Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2020 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2020 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko B. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.160,00 zł (słownie: tysiąc sto sześćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 670,20 zł (słownie: sześćset siedemdziesiąt złotych dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 166/20

UZASADNIENIE

Powód – (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, złożył w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew przeciwko B. G. o zapłatę kwoty 1.931,01 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 22 grudnia 2016 roku powód zawarł z pozwaną umowę o świadczenie usług, na podstawie której zobowiązał się do rozpowszechniania programów telewizyjnych i radiowych oraz dostarczenia pozwanemu sprzętu umożliwiającego ich odkodowanie i odbiór. Sprzęt, zgodnie z treścią regulaminu do umowy, został pozwanemu przekazany w najem. Natomiast pozwany zobowiązał się do terminowego uiszczania opłat abonamentowych, jednakże nie wywiązał się z przyjętego zobowiązania. W następstwie tego powód rozwiązał z pozwaną wskazaną umowę w dniu 31 lipca 2018 roku.

Na dzień wniesienia pozwu pozwana zalegała z zapłatą z tytułu abonamentu w wysokości 229,65 złotych.

Z tytułu zaległości w abonamencie powód naliczył odsetki ustawowe w wysokości 27,61 złotych.

Powód podkreślił, że pismem z dnia 15 sierpnia 2018 roku poinformował pozwaną o rozwiązaniu umowy o świadczenie usług, wezwał do zwrotu sprzętu oraz w przypadku braku zwrotu w terminie o konieczności zapłaty kary umownej, wynikającej ze szczególnych warunków korzystania ze sprzętu zawartych w regulaminie, stanowiącym integralną część umowy o świadczenie usług. Zgodnie z tym regulaminem pozwany zobowiązany był do zwrotu otrzymanego w najem sprzętu w terminie 14 dni od daty rozwiązania umowy. W związku z niezwróceniem sprzętu w powyższym terminie w dniu 9 września 2018 roku powód wysłał do pozwanego wezwanie do zapłaty kary umownej w wysokości 100,00 złotych. Z uwagi, że pozwana nie zwróciła sprzętu do dnia wniesienia pozwu, powód domaga się zasądzenia kwoty 1.060,00 złotych. Natomiast z uwagi na przedterminowe rozwiązanie umowy z winy pozwanego przed upływem okresu minimalnego, pozwany zobowiązany był do uiszczenia na rzecz powoda kwoty odszkodowania stanowiącego ulgę, pomniejszoną o proporcjonalną wartość ulgi za okres świadczenia usług od dnia rozpoczęcia korzystania z usług z okresem gwarantowanego korzystania do dnia dezaktywacji usług. W związku z tym powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty odszkodowania w wysokości 513,75 złotych.

Sąd Rejonowy – L. Zachód w L. stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wskazując, że powód oprócz kwot należnych z tytułu nieuiszczonych opłat abonamentowych, domaga się kwoty 100,00 złotych kary umownej za niezwrócenie sprzętu w wyznaczonym terminie, jak również kwoty 560,00 złotych, która stanowi aktualną wartość sprzętu. Jednocześnie podkreślił, że w doktrynie prawa cywilnego określenie „kara umowna kumulacyjna” odnosi się do sytuacji, gdy w przypadku tego samego sposobu naruszenia zobowiązania wierzyciel może dochodzić łącznie kary umownej i odszkodowania. W prawie polskim obowiązuje bowiem zasada, że kara umowna ma wyłączny charakter, chociaż w art. 484 § 1 zd. 2 kc dopuszcza się odmienne umowne uregulowanie zbiegu roszczenia o zapłatę kary umownej oraz roszczenia odszkodowawczego. Dlatego też postanowieniem z dnia 11 lutego 2020 roku, wydanym w sprawie VI Nc-e (...), Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do tutejszego Sądu.

Pozwana prawidłowo wezwana na termin rozprawy nie stawiła się, nie zajęła stanowiska w sprawie i nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy pod jej nieobecność.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 grudnia 2016 roku pozwana B. G. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę o świadczenie usług, której długość trwania wynosiła 24 miesięcy. Na podstawie tej umowy, w ramach pakietu E. +, pozwana otrzymała dekoder seria (...), model (...)/ (...) oraz kartę (...) nr (...).

przyznane w trybie art. 339 § 2 kpc, nadto dowód: umowa o świadczenie usług k. 15 – 16v.

W przypadku wypowiedzenia umowy abonent ma obowiązek niezwłocznego zwrotu, z zastrzeżeniem, iż nie może to nastąpić później niż w terminie 14 dni od daty rozwiązania umowy, udostępnionego sprzętu. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie sprzętu przed jego upływem. W przypadku braku zwrotu, nieterminowego zwrotu, zwrotu sprzętu uszkodzonego lub zniszczonego, abonent będzie zobowiązany do uiszczenia na rzecz dostawcy usług kar w wysokościach określonych w Cenniku z dnia 22 grudnia 2014 roku, szczegółowych warunkach wydanych w oparciu o Regulamin świadczenia usług z dnia 22 grudnia 2014 roku regulujących udostępnianie danego typu sprzętu, warunkach promocji.

