów płacowych. Dodatek za rozłąkę jest świadczeniem, które może przysługiwać na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych, gdyż zarządzenie przewidujące do niego prawo (zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14 sierpnia 1990 r. w sprawie świadczeń dla pracowników czasowo przeniesionych, M.P. Nr 32, poz. 258 ze zm.) zostało uchylone z dniem 2 lutego 1996 r., kiedy skreślono art. 79 KP stanowiący podstawę prawną do jego wydania. Z art. 11 ustawy z 2.2.1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie, niektórych ustaw (Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) wynikało jednak, że przepisy określające zasady wynagradzania za pracę oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą, wydane na podstawie art. 79 KP, zachowują moc do czasu objęcia pracowników, których te przepisy dotyczą i w zakresie przedmiotu w nich normowanego - postanowieniami układu zbiorowego pracy lub innymi przepisami prawa pracy. Wątpliwości może budzić pojęcie "strawne", gdyż nie jest ono zdefiniowane w obowiązujących przepisach, ale wydaje się, że odpowiada ono pojęciu diety (por. wyr. SN z 14.5.1985 r., II URN 53/85, OSNP 1986, Nr 4, poz. 54). Jednocześnie przepis § 2 ust. 1 pkt 18 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowi dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom czasowo przeniesionym oraz strawne - do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na terenie kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju - posługuje się więc liczbą mnogą "diet" jednak biorąc pod uwagę użycie spójnika "oraz" należy uznać, że limit wysokości diety dotyczy łącznie obu tych składników przychodu. Użycie liczby mnogiej w sformułowaniu "do wysokości diet" wynika jedynie z ustalania limitu za każdy dzień pobytu. Tym samym należy uznać za nieprawidłowe stwierdzenie, że wyłączeniu podlega każde z tych świadczeń odrębnie do kwoty 30 zł. (decyzja k. 34 - 39 akt ZUS)

Od powyższej decyzji Budownictwo (...) S.A. odwołała się w dniu 27 sierpnia 2019 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniosła o jej zmianę poprzez ponowne wydanie interpretacji indywidualnej a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów zastępstwa procesowego. Płatnik wskazał, że zamierza przenosić pracowników do pracy poza miejsce świadczenia pracy w trybie oddelegowania. W zależności od okoliczności danego przeniesienia, w szczególności okresu na jaki pracownik będzie przenoszony oraz rodzaju wykonywanej pracy, pracodawca będzie delegował pracowników do pracy na podstawie art. 42 § 4 Kodeksu pracy, bądź też zwykłego oddelegowania pracownika do pracy poza miejscem świadczenia pracy na podstawie porozumienia z danym pracownikiem. Pracownicy ci cały czas pozostawać będą w stosunku pracy ze spółką Budownictwo (...) S.A. w Ł.. W związku z oddelegowywaniem swoich pracowników do pracy w innej miejscowości pracodawca zamierza im wypłacać dodatek za rozłąkę oraz strawne. Według odwołującego zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 18 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, należałoby uznać, iż każde ze wskazanych świadczeń, tj.: dodatek za rozłąkę i strawne, nie mogą przekroczyć wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Jeżeli zatem dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju wynosi 30,00 zł to pracownik czasowo przeniesiony do pracy do innej miejscowości może otrzymać dodatek za rozłąkę w wysokości 30,00 zł oraz strawne w wysokości 30,00 (razem 60,00 zł) i kwota ta będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie. W tym zakresie w ocenie skarżącego należy uznać, że organ rentowy naruszył przepis § 2 ust. 1 pkt. 18 Rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. poprzez dokonanie błędnej wykładni. (odpowiedź na odwołanie k. 10 – 10 verte)

