Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III C 1357/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2020 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, III Wydział Cywilny, w składzie następującym:

Przewodniczący:

Asesor sądowy Alicja Przybylska

Protokolant:

Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Motylińska

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2020 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w W.

przeciwko J. W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 1357/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lipca 2012 r. (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od J. W. kwoty 14.017,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że podstawą żądania pozwu jest umowa o pożyczkę gotówkową nr (...), zawarta w dniu 12 kwietnia 2010 r., między pozwaną a poprzednikiem prawnym powoda – Bankiem (...) S.A. Pozwana nie zwróciła poprzednikowi prawnemu powoda pożyczonej kwoty. Przedmiotową wierzytelność powód nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 29 maja 2012 r. Ponadto istnienia i wysokości tej wierzytelności dowodzi wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda, który ma moc dokumentu urzędowego.

W dniu 14 września 2012 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniając powództwo w całości (ówczesna sygnatura akt VI Nc-e 1360389/12).

Pismem z dnia 4 marca 2019 roku pozwana, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o skuteczne doręczenie jej w/w nakazu zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, że J. W. od wielu lat nie zamieszkuje w Polsce i od członków swojej rodziny dowiedziała się

o prowadzonych działaniach windykacyjnych. Na dowód powyższych okoliczności przedłożone zostały dokumenty wykazujące faktyczne miejsce zamieszkania pozwanej w chwili awizowania korespondencji. Zarządzeniem z dnia 19 marca 2019 roku odpis nakazu zapłaty doręczono stronie pozwanej.

Pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana zarzuciła, że powód nie wykazał roszczenia co do wysokości – kwoty udzielonej pożyczki, liczby i wysokości spłaconych rat, co oznacza dowolne wyliczenie kwoty dochodzonej pozwem. Ponadto powód nie wykazał swojej legitymacji czynnej, a wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda utracił przymiot dokumentu urzędowego i stanowi jedynie dokument prywatny. Pozwana zarzuciła również niewykazanie wypowiedzenia umowy.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2019 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie na podstawie art. 505[36] k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Pismem z dnia 19 lipca 2019 roku pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko wyrażone w pozwie. Wyjaśnił tryb w jakim nabył wierzytelność od pierwotnego wierzyciela, co zostało wykazane przedłożoną umową sprzedaży wierzytelności z dnia 29 maja 2012 roku wraz z załącznikiem. Ponadto powód przedłożył dokumenty mające potwierdzać zasadność jego roszczenia, w tym istnienie, wysokość i wymagalność roszczenia.

W odpowiedzi na sprzeciw, pismem procesowym z dnia 18 listopada 2019 r., pełnomocnik powoda odniósł się szczegółowo do twierdzeń zawartych w sprzeciwie, w tym dotyczących jego legitymacji czynnej, a także zasadności dochodzonego roszczenia w określonej w pozwie wysokości. Wskazał, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się:

- 10.842,86 zł kapitału,

- 2.985,63 zł odsetek umownych, naliczonych przez wierzyciela pierwotnego, wg zmiennej stopy procentowej do dnia 29 maja 2012 r.,

- 189,23 zł odsetek ustawowych za opóźnienie, naliczonych przez powoda, za okres od 30 maja 2012 r. do 18 lipca 2012 r.

Wyjaśnił, iż nie dokonał wyliczenia w sposób dowolny, a jego podstawę stanowią przedłożone przez stronę powodową dokumenty, w tym w szczególności dokument wypowiedzenia umowy, a także wyciąg z ksiąg bankowych. Przedłożył także dokument wskazujący na fakt wypowiedzenia umowy pożyczki.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 kwietnia 2010 roku J. W. złożyła w Banku (...) SA, wniosek o numerze (...), o udzielenie jej pożyczki w kwocie 11.852,64 zł.

W dniu 12 kwietnia 2010 r. J. W. zawarła z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki o numerze (...).

Zgodnie z treścią tej umowy – bank udzielił pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej w wysokości 11.852,64 zł. (§ 1). Zgodnie z § 2 umowy od pożyczkobiorcy została pobrana prowizja za udzielenie pożyczki w wysokości 526,32 zł – z kwoty wypłacanej pożyczki przy zawieraniu umowy, a także składka ubezpieczeniowa za cały okres kredytowania w wysokości 1.326,32 zł. Składka ubezpieczeniowa została pobrana jednorazowo z kwoty wypłaconej pożyczki przy zawieraniu umowy.