Natomiast w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie Abonenta, gdy umowa została zawarta na podstawie warunków promocji, gdy z zawarciem umowy związane było przyznanie abonentowi ulgi, dostawca usług ma prawo żądać od abonenta, z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy, kary w wysokości udzielonej abonentowi ulgi określonej w warunkach promocji pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi za okres świadczenia usługi od dnia zawarcia umowy do dnia dezaktywacji usługi.

przyznane w trybie art. 339 § 2 kpc, nadto dowód: umowa o świadczenie usług k. 15 – 16v.

Wszelkie postanowienia określające warunki świadczenia usług, w tym zakres odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wszelkie opłaty należne w momencie rozwiązania umowy, w tym warunki zwrotu sprzętu, uregulowane zostały w Regulaminie świadczenia usług z dnia 22 grudnia 2014 roku oraz Cenniku z dnia 22 grudnia 2014 roku.

przyznane w trybie art. 339 § 2 kpc, nadto dowód: umowa o świadczenie usług k. 15 – 16v, dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia regulaminu świadczenia usług z dnia 22 grudnia 2014 roku 26 - 31, kserokopia Cennika z dnia 22 grudnia 2014 roku k.32 – 45v.

Dostawca usług zastrzegł sobie prawo do pobierania od abonentów kary z tytułu każdorazowego naruszenia postanowień Rozdziału V ust. 4 Regulaminu z dnia 22 grudnia 2014 roku w wysokości 500,00 złotych.

przyznane w trybie art. 339 § 2 kpc, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia Cennika z dnia 22 grudnia 2014 roku k.32.

Pozwana – B. G. nie wywiązała się z warunków zobowiązania i w związku z tym nastąpiło rozwiązanie umowy o świadczenie usług przed upływem okresu gwarantowanego korzystania z usług wynikającego z warunków promocji. Spowodowało to naliczenie kary w wysokości 513,75 złotych, która stanowi różnicę pomiędzy opłatą standardową wskazaną w Cenniku, szczegółowych warunkach, a opłatą promocyjną wskazaną w warunkach promocji za usługi świadczone, pomnożone przez liczbę miesięcy stanowiących okres gwarantowanego korzystania dla poszczególnych usług oraz pomniejszoną o proporcjonalną wartość udzielonej ulgi za okres świadczenia usług od dnia rozpoczęcia korzystania z usług do dnia rozwiązania umowy.

Pozwana – B. G., po rozwiązaniu umowy o świadczenie usług, pomimo wezwania windykacyjnego nie zwróciła w wyznaczonym terminie otrzymanego sprzętu. W związku z tym powód obciążył pozwaną karą umowną z tytułu niedotrzymania terminu zwrotu sprzętu oraz karą za sprzęt.

przyznane w trybie art. 339 § 2 kpc, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia pisma z dnia 11 sierpnia 2018 roku k. 17 – 17v, noty księgowej z dnia 11 sierpnia 2018 roku k. 18, wezwania windykacyjnego z dnia 10 września 2018 roku k. 18v, noty księgowej z dnia 9 września 2018 roku k. 19v, noty księgowej z dnia 23 stycznia 2019 roku k. 20v, oświadczenia k. 21.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w części, mimo że pozwana – B. G. - nie zajęła stanowiska w sprawie, nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy pod jej nieobecność oraz nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy pod jej nieobecność. Uzasadniało to zatem, stosownie do treści art. 339§2 kpc, uznanie za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W komentowanym przepisie zawarto bowiem domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda w zakresie okoliczności faktycznych, które to zastępuje postępowanie dowodowe, jednakże ma to miejsce jedynie, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości ( por. uzasadnienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972, z. 7-8, poz. 150). Niezależnie jednak od wynikającego z treści art. 339 § 2 k.p.c. domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, Sąd ma obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1998 r., I CKU 85/98, Lex nr 1216211). Należy bowiem pamiętać, iż sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zgodne w świetle norm prawa materialnego.

Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 r., III CRN 30/72, LEX nr 7094).

Istotnym jest również, że przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, LEX nr 37430, por. również uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1972 r. III CRN 539/71, OSNCP 1972, z. 7-8, poz. 150).