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz Zakładu kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych. ( odpowiedź na odwołanie k.10 – 10 verte)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołująca się firma Budownictwo (...) S.A. w Ł. w dniu 23 stycznia 2019 r. złożyła do organu rentowego wniosek o wydanie pisemnej interpretacji w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przedstawiając zdarzenie przyszłe i własne stanowisko w sprawie. Wnioskodawca wskazał, że zamierza oddelegowywać swoich pracowników do pracy w innej miejscowości i w związku z tym chce im wypłacać dodatek za rozłąkę oraz strawne. Zgodnie zaś z § 2 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe - podstawy wymiaru składek nie stanowią dodatek za rozłąkę, wypłacony pracownikom czasowo przeniesionym oraz strawne - do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. W niniejszym zakresie według wnioskodawcy brak jest stanowiska doktryny, czy orzecznictwa, czy świadczenia te łącznie nie mogą przekraczać wysokości diety, czy każde z nich z osobna. W ocenie wnioskodawcy z wykładni literalnej niniejszego przepisu - § 2 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, należałoby uznać, iż każde ze wskazanych świadczeń tj. dodatek za rozłąkę i strawne nie mogą przekroczyć wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Jeżeli zatem dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju wynosi 30,00 zł to pracownik czasowo przeniesiony do pracy do innej miejscowości może otrzymać dodatek za rozłąkę w wysokości 30,00 zł i strawne w wysokości 30,00 (razem 60,00 zł) i kwota ta będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie. (wniosek k. 7-8 akt ZUS)

Pismem z dnia 8 lutego 2019 r. wnioskodawca został wezwany do uzupełnienia wniosku w zakresie opisu zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, czy pracownicy wnioskodawcy będą odbywać podróże służbowe na terenie Polski, czy też będą oddelegowywani do pracy za granicą – gdyż jednoznaczne wskazanie tej okoliczności jest niezbędne celem ustalenia, jaki przepis prawa ma zastosowanie w opisanym przypadku. (pismo ZUS z dnia 8.02.2019 r. k. 11 akt ZUS)

Pismem z dnia 25 lutego 2019 r. wnioskodawca wskazał, że jego pracownicy będą oddelegowani do pracy zarówno na terenie Polski jak i za granicą i pracodawca zarówno za pracę w Polsce (ale w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania pracownika), jak i za pracę wykonywaną za granicą chce wypłacić pracownikom dodatek za rozłąkę i strawne. (pismo wnioskodawcy z dnia 25.02.2019 r. k. 13 – 13 verte akt ZUS)

Pismem z dnia 18 marca 2019 r. organ rentowy wezwał wnioskodawcę do uiszczenia dodatkowych opłat w łącznej wysokości 120 zł za każde z przedstawionych zagadnień oraz wezwał do uzupełnienia wniosku w zakresie opisu zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie: czy każdorazowo pracownicy wnioskodawcy będą czasowo przenoszeni (oddelegowani) do wykonywania pracy poza miejsce jej świadczenia określone w umowie o pracę i czy świadczenia, o których mowa we wniosku zostały zagwarantowane pracownikom przez pracodawcę na podstawie przepisów płacowych obowiązujących u pracodawcy. (pismo ZUS z dnia 18.03.2019 r. k. 15 – 15 verte akt ZUS)

Do pisma z dnia 1 kwietnia 2019 r. wnioskodawca załączył potwierdzenie uiszczenia dodatkowej opłaty i jednocześnie wskazał, iż pracownicy wnioskodawcy będą każdorazowo czasowo przenoszeni do wykonywania pracy poza miejsce jej świadczenia. Pracownicy wnioskodawcy jako miejsce świadczenia pracy w umowie o pracę wskazane mają miasto Ł.. Wnioskodawca wyjaśnił, że świadczenia będące przedmiotem wniosku tj. strawne i rozłąkowe nie zostały zagwarantowane pracownikom wnioskodawcy na podstawie przepisów płacowych obowiązujących u pracodawcy. ( pismo wnioskodawcy z dnia 1.04.2019 r. k. 18, potwierdzenie realizacji przelewu k. 17 akt ZUS )

Następnie pismem z dnia 23 kwietnia 2019 r. wnioskodawca został wezwany do wskazania, czy świadczenia, o których mowa we wniosku tj. strawne i dodatek za rozłąkę będą stanowić przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz.1509 ze zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. (pismo ZUS z dnia 23.04.2019 r. k. 20 – 20 verte akt ZUS)

Pismem z dnia 13 maja 2019 r. wnioskodawca potwierdził, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2019 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych - za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. W świetle powyższego przepisu strawne oraz dodatek za rozłąkę stanowić będzie przychód osiągany przez pracownika u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Ponadto przychód niniejszy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 18 ww. ustawy wolny jest od podatku dochodowego - do wysokości diet za czas podróży służbowej na obszarze kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. (pismo wnioskodawcy z dnia 13.05.2019 r. k. 22 – 22 verte akt ZUS)