Wypłata pożyczki miała nastąpić jednorazowo na wskazany w umowie rachunek bankowy w dniu zawarcia umowy (§ 4 ust. 1).

Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopu procentowej, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 18,99% w stosunku rocznym. Oprocentowanie mogło ulegać zmianom w przypadku, gdy nastąpi zmiana: którejkolwiek ze stóp procentowych NBP ustalanych przez Radę P. Pieniężnej lub stopy rezerwy obowiązkowej banków ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej lub na rynku pieniężnym. Odsetki były naliczane od aktualnego stanu zadłużenia, za faktyczny okres wykorzystania pożyczki (§ 6 ust. 1 i 3).

Szacunkowy całkowity koszt pożyczki wraz z odsetkami wynosił 5.670,05 zł (§ 5 ust. 1).

Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki w 36 ratach miesięcznych, w wysokości i terminach ustalonych w planie spłaty, który stanowił integralną część umowy. Plan spłaty jest wręczany pożyczkobiorcy przy zawieraniu umowy albo będzie wysłany listem poleconym na adres wskazany przez pożyczkobiorcę (§ 7 ust. 1).

W przypadku niespłacenia raty w terminie bank pobierał od kwoty zaległej raty pożyczki odsetki według zmiennej stopy procentowej, obowiązującej w banku w okresie utrzymywania się zaległości, dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie okresu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wymagalności, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 20% w stosunku rocznym (§ 9 ust. 1).

Bank mógł wypowiedzieć umowę m.in. w przypadku wystąpienia zaległości w spłacie dwóch pełnych rat pożyczki. Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni i był liczony od dnia następnego po dniu doręczenia wypowiedzenia pożyczkobiorcy lub dniu odebrania przez pożyczkobiorcę listu poleconego zawierającego wypowiedzenie lub po upływie 14 dni następujących po dniu pierwszego awizowania nie odebranego listu poleconego zawierającego wypowiedzenie, nadanego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru (§ 11 ust. 1 i 2).

W następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy w części dotyczącej warunków spłaty, całość zadłużenia z tytułu umowy staje się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanym, od którego (...) SA nalicza i pobiera odsetki według zmiennej stopy procentowej, o której mowa w §

9 (§ 12 ust. 1).

Dowód:

- wniosek o pożyczkę – k. 67, 117,

- umowa pożyczki – k. 64-66, 113-115.

W nieustalonej dacie strony zawarły ugodę modyfikując treść umowy pożyczki zawartej w dniu 12 kwietnia 2010 r.

Pismem z dnia 4 lutego 2011 roku pożyczkodawca wezwał J. W. do zapłaty wymagalnych zaległości w łącznej wysokości 833,73 zł. Na kwotę tą składały się: kapitał – 407,15 zł, odsetki – 406,58 zł i koszty – 20 zł.

Ponadto oświadczył, że w przypadku niedokonania wpłaty w/w zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma (...) S.A. – wraz z upływem tego okresu – niniejszym wypowiada umowę ugody do pożyczki: pożyczka gotówkowa z ubezpieczeniem (...) z dnia 12 kwietnia 2010 r. Wypowiedzenie umowy oznacza obowiązek spłaty całej kwoty zadłużenia w terminie wypowiedzenia, który wynosi 30 dni. W treści pisma wskazano, że zadłużenie wobec (...) SA na dzień 4 lutego 2011 roku wynosi łącznie 11.665,63 zł, w tym kapitał: 10.842,86 zł, odsetki: 802,77 zł oraz koszty: 20 zł. Brak wpłaty całej kwoty zadłużenia w terminie wypowiedzenia spowoduje, że od następnego dnia po jego upływie, kwota niespłaconego zadłużenia staje się wymagalna i naliczane będą od niespłaconej kwoty kredytu odsetki według zmiennej stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych.

Pismo z dnia 4 lutego 2011 r. oznaczone jako wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy ugody do pożyczki z dnia 12 kwietnia 2010 r. zostało doręczone J. W. w dniu 1 marca 2011 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dowodem doręczenia – k. 68 – 70.