Działanie art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, zatem obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenia strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania. Przy czym uzasadnione wątpliwości mogą także powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. Dlatego też obowiązkiem strony powodowej jest dołączenie do pozwu dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikacje twierdzeń pozwu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 339 kpc. Brak bowiem jakichkolwiek dokumentów powoduje, że przytoczone okoliczności budzą wątpliwości co skutkuje oddaleniem powództwa - nawet przy biernej postawnie strony pozwanej - gdyż nie jest możliwym przyjęcie za prawdziwych twierdzeń pozwu. Tym bardziej, że z treści art. 3 k.p.c. wynika obowiązek stron i ich pełnomocników do przedstawiania dowodów istotnych w sprawie, albowiem w myśl art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne zwłaszcza, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia przy tym dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Ponadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, obowiązek wskazania dowodów potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.

Powód wywodził swoje roszczenia z wierzytelności powstałej w związku z niewywiązaniem się przez pozwaną B. G. ze zobowiązania wynikającego z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej w dniu 22 grudnia 2016 roku oraz kar umownych za brak zwrotu sprzętu oraz za niedotrzymanie warunków promocji.

Na potwierdzenie powyższych okoliczności powód przedłożył umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 22 grudnia 2016 roku oraz inne wnioski dowodowe w postaci regulaminu do świadczenia usług i cennika z dnia 22 grudnia 2014 roku, które stanowiły integralną część umowy o świadczenie oraz noty księgowe.

Analiza zapisów umowy oraz pozostałych dokumentów odnoszących się do opisanej w pozwie umowy o świadczenie usług, w ocenie Sądu, daje podstawy do przyjęcia, że stronę pozwaną z powodem faktycznie łączyła wskazana umowa, jak również, że pozwana nie zwróciła sprzętu, który otrzymała w ramach przedmiotowej umowy, pomimo wezwań powoda.

Wątpliwości Sądu powstały natomiast co do roszczenia powoda w zakresie kwoty 513,75 złotych stanowiącej karę umowną za niedotrzymanie warunków promocji.

Wprawdzie możliwość naliczania kary w wysokości udzielonej abonentowi ulgi określonej w warunkach promocji wynika wprost z pkt 7 pdpkt 3 umowy oświadczenie usług z dnia 22 grudnia 2016 roku. Jednakże, w ocenie Sądu, zapis ten nie uzasadnia uwzględnienia roszczenia powoda w tym zakresie albowiem nie znajduje on oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Niewątpliwym natomiast jest, że Sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądania pozwu w tym zakresie.

Zgodnie bowiem z treścią art. 483 § 1 k.c. w umowie można zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Cytowany przepis, z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym (ius cogens). Wskazać przy tym należy, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe) – (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, V CKN 171/00, Lex nr 52662).

W przedmiotowej sprawie powód zobowiązał się do świadczenia na rzecz pozwanej określonych usług, natomiast pozwana zobowiązana była do uiszczania z tego tytułu opłat. Zobowiązanie pozwanej było zatem od początku zobowiązaniem stricte pieniężnym, do którego nie może mieć zastosowania przepis o karze umownej.

W konsekwencji, dochodzenie od pozwanej kary umownej naliczanej z przyczyny wskazanych w nocie obciążeniowej, a mianowicie jako kara za niedotrzymanie warunków promocji, czyli niewykonania zobowiązania pieniężnego, należy uznać za niedopuszczalne.

Dlatego też Sąd nie mógł uwzględnić roszczenia powoda w tym zakresie.

Sąd nie uwzględnił również żądania powoda w przedmiocie odsetek w wysokości 27,16 złotych albowiem powód nie określił dokładnie żądania w tym zakresie albowiem nie wskazał okresu ich naliczenia oraz rodzaju, ograniczając się jedynie do wskazania, że są to odsetki ustawowe. Powód nie wskazał również kwoty, od której te odsetki były naliczane. Wątpliwości Sądu dotyczyły również należności głównej w wysokości 229,65 złotych. W ocenie Sądu powód nie przedłożył bowiem w tym zakresie żadnego materiału dowodowego, uniemożliwiając tym samym Sądowi weryfikację wysokości roszczenia, mimo że zgodnie z treścią art. 6 kc, to na nim spoczywał ciężar wykazania zarówno zasadności, jak i wysokości dochodzonego roszczenia.

Wobec powyższego Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej jedynie w zakresie kary za brak zwrotu sprzętu oraz niedotrzymania terminu zwrotu sprzętu, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc, który stanowi w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W przedmiotowej sprawie strona powoda poniosła koszty procesu w łącznej wysokości 1.117,00 złotych, które obejmują opłatę sądową w wysokości 200,00 złotych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w wysokości 900,00 złotych, zgodnie z treścią § 2 pkt 3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), tj. z dnia 3 stycznia 2018 roku (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

Zatem, skoro roszczenie strony powodowej zostało uwzględnione jedynie w części, a mianowicie w 60%, to zasadnym było uwzględnić koszty procesu powstałe po stronie powodowe w wysokości 670,20 złotych (1.117,00 złotych x 60%), o czym Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji orzeczenia.