Kolejnym pismem z dnia 19 czerwca 2019 r. Zakład wezwał wnioskodawcę do uzupełnienia opisu zdarzenia przyszłego wniosku poprzez jednoznaczne wskazanie, czy wniosek dotyczy zarówno: pracowników, którzy są przenoszeni do innego miejsca świadczenia pracy na podstawie art. 42 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 917 ze zm.) jak i pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców. (pismo ZUS z dnia 19.06.2019 24 – 24 verte akt ZUS)

Pismem z dnia 3 lipca 2019 r. wnioskodawca udzielił odpowiedzi na wezwanie wskazując, iż wniosek dotyczy czasowego przeniesienia pracowników do pracy w innym miejscu, niż miejsce świadczenia pracy (zarówno w Polsce jak i za granicą). Pracodawca będzie przenosił pracowników do pracy poza miejsce świadczenia pracy w trybie oddelegowania, w zależności od okoliczności danego przeniesienia, w szczególności okresu na jaki pracownik będzie przenoszony oraz rodzaju wykonywanej pracy pracodawca będzie delegował pracowników do pracy na podstawie art. 42 § 4 kodeksu pracy, bądź też zwykłego oddelegowania pracownika do pracy poza miejscem świadczenia pracy na podstawie porozumienia z danym pracownikiem. Pracownicy Ci cały czas pozostawać będą w stosunku pracy ze spółką Budownictwo (...) S.A. w Ł.. Jednocześnie wnioskodawca podkreślił, że wnosi o interpretacje przepisu § 2 ust. 1 pkt. 18 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jedynie do wskazania w jakim zakresie zwolniony jest z oskładkowania dodatku za rozłąkę i strawnego - czy jest to kwota 30,00 zł czy 60,00 zł. Wnioskodawca podkreślił, że nie wnosi o interpretację przepisów w zakresie prawidłowości przeniesienia pracowników do pracy w innej miejscowości, niż wskazana w umowie o pracę. Wnioskodawca podkreślił, że chce czasowo przenieść pracowników do pracy poza miejsce świadczenia pracy (nie będzie to podróż służbowa) i chce wypłacić tym pracownikom dodatek za rozłąkę i strawne i wnosi w niniejszym zakresie o interpretacje przepisów w/w rozporządzenia poprzez wskazanie kwoty zwolnionej z oskładkowania. (pismo wnioskodawcy z dnia 3.07.2019 r. k. 27 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie firmy Budownictwo (...) S.A. w Ł. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do tego, czy organ rentowy w sposób prawidłowy dokonał w decyzji z dnia 15 lipca 2019 r. interpretacji przepisów prawa na podstawie opisanego przez wnioskodawcę zdarzenia przyszłego i w konsekwencji stwierdził, że § 2 ust.1 pkt. 18 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2017 r., poz.1949) w swojej treści przewiduje, iż limit wysokości diety dotyczy łącznie obu składników, tj. dodatku za rozłąkę i strawnego.

Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1292 ze zm.) przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 cyt. ustawy).

Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie (art. 34 ust. 3 cyt. ustawy), a nadto wniosek powinien zawierać firmę przedsiębiorcy, numer identyfikacji podatkowej (NIP), a także adres do korespondencji w przypadku, gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres zamieszkania przedsiębiorcy (art. 34 ust. 3 cyt. ustawy).

Zakres i przedmiot sprawy o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa konstytuuje treść wniosku wszczynającego postępowanie, a rolą organu prowadzącego to postępowanie jest ocena stanowiska strony w danej kwestii, nie zaś przedstawianie poglądów i wykładni przepisów odnoszących się do różnych sytuacji faktycznych. Istotą tego postępowania jest uzyskanie przez stronę wyjaśnienia treści przepisów prawa i ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku. ( vide post. SN z 18.4.2011 r., III UK 117/10). Co więcej, wydanie interpretacji nie może wymagać czynienia przez organ jakichkolwiek ustaleń faktycznych (por. wyrok NSA z dnia 27 czerwca 2017 roku, II OSK (...), L.). Interpretacje nie są rozstrzygnięciami władczymi, lecz pozostają jedynie poglądem organu w kwestii sposobu stosowania prawa. W efekcie procesu interpretacji nie powstaje reguła indywidualna normująca nakazane, czy zakazane zachowanie adresata, która jest efektem stosowania prawa materialnego, lecz jedynie reguły informujące o tym, jak to prawo materialne stosować.