W dniu 29 maja 2012 r. (...) S.A. w W. wystawił dokument zatytułowany – wyciąg z ksiąg bankowych nr ( (...)), w którym stwierdził, że według stanu na dzień 29 maja 2012 r., J. W. pozostaje dłużnikiem banku z tytułu umowy pożyczki gotówkowej z ubezpieczeniem o numerze (...) z dnia 12 kwietnia 2010 r. w łącznej wysokości 13.828,49 zł, w tym 10.842,86 zł tytułem niespłaconego kapitału i 2.985,63 zł tytułem odsetek od kwoty niespłaconej należności głównej. Pod dokumentem tym podpisały się E. F. i E. B..

Dowód:

- wyciąg – k. 116.

W dniu 29 maja 2012 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W., jako cedent, zawarła z (...) 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w W. umowę sprzedaży wierzytelności.

Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy na warunkach określonych w umowie, zbywca sprzedaje na rzecz nabywcy, a nabywca kupuje wierzytelności wraz z wszelkimi zabezpieczeniami wymienionymi w załączniku nr 1 do umowy i wszelkie inne prawa z wierzytelnościami i zabezpieczeniami związane, w tym w szczególności roszczenia o zaległe odsetki koszty i kary. Zgodnie zaś z § 3 ust. 2 z zastrzeżeniem bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, dotyczących przenoszenia wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, przeniesienie wierzytelności wraz z zabezpieczeniami następuje w dniu wpływu ceny na rachunek zbywcy (dzień przeniesienia).

Zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 1 umowy Bank oświadczył, że w odniesieniu do każdego z dłużników przysługują mu bezsporne i wymagalne wierzytelności pieniężne, wynikające z różnych tytułów, w tym z tytułu dokonanych przez zbywcę czynności bankowych, określone szczegółowo w załączniku nr 1 do umowy. Załącznik ten został sporządzony w formie elektronicznej na płycie CD.

Zgodnie z § 4 ust. 2 ostateczna cena za nabywane wierzytelności zostanie ustalona na dzień poprzedzający dzień przeniesienia i zostanie zawarta w aneksie, o którym mowa w ust. 3. Zgodnie z § 4 ust. 3 najpóźniej w dniu przypadającym 30 (trzydziestego) dnia po dniu przeniesienia strony podpiszą aneks do umowy, który wskazywał będzie cenę ostateczną wierzytelności oraz ostateczną wysokość portfela wierzytelności, czyli będzie odzwierciedlać zmiany w składzie i kwocie nominalnej sprzedawanych wierzytelności za okres od dnia następnego po dniu 29 lutego 2012 r,. do dnia poprzedzającego dzień przeniesienia, zgodnie z zasadami z ust. 2.

Zgodnie z § 2 ust. 4 załącznik numer 1 do aneksu o którym mowa w § 4 ust. 3 zostanie sporządzony w dwóch formach: pisemnej oraz elektronicznej na płycie CD.

Zgodnie z § 6 ust. 1 po dniu przeniesienia zbywca zobowiązany jest do przygotowania i wydania nabywcy dokumentów stanowiących dokumentację, z wyłączaniem uchwał zarządu banku, opinii prawnych, raportów z audytów wewnętrznych banku, not księgowych i innych podobnych do wymienionych dokumentów wewnętrznych banku.

W dniu 26 czerwca 2012 r. strony podpisały aneksy do umowy z dnia 29 maja 2012 r., zgodnie z jego postanowieniami, określającymi cenę ostateczną portfela wierzytelności oraz ostateczną wysokość portfela wierzytelności w oparciu o zasady wskazane w załączniku. Zgodnie z punktem 2 strony potwierdziły, że dzień przeniesienia nastąpił w dniu 30 maja 2012 r. i w tym dniu nabywca nabył od banku portfel wierzytelności, w skład którego wchodziły wierzytelności wymienione w załączniku nr 1 do aneksu.

Zgodnie z punktem 3.1 ostateczna wysokość portfela wierzytelności, będącą ostatecznie przedmiotem zbycia przez bank na rzecz nabywcy, wyszczególniona jest w załączniku numer 1 do aneksu. Zgodnie zaś z ust. 3.2. bank przekazuje nabywcy pisemny wykaz wraz z płytą CD, zawierającą ostateczny wykaz wierzytelności i dłużników oraz dane dotyczące wierzytelności i dłużników, aktualne na dzień przeniesienia.

