Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Cz 911/19

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

Sędziowie Sądu Okręgowego Henryk Brzyżkiewicz

Artur Żymełka

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2020 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

z udziałem M. L. (1), B. T., D. L. i M. L. (2)

o stwierdzenie nabycia spadku po J. L.

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Żorach

z dnia 10 grudnia 2018 r., sygn. akt I Ns 656/16

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Henryk Brzyżkiewicz

UZASADNIENIE

Zaskarżonym rozstrzygnięciem zawartym w punkcie 2 postanowienia z 10 grudnia 2018r. Sąd Rejonowy w Żorach ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie na zasadzie zawartej w art. 520 § 1 k.p.c. uprzednio uznając, że sprzeczność interesów nie występuje między uczestnikami stwierdzenia nabycia spadku.

Rozstrzygnięcie to zaskarżyła wnioskodawczyni zarzucając naruszenie art. 520 § 3 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki do zasądzenia na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów poniesionych przez niego w związku z niestawiennictwem prawidłowo zawiadomionych uczestników na rozprawie kosztów postępowania, tj. kosztów nieuiszczonej zaliczki na poczet zamieszczenia ogłoszeń o toczącym się postępowaniu spadkowym w kwocie 2.000 zł.

Na tych podstawach wniósł o zmianę pkt 2 zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania w kwocie 2.000 zł tytułem nieuiszczonej zaliczki na poczet kosztów zamieszczenia ogłoszeń o toczącym się postępowaniu spadkowym oraz orzeczenie, iż w pozostałym zakresie każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie oraz zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania zażaleniowego według norm obowiązujących.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Art. 520 § 1 k.p.c. statuuje, w sposób odmienny niż w postępowaniu procesowym, zasadę ponoszenia kosztów przez każdego z uczestników, adekwatnie do zainicjowanych przez nich czynności. Zasada ta jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne (porównaj: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 1959r., 2 CR 859/58).

Orzeczenie o kosztach postępowania zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, a więc zgodnie z regułą określoną w art. 520 § 3 k.p.c., jest uzasadnione w razie zaistnienia sprzeczności interesów uczestników postępowania nieprocesowego i oddalenia wniosku (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011r., sygn.. akt III CZ 27/11, Lex 846595). Zwrócić należy uwagę, że sprzeczność interesów pomiędzy uczestnikami w rozumieniu art. 520 § 2 i 3 k.p.c. występuje wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie w sprawie wywiera wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie a dla innych na zmniejszenie ich praw. (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2019r., III CSK 232/18).

Warto również zwrócić uwagę na tezę zawartą w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1960r. (I CR 640/60), w postępowaniu o stwierdzenie praw do spadku, w którym sąd wzywa do udziału w sprawie wszystkich znanych spadkobierców bez względu na to, czy roszczą sobie pretensję do spadku, czy też nie, uzasadnione będzie obciążenie kosztami takiego uczestnika, który przez swe oświadczenie lub nieuzasadnione wnioski spowoduje dodatkowe koszty lub zwłokę w rozstrzygnięciu sprawy albo też przez swoje zachowanie się (sprzeciw przeciwko uwzględnieniu wniosku, zgłoszenie środka prawnego) da wyraz swemu stanowisku sprzecznemu z wnioskami i interesem innych uczestników i w ten sposób uzyska charakter ich "przeciwnika" i "strony przegrywającej". Jeżeli natomiast udział uczestnika w postępowaniu ograniczył się do potwierdzenia odbioru wezwań na terminy posiedzeń sądowych i jeżeli uczestnik żadnych oświadczeń i wniosków nie składał, nałożenie na niego obowiązku zwrotu kosztów jest nieuzasadnione.

W realiach niniejszej sprawy wnioskodawczyni domagała się stwierdzenia nabycia spadku po J. L. co zostało stwierdzone postanowieniem z dnia 10 grudnia 2018r. W toku postępowania uczestnicy byli zawiadamiani o kolejnych rozprawach (niemal wszystkie poprzez zastosowanie doręczenia per aviso) oraz nie składali żadnych oświadczeń procesowych. Uznać zatem należało, że ich postawa, nie dała podstaw do kwalifikowania ich interesów jako sprzecznych. Powyższa okoliczność nie stanowiła również podstaw do uznania, że uczestnicy postępowania, poprzez niepodejmowanie adresowanej do nich korespondencji, postępowali w sposób w sposób niesumienny lub niewłaściwy. Bierność uczestników jak również zastosowane w tym zakresie domniemanie prawne pozwalające na uznanie, że korespondencja została im doręczona, pozwalało na kontynuowanie postępowania zgodnie z przepisami k.p.c. Nadto nie może przemawiać to za wadliwością zaskarżonego rozstrzygnięcia, tym bardziej, że ewentualne złożenie przez uczestników zapewnienia spadkowego nie stanowiło bezwzględnej przeszkody do zamieszczenia ogłoszenia wskazanego w art. 672 k.p.c., a tym samym, konieczności poniesienia tych kosztów przez wnioskodawcę.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji po myśli art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Henryk Brzyżkiewicz