Zgodnie z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U z 2020 poz. 266) ZUS wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz (...), Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Interpretacje indywidualne wraz z wnioskiem o wydanie interpretacji, po usunięciu danych identyfikujących wnioskodawcę oraz inne podmioty wskazane w treści interpretacji, Zakład niezwłocznie zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej. Przy tym nie wydaje się interpretacji indywidualnych w zakresie tych elementów stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku o interpretację są przedmiotem toczącego się postępowania wyjaśniającego lub kontroli albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji ZUS.

Art. 34 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców nie określa sposobu przedstawienia przez przedsiębiorcę zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Nie oznacza to jednak dowolności w tym zakresie. Warunki, jakie musi spełniać ten sposób przedstawienia wynikają bowiem z samej istoty instytucji pisemnej interpretacji przepisów. Mianowicie przedstawiony stan faktyczny musi mieć charakter kompleksowy (zawierać wszystkie jego elementy, istotne z punktu widzenia możliwości oceny stanowiska wnioskodawcy). Oznacza to, że przedsiębiorca żądający udzielenia interpretacji ma obowiązek wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, tak aby sam mógł zająć stanowisko wobec prezentowanego stanu rzeczy, a uprawniony organ udzielić na tej podstawie jednoznacznej odpowiedzi (por. wyrok WSA w Szczecinie z 4 lipca 2007 r., I SA/SZ 906, wyrok SA w Warszawie z 16 czerwca 2015 r., III AUa 852/14).

W orzecznictwie wskazuje się także, iż prawidłowo zredagowany wniosek o wydanie interpretacji powinien opisywać stan faktyczny, wskazywać przepisy, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne, budzące w ramach podanego stanu faktycznego wątpliwości oraz przedstawiać własne stanowisko (interpretację) podmiotu występującego z wnioskiem, tak aby możliwa była jego weryfikacja (por. wyrok SA w Gdańsku z 21 października 2016 r., III AUa 839/16).

Omawiana interpretacja zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska w sprawie z uzasadnieniem prawnym oraz pouczeniem o prawie wniesienia środka zaskarżenia. Tekst ww. przepisów nie przesądza, czy organ rentowy ma prawo w określonych sytuacjach odmówić dokonania interpretacji. W ocenie Sądu obowiązek organu rentowego nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Interpretacja przepisu nie jest bowiem wiążąca dla przedsiębiorcy, lecz nie może być on obciążony jakimikolwiek daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji. Jest ona natomiast wiążąca dla organów administracji publicznej lub państwowych jednostek organizacyjnych właściwych dla przedsiębiorcy i może zostać zmieniona wyłącznie w drodze wznowienia postępowania. Istotą przedmiotowego postępowania jest uzyskanie przez stronę wyjaśnienia treści przepisów prawa i ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku (por. postanowienie SN z 18 kwietnia 2011 r., III UK 117/10). W konsekwencji interpretacja spełnia dwie funkcje. Po pierwsze, służy informowaniu uczestników ubezpieczeń społecznych o sposobie wykładni konkretnych przepisów. Po drugie, chroni obywateli przed możliwością zmiany poglądu przez organ państwowej jednostki organizacyjnej (administracji publicznej).

Przenosząc przywołane rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że organ rentowy dokonał błędnej interpretacji prawnej przepisów § 2 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U z 2017 r., poz. 1949) .

Przepis art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie zaś § 2 ust. 1 pkt 15 i 18 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U z 2017 r., poz. 1949) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowi:

- diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17,

- dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom czasowo przeniesionym oraz strawne - do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na terenie kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. (pkt. 18)