Przy zawieraniu umowy i aneksu zbywca reprezentowany był przez należycie umocowanych pełnomocników: G. Ż. i M. W., nabywca zaś przez należycie umocowanych pełnomocników: T. J. i M. G..

Wśród zbywanych wierzytelności znajdowała się ta przysługująca (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W., na podstawie umowy z dnia 12 kwietnia 2010 roku o numerze (...) przeciwko J. W..

Dowód:

- umowa sprzedaży wierzytelności wraz z aneksem nr (...), wyciągi – k. 43-48, 50 – 50v, 55-62,

- pełnomocnictwa – k. 49, 51, 52, 53, 54.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że w sprawie znajdują zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego w brzemieniu sprzed 7 listopada 2019 r. – zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), albowiem sprawa została wszczęta w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 26 lipca 2012 r.

W przedmiotowej sprawie powód (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanej J. W. kwoty 14.017,72 zł, na którą składały się:

- 10.842,86 zł kapitału,

- 2.985,63 zł odsetek umownych, naliczonych przez wierzyciela pierwotnego, wg zmiennej stopy procentowej do dnia 29 maja 2012 r.,

- 189,23 zł odsetek ustawowych za opóźnienie, naliczonych przez powoda, za okres od 30 maja 2012 r. do 18 lipca 2012 r.

Przedmiotowe roszczenie powód wywodził z treści umowy pożyczki zawartej w dniu 12 kwietnia 2010 r. pomiędzy pozwaną, a pożyczkodawcą (bankiem), a także z umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 29 maja 2012 r. wraz z aneksem z dnia 26 czerwca 2012 r., zawartej pomiędzy pierwotnym wierzycielem – pożyczkodawcą, a nabywcą wierzytelności – powodem w niniejszej sprawie.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowiły: przepis art. 2 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081) – zważywszy na datę zawarcia umowy pożyczki, art. 720 § 1 k.c. oraz 509 § 1 i § 2 k.c.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 w/w ustawy o kredycie konsumenckim: przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności, zwany dalej "kredytodawcą", udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 w/w aktu prawnego ustawy nie stosuje się do umów o kredyt konsumencki: o wysokości większej niż 80 000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska; wartość waluty obcej oblicza się według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski dla danej waluty, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień zawarcia umowy.

Na podstawie art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podstawowym obowiązkiem pożyczkodawcy jest więc wydanie drugiej stronie przedmiotu pożyczki, natomiast obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrot przedmiotu pożyczki w umówionym terminie.

Art. 509 k.c. stanowi natomiast, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (§ 1). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów złożonych przez powoda, których to autentyczność nie była w toku procesu kwestionowana przez strony. Nie wzbudziła również wątpliwości Sądu. Pozwana kwestionowała jedynie moc dowodową poszczególnych dokumentów, podnosząc zarzuty: niewykazania roszczenia co do wysokości, w tym kwoty udzielonej pożyczki, liczby i wysokości spłaconych rat, co oznaczało w jej ocenie dowolne wyliczenie kwoty dochodzonej pozwem. Strona pozwana wskazała także na niewykazanie legitymacji czynnej po stronie powoda oraz niewykazanie faktu wypowiedzenia umowy.

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Uregulowanie przepisu art. 6 k.c. stanowi o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki nieudowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Spoczywający na pozwanym obowiązek dowiedzenia okoliczności wskazujących na wygaśnięcie zobowiązania nie może jednak wyprzedzać ciążącego na powodzie obowiązku udowodnienia powództwa. Podkreślić jednakże należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Nie wymagają jednak dowodu – stosownie do przepisu art. 229 k.p.c. – fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). To strona powodowa, która domaga się zapłaty pewnej należności na drodze sądowej, winna co do zasady wykazać, iż należność ta – oznaczona co do wysokości, tytułu i daty płatności – nie została przez jej przeciwnika procesowego uiszczona. To na stronie powodowej spoczywał zatem obowiązek wykazania, że jego poprzednik prawny zawarł z pozwaną umowę pożyczki, z której wywodzi swoje roszczenia, że kwota pożyczki została przeniesiona na pożyczkobiorcę, natomiast na pozwanej ciążył obowiązek wykazania, że zwróciła pożyczkodawcy kwotę pożyczki w całości lub w części. Ponadto powód zobowiązany był wykazać, że skutecznie nabył dochodzoną pozwem wierzytelność.

W ocenie Sądu, mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stwierdzić należało, że powód nie wywiązał się ze spoczywającego na nim obowiązku wykazania żądania pozwu co do wysokości.

Pozwana nie zakwestionowała faktu zawarcia umowy pożyczki ani treści tej umowy. Zarzuciła jednak, że roszczenie pozostaje niewykazane co do wysokości, albowiem powód nie wykazał kwoty udzielonej pożyczki, liczby i wysokości spłaconych rat, co oznacza dowolne wyliczenie kwoty dochodzonej pozwem.

W ocenie Sądu podniesiony przez stronę pozwaną zarzut dotyczące braku wykazania kwoty udzielonej pożyczki był nieuzasadniony. Powód przedłożył bowiem umowę zawartą przez J. W. z pierwotnym wierzycielem, z której wynikała zarówno kwota udzielonej pożyczki gotówkowej, jak i wysokość prowizji i ubezpieczenia, które to kwoty zostały pobrane jednorazowo z sumy pożyczki, przy zwieraniu umowy.

Pełnomocnik pozwanej podniósł, że strona powodowa nie sprostała ciężarowi dowodowemu i nie zdołała wykazać wysokości dochodzonego roszczenia. W tym zakresie podniósł m.in., że kwota dochodzona przez powoda wyliczona została w sposób dowolny, a jej wysokości nie mógł wykazywać wyciąg z ksiąg bankowych, mający jedynie walor dokumentu prywatnego.

Stosownie do treści art. 95 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r., tj. z dnia 22 listopada 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 2357) w brzmieniu na dzień orzekania:

1.  Księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych.

1a. Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Do akt przedłożony został wyciąg z ksiąg (...) SA w W. numer (...). Przy czym na podstawie dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy brak było możliwości ustalenia, czy odpowiadał on warunkom formalnym wskazanym w treści przepisu art. 95 ust. 1 Prawa bankowego. Do spełnienia przesłanek z tego przepisu wymagany jest podpis upoważnionej osoby, która złoży oświadczenie woli w imieniu danego banku. Oprócz podpisu na dokumencie powinna znaleźć się pieczęć jaką standardowo posługuje się dany bank ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 roku, II CSK 201/09). Przedłożony dokument opatrzony był własnoręcznym podpisem dwóch osób – E. F. i E. B., przy czym powód nie wykazał umocowania tych osób do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku. Ponadto skoro w niniejszej sprawie wyciąg z ksiąg rachunkowych banku stanowił jedynie dokument prywatny, to był on jedynie dowodem tego, że osoby które go podpisały złożyły oświadczenie zawarte w tym dokumencie, tj. że w księgach banku jest odnotowane określone zadłużenie, nie zaś, że faktycznie istnieje. Należy mieć również na względzie, że jakkolwiek w dacie wystawienia przedmiotowego wyciągu i wniesienia powództwa przepis art. 95 ust. 1a ww. ustawy nie obowiązywał, to okoliczność ta nie miała żadnego znaczenia. Postępowanie cywilne mające za przedmiot roszczenie zgłoszone w pozwie z dnia 26 lipca 2012 roku jest bowiem kontynuowane i prowadzone już po wprowadzeniu tej normy.