Biorąc zatem po uwagę istotną cechę wyróżniającą pracowników zatrudnionych poza swoim miejscem zamieszkania, polegającą na ponoszeniu zwiększonych kosztów wyżywienia i noclegu, zasada równego traktowania ubezpieczonych winna być odnoszona nie do ogółu pracowników, lecz do pracowników wykonujących pracę poza miejscem swojego zamieszkania. W ich przypadku można mówić o ogólnej zasadzie wyłączenia z podstawy wymiaru składek tych należności, które pokrywają zwiększone koszty utrzymania. Dotyczy to zarówno diet jak i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika - w przypadku podróży służbowych (§ 2 pkt 15 rozporządzenia), jak i należności przysługujących pracownikom z tytułu wykonywania pracy poza stałym miejscem pracy lub stałym miejscem zamieszkania: dodatków, ryczałtów za rozłąkę oraz strawnego - do wysokości, która z tego tytułu została zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych – wysokości diet (liczba mnoga) - z tytułu podróży służbowej na terenie kraju (§ 2 pkt 18 rozporządzenia)

Nie ma wątpliwości, iż w przypadku podróży służbowej zwolnienie dotyczy zarówno diet jak i innych należności z tytułu tych podróży. Maksymalne dopuszczalne kwoty zwolnienia od opłacania składek określone w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju - sumuje się. Ich łączna kwota podlega zwolnieniu od opłacania składek.

Nie ma zatem żadnego racjonalnego powodu aby odmienną interpretację stosować w przypadku świadczeń należnych w przypadku oddelegowania pracownika, zwłaszcza wbrew literalnemu brzmieniu przepisu.

Z literalnego bowiem brzmienia § 2 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracownika odbywającego podróż służbową, wynika, że podstawy wymiaru składek nie stanowi zarówno dodatek za rozłąkę jak i tzw. strawne, przy czym jest przez ustawodawcę wyraźnie sformułowana górna granica, do której te składniki nie są oskładkowane, tj. do wysokości diet (liczba mnoga).

Mając zatem na względzie, że w analizowanym przepisie ustawodawca użył zwrotu „diet” oznaczającego więcej, niż jedno świadczenie finansowe należne od pracodawcy (analogicznie zresztą jak w przepisie wcześniejszym, tj. § 2 ust. 1 pkt 15 tego rozporządzenia), logicznym jest więc, iż odnosi się on zarówno do dodatku za rozłąkę jak i do strawnego z osobna. W ocenie Sądu z powyższych przepisów wynika wprost, że kwota zwolniona z obowiązku opłacania składek dotycząca dodatku za rozłąkę nie może przekroczyć wysokości diety z tytułu podróży służbowej na terenie kraju analogicznie także kwota wolna od obciążeń składkowych - strawnego nie może przekroczyć wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Gdyby zamiarem racjonalnego ustawodawcy było dla obu tych świadczeń finansowych, tj. dodatku za rozłąkę i strawnego ustalenie górnej granicy w kwocie tylko jednej łącznej diety, to użyłby on sformułowania tego rzeczownika w liczbie pojedynczej, a nie użyłby zwrotu „diety”. Użycie liczby mnogiej świadczy zaś, że ma dotyczyć obu z tych świadczeń. O błędnej interpretacji organu rentowego w tym zakresie, tj., że wysokość jednej diety dotyczy łącznie obu przedmiotowych składników, świadczy także użycie przez ustawodawcę spójnika „oraz” zamiast spójnika „i”. Podkreślić należy, że wprawdzie między tymi spójnikami brak jest logicznej, czy też semantycznej różnicy, jednakże słowo „oraz” wskazuje na ważniejszy podział strukturalny (tak Słownik PWN). Z wykładni literalnej powyższego przepisu wynika zatem, iż omawianych składników, tj. dodatku za rozłąkę oraz strawnego nie należy traktować łącznie.

W przedmiotowym postępowaniu bezspornym jest natomiast, że w myśl Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 167) wysokość jednej diety z tytułu doby podróży służbowej na obszarze kraju wynosi 30,00 zł.

Jak słusznie zatem wywiódł skarżący, jeśli więc dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju wynosi 30,00 zł to pracownik czasowo przeniesiony do pracy do innej miejscowości może otrzymać dodatek za rozłąkę w wysokości 30,00 zł oraz strawne w wysokości 30,00, co łącznie stanowi kwotę 60,00 zł i kwota ta będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając zatem na względzie wymienione wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, uznając odwołanie za zasadne, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 15 lipca 2019 r. i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i zasądził na rzecz odwołującego kwotę 180, - zł tytułem zwrotu tych wydatków (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 t.j. z późn. zm).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta rentowe.

K.B