Wyciąg z ksiąg banku zawiera złożone w szczególnej formie oświadczenie wiedzy uprawnionych osób dotyczące danych zaksięgowanych w księgach rachunkowych i w powiązaniu z umową pożyczki – której autentyczność w niniejszej sprawie nie została skutecznie zakwestionowana – może stanowić wystarczający dowód dla potwierdzenia dokonania czynności prawnej i jej treści. Wskazać jednakże należy, że nie stanowi on dowodu faktu w nim opisanego, a jedynie dowód, że osoba upoważniona przez bank złożyła oświadczenie, że fakt taki miał miejsce. Przy czy jak już podkreślono w sprawie niniejszej nie zostało wykazane aby wyciąg ten został podpisany przez osoby upoważnione. Dlatego też – z uwagi na stanowisko strony pozwanej – która zaprzeczyła prawdziwości tego dokumentu podnosząc, że zapisy zawarte w wyciągu z ksiąg Banku nie pozwalają na weryfikację zasadności żądania pozwu co do wysokości, nie mógłby w ogóle stanowić wystarczającej podstawy do uwzględnienia powództwa. Wyciąg z ksiąg banku nie pochodził od pozwanej, a zatem w sytuacji kiedy przeczy on prawdziwości tego dokumentu, powód, jako strona która chce z niego skorzystać w celu uzasadnienia żądania pozwu, winien stosownie do treści przepisu art. 253 k.p.c., udowodnić prawdziwość informacji zawartych w ww. dokumencie co do istnienia i wysokości dochodzonej pozwem wierzytelności. W tym celu powód winien załączyć przede wszystkim harmonogram spłat pożyczki oraz umowę ugody, co mogłoby pozwolić na ustalenie sposobu księgowania dokonywanych przez pozwaną wpłat oraz sposób naliczania żądanych odsetek umownych oraz odsetek za opóźnienie. Powyższe umożliwiłoby zarówno stronie pozwanej jak i Sądowi na weryfikację naliczenia żądanej pozwem kwoty w świetle treści łączącej strony umowy.

Podkreślenia wymagało, że powód wywodził swoje roszczenie z treści umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem. Umowa ta została przedłożona przez stronę powodową, a jej treść pozwalała na ustalenie w jakiej wysokości udzielono pozwanej pożyczki oraz jakie zastrzeżono w niej oprocentowanie i pozostałe koszty związane z jej udzieleniem. Z treści przedłożonych przez powoda dokumentów wynikało natomiast, że umowa ta nie była jedynym dokumentem który kreował treść stosunku zobowiązaniowego między J. W., a (...) Bankiem (...) spółką akcyjną z siedzibą w W.. Na okoliczność wymagalności roszczenia powód złożył bowiem dokument zatytułowany – wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy ugody do pożyczki: pożyczka gotówkowa z ubezpieczeniem nr (...) z dnia 12 kwietnia 2010 roku. W treści tego dokumentu wskazano, że w przypadku niedokonania wpłaty wskazanej zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma (...) SA wypowiada umowę ugody do w/w pożyczki w zakresie warunków spłaty. Powyższe wskazywało jednoznacznie, że strony musiały zmodyfikować treść umowy pożyczki poprzez zawarcie ugody. Dokument ten był niezwykle istotny, skoro bowiem strony zawarły ugodę, to dokumentem pierwotnym, z którego powód wywodził swoje roszczenie nie była wyłącznie umowa pożyczki, a również zawarta przez strony ugoda.

Zgodnie z treścią art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Przedmiotem ugody musi być istniejący stosunek prawny i niewątpliwie była nim umowa pożyczki z dnia 4 lutego 2010 r. Ugoda z zasady jest czynnością ustalającą. Może być zawarta wtedy, kiedy powstanie spór lub przynajmniej wątpliwości między stronami w zakresie istniejącego już wcześniej między nimi stosunku; stąd ugoda nie tworzy nowego stosunku, ale prowadzi do sprecyzowania lub zmiany już istniejącego. O ugodzie można mówić jedynie w sytuacji, gdy reguluje ona prawa i obowiązki stron – w celu usunięcia wątpliwości lub sporu – przy czynieniu wzajemnych ustępstw – w ramach już istniejącego stosunku prawnego; ugoda natomiast nie może stanowić całkowicie nowej podstawy prawnej ustalonych już praw i obowiązków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 stycznia 2017 r., sygn. akt I ACa 623/16). Ugoda nie powoduje powstania nowego stosunku prawnego, ale jedynie go modyfikuje. Częściowo na nowo ukształtowane stosunki są pochodną wzajemnych ustępstw poczynionych sobie nawzajem przez strony. W rezultacie ugody niepewny lub sporny stosunek prawny jest przekształcany w stosunek pewny i bezsporny. Przy czym, z uwagi na swobodę kontraktową stron, zakres modyfikacji pierwotnego stosunku prawnego może obejmować różne jego elementy, w tym główne świadczenia stron, a także uzgodnienia nie mające takiego charakteru. W związku z tym strony mogą zmodyfikować np. wysokość rat, termin ich płatności, przesłanki umożliwiające wypowiedzenie umowy, czy wysokość należnego oprocentowania. Brak umowy ugody, do której odsyła pismo z dnia 4 lutego 2011 r. uniemożliwia Sądowi ustalenie wzajemnych praw i obowiązków stron, które mocą tej ugody zostały zmodyfikowane w stosunku do umowy pożyczki i tym samym ustalenie, czy wypowiedzenie umowy nastąpiło w zgodzie z ustaleniami jakie łączyły pozwaną z pierwotnym wierzycielem. W tym kontekście bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż jak wynikało z potwierdzenia odbioru (k. 69) dokument ten odebrany został przez matkę pozwanej i tym samym został skutecznie doręczony pożyczkobiorcy.

W ocenie Sądu z uwagi m.in. na w/w okoliczności roszczenia powoda pozostawało niewykazane co do wysokości. Jakkolwiek to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania, że dokonała spłaty pożyczki, nie zwalniało to jednak strony powodowej z obowiązku przedłożenia dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikację wysokości dochodzonego roszczenia, w tym przedstawiających strukturę zadłużenia i historię spłaty pożyczki. Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki w 36 ratach miesięcznych, tj. do 12 kwietnia 2013 r., zgodnie z harmonogramem spłat, który stanowi integralną część umowy. Plan spłaty jest wręczany pożyczkobiorcy przy zawieraniu umowy albo będzie wysłany listem poleconym na adres wskazany przez pożyczkobiorcę. Powód tego harmonogramu nie przedłożył, zatem brak było możliwości ustalenia, czy i które raty pozwana spłaciła. Przy czym fakt, iż dokonała częściowej spłaty zadłużenia pozostawał właściwie poza sporem w niniejszym postępowaniu. W konsekwencji niemożliwym było zweryfikowanie naliczonych przez powoda i jego poprzednika prawnego odsetek umownych i ustawowych za opóźnienie. Odsetki za opóźnienie były wszakże naliczane od kwoty niespłaconego w terminie kapitału, natomiast odsetki umowne za korzystanie z kapitału od kwoty niespłaconego i niewymagalnego kapitału, a wysokość tych odsetek różniła się. Ponadto, co już uprzednio podkreślono, nie został przedłożony dokument ugody, który modyfikował treść pierwotnie zawartej umowy pożyczki. Powyższe nie pozwalało na ustalenie w jakim zakresie doszło do modyfikacji umowy z dnia 12 kwietnia 2010 roku i czy w tym kontekście twierdzenia na których strona powodowa opierała żądanie pozwu były usprawiedliwione, a wysokość dochodzonego roszczenia zasadna.

W tym miejscu podnieść należy, że zarzut strony pozwanej dotyczący nieskutecznego wypowiedzenia umowy był bezzasadny, w zakresie w jakim dotyczy wymagalności roszczenia. Nawet bowiem przy przyjęciu, że wypowiedzenie umowy było nieskuteczne, to wymagalność roszczenia powoda i tak przypadałaby na dzień 13 kwietnia 2013 r., jako że umowa miała zostać spłacona w 36 miesięcznych ratach od jej zawarcia, a zatem przed wydaniem wyroku w sprawie. Zarzut ten był natomiast zasadny, jak już wyżej podkreślono, w zakresie niewykazania roszczenia co do wysokości, albowiem przedłożone przez powoda wypowiedzenie umowy – k. 68, dotyczyło bliżej nieokreślonej umowy ugody do umowy pożyczki z dnia 12 kwietnia 2010 r., nie zaś stricte tej umowy pożyczki. Przy czym nie można było wykluczyć, iż także w zakresie uprawnień pożyczkodawcy związanych z możliwością i przesłankami wypowiedzenia umowy, strony dokonały zmian zawartą ugodą. Brak tego dokumentu uniemożliwiał dokonanie weryfikacji prawidłowości wypowiedzenia, co także miało wpływ na wysokość dochodzonego roszczenia, w tym datę postawienia całej należności w stan wymagalności.

Odnosząc się do kwestii legitymacji czynnej powoda wskazać należy, że w procesie w charakterze stron mogą występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego którego dotyczy żądanie. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu Uchwały z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt III CZP, Legalis 549473) legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa.

W ocenie Sądu zgormadzony w sprawie materiał dowodowy sprawy pozwalał na ustalenie, że pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda, a powodem doszło do zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności, która obejmowała należność przysługującą zbywcy wobec J. W.. Powyższe w żadnym stopniu nie mogło jednak wpływać na ostateczny rezultat rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Podkreślenia bowiem wymaga, że fakt sprzedaży wierzytelności nie może stawiać nabywcy wierzytelności w pozycji korzystniejszej niż posiadał dotychczasowy wierzyciel. Fakt zawarcia umowy cesji nie implikuje istnienia wierzytelności będącej przedmiotem umowy przelewu. Nie może być bowiem tak, że okoliczność zawarcia umowy cesji zwalnia powoda z obowiązku dowiedzenia istnienia źródła roszczenia, jego ukształtowania co do wysokości, wymagalności i stawia go w sytuacji bardziej korzystnej niż znajdowałby się pierwotny wierzyciel. Nie sposób również ustalić faktu istnienia wierzytelności jedynie w oparciu o dokument oznaczony jako załącznik do umowy cesji, gdyż w istocie jest to jedynie wydruk zawierający tabelkę, w której zamieszone są dane pozwanej i inne informacje. Wydruk ten nie potwierdza istnienia wierzytelności objętej umową cesji. Jeśli jest podpisany, to stanowi on dokument prywatny i dowodzi jedynie tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie o treści ujętej w tym dokumencie. Jest to dowód, że na rachunku poprzednika prawnego powoda odnotowana była określona wierzytelność, nie zaś, że wierzytelność ta istnieje co do zasady jak i wysokości. Strona powodowa, jako inicjująca proces, ma zasadniczy wpływ na określenie zakresu kognicji sądu, przedstawiając okoliczności faktyczne, na których opiera swoje roszczenia, a także dowody na ich poparcie. Jeżeli strona ta dopuszcza się zaniedbań w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej oferując np. niepełny materiał dowodowy, musi liczyć się z tym, że jej roszczenie nie zostanie uwzględnione, szczególnie, gdy jest to podmiot którego działalność skupia się na skupowaniu i dochodzeniu wierzytelności. Umowa cesji wraz z załącznikiem potwierdzają sam fakt zdarzenia w postaci zawarcia cesji wierzytelności. Nie stanowią one jednak dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2013 roku, sygn. akt V CSK 329/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 15 października 2015 roku, sygn. akt I ACa 492/15). Nadto wskazać należy, że obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zgodnie zaś z rządzącą procesem cywilnym zasadą kontradyktoryjności, sąd orzekający w sprawie nie ma obowiązku zbierania dalszych dowodów z urzędu, skoro zebrany w sprawie materiał okazuje się dostateczny do jej rozstrzygnięcia. W procesie cywilnym to strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (…). Obowiązkiem sądu jest natomiast ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania (subsumcji) w odpowiednią podstawę prawną. Jeśli ustalenia takiego dokonać nie można, to fakt ten samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony ( por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 19.09.2012r., ACa 568/12). To strona powodowa, która domaga się zapłaty pewnej należności na drodze sądowej, winna co do zasady wykazać, iż należność ta – oznaczona co do wysokości, tytułu i daty płatności jej przysługuje.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w punkcie I. sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł o treść przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu) (§ 1). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3). Mając na względnie fakt, że strona powodowa przegrała proces w całości, w punkcie II. wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł odpowiadającą wysokości poniesionych przez stronę pozwaną kosztów procesu. W tym zakresie pozwana wydatkowała łącznie 2.400 zł z tytułu wynagrodzenia radcy prawnego oraz 17 złotych z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił w oparciu o przepis § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Pozew w sprawie niniejszej został złożony w dniu 26 lipca 2012 roku, jak natomiast wynika z § 21 Rozporządzania Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Sygn. akt III C 1357/19

S., dnia 10 lutego 2020 roku

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.